Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Εντουάρντο Γκαλεάνο (1940–2015): Μια ζωή αγώνα στο κυνήγι της Ουτοπίας

Επι­μέ­λεια: 2310net //

Στις 13 Απρι­λί­ου 2015 ο καρ­κί­νος νίκη­σε τον Εντουάρ­ντο Γκα­λε­ά­νο. Σε ηλι­κία 74 και κάτι ετών φεύ­γει από τη ζωή αφή­νο­ντας πίσω του βαριά κληρονομιά.

Γεν­νή­θη­κε 3 του Σεπτέμ­βρη το 1940 στην Ουρου­γουάη αλλά ως γνή­σιος λατι­νο­α­με­ρι­κά­νος πατρί­δα του ένιω­θε όλη τη Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή. Το πλού­σιο έργο του ήταν στρα­τευ­μέ­νο στον ακού­ρα­στο αγώ­να των λατι­νο­α­με­ρι­κά­νων για ανε­ξαρ­τη­σία, δημο­κρα­τία, ελευ­θε­ρία, ισό­τη­τα. Η πολι­τι­κή του δρά­ση και το συγ­γρα­φι­κό και δημο­σιο­γρα­φι­κό του έργο του επέ­φε­ραν, εκτός από την ανα­γνώ­ρι­ση, διώ­ξεις, φυλα­κί­σεις και παρ’ολίγο εκτέ­λε­ση. Ωστό­σο παρέ­μει­νε ενερ­γός μέχρι το τέλος της ζωής του.

galeano3Πολ­λά από τα έργα του έχουν μετα­φρα­στει και στα ελλη­νι­κά. Τα πιο σημα­ντι­κά από αυτά είναι: Οι ανοι­χτές φλέ­βες της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής (1971), Μνή­μες Φωτιάς (1982–86), Ένας Κόσμος Ανά­πο­δα (1998), Καθρέ­φτες: Μια σχε­δόν παγκό­σμια ιστο­ρία (2008).

Απο­τε­λεί αναμ­φί­βο­λα έναν από τους σημα­ντι­κό­τε­ρους λατι­νο­α­με­ρι­κά­νους λογοτέχνες/ιστορικούς/ποιητές. Ο βιο­λο­γι­κός του θάνα­τος ολο­κλη­ρώ­νει μια πολυ­τά­ρα­χη και περι­πε­τειώ­δη ζωή. Ζωή που συνε­χί­ζε­ται μέσα από τα γρα­πτά του μέχρι να φτά­σου­με στην ουτο­πία για την οποία ο ίδιος μας μιλούσε:

«Είναι στον ορί­ζο­ντα… κάνω δύο βήμα­τα, απο­μα­κρύ­νε­ται δύο βήμα­τα. Κάνω δέκα βήμα­τα και ο ορί­ζο­ντας τρέ­χει δέκα βήμα­τα μακριά. Όσο και να περ­πα­τάω, δεν θα τη φτά­σω ποτέ. Τι χρη­σι­μεύ­ει τότε η ουτο­πία; Σ’ αυτό χρη­σι­μεύ­ει: στο να περπατάς.

Αυτός είναι και ο στό­χος του ηθι­κού θεά­μα­τος επί­σης, να περ­πα­τάς. Το λάθος είναι να βλέ­που­με το θέα­μα σαν το νέο κόσμο. Αυτό κάνει τόσο το εξου­σια­στι­κό όσο και το εμπο­ρι­κό θέα­μα, και με αυτόν το τρό­πο το θέα­μα γίνε­ται υπο­κα­τά­στα­το του ονείρου.

galeano2Το ηθι­κό θέα­μα προ­σφέ­ρει ένα δια­φο­ρε­τι­κό σχη­μα­τι­σμό. Αντί για υπο­κα­τά­στα­το του ονεί­ρου, το ηθι­κό θέα­μα είναι ένα όνει­ρο σε επί­δει­ξη. Είναι ένα όνει­ρο το οποίο μπο­ρού­με να δού­με, να το σκε­φτού­με, να δρά­σου­με μέσα του, να το δοκι­μά­σου­με αν μας κάνει, αλλά όχι απα­ραί­τη­τα και να το πραγ­μα­το­ποι­ή­σου­με. Το ηθι­κό θέα­μα είναι το μέσο, όπως τα όνει­ρα που παρου­σιά­ζει, για να φαντα­στού­με νέες κατα­λή­ξεις. Σαν τέτοιο, το ηθι­κό θέα­μα έχει τη δυνα­τό­τη­τα της δημιουρ­γί­ας ενός εξω­τε­ρι­κού – σαν μια ψευ­δαί­σθη­ση. Αυτή δεν είναι η παραί­σθη­ση του να πιστεύ­εις πως έχει δημιουρ­γή­σει ένα εξω­τε­ρι­κό, αλλά μια ψευ­δαί­σθη­ση που δίνει κατεύ­θυν­ση και κίνη­τρο που μπο­ρεί να σε οδη­γή­σει εκεί.

Θα δώσω ένα παρά­δειγ­μα του ιδα­νι­κού ηθι­κού θεά­μα­τος, ένα που να περι­λαμ­βά­νει όλες τις παρα­πά­νω ιδιό­τη­τες. Δε μπο­ρώ. Δεν υπάρ­χει. Το ιδα­νι­κό ηθι­κό θέα­μα είναι το ίδιο σαν όνει­ρο: κάτι στο οποίο να δου­λεύ­εις και να περ­πα­τάς προς αυτό. Οι προ­ο­δευ­τι­κοί έχουν πολύ περ­πά­τη­μα να κάνουν. Πρέ­πει να το κάνου­με αυτό με τα πόδια μας στο έδα­φος, με καθα­ρή αντί­λη­ψη του πραγ­μα­τι­κού (και φαντα­στι­κού) εδά­φους. Αλλά πρέ­πει επί­σης να ονει­ρευ­τού­με, για­τί χωρίς όνει­ρα δεν ξέρου­με προς τα πού περπατάμε.

galeano4Τα προ­ο­δευ­τι­κά όνει­ρα, για να έχουν οποια­δή­πο­τε πραγ­μα­τι­κή κοι­νω­νι­κή επιρ­ροή, πρέ­πει να γίνουν δημο­φι­λή όνει­ρα. Αυτό θα συμ­βεί μόνο αν αντη­χή­σουν με τα όνει­ρα που οι άνθρω­ποι ήδη έχουν- όπως αυτά που εκφρά­ζο­νται στην εμπο­ρι­κή κουλ­τού­ρα σήμε­ρα, και ακό­μα και αυτά που εκδη­λώ­θη­καν από την εξου­σία στο παρελθόν.

Αλλά για να έχουν τα προ­ο­δευ­τι­κά όνει­ρα κάποια ελπί­δα να γίνουν δημο­φι­λή, πρέ­πει επί­σης, να εκτε­θούν. Τα όνει­ρά μας, κάνουν λίγο καλό, όταν βρί­σκο­νται κλει­δω­μέ­να στα κεφά­λια μας και ανα­κυ­κλώ­νο­νται στους μικρούς μας κύκλους. Πρέ­πει να ειδω­θούν και ακου­στούν, να κυκλο­φο­ρή­σουν και να παι­χτούν – να φωνα­χτούν από την κορυ­φή του βουνού.

Αυτή είναι η δου­λειά του θεά­μα­τος. Το θέα­μα είναι ήδη μέρος της πολι­τι­κής και οικο­νο­μι­κής ζωής μας.

Το σημα­ντι­κό ερώ­τη­μα είναι : ποια­νού ηθι­κή κάνει πρά­ξη και ποια­νού τα όνει­ρα εκφράζει»

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο