Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Ο Μπ. Μπρεχτ για την επιστήμη

Επι­μέ­λεια Ηρα­κλής Κακα­βά­νης //

Σαν σήμε­ρα το 1898 γεν­νή­θη­κε ο Μπ. Μπρεχτ , δυό­μι­σι αιώ­νες πριν περί­που, στα 1634, σαν σήμε­ρα, ο Γαλι­λαί­ος απαρ­νεί­ται μπρο­στά στους ιερο­ε­ξε­τα­στές τη θεω­ρία του ως αιρε­τι­κή και λαθε­μέ­νη και δέχε­ται ότι η Γη είναι επί­πε­δη και ακί­νη­τη. Η προ­φο­ρι­κή παρά­δο­ση τον φέρ­νει, αμέ­σως μετά τη δίκη να μονο­λο­γεί χαμη­λό­φω­να: «Και όμως, κινείται».

Με αφορ­μή αυτή τη διπλή επέ­τειο δημο­σιεύ­ου­με από­σπα­σμα από το έργο του Μπρεχτ «Γαλι­λαί­ος». Ο Μπρεχτ αξιο­ποιεί τον Γαλι­λαίο για να θίξει το σκο­πό της επι­στή­μης, το ζήτη­μα της επι­στη­μο­νι­κής προ­ό­δου και της σύν­δε­σής της με την εκά­στο­τε κοι­νω­νία, την κοι­νω­νι­κή ευθύ­νη του επι­στή­μο­να, τη στά­ση μας απέ­να­ντι στη νέα επο­χή που προβάλλει.

«Η άσκη­ση της Επι­στή­μης χρειά­ζε­ται σπά­νιο κου­ρά­γιο… Πιστεύω πως μονα­δι­κός σκο­πός της Επι­στή­μης είναι τού­τος: ν’ αλα­φρώ­σει τον μόχθο της ανθρώ­πι­νης ύπαρ­ξης. Αν οι επι­στή­μο­νες περιο­ρι­σθούν να σωρεύ­ουν γνώ­σεις πάνω σε γνώ­σεις, μόνο και μόνο για τη χαρά της γνώ­σης, η Επι­στή­μη δεν θα είναι πια παρά μια θλι­βε­ρή σακά­τισ­σα. Οι και­νούρ­γιες μηχα­νές σας δεν θα χρη­σι­μεύ­ουν παρά για και­νούρ­για μαρ­τύ­ρια. Με τον και­ρό, μπο­ρεί ν’ ανα­κα­λύ­ψε­τε ό,τι υπάρ­χει για ν’ ανα­κα­λυ­φθεί ­ κι ωστό­σο, η πρό­ο­δός σας θα σας χωρί­ζει όλο και πιο πολύ απ’ την Ανθρω­πό­τη­τα. Η άβυσ­σος ανά­με­σα σε κεί­νην και σε σας μπο­ρεί μια μέρα να γίνει τόσο βαθιά που, στη χαρού­με­νη κραυ­γή σας για μια και­νούρ­για κατά­κτη­ση, ν’ απο­κρι­θεί μια κραυ­γή φρί­κης απ’ όλη την οικου­μέ­νη».

Και το Κατη­γο­ρώ του στρέ­φε­ται κι ενα­ντί­ον του ίδιου, στην τελι­κή ομο­λο­γία-απο­λο­γία του:

«Παρά­δω­σα τη γνώ­ση μου στους άρχο­ντες και στους αφε­ντά­δες, για να τη μετα­χει­ρι­στούν αυτοί, για να μην τη μετα­χει­ρι­στούν, για να την κακο­με­τα­χει­ρι­στούν, ανά­λο­γα με τους σκο­πούς τους και μόνο. Όποιος κάνει αυτό που έκα­να εγώ, δεν έχει πια θέση στη χορεία των ανθρώ­πων της Επιστήμης».

(Το από­σπα­σμα το αντι­γρά­ψα­με από κεί­με­νο του Μάριου Πλω­ρί­τη στην εφη­με­ρί­δα «ΒΗΜΑ»)

 

Σχε­τι­κή με τη στά­ση του Γαλι­λαί­ου ανάρ­τη­ση ΕΔΩ

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο