Για τη δημιουργία του Συμβουλίου Οικονομικής Αλληλοβοήθειας (ΚΟΜΕΚΟΝ): Πλευρές της δράσης, λειτουργίας και προσφοράς του

Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

«…Ολό­κλη­ρη η οικο­νο­μι­κή, πολι­τι­κή και πνευ­μα­τι­κή ζωή της ανθρω­πό­τη­τας όλο και περισ­σό­τε­ρο διε­θνο­πο­εί­ται ακό­μη και στον καπι­τα­λι­σμό. Ο σοσια­λι­σμός τη διε­θνο­ποιεί πέρα για πέρα». (Ι.Β. ΛΕΝΙΝ)

Ιστο­ρι­κό

Το Συμ­βού­λιο Οικο­νο­μι­κής Αλλη­λο­βο­ή­θειας (ΣΟΑ, COMEMON-Council for Mutual Economic Assistance-) υπήρ­ξε μία δια­κρα­τι­κή μορ­φή ολο­κλή­ρω­σης των τότε σοσια­λι­στι­κών χωρών. Ιδρύ­θη­κε αρχές Γενά­ρη 1949 μετά από οικο­νο­μι­κή σύσκε­ψη εκπρο­σώ­πων της ΕΣΣΔ, Βουλ­γα­ρί­ας, Ουγ­γα­ρί­ας, Πολω­νί­ας, Ρου­μα­νί­ας και Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας. Το Φλε­βά­ρη του 1949 προ­σχώ­ρη­σε η Αλβα­νία (από το 1961 μονο­με­ρώς έπα­ψε να συμ­με­τέ­χει στις εργα­σί­ες του Συμ­βου­λί­ου), το Σεπτέμ­βρη του 1950 η ΛΔ Γερ­μα­νί­ας, τον Ιού­νιο του 1962 η ΛΔ Μογ­γο­λί­ας και τον Ιού­λιο του 1972 η Κού­βα. Από το 1964 με βάση τη σχε­τι­κή συμ­φω­νία μετα­ξύ ΣΟΑ και ΟΔ Γιου­γκο­σλα­βί­ας αυτή συμ­με­τεί­χε στις εργα­σί­ες των οργά­νων του χωρίς να είναι μέλος του ΣΟΑ. Επί­σης να σημειώ­σου­με ότι στο ΣΟΑ συμ­με­τεί­χαν ως προ­σκε­κλη­μέ­νοι των οργά­νων αντι­πρό­σω­ποι της Λ.Δ του Βιετ­νάμ και της ΛΔ Κορέ­ας, ενώ τον Μαίο του 1973 υπο­γρά­φτη­κε συμ­φω­νία με τη Φιλαν­δία, το 1975 με το Ιράκ, το Μεξι­κό. Το κατα­στα­τι­κό του ΣΟΑ ψηφί­στη­κε τον Δεκέμ­βρη του 1959 (12η συνε­δρί­α­ση), ενώ τρο­πο­ποι­ή­σεις έγι­ναν τον Ιού­νη του 1962 (16η συνε­δρί­α­ση), Δεκέμ­βρη 1962 (17η), Ιού­νιο 1974 (28η).Η διά­λυ­ση του ανα­κοι­νώ­θη­κε στις 28/6/1991.

Γενι­κό­τε­ρα θα λέγα­με με βάση και το κατα­στα­τι­κό του το ΣΟΑ ως οργα­νι­σμός δήλω­νε ανοι­κτός σε κάθε χώρα εφό­σον αυτή απο­δε­χό­ταν τους σκο­πούς, αρχές και δήλω­νε ότι συμ­φω­νού­σε να ανα­λά­βει τις υπο­χρε­ώ­σεις που παρέ­χο­νταν στο κατα­στα­τι­κό του. Έτσι με βάση αυτές τις αρχές το 1975 το ΣΟΑ είχε σχέ­σεις διά­φο­ρων μορ­φών με 30 διε­θνείς, δια­κρα­τι­κούς και ιδιω­τι­κούς οικο­νο­μι­κούς και επι­στη­μο­νο­τε­χνι­κούς οργα­νι­σμούς, ενώ τον Οκτώ­βριο του 1974 παρα­χω­ρή­θη­κε στο ΣΟΑ θέση παρα­τη­ρη­τή του ΟΗΕ.

Η συνερ­γα­σία των χωρών-μελών πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε σύμ­φω­να με τις αρχές του σοσια­λι­στι­κού διε­θνι­σμού, με βάση το σεβα­σμό της κρα­τι­κής κυριαρ­χί­ας, της ανε­ξαρ­τη­σί­ας και των εθνι­κών συμ­φε­ρό­ντων, τη μη ανά­μει­ξη στις εσω­τε­ρι­κές υπο­θέ­σεις των άλλων χωρών, την πλή­ρη ισο­τι­μία, το αμοι­βαίο όφε­λος και τη συντρο­φι­κή αλλη­λο­βο­ή­θεια. Παρά τις κατη­γο­ρί­ες περί αντι­θέ­του- η ολι­γό­χρο­νη ύπαρ­ξη του ΣΟΑ απέ­δει­ξε (χωρίς να λεί­ψουν αδυ­να­μί­ες, λάθη και παρα­βιά­σεις που από μια πορεία και μετά οδή­γη­σαν στην ανα­τρο­πή του σοσια­λι­στι­κού συστή­μα­τος) τη ζωτι­κή δύνα­μη των μαρ­ξι­στι­κών-λενι­νι­στι­κών αρχών σχε­τι­κά με τη δυνα­τό­τη­τα ύπαρ­ξης δια­κρα­τι­κών σχέ­σε­ων άλλου, νέου τύπου. Ταυ­τό­χρο­να συνέ­βα­λε, ιδιαί­τε­ρα, στην γρή­γο­ρη ανα­συ­γκρό­τη­ση της οικο­νο­μί­ας των χωρών-μελών του, στην ταχύ­ρυθ­μη αύξη­ση των μετα­ξύ τους εμπο­ρι­κών συναλ­λα­γών και στην προ­ώ­θη­ση ορι­σμέ­νων στα­θε­ρών μορ­φών συνερ­γα­σί­ας στον τομέα του εμπο­ρί­ου, της παρα­γω­γής και της Τεχνο­λο­γί­ας.

Φυσι­κά η δημιουρ­γία του ΣΟΑ είχε σχέ­ση και με τις παγκό­σμιες κοι­νω­νι­κο-πολι­τι­κές εξε­λί­ξεις της επο­χής εκεί­νης (το σχέ­διο Μάρ­σαλ, είχε ξεκι­νή­σει ο λεγό­με­νος «Ψυχρός πόλε­μος») με την ανά­γκη δηλα­δή αντι­με­τώ­πι­σης αντί­στοι­χων κινή­σε­ων από τη πλευ­ρά του καπι­τα­λι­σμού, του πολύ­πλευ­ρου εμπάρ­γκο από την «Δύση» , την ανά­γκη οι οικο­νο­μί­ες των χωρών αυτών να κάνουν τα πρώ­τα βήμα­τα που χρεια­ζό­ταν στην κατεύ­θυν­ση εκβιο­μη­χά­νι­σης κ.α πάντα όμως στη βάση της πάλης-αντα­γω­νι­σμού των δύο συστημάτων.

Η σοσια­λι­στι­κή οικο­νο­μι­κή ολο­κλή­ρω­ση ήταν ένας και­νούρ­γιος δρό­μος, ανε­ξε­ρεύ­νη­τος στην πορεία της ανθρω­πό­τη­τας. Η πορεία ανά­πτυ­ξης της πέρα­σε από στά­δια-φάσεις που κάθε μία ουσια­στι­κά αντι­στοι­χού­σε σε ορι­σμέ­νο επί­πε­δο ανά­πτυ­ξης των παρα­γω­γι­κών δυνά­με­ων, σε ορι­σμέ­νο βαθ­μό ωρί­μαν­σης των σχέ­σε­ων παρα­γω­γής στο εσω­τε­ρι­κό κάθε χώρας και ταυ­τό­χρο­να συνέ­βα­λε δια­λε­κτι­κά στη παρα­πέ­ρα ωρί­μαν­ση του σοσια­λι­στι­κού χαρα­κτή­ρα τους. Στην αρχι­κή περί­ο­δο της δρά­σης του ΣΟΑ η κύρια προ­σο­χή του ήταν ο συντο­νι­σμός της δρά­σης των κρα­τών-μελών στον τομέα του εξω­τε­ρι­κού εμπο­ρί­ου, της τεχνι­κής βοή­θειας και της επι­στη­μο­νι­κής συνερ­γα­σί­ας. Επε­κτά­θη­κε επί­σης η μέθο­δος των διμε­ρών συμ­φω­νιών (χρο­νιά­τι­κες και μετά μεγα­λύ­τε­ρης διάρ­κειας) για εμπο­ρι­κές συναλ­λα­γές. Στο τέλος της περιό­δου αυτής έγι­νε καθα­ρό ότι η μέθο­δος αυτή δεν μπο­ρού­σε να εξα­σφα­λί­σει στον απαι­τού­με­νο βαθ­μό το συντο­νι­σμό ανά­πτυ­ξης των εθνι­κών οικο­νο­μιών των σοσια­λι­στι­κών χωρών. Χρειά­ζο­νταν ένας άμε­σος συντο­νι­σμός των σχε­δί­ων των αλλη­λέν­δε­των κλά­δων της παρα­γω­γής πάνω στη βάση της πολύ­πλευ­ρης συνερ­γα­σί­ας. Σιγά-σιγά ο συντο­νι­σμός των σχε­δί­ων έγι­νε η βασι­κή μέθο­δος δρά­σης του ΣΟΑ και το κύριο μέλος για το βάθε­μα του διε­θνούς σοσια­λι­στι­κού κατα­με­ρι­σμού εργα­σί­ας. Άρχι­σαν να επε­κτεί­νο­νται η συστη­μα­τι­κή ειδί­κευ­ση και η συνε­τα­ρι­στι­κο­πο­ή­σης της παρα­γω­γής, να πραγ­μα­το­ποιού­νται κοι­νές επεν­δύ­σεις κεφα­λαί­ων σε ορι­σμέ­να μεγά­λα οικο­νο­μι­κά έργα διε­θνούς σημασίας.

Στη ιστο­ρία του ΣΟΑ μπο­ρού­με-αρκε­τά σχη­μα­τι­κά-να δια­κρί­νου­με τα ακό­λου­θα στάδια:

Α. Το πρώ­το στά­διο 1949–1958: Ήταν η περί­ο­δος που το βάρος δόθη­κε στην ανά­πτυ­ξη του εξω­τε­ρι­κού εμπο­ρί­ου και στη οργά­νω­ση της επι­στη­μο­νι­κο­τε­χνι­κής συνερ­γα­σί­ας. Χαρα­κτη­ρι­στι­κά ανα­φέ­ρου­με ότι η 2η συνε­δρί­α­ση (Αύγου­στος του 1949) ψήφι­σε συστά­σεις για τη διε­ξα­γω­γή του εμπο­ρί­ου μετα­ξύ των μετε­χό­ντων με βάση τις μακρο­πρό­θε­σμες συμ­φω­νί­ες γεγο­νός που επέ­τρε­ψε να ενι­σχυ­θεί η οικο­νο­μία κάθε χώρας, να αντι­με­τω­πι­στούν προ­βλή­μα­τα όπως διά­θε­ση προ­ϊ­ό­ντων, εφο­δια­σμός με τεχνι­κά μέσα κ.α

Β. Το δεύ­τε­ρο στά­διο (159‑1962): Σ’ αυτό με βάση και τις κατευ­θύν­σεις (Μάης 1958) μπή­καν οι βάσεις της διε­θνούς ειδί­κευ­σης και παρα­γω­γι­κής συνερ­γα­σί­ας και έγι­νε ο συντο­νι­σμός των ανα­πτυ­ξια­κών σχε­δί­ων. Έτσι λύθη­καν βασι­κά προ­βλή­μα­τα ικα­νο­ποί­η­σης ανα­γκών σε καύ­σι­μα, πρώ­τες ύλες, τεχνι­κό εξο­πλι­σμό κ.α Ταυ­τό­χρο­να πραγ­μα­το­ποιεί­ται και το πρώ­το μεγά­λο κοι­νό έργο της κατα­σκευ­ής του πετρε­λαια­γω­γού «Ντρούζ­μπα-Φιλία» για διο­χε­τευ­τεί το σοβιε­τι­κό πετρέ­λαιο σε Λ.Δ Ουγ­γα­ρία, ΛΔ Γερ­μα­νί­ας, Λ.Δ Πολω­νί­ας και ΣΔ Τσεχοσλαβακίας.

Γ. Το τρί­το στά­διο (1962–1962): Ξεκί­νη­σε με τη σύσκε­ψη των πρώ­των γραμ­μα­τέ­ων των Κ.Κ και χαρα­κτη­ρι­ζό­ταν από τη διεύ­ρυν­ση της συνερ­γα­σί­ας στο θέμα του συντο­νι­σμού των σχε­δί­ων εθνι­κής οικο­νο­μί­ας, ενώ ιδρύ­θη­καν και διε­θνείς οικο­νο­μι­κοί οργα­νι­σμοί π.χ «Ιντερ­με­τάλ» (1964). Οι επό­με­νοι σύνο­δοι ασχο­λήθ­καν με πλευ­ρές της εμβά­θυν­σης αυτής, ενώ εμφα­νής ήταν η κυριαρ­χία τα τελευ­ταία χρό­νια λογι­κών έξω από τις αρχές σοσια­λι­στι­κής οικοδόμησης,αντίστοιχες μ’αυτές που ανα­πτύσ­σο­νταν στη ΕΣΣΔ και στις άλλες χώρες-μέλη.

Η συγκρό­τη­ση του ΣΟΑ

Ο ΣΟΑ είχε την ακό­λου­θη συγκρό­τη­ση. Η σύνο­δος του ΣΟΑ (καθιε­ρώ­θη­κε το 1949) και ήταν το ανώ­τα­το όργα­νο του. Από τα τέλη του 1960 οι αντι­προ­σω­πεί­ες των χωρών είχαν επι­κε­φα­λής τους αρχη­γούς των κυβερ­νή­σε­ων. Η σύνο­δος πραγ­μα­το­ποιού­ταν κάθε χρό­νο στις πρω­τεύ­ου­σες των χωρών-μελών κατά ονο­μα­στι­κή σει­ρά των πόλε­ων. Η Εκτε­λε­στι­κή Επι­τρο­πή που ιδρύ­θη­κε το 1962 και ήταν το εκτε­λε­στι­κό όργα­νο του ΣΟΑ απο­τε­λού­με­νο από αντι­πρό­σω­πους σε επί­πε­δο αντι­προ­έ­δρων των κυβερ­νή­σε­ων. Στην πορεία με βάση και το βάθε­μα της συνερ­γα­σί­ας δημιουρ­γή­θη­καν και άλλες όπως «Η Επι­τρο­πή Συνερ­γα­σί­ας στο τομέα της κατάρ­τι­σης οικο­νο­μι­κών σχε­δί­ων « (1971), «Επι­τρο­πή για την επι­στη­μο­νι­κή και τεχνι­κή συνερ­γα­σία» (1971) κ.α Επί­σης υπήρ­χαν οι «Μόνι­μες Επι­τρο­πές του ΣΟΑ για την οικο­νο­μι­κή και επι­στη­μο­νι­κή συνερ­γα­σία» καθώς και η «Γραμ­μα­τεία του ΣΟΑ» που ήταν οικο­νο­μι­κό και εκτε­λε­στι­κή όργα­νο και απο­τε­λού­νταν από κλα­δι­κά και λει­τουρ­γι­κά τμήματα.

Ορι­σμέ­να γενι­κό­τε­ρα πολι­τι­κά-ιδε­ο­λο­γι­κά  ζητήματα

1.Η δια­δι­κα­σία της διε­θνο­ποί­η­σης της οικο­νο­μι­κής, πολι­τι­κής και πολι­τι­στι­κής ζωής έχει αντι­κει­με­νι­κή βάση. Όμως δια­φο­ρε­τι­κά εκδη­λώ­νε­ται σε συν­θή­κες καπι­τα­λι­σμού και δια­φο­ρε­τι­κά σε σοσιαλισμού.

Οι δια­δι­κα­σί­ες της ολο­κλή­ρω­σης στο σοσια­λι­σμό και στον καπι­τα­λι­σμό δια­φέ­ρουν ως προς τη ουσία τους, τους σκο­πούς, τα μέσα και τις μεθό­δους πραγ­μα­το­ποί­η­σης τους στο πλαί­σιο των δύο αντί­θε­των κοι­νω­νι­κών-πολι­τι­κών συστημάτων.

Η ανα­γκαιό­τη­τα της ολο­κλή­ρω­σης των τότε σοσια­λι­στι­κών χωρών επι­βε­βαί­ω­νε πλή­ρως της σχε­τι­κή επι­σή­μαν­ση του Ι.Β. ΛΕΝΙΝ ότι στο σοσια­λι­σμό οι ίδιες οι εργα­ζό­με­νες μάζες δε θα δέχο­νταν που­θε­νά την απο­μό­νω­ση για καθα­ρούς λόγους.

2.Η ομοιο­γε­νής οικο­νο­μι­κή βάση, δηλα­δή η κοι­νω­νι­κή ιδιο­κτη­σία στα μέσα παρα­γω­γής, το ομοιο­γε­νές κρα­τι­κό καθε­στώς, δηλα­δή η εξου­σία της εργα­τι­κής τάξης και των συμ­μά­χων της, η ενιαία ιδε­ο­λο­γία, δηλα­δή ο Μαρ­ξι­σμός-Λενι­νι­σμός, δημιουρ­γούν τους όρους της κοι­νό­τη­τας των οικο­νο­μι­κών συμ­φε­ρό­ντων των σοσια­λι­στι­κών χωρών. Το χαρα­κτη­ρι­στι­κό γνώ­ρι­σμα των διε­θνών σοσια­λι­στι­κών σχέ­σε­ων παρα­γω­γής είναι η κοι­νω­νι­κή ιδιο­κτη­σία στα μέσα παρα­γω­γής, η ανε­ξαρ­τη­σία ισό­τι­μων κρα­τών, τα οποία φρο­ντί­ζουν με αυτο­τέ­λεια για την οικο­νο­μι­κή τους δραστηριότητα.

Η σοσια­λι­στι­κή ολο­κλή­ρω­ση ήταν μια συνει­δη­τή και μελε­τη­μέ­νη δια­δι­κα­σία από τα Κ.Κ και τις κυβερ­νή­σεις των χωρών-μελών του ΣΟΑ. Σε κάθε ιστο­ρι­κή περί­ο­δο ο διε­θνής σοσια­λι­στι­κός κατα­με­ρι­σμός της εργα­σί­ας διευ­κο­λύ­νει την πραγ­μα­το­ποί­η­ση των βασι­κών καθη­κό­ντων που σε κάθε σοσια­λι­στι­κή χώρα ειδι­κά και στο τότε σοσια­λι­στι­κό σύστη­μα γενικά.

Στους στό­χους της ολο­κλή­ρω­σης ήταν η γρή­γο­ρη ανά­πτυ­ξη των παρα­γω­γι­κών δυνά­με­ων σε όλες τις χώρες του ΣΟΑ, η επί­τευ­ξη ανώ­τα­του επι­στη­μο­νι­κο­τε­χνι­κού επι­πέ­δου, η μεγα­λύ­τε­ρη απο­δο­τι­κό­τη­τα της παρα­γω­γής, που ουσια­στι­κός στό­χος όλων ων παρα­πά­νω ήταν η άνο­δος του υλι­κού και πολι­τι­στι­κού επι­πέ­δου της ζωής του πλη­θυ­σμού, η ικα­νο­ποί­η­ση των όλο και περισ­σό­τε­ρο αυξα­νό­με­νων ανα­γκών του.

3.Μόνο το σοσια­λι­στι­κό σύστη­μα επέ­τρε­πε να συν­δυά­ζο­νται αρμο­νι­κά (παρά τις αδυ­να­μί­ες και τα λάθη που προ­έ­κυ­ψαν στη πορεία) τα συμ­φέ­ρο­ντα ανά­πτυ­ξης των εθνι­κών οικο­νο­μιών με την οικο­νο­μι­κή συνέ­νω­ση των χωρών. Να σημειώ­σου­με εδώ ότι ο στε­νός συντο­νι­σμός των οικο­νο­μι­κών σχε­δί­ων των σοσια­λι­στι­κών κρα­τών πάνω σε διμε­ρή και πολυ­με­ρή βάση οι συμ­φω­νί­ες για ειδί­κευ­ση και συνε­ται­ρι­σμό της παρα­γω­γής, οι μακρο­πρό­θε­σμες συμ­φω­νί­ες και τα συμ­βό­λαια για αμοι­βαί­ες ανταλ­λα­γές, η δημιουρ­γία κοι­νών επι­χει­ρή­σε­ων τρα­πε­ζών και άλλων μορ­φών συνερ­γα­σί­ας απαι­του­σαν και τη ανά­λη­ψη υπο­χρε­ώ­σε­ων από μέρους των κρα­τών. Αυτές όμως δεν σήμαι­ναν και περιο­ρι­σμό της κυριαρ­χί­ας-εθνι­κής τους ανε­ξαρ­τη­σί­ας όπως π.χ συμ­βαί­νει στο πλαί­σιο της Ε.Ε. Αντί­θε­τα, κάθε κρά­τος-μέλος έλυ­νε τα προ­βλή­μα­τα αυτά ανε­ξάρ­τη­τα και κυρί­ως σύμ­φω­να με τη θέλη­ση του και απο­σκο­πού­σε στο δυνά­μω­μα του σοσια­λι­στι­κού συστήματος.

4.Η σοσια­λι­στι­κή οικο­νο­μι­κή ολο­κλή­ρω­ση πραγ­μα­το­ποιεί­το με βάση την πλή­ρη εθε­λο­ντι­κό­τη­τα που δεν συνε­πά­γο­νταν τη δημιουρ­γία υπε­ρε­θνι­κών οργά­νων. Το κατα­στα­τι­κό του ΣΟΑ στη­ρι­ζό­ταν στις αρχές της κυριαρ­χι­κής ισό­τη­τας όλων των κρα­τών-μελών. Η οικο­νο­μι­κή και επι­στη­μο­νι­κή συνερ­γα­σία πραγ­μα­το­ποιεί­το σύμ­φω­να με τις αρχές της πλή­ρους ισο­τι­μί­ας, του σεβα­σμού της κυριαρ­χί­ας και των εθνι­κών συμ­φε­ρό­ντων, του αμοι­βαί­ου οφέ­λους και της συντρο­φι­κής αλλη­λο­βο­ή­θειας. Σύμ­φω­να με το κατα­στα­τι­κό όλες οι συστά­σεις και οι απο­φά­σεις του Συμ­βου­λί­ου εγκρί­νο­νταν μόνο με τη συμ­φω­νία των ενδια­φε­ρό­με­νων χωρών-μελών. Πάνω σε αυτό η κάθε χώρα είχε το δικαί­ω­μα να εκφρά­σει το δικό της ενδια­φέ­ρον για κάθε ζήτη­μα που συζη­τιό­ταν στο Συμ­βού­λιο. Μεγά­λη φυσι­κά σημα­σία είχε η αρχή της ομο­φω­νί­ας των ενδια­φε­ρό­με­νων χωρών.

Η οικο­νο­μι­κή ολο­κλή­ρω­ση επέ­τρε­ψε τις σοσια­λι­στι­κές χώρες να ανα­πτύ­ξουν εκεί­νους τους τομείς της οικο­νο­μί­ας για τους οποί­ους είχαν τις κατάλ­λη­λες οικο­νο­μι­κές και φυσι­κές συν­θή­κες. Στα πλαί­σια του ΣΟΑ οι χώρες π.χ που δεν είχαν φυσι­κό πλού­το κάλυ­πταν τις μεγά­λες ανά­γκες τους σε ενέρ­γεια και πρώ­τες ύλες χωρίς να εξαρ­τώ­νται από τον καπι­τα­λι­σμό. Για παρά­δειγ­μα η τότε ΓΛΔ προ­μη­θεύ­ο­νταν από την ΕΣΣΔ τα 90% των εισα­γω­γών της σε πετρέ­λαιο και τα σιδη­ρο­με­ταλ­λεύ­μα­τα και ξυλεία.

Να υπο­γραμ­μί­σου­με τέλος ότι το ΣΟΑ συνέ­βα­λε, ιδιαί­τε­ρα στην περί­ο­δο 1949–1971, στην πραγ­μα­το­ποί­η­ση εντυ­πω­σια­κών οικο­νο­μι­κών απο­τε­λε­σμά­των στα κρά­τη-μέλη του. Χαρα­κτη­ρι­στι­κά ανα­φέ­ρου­με  ότι π.χ την περί­ο­δο μέχρι το 1973 το ΑΕΠ των κρα­τών-μελών αυξή­θη­κε κατά 8 φορές και ό όγκος της βιο­μη­χα­νι­κής παρα­γω­γής κατά 12 φορές μετα­τρέ­πο­ντας τις περισ­σό­τε­ρες από αυτές από αγρο­τι­κές σε βιο­μη­χα­νι­κές χώρες, δείγ­μα της ανω­τε­ρό­τη­τας του σοσια­λι­σμού, αλλά και της σοσια­λι­στι­κής ολο­κλή­ρω­σης μέσω του ΣΟΑ.

ΠΗΓΕΣ:

-Μεγά­λη Σοβιε­τι­κή Εγκυκλοπαίδεια

-Καπι­τα­λι­στι­κή Ολο­κλή­ρω­ση (Β. ΣΕΒ­ΤΣΟΦ-εκδό­σεις Σύγ­χρο­νη Εποχή)

-Η οικο­νο­μι­κή ολο­κλή­ρω­ση στο σοσια­λι­στι­κό σύστη­μα (Ν. ΜΠΛΟΥΤΙΝΑ, εκδό­σεις Νέα Βιβλία)