Γιατί είναι παντού ο Χοσέ Μαρτί; – Η ιστορία στην κουβανική καθημερινότητα (Β΄ Μέρος)

Συνέ­χεια των άρθρων με αφορ­μή τη συμ­με­το­χή στην 45η Μπρι­γά­δα αλλη­λεγ­γύ­ης προς την Κού­βα το καλο­καί­ρι που μας πέρα­σε και τη συνε­χι­ζό­με­νη συζή­τη­ση για την Κού­βα σήμερα.
Προη­γού­με­νο άρθρο:
Για­τί είναι παντού ο Χοσέ Μαρ­τί; – Η ιστο­ρία στην κου­βα­νι­κή καθη­με­ρι­νό­τη­τα (Α΄ Μέρος)

Γρά­φει η Νατά­σα Τερ­λε­ξή //

Η Κου­βα­νι­κή Επα­νά­στα­ση ξεκί­νη­σε με αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κά και δημο­κρα­τι­κά αιτή­μα­τα. Έφτα­σε, όμως, σε πολύ σύντο­μο χρο­νι­κό διά­στη­μα, να θέτει στό­χους σοσια­λι­στι­κούς. Πώς έγι­νε αυτό;

Η κεντρι­κή ηγε­σία του αγώ­να γύρω από τον Φιντέλ, κατα­νο­ού­σε εξαρ­χής την ανα­γκαιό­τη­τα μιας τέτοιας εξέ­λι­ξης για την επί­τευ­ξη ακό­μα και των απλού­στε­ρων λαϊ­κών αιτη­μά­των. Σύμ­φω­να με τον Φιντέλ(1), η πορεία από την εθνι­κή απε­λευ­θέ­ρω­ση ως την οικο­δό­μη­ση του σοσια­λι­σμού συντε­λέ­στη­κε θέτο­ντας αλλε­πάλ­λη­λους στό­χους, άρρη­κτα δεμέ­νους μετα­ξύ τους. Οι δια­δο­χι­κοί αυτοί στό­χοι καθο­ρί­ζο­νταν κάθε φορά από τα συμ­φέ­ρο­ντα της εκμε­ταλ­λευό­με­νης πλειο­νό­τη­τας του λαού και τη διευ­ρυ­νό­με­νη εμπλο­κή του σε κάθε βήμα.

Με τη νίκη της 1ης Γενά­ρη 1959, είχε φτά­σει η ώρα να υλο­ποι­η­θεί, μέσα από τη δρά­ση των εργα­τών και αγρο­τών, το πρό­γραμ­μα της Μονκάδα:

• Τιμω­ρή­θη­καν οι βασι­κοί υπαί­τιοι του καθε­στώ­τος του Μπα­τί­στα και κατα­σχέ­θη­κε ό,τι είχε απο­κτη­θεί με αθέ­μι­το τρό­πο από τους αξιω­μα­τού­χους του.
• Δια­λύ­θη­κε ο παλιός στρα­τός και αντι­κα­τα­στά­θη­κε από τον «λαό ντυ­μέ­νο στο χακί» (κατά την έκφρα­ση του θρυ­λι­κού comandante [διοι­κη­τή] Καμί­λο Σιενφουέγος).
• Δόθη­κε τέλος στην κρα­τι­κή επι­δό­τη­ση ιδιω­τών, στον θεσμό των αργό­μι­σθων και στην κατά­χρη­ση των δημό­σιων πόρων.
• Καθαι­ρέ­θη­κε η που­λη­μέ­νη ηγε­σία των συν­δι­κά­των και απο­κα­τα­στά­θη­καν τα δικαιώ­μα­τα των εργα­τών. Επα­να­προ­σλή­φθη­καν οι απολυμένοι.
• Στα­μά­τη­σε το ξεκλή­ρι­σμα των αγρο­τών από την υπερ­χρέ­ω­ση και υιο­θε­τή­θη­κε ο πρώ­τος νόμος αγρο­τι­κής μεταρρύθμισης.
• Μειώ­θη­καν έως και κατά 50% τα υψη­λά ενοί­κια που πλή­ρω­νε ο λαός.
• Οι παρα­λί­ες έγι­ναν δημό­σιες και καταρ­γή­θη­κε το σύστη­μα φυλε­τι­κού δια­χω­ρι­σμού στα κέντρα αναψυχής.
• Εθνι­κο­ποι­ή­θη­καν οι εται­ρεί­ες κοι­νής ωφέ­λειας (με πρώ­τες τις τηλε­πι­κοι­νω­νί­ες) που ήταν βορειο­α­με­ρι­κα­νι­κά μονο­πώ­λια. Μειώ­θη­καν τα τέλη τηλε­φω­νί­ας και ηλε­κτρι­κής ενέργειας.
• Χιλιά­δες δάσκα­λοι στάλ­θη­καν στην ύπαι­θρο και άρχι­σε η κατα­σκευή πολ­λών νοσο­κο­μεί­ων και στις πιο απο­μα­κρυ­σμέ­νες περιοχές.
• Πατά­χθη­κε ο τζό­γος, απα­λεί­φθη­κε η πορ­νεία και εξα­φα­νί­στη­καν οι τενεκεδουπόλεις.

Εργά­της αφαι­ρεί την επι­γρα­φή «Cuban Telephone Company» — συμ­φε­ρό­ντων ΗΠΑ – Αύγου­στος 1960

Όμως παρ’ όλα αυτά, ο λαός συνέ­χι­ζε να βρί­σκε­ται σε δει­νή οικο­νο­μι­κή κατά­στα­ση. Το εμπό­ριο ζάχα­ρης είχε στα­μα­τή­σει και το συνάλ­λαγ­μα της χώρας είχε λεη­λα­τη­θεί. Ο ιμπε­ρια­λι­σμός ακό­μα κυριαρ­χού­σε στην οικο­νο­μία. Ωστό­σο ο λαός είχε γαλου­χη­θεί στον αντι­κομ­μου­νι­σμό. Αυτή η ιδε­ο­λο­γι­κή χαλι­να­γώ­γη­ση, λέει ο Φιντέλ, «έχει ιδιαί­τε­ρο βάρος την επο­χή των σοσια­λι­στι­κών επαναστάσεων».

Και συνε­χί­ζει:

«…Ο λαός απέ­κτη­σε μια σοσια­λι­στι­κή συνεί­δη­ση χάρη στην εξέ­λι­ξη της επα­νά­στα­σης και την πάλη των τάξε­ων που ανα­πτύ­χθη­κε έντο­να τόσο στο εθνι­κό όσο και στο διε­θνές επί­πε­δο. Ο αντα­γω­νι­σμός ανά­με­σα στα συμ­φέ­ρο­ντα του λαού και τα συμ­φέ­ρο­ντα των κατα­πιε­στών γέν­νη­σε την επα­νά­στα­ση, και η επα­νά­στα­ση όξυ­νε τον αντα­γω­νι­σμό αυτόν στο έπα­κρο. Ο αγώ­νας […] έκα­νε τους ανθρώ­πους να δουν μέσα σε λίγους μόνο μήνες, αυτό που επί δεκα­ε­τί­ες αλύ­πη­της εκμε­τάλ­λευ­σης και κυριαρ­χί­ας της ιμπε­ρια­λι­στι­κής αστι­κής τάξης δεν είχε γίνει κατα­νοη­τό παρά μόνο σε μια μειοψηφία».

Εξώ­φυλ­λο Granma 17 Δεκέμ­βρη 1975 καλεί στο συνέ­δριο.
Μετά τον Λένιν ακο­λου­θεί η φωτο­γρα­φία του Μαρτί.

Η δια­δι­κα­σία επι­τα­χύν­θη­κε από τον ίδιο τον ιμπε­ρια­λι­σμό, που δεν μπο­ρού­σε να ανε­χτεί ούτε καν μια εθνι­κά κυρί­αρ­χη Κού­βα. Το μήνυ­μά του ήταν, «ή επι­κυ­ριαρ­χία των ΗΠΑ ή οικο­νο­μι­κός και στρα­τιω­τι­κός Αρμα­γεδ­δώ­νας». Ωστό­σο λαός είχε νιώ­σει τη δύνα­μή του, είχε όπλα στα χέρια του και μια ηγε­σία που κέρ­δι­σε την εμπι­στο­σύ­νη του με την απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τά της. Είχε μάθει να διεκδικεί.

Μαζι­κή δια­δή­λω­ση εργα­τών και αγρο­τών, Οκτώ­βρης 1959. Με τέτοιες κινη­το­ποι­ή­σεις προ­χω­ρού­σαν οι εθνικοποιήσεις

«Οι Ηνω­μέ­νες Πολι­τεί­ες έχουν χρη­σι­μο­ποι­ή­σει κάθε μέσο στη διά­θε­σή τους για να τσα­κί­σουν την κου­βα­νι­κή επα­νά­στα­ση, αλλά το μόνο που κατά­φε­ραν ήταν να επι­τα­χύ­νουν την επα­να­στα­τι­κή δια­δι­κα­σία. […] Η επα­να­στα­τι­κή δια­δι­κα­σία συνο­δευό­ταν κάθε στιγ­μή από μια έντο­νη κινη­το­ποί­η­ση των μαζών και από την πολι­τι­κή τους διαπαιδαγώγηση».

Στα αρχι­κά μέτρα της εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κής, ακό­μα, επα­νά­στα­σης, οι ΗΠΑ απά­ντη­σαν στα­μα­τώ­ντας εντε­λώς τις εξα­γω­γές πετρε­λαί­ου στην Κού­βα και ανταλ­λα­κτι­κών για τη βιο­μη­χα­νία της. Οι μάζες απά­ντη­σαν με ένο­πλες κινη­το­ποι­ή­σεις που κατέ­λη­ξαν στην εθνι­κο­ποί­η­ση «από τα κάτω» των διυ­λι­στη­ρί­ων που αρνού­νταν να διυ­λί­σουν Σοβιε­τι­κό πετρέ­λαιο, καθώς και όσων εργο­στα­σί­ων είχαν ακι­νη­το­ποι­η­θεί από τους ιδιο­κτή­τες τους.

Εργα­ζό­με­νες στο κατά­στη­μα Λα Φιλο­σο­φία στην Αβά­να, στη­ρί­ζουν την εθνι­κο­ποί­η­ση καπι­τα­λι­στι­κών επι­χει­ρή­σε­ων. Αύγου­στος 1960.

Επέ­βα­λαν καθο­λι­κή απα­γό­ρευ­ση εμπο­ρι­κών συναλ­λα­γών σε μια χώρα που δεν είχε καν απο­θή­κες για το χον­δρε­μπό­ριο. Η Κού­βα σύνα­ψε εμπο­ρι­κές σχέ­σεις με τη Σοβιε­τι­κή Ένω­ση και την Ανα­το­λι­κή Ευρώ­πη. Επε­κτά­θη­καν οι απαλ­λο­τριώ­σεις γης από τα τσι­φλί­κια και η από­δο­σή της στους άκλη­ρους αγρότες.

Αγρό­τες παίρ­νουν τίτλους γης. Τον Δεκέμ­βρη του 1959, δόθη­καν τίτλοι γης σε 100.000 αγρό­τες, στο πλαί­σιο της πρώ­της αγρο­τι­κής μεταρρύθμισης.

Ο ιμπε­ρια­λι­σμός απά­ντη­σε με μπα­ράζ δολιο­φθο­ρών και τρο­μο­κρα­τί­ας, όπως την ανα­τί­να­ξη του πλοί­ου Λα Κούμπρ τον Μάρ­τη του 1960 με εκα­το­ντά­δες θύμα­τα και σωρεία βομ­βι­στι­κών επι­θέ­σε­ων σε πολυ­κα­τα­στή­μα­τα. Οι ΗΠΑ άνοι­ξαν τις πόρ­τες τους για όλους όσους ήθε­λαν να εγκα­τα­λεί­ψουν την Κού­βα, απορ­ρο­φώ­ντας εξει­δι­κευ­μέ­νο προ­σω­πι­κό, για­τρούς, μηχα­νι­κούς, αρχι­τέ­κτο­νες κ.ά. Η επα­νά­στα­ση απά­ντη­σε με την οργά­νω­ση της λαϊ­κής αυτο­ά­μυ­νας μέσω των CDR (επι­τρο­πών υπε­ρά­σπι­σης της επα­νά­στα­σης, βλ. [[λινκ στο «ποιος κυβερ­νά την Κού­βα]]), της πολι­το­φυ­λα­κής και των μπρι­γά­δων εθε­λο­ντι­κής εργασίας.

Γυναι­κεία μονά­δα πολι­το­φυ­λα­κής, στην πρώ­τη παρέ­λα­ση των σωμά­των αυτών στην Αβά­να, τέλη 1960. Φωτο­γρα­φία, Raul Corrales.

Ακο­λού­θη­σαν οι γνω­στές προ­σπά­θειες ανα­τρο­πής της επα­νά­στα­σης: η από­πει­ρα εισβο­λής στη Χιρόν που απο­κρού­στη­κε σε 72 ώρες στις 19 Απρί­λη 1961, η Κρί­ση του Οκτώ­βρη (γνω­στή και ως κρί­ση των πυραύ­λων), 1962.

Έτσι, λοι­πόν,

«Οι μάζες της χώρας, ιδιαί­τε­ρα οι εργά­τες και τα ταπει­νά στρώ­μα­τα … διέ­νυ­σαν την από­στα­ση αυτή πολύ γρή­γο­ρα. … Στις 16 Απρί­λη του 1961(2), με φόντο της δυνα­τές γρο­θιές των εργα­τών και τη δύνα­μη που μετέ­δι­δαν τα όπλα όταν άστρα­φταν στα χέρια τους κατά τη διάρ­κεια της κηδεί­ας των θυμά­των από τον μισθο­φο­ρι­κό βομβαρδισμό(3), και ακρι­βώς μία μέρα πριν από τη μάχη ενά­ντια στους εισβο­λείς [στην Πλά­για Χιρόν], ο εργα­ζό­με­νος λαός δια­κή­ρυ­ξε, με ηρω­ι­κή απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα, τον σοσια­λι­στι­κό χαρα­κτή­ρα της επα­νά­στα­σής μας. Τα ξένα μονο­πώ­λια, οι γαιο­κτή­μο­νες και η εθνι­κή αστι­κή τάξη είχαν ήδη απαλ­λο­τριω­θεί και η εργα­τι­κή μας τάξη είχε ξεφορ­τω­θεί το μόνο πράγ­μα που είχε: τις αλυ­σί­δες της. Ως επα­να­στα­τι­κή τάξη και σύμ­μα­χος με τους αγρό­τες και τα άλλα ταπει­νά στρώ­μα­τα του λαού, έμελ­λε να γίνει η αδιαμ­φι­σβή­τη­τη πρω­το­πο­ρία της δια­δι­κα­σί­ας αυτής».

Προ­χω­ρού­σε παράλ­λη­λα μια αλλη­λέν­δε­τη δια­δι­κα­σία: αυτή της συνέ­νω­σης όλων των ομά­δων και οργα­νώ­σε­ων της πρω­το­πο­ρί­ας σε ένα νέο κομ­μου­νι­στι­κό κόμ­μα, ενσω­μα­τώ­νο­ντας τα καλύ­τε­ρα στοι­χεία του εργα­ζό­με­νου λαού που ρίχνο­νταν στη μάχη, με ξεκά­θα­ρη προ­ο­πτι­κή τον σοσια­λι­στι­κό μετασχηματισμό(4). Η δια­δι­κα­σία αυτή καθο­δη­γή­θη­κε από το Κίνη­μα της 26ης Ιού­λη, με πρω­τα­γω­νι­στή τον Τσε Γκεβάρα.

Ακού­γο­ντας τους Κου­βα­νούς να μιλά­νε, κατα­λα­βαί­νεις ότι η επα­νά­στα­ση έχει μια ιστο­ρι­κή συνέ­χεια και περι­κλεί­ει καθή­κο­ντα και ζητή­μα­τα που εμείς (συχνά εσφαλ­μέ­να!) θεω­ρού­με λυμέ­να από προη­γού­με­νες ιστο­ρι­κές επο­χές. Εθνι­κή κυριαρ­χία – ανε­ξαρ­τη­σία από τον ιμπε­ρια­λι­σμό – ισό­τη­τα για τους Μαύ­ρους – ενσω­μά­τω­ση των γυναι­κών στην κοι­νω­νία: Όλα αυτά απο­δεί­χτη­καν αδύ­να­τα χωρίς την ανα­τρο­πή της ντό­πιας καπι­τα­λι­στι­κής τάξης, της τάξης των μεγα­λοϊ­διο­κτη­τών γαιο­κτη­μό­νων, καθώς και όλου του πολι­τι­κού συστή­μα­τος που συν­δύ­α­ζε τη δια­φθο­ρά και την εξάρ­τη­ση από το βορειο­α­με­ρι­κα­νι­κό κεφά­λαιο. Συντό­νι­ζε τη μοι­ρα­σιά της λεί­ας από την υπερ-εκμε­τάλ­λευ­ση των Κου­βα­νών εργα­ζο­μέ­νων ανά­με­σα στους ντό­πιους και τους ξένους κυρίαρχους.

Η εξέ­γερ­ση που ξεκι­νά από τον αντια­ποι­κια­κό αγώ­να του Μαρ­τί ολο­κλη­ρώ­νε­ται με τη σοσια­λι­στι­κή επα­νά­στα­ση που μόνο αυτή μπο­ρεί να εγγυ­η­θεί την ανε­ξαρ­τη­σία της χώρας από τον ιμπε­ρια­λι­σμό. Ουδε­μία αμφι­βο­λία υπάρ­χει περί αυτού ούτε για τον ιμπε­ρια­λι­σμό, ούτε για τον απλό Κου­βα­νό εργα­ζό­με­νο. Παράλ­λη­λα, όπως δηλώ­νει ο Τσε, «εάν φτά­σα­με στον σοσια­λι­σμό, αυτό ήταν μέσα από τον Μαρ­τί». Μια επα­νά­στα­ση «από όλους και για το καλό όλων» αυτο-αναι­ρεί­ται εάν χάσει το ηθι­κό προ­βά­δι­σμα και δεν υπη­ρε­τεί πάντα πρώ­τα απ’ όλα την ανθρω­πό­τη­τα. Ο σκο­πός δεν αγιά­ζει τα μέσα. Τα καθορίζει.

Και επι­στρέ­φου­με στον Μαρ­τί: Η προ­σπά­θεια του καθέ­να εντάσ­σε­ται στην προ­σπά­θεια για τη βελ­τί­ω­ση των συν­θη­κών ζωής ενός ολό­κλη­ρου λαού. Και αυτή η προ­σπά­θεια εντάσ­σε­ται στη μεγά­λη υπό­θε­ση της ανθρω­πό­τη­τας σε βάθος ιστο­ρί­ας και σε βάθος χρό­νου. Συχνά ο Μαρ­τί συνο­ψί­ζε­ται σε απο­φθέγ­μα­τα, όπως «πατρί­δα είναι η ανθρω­πό­τη­τα» και «να αισθά­νε­σαι την αδι­κία ενά­ντια σε οποιον­δή­πο­τε άνθρω­πο στον κόσμο σαν να έχει δια­πρα­χθεί σε βάρος σου» και το εκτε­νές έργο του δεν δια­βά­ζε­ται πλα­τιά. Όμως ο Μαρ­τί σηκώ­νει στους ώμους του μια στά­ση ζωής ριζο­σπα­στι­κού, ουμα­νι­στι­κού ήθους.

Πώς μετα­λα­μπα­δεύ­ε­ται αυτό το ήθος, το ήθος της ταξι­κής αλλη­λεγ­γύ­ης των κατα­πιε­σμέ­νων που αγκα­λιά­ζει τη γει­το­νιά, αγκα­λιά­ζει το χωριό, αλλά αγκα­λιά­ζει και ολό­κλη­ρο τον κόσμο; Πώς μετα­λα­μπα­δεύ­ε­ται η ταξι­κή αυτο­πε­ποί­θη­ση; Όπως γεν­νή­θη­κε. Στην πρά­ξη. Μέσα από κύμα­τα κινη­το­ποί­η­σης των απλών ανθρώπων.

Κου­βα­νι­κή ιατρι­κή μονά­δα φτά­νει στη Λιβε­ρία τον Οκτώ­βρη του 2014 για να κατα­πο­λε­μή­σει την επι­δη­μία του ιού έμπο­λα. Φωτο­γρα­φία, www.ElCiudadano.gob.ec1

Μετά το πρώ­το διά­στη­μα της οικο­δό­μη­σης και της άμυ­νας ακολούθησαν:

• Οι δια­δο­χι­κές στρα­τιω­τι­κές απο­στο­λές στους αντια­ποι­κια­κούς αγώ­νες της Αφρι­κής, από την Αλγε­ρία (1963) ως την Αγκό­λα. Απο­στο­λή με επι­κε­φα­λής τον Τσε Γκε­βά­ρα και άλλα ηγε­τι­κά στε­λέ­χη του ΚΚ Κού­βας στη Βολι­βία για την ενί­σχυ­ση εκκο­λα­πτό­με­νων επα­να­στα­τι­κών και εργα­τι­κών κινη­μά­των στον νότιο κώνο της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής το 1966.
• Οι επα­να­στά­σεις στη Νικα­ρά­γουα και τη Γρε­νά­δα το 1979 στη­ρί­ζο­νται από μαζι­κές εθε­λο­ντι­κές μπρι­γά­δες δασκά­λων, οικο­δό­μων και γιατρών.
• Με την εισβο­λή του προ­έ­δρου των ΗΠΑ Ρέι­γκαν στη Γρε­νά­δα το 1983, εντεί­νε­ται η απει­λή και ανα­πτύσ­σε­ται περαι­τέ­ρω η Πολι­το­φυ­λα­κή της Επι­κρά­τειας (1 Μάη 1980) και φτά­νουν τα 4 εκα­τομ­μύ­ρια μέλη.
• Δια­δο­χι­κές απο­στο­λές 340.000 εθε­λο­ντών στρα­τιω­τών και άλλου προ­σω­πι­κού από το 1975 ως το 1988, απέ­κρου­σαν την εισβο­λή της Νότιας Αφρι­κής στην Αγκό­λα και έδω­σαν γερό πλήγ­μα κατά του απαρτχάιντ.(5)
• Η δια­δι­κα­σία διόρ­θω­σης των λαθών (proceso de rectificación) και των καπι­τα­λι­στι­κού τύπου δανει­σμών από ανα­το­λι­κή Ευρώ­πη η οποία ξεκί­νη­σε το 1986 και σημα­δεύ­τη­κε από την ενί­σχυ­ση της εθε­λο­ντι­κής εργα­σί­ας απέ­να­ντι στις τεχνο­κρα­τι­κές αντιλήψεις.(6)
• Η «ειδι­κή περί­ο­δος σε και­ρό ειρή­νης», κατά την κρα­τού­σα έκφρα­ση στην Κού­βα. Το 1989–1991 καταρ­ρέ­ουν οι εμπο­ρι­κές σχέ­σεις με τη Ρωσία και την Ανα­το­λι­κή Ευρώ­πη, ενώ ταυ­τό­χρο­να ο ιμπε­ρια­λι­σμός ενι­σχύ­ει τον εμπο­ρι­κό και χρη­μα­το­πι­στω­τι­κό απο­κλει­σμό της Κού­βας και τον διε­θνο­ποιεί. Η ταξι­κή πάλη κορυ­φώ­νε­ται. Με στή­ριγ­μα την πυγ­μή και την ευφυ­ΐα του εργα­ζό­με­νου, η Κού­βα δηλώ­νει ότι επι­μέ­νει σοσια­λι­στι­κά. Το σύν­θη­μα που προ­βάλ­λει ο Φιντέλ είναι «σοσια­λι­σμός ή θάνατος».
• Η ενθου­σιώ­δhς αντα­πό­κρι­ση στη δια­δι­κα­σία της Βενε­ζου­έ­λας, με δεκά­δες χιλιά­δες εθελοντές.
• Η απά­ντη­ση σε κάθε διε­θνή κρί­ση, από τον σει­σμό και την επι­δη­μία χολέ­ρας στην Αϊτή ως την επι­δη­μία έμπο­λα στη δυτι­κή Αφρι­κή, με αλλη­λεγ­γύη και προ­σφο­ρά δεκά­δων χιλιά­δων εθε­λο­ντών. Σαρά­ντα δύο χιλιά­δες Κου­βα­νοί προ­σφέ­ρουν εθε­λο­ντι­κά τις υπη­ρε­σί­ες τους αυτή τη στιγ­μή σε 103 χώρες (30.00 στην υγεία).(7)
• Ο νικη­φό­ρος αγώ­νας για την απε­λευ­θέ­ρω­ση των Πέντε Κου­βα­νών επα­να­στα­τών από τις φυλα­κές των ΗΠΑ και η σύνα­ψη διπλω­μα­τι­κών σχέ­σε­ων με τις ΗΠΑ.

Χεράρ­δο Ερνά­ντες, ένας από τους Πέντε Κου­βα­νούς επα­να­στά­τες που φυλα­κί­στη­καν στις ΗΠΑ για τον ρόλο του στην άμυ­να της Κού­βας και βετε­ρά­νος του πολέ­μου της Αγκό­λας, 2 Μάη 2015: «Ναι, θέλου­με να βελ­τιώ­σου­με τις σχέ­σεις [με τις ΗΠΑ]. Αλλά η Κού­βα δεν έχει υπο­χω­ρή­σει ούτε στο ελά­χι­στο από τις αρχές μας. Σήμε­ρα έχου­με τις ίδιες θέσεις που είχα­με και το 1959».

Σήμε­ρα ο ιμπε­ρια­λι­σμός, διά στό­μα­τος Μπα­ράκ Ομπά­μα, ανα­γνω­ρί­ζει ότι ο οικο­νο­μι­κός, εμπο­ρι­κός και χρη­μα­το­πι­στω­τι­κός απο­κλει­σμός που επι­βλή­θη­κε στην Κού­βα το 1962 απέ­τυ­χε. Δεν έχει κατα­φέ­ρει να ανα­τρέ­ψει τις σοσια­λι­στι­κές κοι­νω­νι­κές σχέ­σεις και να ανοί­ξει ξανά το νησί στην καπι­τα­λι­στι­κή εκμε­τάλ­λευ­ση. Ωστό­σο, η πολι­τι­κή των ΗΠΑ εξα­κο­λου­θεί να επι­διώ­κει τον ίδιο στόχο.

Από την άλλη μεριά, ο εργα­ζό­με­νος λαός της Κού­βας γιορ­τά­ζει τη νίκη της απο­κα­τά­στα­σης των διπλω­μα­τι­κών σχέ­σε­ων και πιέ­ζει για την άρση του απο­κλει­σμού και για την επι­στρο­φή του Γκουαντάναμο.(8) Στην μεγά­λη πλειο­ψη­φία του, έχει πλή­ρη συναί­σθη­ση της δύνα­μής του και της δύνα­μης της διε­θνούς αλλη­λεγ­γύ­ης που δίνει και που λαμ­βά­νει. Ο ιμπε­ρια­λι­σμός για άλλη μία φορά υπο­τι­μά τις λαϊ­κές μάζες και υπερ­τι­μά την αξία της στρα­τιω­τι­κής του δύνα­μης και την έλξη της καπι­τα­λι­στι­κής αγο­ράς. Οι δύο αντί­πα­λοι παρα­μέ­νουν στην αρέ­να και είναι σε ανα­μο­νή ενισχύσεων.

1) Οι παρα­θέ­σεις είναι από την εισή­γη­ση του Φιντέλ Κάστρο στο 1ο συνέ­δριο του ΚΚ Κού­βας που πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε τον Δεκέμ­βρη του 1975. Τα σχε­τι­κά απο­σπά­σμα­τα δημο­σιεύ­ο­νται στα ελλη­νι­κά με τον τίτλο «Η δυνα­μι­κή της κου­βα­νι­κής επα­νά­στα­σης» που περι­λαμ­βά­νε­ται στο βιβλίο Από το 1848 μέχρι σήμε­ρα: ο κομ­μου­νι­σμός και ο αγώ­νας για μια λαϊ­κή επα­να­στα­τι­κή κυβέρ­νη­ση, εκδό­σεις Διε­θνές Βήμα, Αθή­να, 2000.

2) Στις 15 Απρί­λη, ως προ­ε­τοι­μα­σία για την εισβο­λή στον Κόλ­πο των Χοί­ρων την επό­με­νη μέρα, 8 πολε­μι­κά αερο­σκά­φη των ΗΠΑ βαμέ­να με τα χαρα­κτη­ρι­στι­κά της κου­βα­νι­κής αερο­πο­ρί­ας βοβ­μάρ­δι­σαν ταυ­τό­χρο­να τα 3 βασι­κά αερο­δρό­μια της Κού­βας, σκο­τώ­νο­ντας δεκά­δες άτομα.

3) Στις 15 Απρί­λη, ως προ­ε­τοι­μα­σία για την εισβο­λή στον Κόλ­πο των Χοί­ρων την επό­με­νη μέρα, 8 πολε­μι­κά αερο­σκά­φη των ΗΠΑ βαμέ­να με τα χαρα­κτη­ρι­στι­κά της κου­βα­νι­κής αερο­πο­ρί­ας βοβ­μάρ­δι­σαν ταυ­τό­χρο­να τα 3 βασι­κά αερο­δρό­μια της Κού­βας, σκο­τώ­νο­ντας δεκά­δες άτομα.

4) Το ΚΚ Κού­βας ιδρύ­θη­κε το 1965, συνε­νώ­νο­ντας το Κίνη­μα της 26ης Ιού­λη, το Επα­να­στα­τι­κό Διευ­θυ­ντή­ριο, το Λαϊ­κό Σοσια­λι­στι­κό Κόμ­μα και άλλα άτο­μα και οργα­νώ­σεις που είχαν συμ­με­τά­σχει ενερ­γά στον επα­να­στα­τι­κό αγώνα.

5) Βλ. Φιντέλ Κάστρο, Κού­βα και Αφρι­κή: Η συμ­βο­λή της Κού­βας στην υπό­θε­ση της απε­λευ­θέ­ρω­σης της Αφρι­κής, Διε­θνές Βήμα, 2006. Ο Φιντέλ περι­γρά­φει την πολυ­ε­τή δέσμευ­ση της Κού­βας στον Αγώ­να για την εθνι­κή κυριαρ­χία της Αγκό­λας, αλλά και τις επι­πτώ­σεις της στην κου­βα­νι­κή κοι­νω­νία. «Ένας λαός ικα­νός για έναν τέτοιο άθλο, τι δεν θα έκα­νε αν έφτα­νε η στηγ­μή να υπερ­σπι­στεί την ίδια τη δική του γη!» (σ. 29).

6) Βλ. μετα­ξύ άλλων, Φιντέλ Κάστρο, Στην υπε­ρά­σπι­ση του σοσια­λι­σμού, Διε­θνές Βήμα, 2008.

7) Στοι­χεία του 2007. Βλ. Robert Huish and John M. Kirk (2007), “Cuban Medical Internationalism and the Development of the Latin American School of Medicine”, Latin American Perspectives, 34; 77. 

8) Κου­βα­νι­κό έδα­φος 1202 χλμ. που απέ­σπα­σαν οι ΗΠΑ μέσω επαί­σχυ­ντης συμ­φω­νί­ας με υπο­τε­λή σε αυτούς κυβέρ­νη­ση το 1903. Το 2002 μετα­τρά­πη­κε στη γνω­στή φυλα­κή που απο­τε­λεί στίγ­μα για την ανθρωπότητα.

Ακό­μα, στην ίδια ενό­τη­τα άρθρων:
Ποιος κυβερ­νά την Κού­βα; (Α΄ Μέρος)
Ποιος κυβερ­νά την Κού­βα; (Β΄ Μέρος)