Βάρκιζα τέλος

Γρά­φει ο Σφυ­ρο­δρέ­πα­νος //

Το βιντε­ο­κλίπ που ντύ­νει οπτι­κά το Νεο­έλ­λη­να του Πανού­ση ξεκι­νά­ει με τη σκη­νή από την παρά­δο­ση των όπλων του ΕΛΑΣ και κλεί­νει βάζο­ντας την ίδια σκη­νή να παί­ζει αντί­στρο­φα, σα να ξανα­παίρ­νουν οι αντάρ­τες τα όπλα τους, με τον Τζι­μά­κο να μας κοι­τά­ει πονη­ρά με νόη­μα στο τέλος.

Αν μη τι άλλο είναι ωραία σύλ­λη­ψη, ό,τι γνώ­μη κι αν έχου­με για το πολι­τι­κό ποιόν του Πανού­ση και όσα απε­ρί­γρα­πτα έχει πει κατά και­ρούς, πχ για το κόμ­μα που έφτα­σε το κίνη­μα στο 4%! (Με το ίδιο αήτ­τη­το σκε­πτι­κό βέβαια, το κίνη­μα τότε έφτα­σε στο 10% της απο­χής στις εκλο­γές του 46’. Και πράγ­μα­τι αυτός ήταν ο δια­κη­ρυγ­μέ­νος στό­χος των αντι­πά­λων του Εαμι­κού συνα­σπι­σμού, που ήθε­λαν να τον συντρί­ψουν και να τον εκμηδενίσουν).

Δεν υπάρ­χει αγω­νι­στής, αρι­στε­ρός, κομ­μου­νι­στής, άτο­μο με στοι­χειώ­δη επα­φή με το κίνη­μα, όπως κι αν αυτο­προσ­διο­ρί­ζε­ται, που να μη συγκλο­νί­ζε­ται βλέ­πο­ντας αυτές τις στιγ­μές, τους αντάρ­τες να δακρύ­ζουν απα­ρη­γό­ρη­τοι, σα μικρά παι­διά, και να κλαί­νε προ­κα­τα­βο­λι­κά τη μοί­ρα τους κι όσα μάντευαν πως θα τους βρουν ανυ­πε­ρά­σπι­στους. Να ξεσπά­νε σε λυγ­μούς αυτοί που έμει­ναν αλύ­γι­στοι στο πεδίο της μάχης, νιώ­θο­ντας πως παρα­δί­δουν ένα κομ­μά­τι της ψυχής τους, όπως η μάνα το παι­δί της.

Πρώ­τα σε αυτούς λοι­πόν θα έπρε­πε να δώσουν λόγο και να εξη­γή­σουν τις θέσεις τους, όσοι έρχο­νται ανα­δρο­μι­κά να υπο­στη­ρί­ξουν πως η στά­ση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ μετά την απε­λευ­θέ­ρω­ση ήταν λάθος κι ότι η αλη­θι­νή τρα­γω­δία δεν ήταν η συν­θη­κο­λό­γη­ση της Βάρ­κι­ζας, αλλά αυτός καθαυ­τός ο Δεκέμ­βρης και τα παρε­πό­με­να της απο­χής του 46’. Και πως ο λαός που βρέ­θη­κε αντι­μέ­τω­πος με την τυραν­νία, έπρε­πε να δια­λέ­ξει οικειο­θε­λώς το συμ­βι­βα­σμό, δηλ τις αλυ­σί­δες και όχι τα όπλα.

Είναι αυτοί που «λιμπί­στη­καν» και πρό­βα­λαν ως παρά­δειγ­μα τον «ομα­λό, δημο­κρα­τι­κό» δρό­μο της Ιτα­λί­ας και της Γαλ­λί­ας, ξεχνώ­ντας την ελλη­νι­κή ιδιαι­τε­ρό­τη­τα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, ενός παλ­λαϊ­κού ένο­πλου μετώ­που, που δεν μπο­ρού­σε να ενσω­μα­τω­θεί απλά, με συμ­βα­τι­κές μεθό­δους στην αστι­κή κυριαρ­χία, χωρίς να την απει­λεί άμε­σα. Είναι ζήτη­μα προς απά­ντη­ση και διε­ρεύ­νη­ση, για­τί κατέ­στη δυνα­τό μόνο στην Ελλά­δα να ανα­πτυ­χθεί ένα τέτοιο ισχυ­ρό κίνη­μα (βλέ­πε σχε­τι­κά και την ερμη­νεία που δίνει η πρό­σφα­τη, συλ­λο­γι­κή έκδο­ση της Σύγ­χρο­νης Επο­χής για το Δεκέμ­βρη, που βασί­ζε­ται στη δια­φο­ρε­τι­κή θέση της κάθε χώρας στο διε­θνή αντα­γω­νι­σμό και το ιμπε­ρια­λι­στι­κό σύστη­μα). Αλλά είναι ακρι­βώς λόγω αυτής της ιδιαι­τε­ρό­τη­τας, λόγω του Δεκέμ­βρη και του ΔΣΕ αργό­τε­ρα, που υπάρ­χει σήμε­ρα δυνα­τό κομ­μου­νι­στι­κό κόμ­μα, σε αντί­θε­ση με τη Γαλ­λία, την Ιτα­λία και τη σημε­ρι­νή κατά­ντια των πάλαι ποτέ κρα­ταιών ΚΚ τους.

Κι ας σημειώ­σου­με κι αυτό με την ευκαι­ρία. Το «Βάρ­κι­ζα τέλος» το είπε έμπρα­κτα το ίδιο το ΚΚΕ, με την προ­ο­δευ­τι­κή ανά­πτυ­ξη του δεύ­τε­ρου αντάρ­τι­κου και του Δημο­κρα­τι­κού Στρα­τού. Αυτό δηλ που ονο­μά­ζουν ως τρα­γι­κό λάθος οι ίδιοι που θεω­ρούν τρα­γω­δία τα Δεκεμ­βρια­νά (μα Έλλη­νες να του­φε­κά­νε Έλλη­νες;) και όχι τις ταλα­ντεύ­σεις και τους όρους με τους οποί­ους διε­ξή­χθη­σαν (καθυ­στε­ρη­μέ­νη κι ελλι­πής προ­ε­τοι­μα­σία, αντι­φα­τι­κή πολι­τι­κή στό­χευ­ση, κτλ).

Η Βάρ­κι­ζα είναι ένα λάθος που προ­σπα­θού­σε να βρει διέ­ξο­δο στη δύσκο­λη δια­χεί­ρι­ση μιας βαριάς ήττας και ήρθε ως συνέ­χεια άλλων, βαρύ­τε­ρων λαθών, που ήρθαν σε πιο ευνοϊ­κές συν­θή­κες (Συμ­φω­νί­ες Λιβά­νου και Καζέρ­τας). Κι ήταν λαν­θα­σμέ­νη από μια σει­ρά από­ψεις. Για­τί ο συμ­βι­βα­σμός δεν αντι­στοι­χού­σε στο δοσμέ­νο συσχε­τι­σμό δυνά­με­ων (η μάχη είχε χαθεί στην Αθή­να, αλλά ο κύριος όγκος των δυνά­με­ων του ΕΛΑΣ παρέ­με­νε ακέ­ραιος). Για­τί ακό­μα κι αυτά τα συμ­φω­νη­θέ­ντα δεν τηρή­θη­καν από τον αντί­πα­λο, που αξιο­ποί­η­σε την απου­σία του ΕΛΑΣ, για να επι­δο­θεί σε ένα όργιο μετα-Βαρ­κι­ζια­νής τρο­μο­κρα­τί­ας, με όργα­να τους δωσί­λο­γους και τους ταγ­μα­τα­σφα­λί­τες. Και το πιο σημα­ντι­κό, επει­δή συναί­νε­σε στον αφο­πλι­σμό του λαϊ­κού κινήματος.

Λάθη που είχαν να κάνουν τόσο με την κακή εκτί­μη­ση της συγκυ­ρί­ας, του συσχε­τι­σμού και της διά­τα­ξης δυνά­με­ων, όσο και με τη στρα­τη­γι­κή στό­χευ­ση στο ζήτη­μα της εξου­σί­ας. Είναι αφε­λές να πιστεύ­ει κανείς πως ένα τόσο σπου­δαίο απε­λευ­θε­ρω­τι­κό κίνη­μα οδη­γή­θη­κε στην ήττα από συγκυ­ρια­κές ατυ­χί­ες, ή (από την άλλη) από την ανι­κα­νό­τη­τα και την «προ­δο­σία» μιας κακής ηγεσίας.

Στην ιστο­ρία το παν είναι να διδα­σκό­μα­στε από τα λάθη και να βγά­ζου­με συμπε­ρά­σμα­τα για την επο­χή μας. Μπο­ρεί σήμε­ρα να μην είναι ώρι­μες οι συν­θή­κες, για να πάρει τα όπλα ο λαός ενά­ντια στη σύγ­χρο­νη τυραν­νία, αλλά ο αφο­πλι­σμός μπο­ρεί να είναι συμ­βο­λι­κός και να πάρει χίλιες μορ­φές, απ’ όσους παίρ­νουν την ιστο­ρι­κή δια­δρο­μή του ΕΑΜ (χωρίς το Δεκέμ­βρη) για να τη φέρουν στα μέτρα τους, να παρου­σια­στούν ως συνε­χι­στές της, και να αρχί­σουν δια­πραγ­μα­τεύ­σεις με τους τυράννους.