Ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ για το στρατιωτικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967

Η απο­τί­μη­ση των γεγο­νό­των μιας ολό­κλη­ρης ιστο­ρι­κής περιό­δου που οδή­γη­σαν στη δικτα­το­ρία της 21ης Απρι­λί­ου 1967, των εσω­τε­ρι­κών και διε­θνών εξε­λί­ξε­ων πριν και μετά την δικτα­το­ρία, η στά­ση των πολι­τι­κών δυνά­με­ων, καθώς και η απο­τί­μη­ση της κατά­στα­σης του εργα­τι­κού-λαϊ­κού κινή­μα­τος, του αντι­δι­κτα­το­ρι­κού αγώ­να, με ιδιαί­τε­ρη ανα­φο­ρά στη δρά­ση του ΚΚΕ, στη σημα­σία των απο­φά­σε­ών του και στα συμπε­ρά­σμα­τα που εξά­γει το Κόμ­μα, περιέ­χο­νται σε ανα­κοί­νω­ση της ΚΕ του ΚΚΕ, «για το στρα­τιω­τι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα της 21ης Απρι­λί­ου 1967».

Ειδι­κό­τε­ρα, το ΚΚΕ επι­ση­μαί­νει ότι τα όσα προη­γή­θη­καν της δικτα­το­ρί­ας και όσα ακο­λού­θη­σαν έως τις μέρες κατάρ­ρευ­σης και παρά­δο­σης της σκυ­τά­λης στην αστι­κή κυβέρ­νη­ση υπό τον Κ. Καρα­μαν­λή, απο­δει­κνύ­ουν ότι «προ­κει­μέ­νου η αστι­κή τάξη να δια­σφα­λί­σει την απρό­σκο­πτη πορεία των συμ­φε­ρό­ντων της, δεν διστά­ζει να κατα­φύ­γει σε κάθε αντι­δρα­στι­κό μέσο, στη χρή­ση οποιου­δή­πο­τε αντι­λαϊ­κού εργαλείου».

Στην ανα­κοί­νω­ση ανα­φέ­ρε­ται ότι το ΚΚΕ ήταν το μονα­δι­κό κόμ­μα «που έβλε­πε και στή­ρι­ζε την ανα­τρο­πή της χού­ντας μέσα από την οργα­νω­μέ­νη πάλη της εργα­τι­κής τάξης, των λαϊ­κών στρω­μά­των. Δεν την ανέ­θε­σε στον διε­θνή καπι­τα­λι­στι­κό παρά­γο­ντα ‑ευρω­παϊ­κό, αμε­ρι­κα­νι­κό και γενι­κά ΝΑΤΟϊ­κό- ή στις εγχώ­ριες αστι­κές πολι­τι­κές δυνάμεις».

Ανα­φο­ρι­κά με τα προη­γη­θέ­ντα της 21ης Απρι­λί­ου 1967, εντο­πί­ζο­ντας τις πρω­ταρ­χι­κές αιτί­ες που οδή­γη­σαν στην στρα­τιω­τι­κή δικτα­το­ρία, στους κόλ­πους του μετεμ­φυ­λια­κού αστι­κού πολι­τι­κού συστή­μα­τος που δια­μορ­φώ­θη­κε από το 1946, και απο­τι­μώ­ντας τις ενδο­α­στι­κές αντι­θέ­σεις σε συν­δυα­σμό με την όξυν­ση των διε­θνών καπι­τα­λι­στι­κών αντα­γω­νι­σμών στην περιο­χή τα επό­με­να χρό­νια, το ΚΚΕ ανα­φέ­ρει ότι «η δικτα­το­ρία των συνταγ­μα­ταρ­χών γεν­νή­θη­κε μέσα από την κρί­ση του αστι­κού πολι­τι­κού συστή­μα­τος και με στό­χο να το βγά­λει από αυτήν».

Προ­σθέ­τει, δε, πως στό­χος των πρα­ξι­κο­πη­μα­τιών ήταν «να δια­μορ­φω­θεί ένα “υγιές” πολι­τι­κό σύστη­μα, “σύγ­χρο­νο”, σαφώς αντι­κομ­μου­νι­στι­κό, με βασι­κό πυλώ­να του την “εθνι­κό­φρο­να” παρά­τα­ξη και με χαρα­κτη­ρι­στι­κά “αστυ­νο­μι­κού κρά­τους”. Στο πλαί­σιό του θα εναλ­λάσ­σο­νταν στην κυβερ­νη­τι­κή εξου­σία, τα ανα­μορ­φω­μέ­να αστι­κά κόμ­μα­τα, ενώ θα ήταν κατο­χυ­ρω­μέ­νος και ο παρεμ­βα­τι­κός ρόλος του στρα­τού στις πολι­τι­κές εξελίξεις».

Στην ανα­κοί­νω­ση ανα­φέ­ρε­ται ότι το ΚΚΕ από την πρώ­τη μέρα επι­βο­λής του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος, ανέ­δει­ξε τις ευθύ­νες των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, ενώ υπο­γραμ­μί­ζε­ται ότι «αυτό που καθό­ρι­ζε τη στά­ση των ΗΠΑ, απέ­να­ντι στις κυβερ­νή­σεις στην Ελλά­δα γενι­κά και ειδι­κό­τε­ρα στη χου­ντι­κή σε όλη την επτα­ε­τία ήταν αν με τη μια ή την άλλη μορ­φή τής καπι­τα­λι­στι­κής εξου­σί­ας εξα­σφά­λι­ζαν τα ιμπε­ρια­λι­στι­κά τους συμ­φέ­ρο­ντα στη Μεσό­γειο, τη Μ. Ανα­το­λή και τη Β. Αφρι­κή και αν εξα­σφά­λι­ζαν τα συμ­φέ­ρο­ντα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην επι­θε­τι­κή και δια­βρω­τι­κή πολι­τι­κή τους ενά­ντια στον ταξι­κό τους αντί­πα­λο, την ΕΣΣΔ, τα σοσια­λι­στι­κά κρά­τη, τη συμ­μα­χία αυτών των κρα­τών, το Σύμ­φω­νο της Βαρσοβίας».

«Η στά­ση των ΗΠΑ καθο­ρι­ζό­ταν και από τις αντι­θέ­σεις τους με άλλα καπι­τα­λι­στι­κά κρά­τη της Ευρώ­πης για τα συμ­φέ­ρο­ντά τους στη Μεσό­γειο- Μέση Ανα­το­λή» προ­σθέ­τει το ΚΚΕ, υπο­γραμ­μί­ζο­ντας τόσο το ότι «η Τουρ­κία ήταν το πρώ­το κρά­τος που ανα­γνώ­ρι­σε την χού­ντα», όσο και την στή­ρι­ξη που παρεί­χαν στη δικτα­το­ρία οι ΗΠΑ.

Στην ανα­κοί­νω­ση επι­ση­μαί­νο­νται οι ομα­λές σχέ­σεις που επι­δί­ω­ξε η χού­ντα με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, καθώς και ορι­σμέ­νες δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις, ακό­μα και αντί­θε­ση, ως προς τη ΝΑΤΟϊ­κή στρα­τη­γι­κή, χωρίς αυτή να αμφι­σβη­τεί­ται στο σύνο­λό της, από τους πραξικοπηματίες.

Χαρα­κτη­ρι­στι­κά, ανα­φέ­ρε­ται, ότι η χού­ντα κατά τον αρα­βοϊσ­ραη­λι­νό πόλε­μο του 1973 επι­σή­μως αρνή­θη­κε τη χρη­σι­μο­ποί­η­ση των αμε­ρι­κα­νι­κών βάσε­ων στην Ελλά­δα που είχε δεχθεί το 1967, χωρίς ταυ­τό­χρο­να να αντι­δρά­σει όταν οι ΗΠΑ χρη­σι­μο­ποί­η­σαν τη βάση της Σού­δας, ενώ παράλ­λη­λα προ­σέ­φε­ρε διευ­κο­λύν­σεις στη δρά­ση του Έκτου Στόλου.

«Η τακτι­κή που ακο­λού­θη­σε η δικτα­το­ρία με φρα­στι­κές δια­κη­ρύ­ξεις ουδε­τε­ρό­τη­τας, οφει­λό­ταν στο γεγο­νός ότι ισχυ­ρά τμή­μα­τα της ελλη­νι­κής αστι­κής τάξης είχαν οικο­νο­μι­κά συμ­φέ­ρο­ντα και συναλ­λα­γές με τις αρα­βι­κές χώρες» τονί­ζει το ΚΚΕ.

Στην ανα­κοί­νω­ση του κόμ­μα­τος, σημειώ­νε­ται η ανη­συ­χία και αμη­χα­νία που προ­κά­λε­σε η επι­βο­λή της δικτα­το­ρί­ας στην ΕΟΚ «που είχε κάθε συμ­φέ­ρον να οριο­θε­τεί­ται κατά του σοσια­λι­στι­κού συστή­μα­τος προ­βάλ­λο­ντας την αστι­κή κοι­νο­βου­λευ­τι­κή δημο­κρα­τία», προ­στί­θε­ται ότι τα τότε 9 κρά­τη- μέλη της ΕΟΚ συνέ­χι­σαν τις σχέ­σεις τους με την Ελλά­δα, προ­ε­ξαρ­χού­σης της Γαλ­λί­ας, ενώ ως η πιο σημα­ντι­κή πολι­τι­κή από­φα­ση θεω­ρεί­ται η απο­πο­μπή της Ελλά­δας από το Συμ­βού­λιο της Ευρώ­πης, δύο χρό­νια μετά την επι­βο­λή της δικτα­το­ρί­ας, με ειση­γή­σεις των κυβερ­νή­σε­ων του Βελ­γί­ου, της Ολλαν­δί­ας και της Ισλαν­δί­ας, ενώ κάτι ανά­λο­γο είχαν ζητή­σει από το 1967 οι κυβερ­νή­σεις της Δανί­ας, της Σου­η­δί­ας, της Νορ­βη­γί­ας και της Ολλανδίας.

Ακό­μα, σημειώ­νε­ται, ότι ο υπουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών της χού­ντας είχε δηλώ­σει ότι η Ελλά­δα θα απο­χω­ρού­σε οικειο­θε­λώς από το Συμ­βού­λιο της Ευρώπης.

Σε ό,τι αφο­ρά τη στά­ση της ΕΣΣΔ και των άλλων σοσια­λι­στι­κών κρα­τών, η ανα­κοί­νω­ση ανα­φέ­ρει ότι αυτή καθο­ρί­στη­κε βάσει των θέσε­ων: «α) εξω­τε­ρι­κή πολι­τι­κή δια­τή­ρη­σης σχέ­σε­ων με τα καπι­τα­λι­στι­κά κρά­τη, ανε­ξαρ­τή­τως της εσω­τε­ρι­κής πολι­τι­κής κατά­στα­σης και β) η ανά­πτυ­ξη της εργα­τι­κής-λαϊ­κής πάλης και εξέ­γερ­σης απο­τε­λού­σε υπό­θε­ση των εγχώ­ριων δυνά­με­ων, του ΚΚ κάθε χώρας».

Το ΚΚΕ προ­σθέ­τει ότι η μη δια­κο­πή από την ΕΣΣΔ των διπλω­μα­τι­κών και οικο­νο­μι­κών σχέ­σε­ων με την Ελλά­δα «αξιο­ποι­ή­θη­κε από τα αστι­κά κόμ­μα­τα και από το αυτο­α­πο­κα­λού­με­νο “ΚΚΕ Εσω­τε­ρι­κού”, την οπορ­του­νι­στι­κή ομά­δα που απο­σπά­στη­κε από το Κόμ­μα, ως προ­κά­λυμ­μα για να ξεδι­πλώ­σουν την αντι­σο­σια­λι­στι­κή τους προ­πα­γάν­δα, να συκο­φα­ντή­σουν το ΚΚΕ».

Ανα­φέ­ρει, βάσει γεγο­νό­των και ημε­ρο­μη­νιών, ότι η Σοβιε­τι­κή Ένω­ση και τα άλλα κρά­τη της σοσια­λι­στι­κής οικο­δό­μη­σης «εκδή­λω­σαν με πολ­λούς τρό­πους την αλλη­λεγ­γύη τους στον ελλη­νι­κό λαό».

Ως προς την εσω­τε­ρι­κή κατά­στα­ση, το ΚΚΕ, επι­ση­μαί­νει την ανυ­παρ­ξία άμε­σης λαϊ­κής αντί­δρα­σης στο πρα­ξι­κό­πη­μα, καθώς και την έλλει­ψη ιδε­ο­λο­γι­κής, πολι­τι­κής και οργα­νω­τι­κής προ­ε­τοι­μα­σί­ας του εργα­τι­κού-λαϊ­κού κινή­μα­τος, «πρώ­τα απ’ όλα από το ΚΚΕ, αλλά και από την ΕΔΑ».

Τονί­ζει ότι ισχυ­ρά τμή­μα­τα της αστι­κής τάξης, με πλέ­ον εμφα­νές το εφο­πλι­στι­κό κεφά­λαιο, στή­ρι­ξαν το πρα­ξι­κό­πη­μα, ενώ τελι­κά η δικτα­το­ρία «στη­ρί­χθη­κε από όλα εκεί­να τα τμή­μα­τα του κεφα­λαί­ου που ανα­γνώ­ρι­ζαν τον ρόλο και τα συμ­φέ­ρο­ντα των ΗΠΑ στην Ελλά­δα, όμως ήταν ταυ­τό­χρο­να υπέρ της σύν­δε­σης με την ΕΟΚ, θέση που υιο­θέ­τη­σε από την πρώ­τη στιγ­μή η στρα­τιω­τι­κή χού­ντα, τονί­ζο­ντας ότι ήταν αδια­νό­η­τη η οικο­νο­μι­κή ανά­πτυ­ξη της Ελλά­δας χωρίς την έντα­ξη στην Ευρω­παϊ­κή Κοινότητα».

Στην ανα­κοί­νω­ση του κόμ­μα­τος γίνε­ται απο­τί­μη­ση των εξε­λί­ξε­ων και των κινή­σε­ων των αστι­κών πολι­τι­κών δυνά­με­ων στην Ελλά­δα και στην Κύπρο.

Σημειώ­νε­ται ότι παρά την αντί­θε­ση μεγά­λου μέρους του λαού στη χού­ντα, εντού­τοις αυτός δεν πήρε μαζι­κό μέρος στην αντι­δι­κτα­το­ρι­κή πάλη έως το 1972, ενώ σε ό,τι αφο­ρά την εξέ­γερ­ση του Πολυ­τε­χνεί­ου, το ΚΚΕ, υπο­γραμ­μί­ζει ότι το σημα­ντι­κό­τε­ρο στοι­χείο εκεί­νου του αγώ­να «ήταν ότι πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε σε πλή­ρη αντί­θε­ση και ρήξη με το νομι­κό πλαί­σιο της χού­ντας, τις αρχές και τους μηχα­νι­σμούς της, τους σχε­δια­σμούς των αστι­κών δυνά­με­ων υπέρ της χου­ντι­κής “φιλε­λευ­θε­ρο­ποί­η­σης”».

Στο κεί­με­νο πραγ­μα­το­ποιεί­ται εκτε­νής ανα­φο­ρά στην κατά­στα­ση του ΚΚΕ, την 21η Απρι­λί­ου 1967, το οποίο ήταν χωρίς Κομ­μα­τι­κές Οργα­νώ­σεις στην Ελλά­δα, μετά την από­φα­ση για διά­λυ­σή τους και έντα­ξη των κομ­μου­νι­στών στην ΕΔΑ, της 8ης Ολο­μέ­λειας της ΚΕ του 1958, σημειώ­νε­ται ότι παρό­λα αυτά, το ΠΓ της ΚΕ του Κόμ­μα­τος από την πρώ­τη στιγ­μή κάλε­σε σε δρά­ση για την ανα­τρο­πή της δικτα­το­ρί­ας, ενώ εξί­σου εκτε­νής ανα­φο­ρά πραγ­μα­το­ποιεί­ται στην προ­σπά­θεια συγκρό­τη­σης Κομ­μα­τι­κών Οργανώσεων.

Υπο­γραμ­μί­ζε­ται η «σημα­ντι­κή στρο­φή στη δρά­ση του ΚΚΕ, μετά την 12η Ολο­μέ­λεια της ΚΕ το 1968 στη διάρ­κεια της οποί­ας έγι­νε η ρήξη και διά­σπα­ση από την ομά­δα του δεξιού οπορ­του­νι­σμού που στη συνέ­χεια συγκρό­τη­σε το ονο­μα­ζό­με­νο, σκο­πί­μως, “ΚΚΕ Εσωτερικού”».

Ως μεγά­λης σημα­σί­ας γεγο­νός, υπο­γραμ­μί­ζε­ται, επί­σης, η δημιουρ­γία της ΚΝΕ, τον Αύγου­στο του 1968.

Στην ανα­κοί­νω­ση πραγ­μα­το­ποιεί­ται ανα­φο­ρά στο Πρό­γραμ­μα που ψήφι­σε το 9ο Συνέ­δριο του ΚΚΕ, ενώ συμπυ­κνώ­νο­ντας την ιστο­ρι­κή εμπει­ρία, των επό­με­νων δεκα­ε­τιών, η ανα­κοί­νω­ση, τονί­ζει ότι «το ΚΚ στον καπι­τα­λι­σμό, πρέ­πει να έχει στρα­τη­γι­κή ανα­τρο­πής της καπι­τα­λι­στι­κής εξου­σί­ας ανε­ξάρ­τη­τα από τη μορ­φή της ή τις συν­θή­κες δρά­σης του Κόμ­μα­τος (νόμι­μες, ημι­νό­μι­μες, βαθιά παρά­νο­μες.) Ακό­μα ανε­ξάρ­τη­τα αν η μορ­φή της καπι­τα­λι­στι­κής εξου­σί­ας είναι κομ­μα­τι­κή κυβέρ­νη­ση στη­ριγ­μέ­νη στο κοι­νο­βού­λιο ή όχι ή κυβέρ­νη­ση τεχνο­κρα­τών ή στρα­τιω­τι­κών εκπρο­σώ­πων της αστι­κής τάξης, σε εμπό­λε­μη ή μη εμπό­λε­μη κατάσταση».

Στο κεί­με­νο σημειώ­νε­ται, ακό­μα, ότι το ΚΚΕ ήταν το μονα­δι­κό κόμ­μα το οποίο στις 24 Ιου­λί­ου 1974 μίλη­σε σαφώς για αλλα­γή ως προ­ϊ­όν συμ­φω­νί­ας ανά­με­σα στην χού­ντα, τις ΗΠΑ, τους άλλους βασι­κούς εταί­ρους του ΝΑΤΟ και τους αστούς πολι­τι­κούς με επι­κε­φα­λής τον Κ. Καρα­μαν­λή, με τον συμ­βι­βα­σμό αυτόν να έχει και την έγκρι­ση της ΕΟΚ.

Απο­τί­ο­ντας φόρο τιμής στους αγω­νι­στές κατά της χού­ντας, το ΚΚΕ κατα­λή­γει στην ανα­κοί­νω­σή του, τονί­ζο­ντας ότι θα συνε­χί­σει «τη μελέ­τη της ιστο­ρί­ας του, την ανά­πτυ­ξη της εργα­τι­κής-λαϊ­κής πάλης στην Ελλά­δα και την πολύ­τι­μη πεί­ρα που προ­κύ­πτει από τη δικτα­το­ρία της αστι­κής τάξης με όποια μορ­φή ασκεί­ται και από την καπι­τα­λι­στι­κή εκμε­τάλ­λευ­ση σε συν­θή­κες ειρή­νης ή ιμπε­ρια­λι­στι­κού πολέ­μου. Θα συνε­χί­σει να προ­βάλ­λει την ιστο­ρι­κή μνή­μη και γνώ­ση στις νεό­τε­ρες γενιές, τα συμπε­ρά­σμα­τα που επι­βε­βαιώ­νουν την επι­και­ρό­τη­τα, ανα­γκαιό­τη­τα και ρεα­λι­στι­κό­τη­τα της πάλης για τον σοσια­λι­σμό- κομμουνισμό».