Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Τραπεζικοί τριγμοί

Γρά­φει ο Cogito ergo sum //

Φαί­νε­ται πως όσα σημειώ­σα­με εδώ την περα­σμέ­νη εβδο­μά­δα περί των τρα­πε­ζών και της υπερ­διό­γκω­σής τους («Τρα­πε­ζι­κή απλη­στία και κρί­ση») είχαν ενδια­φέ­ρον, οπό­τε ας συνε­χί­σου­με λίγο την κου­βέ­ντα μας. Κι αν στο προη­γού­με­νο σημεί­ω­μα περι­γρά­ψα­με το φαι­νό­με­νο, είδα­με τα μέτρα της κυβέρ­νη­σης των ΗΠΑ και παρα­τη­ρή­σα­με τις αντι­δρά­σεις των τρα­πε­ζι­τών, σήμε­ρα θα ρίξου­με μια ματιά σε όσα συμ­βαί­νουν στην Ευρώπη.

Είναι γεγο­νός ότι η τρο­μα­κτι­κή υπερ­με­γέ­θυν­ση των ευρω­παϊ­κών τρα­πε­ζών δεν πέρα­σε απα­ρα­τή­ρη­τη από τα μεγά­λα κεφά­λια τής Ευρω­παϊ­κής Ένω­σης. Έτσι, πριν πέντε χρό­νια εισή­γα­γαν τον κανο­νι­σμό Βασι­λεία ΙΙΙ, ο οποί­ος βελ­τί­ω­νε τον προη­γού­με­νο (Βασι­λεία ΙΙ) και επι­χει­ρού­σε να βάλει κάποιους όρους και κανό­νες στην λει­τουρ­γία των τρα­πε­ζών. Για να μη κου­ρά­σω τον ανα­γνώ­στη με δύσκο­λες λεπτο­μέ­ρειες, ας σημειώ­σω μόνο ότι, μετα­ξύ των άλλων, η Βασι­λεία ΙΙΙ προ­έ­βλε­πε αυστη­ρό­τε­ρα όρια μόχλευ­σης, πράγ­μα που δυσκο­λεύ­ει την μεγέ­θυν­ση των τραπεζών.

Παρέν­θε­ση. Για όσους δεν έχουν γνώ­ση του όρου, πρέ­πει να εξη­γή­σου­με εδώ ότι ως τρα­πε­ζι­κή μόχλευ­ση εννο­ού­με τον λόγο των ανοι­χτών θέσε­ων μιας τρά­πε­ζας προς τα ίδια κεφά­λαιά της. Με απλά λόγια, όταν μια τρά­πε­ζα με ίδια κεφά­λαια 1.000 ευρώ έχει χορη­γή­σει δάνεια 10.000, η μόχλευ­σή της ισού­ται με 10. Η Lehman Brothers κατέρ­ρευ­σε με μόχλευ­ση 38. Ακρι­βώς όση είχε και η Morgan Stanley, η οποία επέ­ζη­σε για­τί δέχθη­κε «ένε­ση» από το κρά­τος. Κλεί­νει η παρένθεση.

Τί σημαί­νει, όμως, περιο­ρι­σμός της μόχλευ­σης; Όσοι γνω­ρί­ζουν ολί­γα μαθη­μα­τι­κά θα κατα­λά­βουν ότι, εφ’ όσον τα κεφά­λαια παρα­μέ­νουν αμε­τά­βλη­τα, πρέ­πει να μικρύ­νει ο άλλος όρος τού μαθη­μα­τι­κού λόγου: οι υπο­χρε­ώ­σεις. Κι όσοι γνω­ρί­ζουν ολί­γα λογι­στι­κά, θα κατα­λά­βουν ότι, για να μη δια­τα­ρα­χτεί ο ισο-λογι­σμός, οποια­δή­πο­τε μεί­ω­ση υπο­χρε­ώ­σε­ων συνε­πά­γε­ται ισό­πο­ση μεί­ω­ση απαι­τή­σε­ων, δηλα­δή ισό­πο­ση μεί­ω­ση ενερ­γη­τι­κού. Κι αφού το ενερ­γη­τι­κό απει­κο­νί­ζει την περιου­σία μιας επι­χεί­ρη­σης, μεί­ω­ση ενερ­γη­τι­κού σημαί­νει μεί­ω­ση περιουσίας.

Ωπ! Φτά­σα­με στο ζου­μί! Οποιοσ­δή­πο­τε περιο­ρι­σμός τής μόχλευ­σης συνε­πά­γε­ται ανυ­περ­θέ­τως μεί­ω­ση της περιου­σί­ας. Νά ‘τη, λοι­πόν, η κατα­στρο­φή των συσ­σω­ρευ­μέ­νων κεφα­λαί­ων, για την οποία έχου­με μιλού­σα­με τις προάλλες.

Ας επι­στρέ­ψου­με, όμως, στον μαθη­μα­τι­κό λόγο «υπο­χρε­ώ­σεις / ίδια κεφά­λαια», ο οποί­ος δίνει την μόχλευ­ση. Αν θέλω να μειώ­σω την μόχλευ­ση αλλά να μη μειώ­σω τις υπο­χρε­ώ­σεις μου (ή, έστω, να μη τις μειώ­σω πολύ), πρέ­πει να αυξή­σω τον παρο­νο­μα­στή τού κλά­σμα­τος, τα ίδια κεφά­λαιά μου. Η Βασι­λεία ΙΙΙ, λοι­πόν, επι­χει­ρού­σε να βρει μια χρυ­σή τομή ώστε και τους κιν­δύ­νους να μειώ­σει αλλά και τους τρα­πε­ζί­τες να μη κακο­καρ­δί­σει. Γι’ αυτό καλού­σε τις τρά­πε­ζες από την μια να καθα­ρί­σουν τα χαρ­το­φυ­λά­κιά τους κι από την άλλη να αυξή­σουν τα κεφά­λαιά τους.

Πάνω σ’ αυτό το τελευ­ταίο, η επι­τρο­πή της Βασι­λεί­ας έχει αρχί­σει εδώ και δυο χρό­νια να ετοι­μά­ζει την Βασι­λεία IV, η οποία εστιά­ζει στον παρο­νο­μα­στή του κλά­σμα­τος. Η βού­λη­ση είναι να μπουν περιο­ρι­σμοί και δικλεί­δες που από την μια θα απο­τρέ­πουν τις μειώ­σεις κεφα­λαί­ων (μέσω της ‑λογι­στι­κής ή πραγ­μα­τι­κής- μεί­ω­σης κιν­δύ­νων) κι από την άλλη θα διευ­κο­λύ­νουν την συγκέ­ντρω­ση κεφαλαίων.

Όμως, μια τρά­πε­ζα δεν είναι ψιλι­κα­τζί­δι­κο ώστε η οποια­δή­πο­τε αύξη­ση των κεφα­λαί­ων της να γίνε­ται με ψίχου­λα. Για παρά­δειγ­μα, σύμ­φω­να με προ τριε­τί­ας έκθε­ση της Τρά­πε­ζας της Αγγλί­ας, αν οι αγγλι­κές τρά­πε­ζες ήθε­λαν να συμ­μορ­φω­θούν προς την Βασι­λεία ΙΙΙ, θα έπρε­πε μέχρι το 2019 να συγκε­ντρώ­σουν ‑κρα­τη­θεί­τε!- 120 δισε­κα­τομ­μύ­ρια λίρες (σχε­δόν ένα ελλη­νι­κό ΑΕΠ)!

Πάντως, ανε­ξάρ­τη­τα από το ότι όλες οι τρά­πε­ζες προ­σπα­θούν να συγκε­ντρώ­σουν και­νούρ­για κεφά­λαια, ο χορός τής κατα­στρο­φής έχει ήδη αρχί­σει. Η μια τρά­πε­ζα μετά την άλλη (Deutche Bank, BNP Paribas, Credit Suisse, Societe General κλπ) ανα­κοι­νώ­νουν ρευ­στο­ποι­ή­σεις των τοπο­θε­τή­σε­ών τους (ανά­με­σα σ’ αυτές εντάσ­σε­ται και η πώλη­ση των «κόκ­κι­νων δανεί­ων» σε διά­φο­ρα κερ­δο­σκο­πι­κά fund) σε ποσά που συνο­λι­κά ξεπερ­νούν το ιλιγ­γιώ­δες ύψος των δυο τρι­σε­κα­τομ­μυ­ρί­ων ευρώ. Όσο κι αν πολ­λοί λένε πως είναι «too big to fail (πολύ μεγά­λο για ‑να το αφή­σου­με- να καταρ­ρεύ­σει)», το οικο­δό­μη­μα τρί­ζει επι­κίν­δυ­να πλέον.

bank2

Συμπέ­ρα­σμα πρώ­το: Τώρα που χόντρυ­νε ο καβγάς ανά­με­σα στα βου­βά­λια (για το ποιος θα χάσει τα λιγώ­τε­ρα), ας ετοι­μά­ζο­νται τα βατρά­χια να πλη­ρώ­σουν τους τζε­ρε­μέ­δες. Και μη μου ζητή­σε­τε να εξη­γή­σω ποιοι είναι τα βατράχια.

Συμπέ­ρα­σμα δεύ­τε­ρο: Με τις τρά­πε­ζες να κοντα­ρο­χτυ­πιού­νται για πού θα βρουν λεφτά, πρέ­πει να είσαι των ασχέ­των άσχε­τος για να περι­μέ­νεις να ανοί­ξουν οι κρου­νοί του δανει­σμού για τον κάθε μικρο­με­σαίο φου­κα­ρά. Συνε­λό­ντι ειπείν, δάνεια για τους μικρο­με­σαί­ους θα βγουν όταν πέσει στην Πάρ­νη­θα μπλε μαραίν χιό­νι με κίτρι­νες βούλες.

Τελειώ­νου­με με μια άσκη­ση για το μυα­λό: Οι διά­φο­ροι κυβερ­νη­τι­κοί πολι­τι­κά­ντη­δες, τόσο οι «τελευ­ταία φορά δεξιά» όσο και οι «πρώ­τη φορά αρι­στε­ρά», δια­τεί­νο­νται ότι το πρω­το­γε­νές πλε­ό­να­σμα που προ­κύ­πτει (λέμε τώρα!) από την εξυ­γί­αν­ση των δημό­σιων οικο­νο­μι­κών και τις μεταρ­ρυθ­μί­σεις στην κρα­τι­κή μηχα­νή, θα δια­τε­θεί για την ανα­κού­φι­ση των πλέ­ον αδυ­νά­μων συμπο­λι­τών μας. Μετά τα όσα ανα­λύ­σα­με παρα­πά­νω, πού νομί­ζε­τε εσείς ότι θα δια­τε­θεί το όποιο πρω­το­γε­νές πλε­ό­να­σμα προ­κύ­ψει (λέμε τώρα!);

—————————————–
Περισ­σό­τε­ρες λεπτο­μέ­ρειες για τους κανο­νι­σμούς Βασι­λεία ΙΙΙ και Βασι­λεία IV:
(α) Μιχα­ήλ Θεο­δού­λου, “Μπο­ρούν οι κεφα­λαια­κές απαι­τή­σεις που βασί­ζο­νται στον κίν­δυ­νο να ενι­σχύ­σουν τις δια­κυ­μάν­σεις τού επι­χει­ρη­μα­τι­κού-οικο­νο­μι­κού κύκλου;
(β) Χρή­στου Γκόρ­τσου, “Βασι­λεία ΙΙΙ: Η ανα­θε­ώ­ρη­ση του ισχύ­ο­ντος κανο­νι­στι­κού πλαι­σί­ου για την τρα­πε­ζι­κή επο­πτεία…

(γ) Βασι­λεία IV: Μια νέα προ­σέγ­γι­ση στη στάθ­μι­ση των κιν­δύ­νων (άρθρο στον ιστό­το­πο της  KPMG Ελλάδας)
(γ) Basel III και Basel IV (αγγλό­γλωσ­σα άρθρα στην δικτυα­κή εγκυ­κλο­παί­δεια Wikipedia)

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο