Για την πολιτική του Κόμματος στη σφαίρα της λογοτεχνίας

Επι­μέ­λεια Πανα­γιώ­της Μανιά­της //

Από­φα­ση του Πολι­τι­κού Γρα­φεί­ου της Κεντρι­κής Επι­τρο­πής του Ρώσι­κου Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμματος

Για την πολι­τι­κή του Κόμ­μα­τος στη σφαί­ρα της λογοτεχνίας

1) Η βελ­τί­ω­ση της υλι­κής ευη­με­ρί­ας των μαζών τα τελευ­ταία χρό­νια, σε συν­δυα­σμό με τη μετα­τρο­πή της στά­σης του λαού που προ­κά­λε­σε η επα­νά­στα­ση, η έντα­ση της μαζι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας, η κολοσ­σιαία διεύ­ρυν­ση του ορί­ζο­ντα, κλπ., δημιουρ­γεί μια τερά­στια αύξη­ση των πολι­τι­στι­κών ανα­γκών και απαι­τή­σε­ων. Μπή­κα­με έτσι στη σφαί­ρα της πολι­τι­στι­κής επα­νά­στα­σης, που απο­τε­λεί προ­ϋ­πό­θε­ση για την περαι­τέ­ρω κίνη­ση προς την κομ­μου­νι­στι­κή κοινωνία.

2) Μέρος αυτής της μαζι­κής πολι­τι­στι­κής ανά­πτυ­ξης είναι η ανά­πτυ­ξη της λογο­τε­χνί­ας-προ­λε­τα­ρια­κής και αγρο­τι­κής κατά πρώ­το λόγο, αρχί­ζο­ντας με τις εμβρυα­κές της μορ­φές, οι οποί­ες είναι την ίδια στιγ­μή απί­στευ­τα πλα­τιές σε έκτα­ση (εργά­τες-αντα­πο­κρι­τές, αγρό­τες-αντα­πο­κρι­τές, εφη­με­ρί­δες τοί­χου, κλπ.), και κατα­λή­γο­ντας στην ιδε­ο­λο­γι­κά βασι­σμέ­νη λογο­τε­χνι­κή-καλ­λι­τε­χνι­κή παραγωγή.

3) Από την άλλη μεριά, η πολυ­πλο­κό­τη­τα της οικο­νο­μι­κής δια­δι­κα­σί­ας· η ταυ­τό­χρο­νη ανά­πτυ­ξη αντι­φα­τι­κών ακό­μα και απρο­κά­λυ­πτα εχθρι­κών οικο­νο­μι­κών μορ­φών· η γέν­νη­ση και το δυνά­μω­μα μιας νέας αστι­κής τάξης που προ­κα­λεί­ται από την ανά­πτυ­ξη αυτών των δια­δι­κα­σιών· η ανα­πό­φευ­κτη, αν και όχι πάντα άμε­σα ανα­γνω­ρι­σμέ­νη έλξη ενός τμή­μα­τος της παλιάς και νέας δια­νό­η­σης προς αυτή την αστι­κή τάξη· η χημι­κή έκκρι­ση από τα κοι­νω­νι­κά βάθη νέων ιδε­ο­λο­γι­κών πρα­κτό­ρων αυτής της αστι­κής τάξης- όλα αυτά δεν μπο­ρούν παρά να απο­κα­λύ­πτο­νται στη λογο­τε­χνι­κή επι­φά­νεια της κοι­νω­νι­κής ζωής.

4) Έτσι, όπως στη χώρα μας γενι­κά δεν έχει στα­μα­τή­σει η ταξι­κή πάλη, έτσι ακρι­βώς δεν έχει στα­μα­τή­σει και στο λογο­τε­χνι­κό μέτω­πο. Σε μια ταξι­κή κοι­νω­νία δεν υπάρ­χει και δεν μπο­ρεί να υπάρ­χει ουδέ­τε­ρη τέχνη, αν και η ταξι­κή φύση της τέχνης γενι­κά και της λογο­τε­χνί­ας ειδι­κά εκφρά­ζε­ται με μορ­φές ασύ­γκρι­τα πιο ποι­κι­λό­μορ­φες από ότι, για παρά­δειγ­μα, στην πολιτική.

5) Ωστό­σο, θα ήταν εντε­λώς λάθος να αγνο­ή­σου­με το βασι­κό γεγο­νός της κοι­νω­νι­κής μας ζωής, δηλα­δή, το γεγο­νός της κατά­κτη­σης της εξου­σί­ας από την εργα­τι­κή τάξη και την ύπαρ­ξη προ­λε­τα­ρια­κής δικτα­το­ρί­ας στη χώρα μας. Ενώ πριν από την κατά­λη­ψη της εξου­σί­ας το προ­λε­τα­ρια­κό κόμ­μα υπο­δαύ­λι­ζε την ταξι­κή πάλη και είχε μια πολι­τι­κή που στό­χευε στην κατα­στρο­φή της κοι­νω­νί­ας στο σύνο­λό της, στην περί­ο­δο της δικτα­το­ρί­ας του προ­λε­τα­ριά­του, το κόμ­μα του προ­λε­τα­ριά­του βρί­σκε­ται αντι­μέ­τω­πο με το ερώ­τη­μα του πώς να συμ­βιώ­σει με την αγρο­τιά ενώ τη μετα­σχη­μα­τί­ζει αργά· το ερώ­τη­μα του πώς να επι­τρέ­ψει μια ορι­σμέ­νη συνερ­γα­σία με την αστι­κή τάξη ενώ τη συν­θλί­βει αργά· και το ερώ­τη­μα του πώς να θέσει στην υπη­ρε­σία της επα­νά­στα­σης την τεχνι­κή και κάθε άλλη δια­νό­η­ση και να την απο­σπά­σει ιδε­ο­λο­γι­κά από την αστι­κή τάξη.

Έτσι, αν και η ταξι­κή πάλη δεν έχει στα­μα­τή­σει, η μορ­φή της έχει αλλά­ξει, επει­δή για το προ­λε­τα­ριά­το, στη θεω­ρη­τι­κή έννοια, ο στό­χος του αγώ­να ήταν άλλος πριν από την κατά­κτη­ση της εξου­σί­ας και άλλος τώρα. Στη θέση του στό­χου της κατα­στρο­φής, τώρα υπάρ­χει ο στό­χος της θετι­κής κατα­σκευ­ής στην οποία — υπό την ηγε­σία του προ­λε­τα­ριά­του – ευρύ­τε­ρα στρώ­μα­τα της κοι­νω­νί­ας πρέ­πει να τραβηχτούν.

6) Το προ­λε­τα­ριά­το πρέ­πει, δια­τη­ρώ­ντας, δυνα­μώ­νο­ντας και διευ­ρύ­νο­ντας συνε­χώς τον ηγε­τι­κό του ρόλο, να κατα­λά­βει την αντί­στοι­χη θέση σε μια σει­ρά από νέους τομείς του ιδε­ο­λο­γι­κού μετώ­που. Η δια­δι­κα­σία διείσ­δυ­σης του δια­λε­κτι­κού υλι­σμού σε εντε­λώς νέες σφαί­ρες (βιο­λο­γία, ψυχο­λο­γία, και φυσι­κές επι­στή­μες γενι­κά) έχει ήδη αρχί­σει. Με τον ίδιο τρό­πο, η κατά­κτη­ση θέσε­ων στη σφαί­ρα της λογο­τε­χνί­ας πρέ­πει, αργά ή γρή­γο­ρα, να γίνει πραγματικότητα.

7) Πρέ­πει να θυμό­μα­στε, ωστό­σο, ότι αυτό το πρό­βλη­μα είναι απεί­ρως πιο πολύ­πλο­κο από ό,τι άλλα προ­βλή­μα­τα που λύνο­νται από το προ­λε­τα­ριά­το, για­τί ακό­μα και μέσα στα πλαί­σια της καπι­τα­λι­στι­κής κοι­νω­νί­ας, το προ­λε­τα­ριά­το μπο­ρεί να προ­ε­τοι­μά­σει τον εαυ­τό του για τη νικη­φό­ρα επα­νά­στα­ση, δημιουρ­γώ­ντας στε­λέ­χη μαχη­τών και ηγε­τών και ανα­πτύσ­σο­ντας για το ίδιο ένα θαυ­μά­σιο ιδε­ο­λο­γι­κό όπλο για τον πολι­τι­κό αγώ­να. Δεν μπο­ρεί όμως να επε­ξερ­γα­στεί ζητή­μα­τα φυσι­κών επι­στη­μών ή τεχνο­λο­γί­ας· και έτσι σαν πολι­τι­στι­κά κατα­πιε­σμέ­νη τάξη δεν μπο­ρεί να δια­μορ­φώ­σει τη δική του λογο­τε­χνία, τη δική του μονα­δι­κή καλ­λι­τε­χνι­κή μορ­φή, ή το δικό του στυλ. Ενώ το προ­λε­τα­ριά­το έχει ήδη στα χέρια του αλά­θη­τα κρι­τή­ρια για το κοι­νω­νι­κό-πολι­τι­κό περιε­χό­με­νο οποιου­δή­πο­τε λογο­τε­χνι­κού έργου, δεν έχει ακό­μη ορι­στι­κές απα­ντή­σεις για όλα τα ζητή­μα­τα που αφο­ρούν την καλ­λι­τε­χνι­κή μορφή.

8) Από τα παρα­πά­νω θα πρέ­πει να καθο­ρί­ζε­ται η πολι­τι­κή του ηγε­τι­κού κόμ­μα­τος του προ­λε­τα­ριά­του στη σφαί­ρα της λογο­τε­χνί­ας. Στο πλαί­σιο αυτό, πρώ­τα απ’ όλα, θα πρέ­πει να εξε­τά­σου­με τα ακό­λου­θα ζητή­μα­τα: τη σχέ­ση μετα­ξύ προ­λε­τα­ρια­κών και αγρο­τι­κών συγ­γρα­φέ­ων με τους λεγό­με­νους ‘’συνο­δοι­πό­ρους’’ και άλλους· την πολι­τι­κή του κόμ­μα­τος σε σχέ­ση με τους ίδιους τους προ­λε­τα­ρια­κούς συγ­γρα­φείς· ζητή­μα­τα κρι­τι­κής· ζητή­μα­τα σχε­τι­κά με το ύφος και τη μορ­φή των καλ­λι­τε­χνι­κών έργων και των μεθό­δων επε­ξερ­γα­σί­ας των νέων καλ­λι­τε­χνι­κών μορ­φών· και, τέλος, ζητή­μα­τα οργα­νω­τι­κού χαρακτήρα.

9) Η σχέ­ση μετα­ξύ των δια­φό­ρων ομά­δων συγ­γρα­φέ­ων ‑με όρους κοι­νω­νι­κής-ταξι­κής ή κοι­νω­νι­κής-ομα­δι­κής έννοιας- καθο­ρί­ζε­ται από τη γενι­κή μας πολι­τι­κή. Ωστό­σο, εδώ πρέ­πει να έχου­με υπό­ψη μας ότι η ηγε­σία στη σφαί­ρα της λογο­τε­χνί­ας ανή­κει στην εργα­τι­κή τάξη στο σύνο­λό της, με όλους τους υλι­κούς και ιδε­ο­λο­γι­κούς της πόρους. Δεν υπάρ­χει ακό­μα ηγε­μο­νία των προ­λε­τα­ρια­κών συγ­γρα­φέ­ων, και το Κόμ­μα πρέ­πει να βοη­θή­σει αυτούς τους συγ­γρα­φείς να κερ­δί­σουν το ιστο­ρι­κό τους δικαί­ω­μα σ’ αυτή την ηγε­μο­νία. Οι αγρο­τι­κοί συγ­γρα­φείς θα πρέ­πει να βρί­σκουν φιλι­κή απο­δο­χή και να έχουν την από­λυ­τη υπο­στή­ρι­ξή μας. Το έργο μας είναι να καθο­δη­γή­σου­με  τα ανα­πτυσ­σό­με­να στε­λέ­χη τους στην τρο­χιά της προ­λε­τα­ρια­κής ιδε­ο­λο­γί­ας χωρίς ωστό­σο να κατα­στρέ­ψου­με από το δημιουρ­γι­κό τους έργο τις αγρο­τι­κές λογο­τε­χνι­κές-καλ­λι­τε­χνι­κές εικό­νες, εικό­νες που απο­τε­λούν απα­ραί­τη­τη προ­ϋ­πό­θε­ση για την επί­δρα­σή τους στην αγροτιά.

10) Σχε­τι­κά με τους “συνο­δοι­πό­ρους”, πρέ­πει να έχου­με υπό­ψη μας: α) τη δια­φο­ρο­ποί­η­σή τους· β) τη σημα­σία πολ­λών απ’ αυτών ως προι­κι­σμέ­νων «ειδι­κών» της λογο­τε­χνι­κής τεχνι­κής· γ) την ύπαρ­ξη ταλα­ντεύ­σε­ων σ’ αυτό το στρώ­μα συγ­γρα­φέ­ων. Η γενι­κή οδη­γία εδώ θα πρέ­πει να είναι η αντι­με­τώ­πι­σή τους με τακτ και προ­σο­χή, δηλα­δή, μια προ­σέγ­γι­ση που θα εξα­σφα­λί­ζει τις ανα­γκαί­ες προ­ϋ­πο­θέ­σεις γι’ αυτούς έτσι ώστε να περά­σουν όσο το δυνα­τόν γρη­γο­ρό­τε­ρα στην πλευ­ρά της Κομ­μου­νι­στι­κής ιδε­ο­λο­γί­ας. Απο­τρέ­πο­ντας τα αντι­προ­λε­τα­ρια­κά και αντε­πα­να­στα­τι­κά στοι­χεία (τα οποία στις μέρες μας είναι εντε­λώς ασή­μα­ντα) και κατα­πο­λε­μώ­ντας την ιδε­ο­λο­γία της νέας αστι­κής τάξης που δια­μορ­φώ­νε­ται σε ένα τμή­μα των «συνο­δοι­πό­ρων» με από­ψεις “Αλλα­γής Ορό­ση­μων”, το Κόμ­μα πρέ­πει να αντι­με­τω­πί­ζει ανε­κτι­κά τις ενδιά­με­σες ιδε­ο­λο­γι­κές μορ­φές, βοη­θώ­ντας υπο­μο­νε­τι­κά αυτές τις ανα­πό­φευ­κτα πολυά­ριθ­μες μορ­φές να ανα­πτύσ­σο­νται στην πορεία μιας όλο και πιο στε­νής συντρο­φι­κής συνερ­γα­σί­ας με τις πολι­τι­στι­κές δυνά­μεις του Κομμουνισμού.

11) Σε σχέ­ση με τους προ­λε­τα­ρια­κούς συγ­γρα­φείς, το Κόμ­μα πρέ­πει να πάρει την εξής θέση: βοη­θώ­ντας την ανά­πτυ­ξή τους με κάθε τρό­πο και λαμ­βά­νο­ντας όλα τα μέτρα για την υπο­στή­ρι­ξή τους, το Κόμ­μα πρέ­πει να κάνει ό,τι μπο­ρεί για να απο­τρέ­ψει την εμφά­νι­ση ανά­με­σά τους μιας Κομ­μου­νι­στι­κής αλα­ζο­νεί­ας, το πιο ολέ­θριο φαι­νό­με­νο. Το Κόμ­μα ‑ακρι­βώς επει­δή βλέ­πει σε αυτούς τους προ­λε­τα­ρια­κούς συγ­γρα­φείς τους μελ­λο­ντι­κούς ιδε­ο­λο­γι­κούς ηγέ­τες της Σοβιε­τι­κής λογο­τε­χνί­ας- πρέ­πει να κατα­πο­λε­μά με κάθε δυνα­τό τρό­πο την επι­πό­λαια, περι­φρο­νη­τι­κή στά­ση απέ­να­ντι στην παλιά πολι­τι­στι­κή κλη­ρο­νο­μιά, καθώς και στους ειδι­κούς του καλ­λι­τε­χνι­κού λόγου. Ενά­ντια στη συν­θη­κο­λό­γη­ση, από τη μια μεριά, και ενά­ντια στην Κομ­μου­νι­στι­κή αλα­ζο­νεία απ’ την άλλη- αυτό πρέ­πει να είναι το σύν­θη­μα του Κόμ­μα­τος. Το Κόμ­μα πρέ­πει επί­σης να κατα­πο­λε­μά τις προ­σπά­θειες εγκα­θί­δρυ­σης μιας προ­λε­τα­ρια­κής λογο­τε­χνί­ας καθα­ρά θερ­μο­κη­πί­ου. Ευρεία αντί­λη­ψη των φαι­νο­μέ­νων σε όλη τους την πολυ­πλο­κό­τη­τα· να μην περιο­ρι­ζό­μα­στε μόνο στα σύνο­ρα του εργο­στα­σί­ου· να μην είμα­στε λογο­τε­χνία του εργα­στη­ρί­ου, αλλά της μεγά­λης, αγω­νι­ζό­με­νης τάξης, που καθο­δη­γεί εκα­τομ­μύ­ρια αγρο­τών- έτσι πρέ­πει να είναι ο ορί­ζο­ντας του περιε­χο­μέ­νου της προ­λε­τα­ρια­κής λογοτεχνίας.

12) Οτι­δή­πο­τε ανα­φέρ­θη­κε παρα­πά­νω προσ­διο­ρί­ζει –γενι­κά και ειδι­κά- τα καθή­κο­ντα της κρι­τι­κής, η οποία είναι ένα από τα κύρια δια­παι­δα­γω­γι­κά όπλα στα χέρια του Κόμ­μα­τος. Χωρίς να απε­μπο­λεί, ούτε λεπτό, τις θέσεις του Κομ­μου­νι­σμού, χωρίς να υπο­χω­ρεί ούτε κατά ένα γιώ­τα από την προ­λε­τα­ρια­κή ιδε­ο­λο­γία, απο­κα­λύ­πτο­ντας την αντι­κει­με­νι­κή ταξι­κή πρό­θε­ση των δια­φό­ρων λογο­τε­χνι­κών έργων, η Κομ­μου­νι­στι­κή κρι­τι­κή πρέ­πει να κατα­πο­λε­μά ανε­λέ­η­τα τις αντε­πα­να­στα­τι­κές εκδη­λώ­σεις στη λογο­τε­χνία και να ξεσκε­πά­ζει το φιλε­λευ­θε­ρι­σμό της «Αλλα­γής Ορο­σή­μων», κλπ, ενώ, την ίδια στιγ­μή, να δεί­χνει το μεγα­λύ­τε­ρο δυνα­τό τακτ, προ­σο­χή και ανε­κτι­κό­τη­τα σε όλες εκεί­νες τις λογο­τε­χνι­κές ομά­δες που μπο­ρούν να πάνε και θα πάνε με το προ­λε­τα­ριά­το. Η Κομ­μου­νι­στι­κή κρι­τι­κή πρέ­πει να απο­βά­λει τον τόνο της δια­τα­γής από την προ­σέγ­γι­σή της. Μόνο τότε θα έχει βαθιά δια­παι­δα­γω­γι­κή σημα­σία, όταν θα στη­ρί­ζε­ται στην ιδε­ο­λο­γι­κή υπε­ρο­χή της. Η μαρ­ξι­στι­κή κρι­τι­κή πρέ­πει να εκδιώ­ξει απο­φα­σι­στι­κά απ’ το περι­βάλ­λον της κάθε πομπώ­δη, ημι­μα­θή και αυτά­ρε­σκη Κομ­μου­νι­στι­κή αλα­ζο­νεία. Η μαρ­ξι­στι­κή κρι­τι­κή πρέ­πει να υιο­θε­τή­σει σα σύν­θη­μά της το «να μαθαί­νεις» και να απο­κρού­ει κάθε προ­χει­ρό­τη­τα και ετσι­θε­λι­σμό στο περι­βάλ­λον της.

13) Δια­πι­στώ­νο­ντας αλάν­θα­στα το κοι­νω­νι­κό-ταξι­κό περιε­χό­με­νο των λογο­τε­χνι­κών ρευ­μά­των, το Κόμ­μα σα σύνο­λο δεν μπο­ρεί να δεσμευ­τεί πρό­ω­ρα σε οποια­δή­πο­τε τάση στον τομέα της λογο­τε­χνι­κής μορ­φής. Καθο­δη­γώ­ντας τη λογο­τε­χνία στο σύνο­λό της, το Κόμ­μα δεν μπο­ρεί να υπο­στη­ρί­ξει μια μόνο λογο­τε­χνι­κή ομά­δα (ταξι­νο­μώ­ντας αυτές τις ομά­δες ανά­λο­γα με τις δια­φο­ρές τους στη μορ­φή και στο στυλ), όπως δε μπο­ρεί να εκδώ­σει απο­φά­σεις για να λύσει τα προ­βλή­μα­τα της μορ­φής της οικο­γέ­νειας, παρ’ όλο που, εν γένει, το Κόμ­μα καθο­δη­γεί αναμ­φι­σβή­τη­τα και πρέ­πει να καθο­δη­γεί την οικο­δό­μη­ση ενός νέου τρό­που ζωής. Το κατάλ­λη­λο για την επο­χή στυλ θα δημιουρ­γη­θεί, αλλά θα δημιουρ­γη­θεί με άλλους τρό­πους, και η λύση αυτού του προ­βλή­μα­τος δεν έχει ακό­μα δια­φα­νεί. Στην τρέ­χου­σα φάση της πολι­τι­στι­κής ανά­πτυ­ξης, όλες οι προ­σπά­θειες για να δεσμευ­τεί το Κόμ­μα προς αυτή την κατεύ­θυν­ση πρέ­πει να αποκρούονται.

14) Γι’ αυτό, το Κόμ­μα πρέ­πει να ταχθεί υπέρ του ελεύ­θε­ρου συνα­γω­νι­σμού μετα­ξύ των δια­φό­ρων ομά­δων και τάσε­ων σ’ αυτόν τον τομέα δρα­στη­ριό­τη­τας. Κάθε άλλη λύση στο πρό­βλη­μα θα ήταν μια επί­ση­μη, γρα­φειο­κρα­τι­κή ψευ­το-λύση. Με τον ίδιο τρό­πο, είναι απα­ρά­δε­κτο να επι­βλη­θεί με διά­ταγ­μα ή με από­φα­ση του Κόμ­μα­τος το νομι­μο­ποι­η­μέ­νο μονο­πώ­λιο σε οποια­δή­πο­τε ομά­δα ή λογο­τε­χνι­κή οργά­νω­ση πάνω στις λογο­τε­χνι­κές εκδό­σεις. Δίνο­ντας υλι­κή και ηθι­κή υπο­στή­ρι­ξη στην προ­λε­τα­ρια­κή και προ­λε­τα­ριο­α­γρο­τι­κή λογο­τε­χνία και βοη­θώ­ντας τους συνο­δοι­πό­ρους, κλπ, το Κόμ­μα δεν μπο­ρεί να παρα­χω­ρή­σει το μονο­πώ­λιο σε κάποια ομά­δα, ακό­μα και στην πιο προ­λε­τα­ρια­κή ως προς το ιδε­ο­λο­γι­κό της περιε­χό­με­νο. Αυτό θα σήμαι­νε την κατα­στρο­φή της ίδιας της προ­λε­τα­ρια­κής λογο­τε­χνί­ας.

15) Το Κόμ­μα πρέ­πει, με κάθε δυνα­τό τρό­πο, να ξερι­ζώ­σει τις από­πει­ρες ερα­σι­τε­χνι­κής και αναρ­μό­διας διοι­κη­τι­κής επέμ­βα­σης στις λογο­τε­χνι­κές υπο­θέ­σεις. Το Κόμ­μα πρέ­πει να φρο­ντί­σει για την προ­σε­κτι­κή επι­λο­γή του προ­σω­πι­κού στους οργα­νι­σμούς που έχουν εξου­σία πάνω στον τύπο, έτσι ώστε να εξα­σφα­λι­στεί μια πραγ­μα­τι­κά σωστή, χρή­σι­μη, και χαρα­κτη­ρι­ζό­με­νη από τακτ καθο­δή­γη­ση της λογο­τε­χνί­ας μας.

16) Το Κόμ­μα πρέ­πει να υπο­δεί­ξει σε όλους τους εργά­τες της λογο­τε­χνί­ας την ανά­γκη σωστού δια­χω­ρι­σμού των λει­τουρ­γιών μετα­ξύ των κρι­τι­κών και των συγ­γρα­φέ­ων. Οι τελευ­ταί­οι πρέ­πει να μετα­φέ­ρουν το κέντρο βάρους της δου­λειάς τους στη λογο­τε­χνι­κή παρα­γω­γή, με την ακρι­βή έννοια του όρου, χρη­σι­μο­ποιώ­ντας το τερά­στιο υλι­κό της σύγ­χρο­νης κοι­νω­νί­ας. Αυξη­μέ­νη προ­σο­χή πρέ­πει να δοθεί στην ανά­πτυ­ξη της εθνι­κής λογο­τε­χνί­ας στις πολυά­ριθ­μες δημο­κρα­τί­ες και επαρ­χί­ες της Ένω­σής μας.

Το Κόμ­μα πρέ­πει να υπο­γραμ­μί­σει την ανά­γκη δημιουρ­γί­ας λογο­τε­χνί­ας που απο­βλέ­πει στο μαζι­κό ανα­γνω­στι­κό κοι­νό των εργα­τών και των αγρο­τών· πρέ­πει να ξεκό­ψου­με πιο θαρ­ρα­λέα και απο­φα­σι­στι­κά με τις αρι­στο­κρα­τι­κές προ­κα­τα­λή­ψεις στη λογο­τε­χνία, και, αξιο­ποιώ­ντας όλα τα τεχνι­κά επι­τεύγ­μα­τα των παλιών ειδι­κών, να επι­λέ­ξου­με την κατάλ­λη­λη μορ­φή που θα είναι κατα­νοη­τή σε εκα­τομ­μύ­ρια. Μόνο όταν αυτό το μεγά­λο πρό­βλη­μα λυθεί η Σοβιε­τι­κή λογο­τε­χνία και η μελ­λο­ντι­κή προ­λε­τα­ρια­κή πρω­το­πο­ρία της θα είναι ικα­νές να ολο­κλη­ρώ­σουν την πολι­τι­στι­κή-ιστο­ρι­κή απο­στο­λή τους.

Πράβ­ντα, 1 Ιού­λη 1925.

πηγή: http://www.sovlit.net/decreejuly1925/