Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Χριστιανικά και ιστορικά ονόματα κυριαρχούν στο νομό Εβρου

Γρά­φει ο Ηρα­κλής Κακα­βά­νης //

Ξεκι­νά­με από σήμε­ρα μια σει­ρά δημο­σιευ­μά­των για τα ανθρω­πω­νύ­μια. Θα εξε­τά­ζου­με ποια ονό­μα­τα επι­χω­ριά­ζουν σε κάθε νομό και για­τί. Αυτό το ταξί­δι, στον πολι­τι­σμό, στα ήθη και στα έθι­μα, στην ιστο­ρία, στις προ­λή­ψεις του λαού κλπ. κρύ­βει αρκε­τές εκπλή­ξεις. Είναι ένα ταξί­δι αυτογνωσίας.

Evros

Πρώ­τος σταθ­μός του ταξι­διού ο νομός Εβρου, για τον οποίο θα χρεια­στού­με 15 αναρτήσεις. 

Κάθε άνθρω­πος φέρει ένα όνο­μα. Τα ανθρω­πω­νύ­μια (κύρια ή βαπτι­στι­κά ονό­μα­τα) ξεχω­ρί­ζουν τους ανθρώ­πους και υπάρ­χουν από τότε που ο άνθρω­πος άρχι­σε να ζει σε οργα­νω­μέ­νη κοινωνία.

Η μελέ­τη της πορεί­ας γέν­νη­σης των ονο­μά­των και η ερμη­νεία τους έχει ενδια­φέ­ρον ιστο­ρι­κό, λαο­γρα­φι­κό, κοι­νω­νι­κό, ψυχο­λο­γι­κό, θρη­σκευ­τι­κό ακό­μη και ποι­η­τι­κό. Ένα όνο­μα μετα­φέ­ρει μαζί του σελί­δες της μυθο­λο­γί­ας, της ιστο­ρί­ας ενός λαού (π.χ. Ορφέ­ας, Περι­κλής) και είναι ζωντα­νά σύμ­βο­λα της δει­σι­δαι­μο­νί­ας, της πίστης, της ελπί­δας, της φαντα­σί­ας ενός λαού (π.χ. Αγο­ρα­στός, Ελπί­δα, Αγά­πη κλπ). Για να μπο­ρέ­σει κανείς να εξη­γή­σει τη γέν­νη­ση και διά­δο­ση των ονο­μά­των θα πρέ­πει να διεισ­δύ­σει βαθιά μέσα στην ιστο­ρία, στη ζωή και στη νοο­τρο­πία μιας επο­χής. Και πάλι όμως θα συνα­ντή­σει δια­φο­ρές από τόπο σε τόπο. Όμο­ροι νομοί έχουν σημα­ντι­κές διαφορές.

Θέλο­ντας να βρού­με τις πηγές από τις οποί­ες στο διά­βα του χρό­νου οι πρό­γο­νοι μας αντλού­σαν τα ονό­μα­τά τους (και τις σημε­ρι­νές πηγές), το ψάξα­με λίγο περισ­σό­τε­ρο. Αξιο­ποιώ­ντας τον ηλε­κτρο­νι­κό κατά­λο­γο του ΟΤΕ και τις δυνα­τό­τη­τες ανα­ζή­τη­σης που μας έδι­νε και μας δίνει, κάνα­με χαρ­το­γρά­φη­ση των ανθρω­πω­νυ­μί­ων της περιο­χής της Θρά­κης (και όλης της Ελλά­δας). Θεω­ρού­με τον κατά­λο­γο αξιό­πι­στη πηγή γι’ αυτής μας τη μελέ­τη, μιας και κατα­χώ­ρι­ση των στοι­χεί­ων κατά τη δια­δι­κα­σία παρα­χώ­ρη­σης του τηλε­φω­νι­κού αριθ­μού, γίνε­ται βάσει των στοι­χεί­ων αστυ­νο­μι­κής ταυτότητας.

Η ανα­ζή­τη­ση στον κατά­λο­γο έγι­νε με συν­δυα­σμούς 3 γραμ­μά­των. Ανα­ζη­τή­σα­με για παρά­δειγ­μα, επί­θε­τα που να αρχί­ζουν από ΠΑΝ (αυτό το συν­δυα­σμό δεν τον χρη­σι­μο­ποι­ή­σα­με). Συνο­λι­κά δέκα τέτοιοι συν­δυα­σμοί. Από κάθε κατα­χώ­ρι­ση του κατα­λό­γου κατα­γρά­φα­με το βαπτι­στι­κό όνο­μα. Ετσι, από τα επί­θε­τα – πρό­σω­πα που μας έδω­σαν οι δέκα συν­δυα­σμοί δια­μορ­φώ­θη­κε ένα δείγ­μα 4.559 ανθρώ­πων (1.522 γυναί­κες και 3.036 άνδρες) που μας έδω­σε 217 γυναι­κεία ονό­μα­τα και 159 ανδρι­κά. Το δείγ­μα αντι­προ­σω­πεύ­ει το 3,1% του συνο­λι­κού πλη­θυ­σμού του νομού (147.944, απο­γρα­φή 2011). Ο γυναι­κεί­ος πλη­θυ­σμός του νομού είναι 72.900 (οπό­τε το δείγ­μα μας είναι 2,08%) και ο αντρι­κός 74.630 (το αντρι­κό δείγ­μα είναι 4,06). Είναι ένα δείγ­μα ικα­νό να μας δώσει έγκυ­ρη εικό­να για τις πηγές των ονο­μά­των, την ποσο­τι­κή κατα­νο­μή τους και να ανα­δει­χτούν οι τοπι­κές ιδιαι­τε­ρό­τη­τες στην ονοματοδοσία.

Η συγκε­κρι­μέ­νη έρευ­να είναι τμή­μα πανελ­λα­δι­κής έρευ­νας που διε­ξή­χθη στα­δια­κά από το 2009 μέχρι και το 2013. Στην πανελ­λα­δι­κή έρευ­να ο νομός συμ­με­τέ­χει με δείγ­μα 263 γυναι­κών και 667 ανδρών. Για να έχου­με μια καλύ­τε­ρη εικό­να των ονο­μά­των που επι­χω­ριά­ζουν στο νομό, εμπλου­τί­σα­με το δείγ­μα με νέες εγγρα­φές. Αυτές όμως δεν μπο­ρού­με να τις ενσω­μα­τώ­σου­με στο πανελ­λα­δι­κό δείγ­μα για­τί θα αλλοιω­θεί το τελι­κό απο­τέ­λε­σμα. Το πανελ­λα­δι­κό δείγ­μα είναι στις γυναί­κες 52.927 και στους άνδρες 99.246. Ολοι οι νομοί συμ­με­τέ­χουν αναλογικά.

Επό­με­νο βήμα μας ήταν να εξη­γή­σου­με τη χρή­ση των ονο­μά­των. Να δού­με ποιοι παρά­γο­ντες – κρι­τή­ρια επι­δρούν στην εκλο­γή των ονο­μά­των και ποιες οι δεξα­με­νές. Ποια τα κοι­νά στοι­χεία και πού δια­φέ­ρουν από την υπό­λοι­πη Ελλάδα.

Το βασι­κό συμπέ­ρα­σμα αυτής της έρευ­νας είναι η ισχυ­ρή επί­δρα­ση της θρη­σκεί­ας. Μετά τα θρη­σκευ­τι­κά, στα ανδρι­κά υπε­ρι­σχύ­ουν τα αρχαία και μυθο­λο­γι­κά ονό­μα­τα ενώ στα γυναι­κεία αυτά που προ­έρ­χο­νται από την Ελεύ­θε­ρη Αντί­λη­ψη του Λαού (ονό­μα­τα λου­λου­διών, ζώων, που­λιών, από σωμα­τι­κά χαρί­σμα­τα, ορυ­κτά, ηθι­κά προ­σό­ντα, ευχές κλπ.). Ειδι­κά στους άντρες πολύ χαμη­λά είναι τα ονό­μα­τα που προ­έρ­χο­νται από τους άλλους λαούς. Αυτά θα τα εξε­τά­σου­με ανα­λυ­τι­κά στις επό­με­νες αναρτήσεις.

Οι πηγές προ­έ­λευ­σης των ονομάτων

(ΕΛΑ = Ελεύθερη Αντίληψη Λαού, ΒΥΖ = Βυζαντινά, ΑΞΙΩΜΑΤΑ = ονόματα που προέρχονται από αξιώματα, ΑΡΧ-ΜΥΘ = Αρχαία – Μυθολογικά)

(ΕΛΑ = Ελεύ­θε­ρη Αντί­λη­ψη Λαού, ΒΥΖ = Βυζα­ντι­νά, ΑΞΙΩΜΑΤΑ = ονό­μα­τα που προ­έρ­χο­νται από αξιώ­μα­τα, ΑΡΧ-ΜΥΘ = Αρχαία – Μυθολογικά)

Βέβαια, πρέ­πει να διευ­κρι­νί­σου­με ότι αυτή είναι η κατά­τα­ξη είναι συμ­βα­τι­κή, μιας και οι παρά­γο­ντες που επι­δρούν στην επι­λο­γή ενός ονό­μα­τος ποι­κί­λουν. Για παρά­δειγ­μα το ονό­μα­τα Ελέ­νη και Δήμη­τρα έχουν ισχυ­ρές συν­δέ­σεις και με την Αρχαιό­τη­τα και με τον Χριστιανισμό.

(Συνε­χί­ζε­ται)

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο