Βενεζουέλα, κάποια δεύτερα συμπεράσματα (3/3)

Γρά­φει ο Βαγ­γέ­λης Γονα­τάς  //

Αβά­να, Κού­βα     

ΤΟ  ΡΕΥΜΑ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ  ΣΤΗ  ΛΑΤΙΝΙΚΗ  ΑΜΕΡΙΚΗ
ΟΙ  ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ  KAI TA KINHMATA   ΤΗΣ  ΗΠΕΙΡΟΥ

Στη Νότια Αμε­ρι­κή, που από την αποι­κιο­κρα­τία πέρα­σε στην νεο­α­ποι­κιο­κρα­τία και απο­τέ­λε­σε την πίσω αυλή των γιάν­κις, ο  μαρ­ξι­σμός  βρή­κε εύφο­ρο έδα­φος στα μακρο­χρό­νια απε­λευ­θε­ρω­τι­κά κινή­μα­τα και παρα­δό­σεις, καθώς και στις  ιδέ­ες του Σιμόν Μπο­λί­βαρ και του Χοσέ Μαρ­τί.  Ο Σιμόν Μπο­λί­βαρ,  υπήρ­ξε ο “Απε­λευ­θε­ρω­τής”  από τον ισπα­νι­κό ζυγό των εδα­φών  που σήμε­ρα βρί­σκο­νται τα κρά­τη της Κολομ­βί­ας, της Βενε­ζου­έ­λας, του Εκουα­δόρ, του Περού και της Βολι­βί­ας. Ο Χοσέ Μαρ­τί ήταν αυτός που είδε καθα­ρά το ρόλο της επερ­χό­με­νης βορειο­α­με­ρι­κα­νι­κής ιμπε­ρια­λι­στι­κής δύνα­μης στη θέση της Ισπα­νί­ας και  μίλη­σε για την ενό­τη­τα της Νότιας, της “Δικής μας Αμε­ρι­κής”. Ήταν αυτός που είδε την ανά­γκη πολι­τι­κού – και όχι μόνο στρα­τιω­τι­κού φορέα- για την καθο­δή­γη­ση του απε­λευ­θε­ρω­τι­κού πολέ­μου και ίδρυ­σε πριν 120 χρό­νια το Επα­να­στα­τι­κό  Κόμ­μα Κούβας.

Ο Φιντέλ Κάστρο  ουσια­στι­κά ολο­κλή­ρω­σε την εθνι­κή απε­λευ­θέ­ρω­ση της Κού­βας κατα­φέρ­νο­ντας να συνε­νώ­σει τη σκέ­ψη του Μαρ­τί με τον μαρ­ξι­σμό-λενι­νι­σμό, απο­δει­κνύ­ο­ντας στην πρά­ξη ότι δεν μπο­ρεί να υπάρ­ξει εθνι­κή χωρίς κοι­νω­νι­κή απε­λευ­θέ­ρω­ση. Η δια­δι­κα­σία που ξεκί­νη­σε με την νίκη της κου­βα­νι­κής επα­νά­στα­σης, έλα­βε νέα χαρα­κτη­ρι­στι­κά στο τέλος του 20ου αιώ­να με την εκλο­γή προ­ο­δευ­τι­κών  αντι­βο­ρειο­α­με­ρι­κα­νι­κών κυβερ­νή­σε­ων σε πολ­λές χώρες και την έναρ­ξη των δια­δι­κα­σιών της Μπο­λι­βα­ρια­νής επα­νά­στα­σης στη Βενε­ζου­έ­λα. Ξεκί­νη­σαν οι δια­δι­κα­σί­ες ενο­ποί­η­σης και συνερ­γα­σί­ας της Νότιας Αμε­ρι­κής και της Καραϊ­βι­κής  και συνε­χί­ζο­νται  μέχρι σήμε­ρα, σε συν­θή­κες γενι­κής κρί­σης του καπι­τα­λι­σμού. Για να γίνει αυτό, χρειά­στη­κε η κου­βα­νι­κή επα­νά­στα­ση να δώσει με επι­τυ­χία τη μάχη της επι­βί­ω­σης, προ­χω­ρώ­ντας την επα­να­στα­τι­κή δια­δι­κα­σία στο νησί και  βοη­θώ­ντας ταυ­τό­χρο­να τα επα­να­στα­τι­κά κινή­μα­τα σε όλο τον κόσμο και ιδιαί­τε­ρα στην αμε­ρι­κά­νι­κη ήπει­ρο και στην Αφρική.

Πέρα από τον Φιντέλ Κάστρο, σημα­ντι­κοί  ηγέ­τες συνέ­βα­λαν στο  ρίζω­μα και τη δια­μόρ­φω­ση του  μ‑λ ρεύ­μα­τος  στην ήπει­ρο, ανά­με­σά τους, ο Κου­βα­νός Χού­λιο Αντό­νιο Μέγια, ο Περου­βια­νός Χοσέ Κάρ­λος Μαριά­τε­κι, o Eρνέ­στο Τσε Γκε­βά­ρα, ο Νικα­ρα­γουα­νός Κάρ­λος Φον­σέ­κα  κ.α. Αναμ­φί­βο­λα, ο επα­να­στα­τι­κός σοσια­λι­σμός, το μαρ­ξι­στι­κό – λενι­νι­στι­κό ρεύ­μα με όλες του τις απο­χρώ­σεις στην ήπει­ρο, απο­τέ­λε­σε ιδιαί­τε­ρο ρεύ­μα του σοσια­λι­σμού στον 20 αιώ­να και είναι το μόνο που όχι μόνο δια­σώ­θη­κε αλλά και συνε­χί­ζει να κινη­το­ποιεί μάζες και να κινεί δια­δι­κα­σί­ες στον 21ο. Προ­φα­νώς και δεν απο­τε­λεί “ιδιο­μορ­φία” ή “παρέκ­κλι­ση” . Το ρεύ­μα του σοσια­λι­σμού στην Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή κατά­φε­ρε να ανα­δεί­ξει τον λεγό­με­νο τρί­το κόσμο σαν τον “αδύ­να­το κρί­κο” του παγκό­σμιου καπι­τα­λι­σμού και τον μαρ­ξι­σμό-λενι­νι­σμό σαν το εργα­λείο εκεί­νο, με το οποίο η εθνι­κή  πραγ­μα­το­ποιεί­ται  μόνο μαζί με την κοι­νω­νι­κή  απελευθέρωση.

Στα πλαί­σια της παγκό­σμιας και ενιαί­ας καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­μί­ας, οι δια­δι­κα­σί­ες ολο­κλή­ρω­σης και συνερ­γα­σί­ας της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής δεί­χνουν τη  δυνα­τό­τη­τα απε­λευ­θέ­ρω­σης των λαών και κινη­το­ποιούν εκα­τομ­μύ­ρια εργα­ζό­με­νων και φτω­χών σε όλη την ήπει­ρο. Σε λίγα μόνο χρό­νια, οι χώρες της ΑLBA έλυ­σαν ή προ­σπά­θη­σαν να λύσουν πλευ­ρές του λεγό­με­νου άνι­σου ανταλ­λα­κτι­κού εμπο­ρί­ου και της κατα­λή­στευ­σης των χωρών του τρί­του κόσμου, που δεν έλυ­σε σε 70 χρό­νια το σοσια­λι­στι­κό στρα­τό­πε­δο. Ωστό­σο, οι δια­δι­κα­σί­ες σε αυτές τις χώρες  οφεί­λουν να προ­χω­ρή­σουν και να βαθύ­νουν  κινη­το­ποιώ­ντας τα εκα­τομ­μύ­ρια που τις στη­ρί­ζουν. Η νέα φάση που περ­νά η Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή δεί­χνει επι­τα­κτι­κά αυτό το μονόδρομο.

Πολύ κου­βέ­ντα γίνε­ται στην Ευρώ­πη για τη λεγό­με­νη θεω­ρία του “Σοσια­λι­σμού του 21ου αιώ­να”, η οποία επι­κε­ντρώ­νε­ται στα σχε­τι­κά έργα κάποιων μαρ­ξι­στών, οι οποί­οι επι­χει­ρούν να κωδι­κο­ποι­ή­σουν θεω­ρη­τι­κά κάποια ζητή­μα­τα της σύγ­χρο­νης εμπει­ρί­ας των χωρών της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής. Αντί­θε­τα, εδώ όταν όλοι σχε­δόν ανα­φέ­ρο­νται στον Σοσια­λι­σμό του 21ου, ανα­φέ­ρο­νται στην ανα­γκαιό­τη­τα και στην πάλη γι αυτό.

Είναι αυθαί­ρε­το λοι­πόν, να ταυ­το­ποιεί κανείς όλα τα κινή­μα­τα και όλες της χώρες της Νότιας Αμε­ρι­κής με τη θεω­ρία του 21ου. Πρώ­το, για­τί η κου­βα­νι­κή Επα­νά­στα­ση και η θεω­ρη­τι­κή της συμ­βο­λή είναι πολύ πιο παλιά και σύγ­χρο­νη από όλα αυτά. Δεύ­τε­ρο, για­τί η θεω­ρία του 21ου  δεν πρου­πήρ­ξε των  δια­δι­κα­σιών στη Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή, οι οποί­ες δεν πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν με βάση κανέ­να “εγχει­ρί­διο” του 21ου. Τρί­το, για­τί σε κάθε χώρα το βασι­κό πρό­βλη­μα, πέρα από τον ιμπε­ρια­λι­σμό  και τη φτώ­χεια, υπήρ­ξε δια­φο­ρε­τι­κό. Το χρέ­ος και το ΔΝΤ σε Αργε­ντι­νή και Εκουα­δόρ, οι ινδιά­νοι στη  Βολι­βία, το Καρα­κά­σο στη Βενε­ζου­έ­λα κ.α. Το ίδιο και οι πολι­τι­κά κόμ­μα­τα της κάθε χώρας, π.χ, στο Κατα­στα­τι­κό και στη Δια­κή­ρυ­ξη Αρχών  του PSUV στη Βενε­ζου­έ­λα, αναφέρεται:

“Το κόμ­μα συγκρο­τεί­ται σαν σοσια­λι­στι­κό κόμ­μα , δηλώ­νει ότι η σοσια­λι­στι­κή κοι­νω­νία είναι  η μόνη εναλ­λα­κτι­κή λύση για την υπέρ­βα­ση του καπι­τα­λι­στι­κού συστή­μα­τος.  Υιο­θε­τεί σαν δημιουρ­γι­κές πηγές τη σκέ­ψη και το έργο των Σιμόν Μπο­λί­βαρ, Σιμόν Ροντρί­γκες και Εζε­κιέλ Σαμό­ρα. Με τον ίδιο τρό­πο παίρ­νει  τις αρχές του επι­στη­μο­νι­κού σοσια­λι­σμού,  του χρι­στια­νι­σμού, της θεο­λο­γί­ας της απε­λευ­θέ­ρω­σης , όλης της κρι­τι­κής, οικου­με­νι­κής και ανθρω­πι­στι­κής σκέ­ψης, της ισό­τη­τας και την ισο­τι­μί­ας των φύλων και της ηθι­κής υπο­χρέ­ω­σης να οικο­δο­μή­σει ένα μοντέ­λο που σέβε­ται την ζωή, τη μητέ­ρα γη  και εγγυά­ται την επι­βί­ω­ση της ανθρω­πό­τη­τας”. […]  και θα δια­σώ­σει με κρι­τι­κό πνεύ­μα τις ιστο­ρι­κές εμπει­ρί­ες του σοσια­λι­σμού, υιο­θε­τώ­ντας ως οδη­γό τη σκέ­ψη και τη δρά­ση των επα­να­στα­τών και σοσια­λι­στών της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής και του κόσμου, όπως ο Χοσέ Μαρ­τί, ο Ερνέ­στο Τσε Γκε­βά­ρα, ο Χοσέ Κάρ­λος Μαριά­τε­γι , η Ρόζα Λού­ξε­μπουργκ, ο Καρλ Μαρξ, ο Φρί­ντριχ Ένγκελς, ο Λένιν, ο Τρό­τσκι, ο Γκράμ­σι, ο Μάο Τσε Τουνγκ και άλλοι […] Το PSUV  σαν  επα­να­στα­τι­κό κόμ­μα, εκπρο­σω­πεί τα συμ­φέ­ρο­ντα του προ­λε­τα­ριά­του της πόλης και του χωριού, της αγρο­τιάς και των άλλων εκμε­ταλ­λευο­μέ­νων κοι­νω­νι­κών στρω­μά­των,    οργα­νώ­νε­ται  και   λει­τουρ­γεί σύμ­φω­να με τις αρχές  της σοσια­λι­στι­κής δημο­κρα­τί­ας ,  που σημαί­νει:  — Πολι­τι­κή – ιδε­ο­λο­γι­κή συνο­χή. — Δημο­κρα­τι­κός  συγκε­ντρω­τι­σμός, […]. — Συλ­λο­γι­κή ηγε­σία σε όλα τα επί­πε­δα. — Λογο­δο­σία σε όλα τα επί­πε­δα καθο­δή­γη­σης και στο λαό. -Ανα­κλη­τό­τη­τα, σαν απο­τέ­λε­σμα αξιο­λό­γη­σης με δημο­κρα­τι­κό τρόπο.

(ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ – Θεμε­λια­κές Αρχές PSUV, εκδό­σεις ΤΑΧΙΔΕΥΤΗΣ,2015)

Το ζήτη­μα της κατεύ­θυν­σης αυτών των χωρών  που προ­σπα­θούν να απε­λευ­θε­ρω­θούν από την φτώ­χεια και τον ιμπε­ρια­λι­σμό και της πάλης των κινη­μά­των τους, σκια­γρα­φού­νται πολύ ανά­γλυ­φα στα παρα­κά­τω αποσπάσματα:

“Προ­σο­χή με αυτήν την ιστο­ρία που θα σας πω, ενός φίλου μου από κει, από τους κάμπους του Μπα­ρί­νας. Εγώ δεν τον είχα ξανα­δεί από τότε, ούτε και ήξε­ρα ότι είχε απο­κτή­σει ένα τρα­κτέρ με πίστω­ση, με χαμη­λό κόστος. Πόσο μας είχε κοστί­σει να φέρου­με αυτά τα τρα­κτέρ από την Κίνα! Εδώ, για είκο­σι χρό­νια οι χωρι­κοί δεν είχαν τρα­κτέρ, ούτε μηχα­νές.    Επο­μέ­νως τον βλέ­πω μέσα σε ένα πλή­θος κόσμου, να όπως εδώ, και τον αγκά­λια­σα: -”Πως είσαι, πως πάνε τα πράγ­μα­τα, πως είναι η γυναί­κα σου, τα παι­διά σου;”. Και αυτός πολύ χαρού­με­νος μου απά­ντη­σε: -”Oύγκο, σε ευχα­ρι­στώ θερ­μά”. -“Για­τί;”. -“Για­τί εγώ πια φτιά­χτη­κα”. -“Τι θα πει αυτό;”. -“E,εντάξει, το τρα­κτέρ που μου έδω­σες με δάνειο”. Εγώ δεν του δάνει­σα το τρα­κτέρ, του το έδω­σε η επα­να­στα­τι­κή κυβέρ­νη­ση, εγώ ούτε καν ήξε­ρα ότι του είχαν παρα­χω­ρή­σει ένα τρα­κτέρ με δάνειο”. Εκεί στα­μά­τη­σα, τον έπια­σα από τον ώμο και τον ρώτησα:-”Kαι τι έκα­νες με αυτό το τρα­κτέρ; Πόσα εκτά­ρια έσπει­ρες;”. -“Oχι φίλε, εγώ τώρα δεν σπέρ­νω. Αυτό που κάνω τώρα είναι να νοι­κιά­ζω το τρα­κτέρ και έτσι έχω κερ­δί­σει ήδη γύρω στα είκο­σι εκα­τομ­μύ­ρια μπο­λί­βα­ρες, αγό­ρα­σα και­νούρ­γιο σπί­τι, τώρα είμαι πλού­σιος”. Φαντα­στεί­τε, το κομ­μά­τι της συνεί­δη­σης, αυτός θεω­ρεί ότι αυτό είναι καλό. […] αυτή είναι η αλή­θεια, αυτός είναι ο καπι­τα­λι­σμός, αυτή είναι η δια­στρο­φή του καπιταλισμού.

Oύγκο Τσά­βες, (“Ιστο­ρί­ες του Arañero”, εκδό­σεις Vadell Hermanos Editores  C.A, 2012)

«Η ανά­πτυ­ξη που έχει γίνει σε όλες αυτές τις χώρες έχει γεν­νή­σει, ανα­πό­φευ­κτα, μεσαία στρώ­μα­τα. Αν αυτό δεν συνο­δεύ­ε­ται με ιδε­ο­λο­γι­κή και πολι­τι­κή δου­λειά, το μόνο που κάνεις είναι να ανα­κυ­κλώ­νεις κατα­να­λω­τι­κά αγα­θά, με απο­τέ­λε­σμα επί της ουσί­ας, να τρέ­φεις τον νεκρο­θά­φτη σου. Oι περισ­σό­τε­ρες από αυτές οι προ­ο­δευ­τι­κές κυβερ­νή­σεις που έχουν ανα­δει­χθεί στην Λ.Α. το λένε και οι ίδιες πως είναι μέσα στα πλαί­σια του καπι­τα­λι­στι­κού συστή­μα­τος και φυσι­κά κάνουν μια δικαιό­τε­ρη ανα­κα­τα­νο­μή του πλού­του όπου επω­φε­λού­νται οι εργα­ζό­με­νοι και οι φτω­χοί, θεμι­τό και πολύ σημα­ντι­κό. Οδη­γώ­ντας λοι­πόν τις χώρες τους προς την ανά­πτυ­ξη, τα κρά­τη δημιούρ­γη­σαν νέο πλού­το που μπό­ρε­σαν να κατα­νεί­μουν δίκαια, αλλά χωρίς επί της ουσί­ας να βάλουν χέρι στον ήδη συσ­σω­ρευ­μέ­νο πλού­το από την αστι­κή τάξη, ο οποί­ος σαν κεφά­λαιο που είναι, συνε­χί­ζει να λει­τουρ­γεί και να συσ­σω­ρεύ­ει κι άλλο. Ο Μαρξ το έχει εξη­γή­σει πολύ καλά αυτό. Αν δεν βάλεις χέρι λοι­πόν σε βάθος και στις δομές αυτού του συστή­μα­τος, όλο αυτό, μέσα στα πλαί­σια και της κρί­σης, έχει περιο­ρι­σμέ­να όρια. Και η δεξιά φυσι­κά, σε όλες αυτές τις χώρες δεν παραι­τή­θη­κε ποτέ, αφού οι δομές συνε­χί­ζουν ίδιες, από τον λυσ­σα­λέο αγώ­να της να επα­νέλ­θει στην εξου­σία, αφού έχει αυτή τη δυνατότητα».

Διευ­θυ­ντής της εφη­με­ρί­δας Granma Internasional, τηλε­ο­πτι­κή εκπο­μπή “Mesa Redonda” — ( 11/2015 ‚Telesur) για την εκλο­γή Mάκρι στην Αργεντινή.

Τα παρα­πά­νω μπο­ρούν να κατα­νοη­θούν και να τεθούν στη σωστή τους βάση, μόνο αν υιο­θε­τεί­ται η θέση ότι  σοσια­λι­σμός, είναι η μετά­βα­ση στον κομ­μου­νι­σμό (παγκό­σμιο σύστη­μα) και διαρ­κεί μια ολό­κλη­ρη ιστο­ρι­κή περί­ο­δο. Η σοσια­λι­στι­κή (ταξι­κή) κοι­νω­νία προ­χω­ρά­ει προς τα κει, μέσω της πάλης των τάξε­ων, που διε­ξά­γε­ται βεβαί­ως με άλλα μέσα, στο βαθ­μό που οι εργα­ζό­με­νοι και οι φτω­χοί κατορ­θώ­νουν να οργα­νω­θούν σε άρχου­σα τάξη σε κάθε χώρα.

Καθώς η κρί­ση βαθαί­νει και τα πολε­μι­κά σενά­ρια κερ­δί­ζουν έδα­φος σαν την παρα­δο­σια­κή λύση στην κρί­ση, τα επα­να­στα­τι­κά κινή­μα­τα σε όλο τον κόσμο πρέ­πει να ανα­σκου­μπω­θούν. Υπε­ρα­σπι­ζό­με­νοι μέχρις εσχά­των τη Βενε­ζου­έ­λα από τις ιμπε­ρια­λι­στι­κές και φασι­στι­κές επι­θέ­σεις, μάλ­λον είναι η ώρα να παρα­φρά­σου­με το παλιό σύν­θη­μα του Βιετ­νάμ  και να γρά­ψου­με στις σημαί­ες μας:

“Eμπρός για 1,2,3, πολ­λές Κούβες”!

Αβά­να, Κού­βα – 12/1/2016