Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ 1999: ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ!

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας //

Πριν από 18 χρό­νια, στις 24 Μάρ­τη 1999, λίγα μόλις χιλιό­με­τρα βορεί­ως των ελλη­νι­κών συνό­ρων ξεκι­νού­σε η τελευ­ταία μεγά­λη σφα­γή του 20ου αιώ­να. Ήταν τότε που στη βαλ­κα­νι­κή χερ­σό­νη­σο ξεδι­πλώ­νο­νταν σε όλο της το τρα­γι­κό μεγα­λείο η βαρ­βα­ρό­τη­τα του ιμπε­ρια­λι­σμού των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ. Μια βαρ­βα­ρό­τη­τα που ο λαός της Γιου­γκο­σλα­βί­ας την έζη­σε κυριο­λε­κτι­κά στο πετσί του επί 78 συνε­χό­με­να μερόνυχτα.

Σχε­δόν δύο δεκα­ε­τί­ες μετά, το ΝΑΤΟϊ­κό έγκλη­μα στη Γιου­γκο­σλα­βία απο­τε­λεί πηγή χρή­σι­μων συμπε­ρα­σμά­των για τους λαούς των Βαλ­κα­νί­ων και της Ευρώ­πης. Οι λαοί οφεί­λουν όχι μόνο να δια­τη­ρή­σουν στην συλ­λο­γι­κή μνή­μη το ιμπε­ρια­λι­στι­κό έγκλη­μα, αλλά πρω­τί­στως να διδα­χθούν απ’ αυτό, να βγά­λουν τα κατάλ­λη­λα συμπε­ρά­σμα­τα που αφο­ρούν το παρόν και το μέλλον.

Το ΝΑΤΟϊ­κό μακε­λειό στη Γιου­γκο­σλα­βία απο­τέ­λε­σε την κορύ­φω­ση του κατα­κερ­μα­τι­σμού της Γιου­γκο­σλα­βί­ας- ενός κατα­κερ­μα­τι­σμού που ξεκί­νη­σε και μεθο­δεύ­τη­κε στα­δια­κά έπει­τα από τις αντε­πα­να­στα­τι­κές ανα­τρο­πές στην ΕΣΣΔ και την ανα­το­λι­κή Ευρώ­πη στις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του ’90. Η κυριαρ­χία των καπι­τα­λι­στι­κών σχέ­σε­ων παρα­γω­γής στη Γιου­γκο­σλα­βία έπει­τα από πολ­λές δεκα­ε­τί­ες έδω­σε το έναυ­σμα για τις προ­σπά­θειες διά­λυ­σης της, με κύριο στρα­τη­γι­κό στό­χο το μοί­ρα­σμα των νέων αγο­ρών που δημιουρ­γή­θη­καν και την αύξη­ση της κερ­δο­φο­ρί­ας των μονο­πω­λια­κών ομί­λων που θα καρ­πώ­νο­νταν τη «λεία» της κατα­κερ­μα­τι­σμέ­νης πρώ­ην ομο­σπον­δια­κής Γιουγκοσλαβίας.

SERBIA 1999

Πέρυ­σι, με αφορ­μή την επέ­τειο του νατοϊ­κού εγκλή­μα­τος, σημειώ­να­με μετα­ξύ άλλων από αυτό εδώ το βήμα:

«Της ερη­μο­ποί­η­σης που προ­κά­λε­σε η θηριω­δία των στρα­τευ­μά­των του ΝΑΤΟ, ακο­λού­θη­σε ένα «πλιά­τσι­κο» ξεπου­λή­μα­τος και ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων των κρα­τι­κών υπο­δο­μών της χώρας. Κερ­δι­σμέ­να βγή­καν ασφα­λώς ευρω­παϊ­κά και αμε­ρι­κα­νι­κά μονο­πώ­λια. Υπο­λο­γί­ζε­ται ότι στη μετά-Μιλό­σε­βιτς επο­χή, από το 2000 έως το 2009, έλα­βαν χώρα περισ­σό­τε­ρες από 1.800 ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις κρα­τι­κής περιου­σί­ας και επι­χει­ρή­σε­ων, η πλειο­ψη­φία της σερ­βι­κής βιο­μη­χα­νί­ας μετάλ­λου έχει περά­σει σε αμε­ρι­κα­νι­κά χέρια ενώ η εθνι­κή αυτο­κι­νη­το­βιο­μη­χα­νία «Ζάστα­βα» εξα­γο­ρά­στη­κε από τον ιτα­λι­κό κολοσ­σό Fiat.

Στο «παι­χνί­δι» της «οικο­νο­μι­κής ανα­συ­γκρό­τη­σης» της χώρας μπή­καν τόσο το Διε­θνές Νομι­σμα­τι­κό Ταμείο όσο και η Παγκό­σμια Τρά­πε­ζα. Σύμ­φω­να με τον κανα­δό οικο­νο­μο­λό­γο, διευ­θυ­ντή του Κέντρου Ερευ­νών για την Παγκο­σμιο­ποί­η­ση, Μισέλ Χοσου­ντόφ­σκι, ΔΝΤ και Παγκό­σμια Τρά­πε­ζα είχαν ήδη, πριν τη ΝΑΤΟι­κή επέμ­βα­ση, εκπο­νή­σει σχε­τι­κό σχέ­διο οικο­νο­μι­κής ανα­συ­γκρό­τη­σης (Linking NATO, the IMF, and the World Bank- Michel Chossudovsky (http://www.converge.org.nz/pma/apmich.htm).

 Η «ανα­συ­γκρό­τη­ση» αυτή ευθυ­γραμ­μί­ζο­νταν πλή­ρως με μια σει­ρά στρα­τη­γι­κών επι­λο­γών και μεταρ­ρυθ­μί­σε­ων (ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις, ξεπού­λη­μα δημό­σιων υπη­ρε­σιών, άνοιγ­μα αγο­ρών, πλή­ρης διά­λυ­ση εργα­τι­κών-κοι­νω­νι­κών κεκτη­μέ­νων κλπ) που θα άνοι­γαν το δρό­μο για τη μελ­λο­ντι­κή έντα­ξη της νέας Σερ­βί­ας στην ΕΕ.»

 Ασφα­λώς, προ­κει­μέ­νου να πετύ­χουν τη διά­λυ­ση της Γιου­γκο­σλα­βί­ας και η λεη­λα­σία που ακο­λού­θη­σε από μονο­πώ­λια και μεγά­λους επι­χει­ρη­μα­τι­κούς ομί­λους, οι ιμπε­ρια­λι­στές φρό­ντι­σαν να βρουν τα κατάλ­λη­λα «προ­σχή­μα­τα». Πατώ­ντας στη δοκι­μα­σμέ­νη- γι΄αυτούς- μέθο­δο του «διαί­ρει και βασί­λευε», υπο­κί­νη­σαν υπαρ­κτά και ανύ­παρ­κτα μειο­νο­τι­κά ζητή­μα­τα (παρι­στά­νο­ντας πως δήθεν «νοιά­ζο­νται» για τις μειο­νο­τι­κές ελευ­θε­ρί­ες), ενώ δε δίστα­σαν στο πλαί­σιο αυτό να εξο­πλί­σουν εγκλη­μα­τι­κές οργα­νώ­σεις με απο­σχι­στι­κές βλέ­ψεις, όπως για παρά­δειγ­μα ο αλβα­νι­κός «Απε­λευ­θε­ρω­τι­κός Στρα­τός του Κοσ­συ­φο­πε­δί­ου», ο γνω­στός UCK.  Το παρά­δειγ­μα της μετα­γε­νέ­στε­ρης ανε­ξαρ­τη­το­ποί­η­σης του Κοσό­βου, ενός κρά­τους-προ­τε­κτο­ρά­του, είναι χαρα­κτη­ρι­στι­κό του που στό­χευε η τακτι­κή αυτή των αμε­ρι­κα­νών και ευρω­παί­ων ιμπεριαλιστών.

Η ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΥΝΕΝΟΧΗ ΣΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ.

Ο πόλε­μος στη Γιου­γκο­σλα­βία ανέ­δει­ξε τον πραγ­μα­τι­κό ρόλο της ευρω­παϊ­κής σοσιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας και των διά­φο­ρων- δήθεν- «αρι­στε­ρών» και «σοσια­λι­στι­κών» κομ­μά­των που έβα­λαν πλά­τη ώστε να επι­τευ­χθεί το αιμα­το­κύλ­λι­σμα του λαού της Γιου­γκο­σλα­βί­ας. Άλλω­στε, από τους πρώ­τους που τάχθη­καν ενερ­γά στο πλευ­ρό της κυβέρ­νη­σης των ΗΠΑ και του προ­έ­δρου Κλί­ντον ήταν οι σοσιαλ­δη­μο­κρά­τες ηγέ­τες της Γερ­μα­νί­ας (Γκέρ­χαρντ Σρέ­ντερ), της Βρε­τα­νί­ας (Τόνι Μπλερ), της Γαλ­λί­ας (Λιο­νέλ Ζοσπέν) και της Ιτα­λί­ας (Μάσι­μο Ντ’ Αλέ­μα). Στο ίδιο πλαί­σιο κινή­θη­κε και η τότε ελλη­νι­κή κυβέρ­νη­ση του ΠΑΣΟΚ, με πρω­θυ­πουρ­γό τον Κ.Σημίτη και υπουρ­γό εξω­τε­ρι­κών το Γ.Παπανδρέου, που έδω­σε «γη και ύδωρ» στα ΝΑΤΟϊ­κά στρα­τεύ­μα­τα μετα­τρέ­πο­ντας την Ελλά­δα σε ορμη­τή­ριο των ιμπεριαλιστών.

Για την στά­ση της κυβέρ­νη­σης του ΠΑΣΟΚ στον πόλε­μο της Γιου­γκο­σλα­βί­ας σημεί­ω­νε, μετα­ξύ άλλων, η από­φα­ση της ΚΕ του ΚΚΕ στις 10.7.1999:

«Οι ευθύ­νες της ελλη­νι­κής κυβέρ­νη­σης είναι ιστο­ρι­κές. Η κυβέρ­νη­ση του ΠΑΣΟΚ ήρθε σε πλή­ρη αντί­θε­ση με τη μεγά­λη πλειο­ψη­φία του λαού μας, που κατα­δί­κα­σε με διά­φο­ρους τρό­πους, όχι μόνο τον πόλε­μο, αλλά και την ελλη­νι­κή συμ­με­το­χή. Προ­κά­λε­σε βάναυ­σα το αίσθη­μα και τη λογι­κή του ελλη­νι­κού λαού με τη διπλο­πρό­σω­πη στά­ση της, που, ενώ συμ­με­τεί­χε στον πόλε­μο, δια­κή­ρυσ­σε την ειρή­νη. Στην από­φα­ση συμ­με­το­χής της Ελλά­δας στον πόλε­μο, αντα­να­κλά­ται και η επι­θε­τι­κή στά­ση του πιο σκλη­ρού πυρή­να του μεγά­λου κεφα­λαί­ου της χώρας μας, που επι­διώ­κει να δρά­σει στις αγο­ρές της Βαλ­κα­νι­κής και ευρύ­τε­ρα. Από την αρχή της κρί­σης στο Κοσ­συ­φο­πέ­διο, έτσι όπως έκα­νε και προη­γού­με­να με όλα τα μέτρα σε βάρος της Γιου­γκο­σλα­βί­ας, η κυβέρ­νη­ση απο­δέ­χτη­κε τους σχε­δια­σμούς της ΕΕ και του ΝΑΤΟ για πόλε­μο στη Γιου­γκο­σλα­βία. Ανέ­λα­βε να παί­ξει το ρόλο του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, στην προ­σπά­θειά τους να απο­μο­νώ­σουν την ΟΔ της Γιου­γκο­σλα­βί­ας από τις υπό­λοι­πες χώρες της Βαλ­κα­νι­κής. Υπέ­γρα­ψε το Κοι­νό Ανα­κοι­νω­θέν της Σόφιας, που απέ­δι­δε την ευθύ­νη της έντα­σης στους Γιου­γκο­σλά­βους και ευχό­ταν την επέμ­βα­ση της “διε­θνούς κοι­νό­τη­τας” και αμέ­σως μετά, στην αρχή ο τότε υπουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών Θ. Πάγκα­λος και σε συνέ­χεια ο υπουρ­γός Αμυ­νας Α. Τσο­χα­τζό­που­λος, έδω­σαν με δηλώ­σεις τους την “ιδε­ο­λο­γι­κή” κάλυ­ψη για τον πόλε­μο, ανε­βά­ζο­ντας τους τόνους για εθνο­κά­θαρ­ση των Σέρ­βων, από­λυ­τα ευθυ­γραμ­μι­σμέ­νοι με τα “επι­χει­ρή­μα­τα” των ΗΠΑ και των ΝΑΤΟικών.

 Πέρα απ’ αυτό, η ελλη­νι­κή κυβέρ­νη­ση, όχι μόνο στή­ρι­ξε ενερ­γά σε όλες τις φάσεις τους τα σχέ­δια στο Ραμπου­γιέ, αλλά και επι­χεί­ρη­σε να τρα­βή­ξει και τις υπό­λοι­πες βαλ­κα­νι­κές χώρες σε μια θέση ενερ­γού υπο­στή­ρι­ξής του. Συμ­φώ­νη­σε με όλες τις απο­φά­σεις του ΝΑΤΟ και της ΕΕ και αντα­πο­κρί­θη­κε πρό­θυ­μα στις απαι­τή­σεις τους για στή­ρι­ξη των στρα­τιω­τι­κών επι­χει­ρή­σε­ων. Πέρα από τις διευ­κο­λύν­σεις, που απο­τε­λούν κατα­πά­τη­ση του Διε­θνούς Δικαί­ου και του ελλη­νι­κού Συντάγ­μα­τος, είναι σοβα­ρή η εμπλο­κή της Ελλά­δας, μέσω της “στρα­τιω­τι­κής συνερ­γα­σί­ας με την Αλβα­νία”, της στρα­τιω­τι­κής παρου­σί­ας στη Βοσ­νία και στην ΠΓΔΜ.

 Ολες οι πρω­το­βου­λί­ες της κυβέρ­νη­σης κινή­θη­καν στην κατεύ­θυν­ση πίε­σης στην ΟΔ της Γιου­γκο­σλα­βί­ας για να υιο­θε­τή­σει τις επι­λο­γές του ΝΑΤΟ με τις διά­φο­ρες παραλ­λα­γές που πλα­σά­ρο­νταν κατά και­ρούς. Φιλο­δο­ξεί να παί­ξει έναν ιδιαί­τε­ρο ρόλο στην προ­ώ­θη­ση του συμ­φώ­νου για τη “Στα­θε­ρό­τη­τα στα Βαλ­κά­νια”, εντεί­νο­ντας τον αντα­γω­νι­σμό της με την Ιτα­λία και την Τουρ­κία στην περιο­χή. Ηδη, έχει πάρει σημα­ντι­κές πρω­το­βου­λί­ες προς την κατεύ­θυν­ση της μελέ­της των προ­βλη­μά­των ανοι­κο­δό­μη­σης των Βαλ­κα­νί­ων και μέσα σε αυτά τα πλαί­σια επι­διώ­κει την προ­ώ­θη­ση του ελλη­νι­κού κεφα­λαί­ου στη μοιρασιά».

 «Στην κατά­στα­ση που έχει δημιουρ­γη­θεί, είπε, δεν υπάρ­χει άλλη απά­ντη­ση από την έντα­ση της πάλης ενά­ντια στη XARILAOSΝΑΤΟι­κή επέμ­βα­ση στα Βαλ­κά­νια. Αν απο­τύ­χουν εδώ οι ιμπε­ρια­λι­στές θα είναι μεγά­λο το όφε­λος για τους λαούς. Πάντως σε κάθε περί­πτω­ση αυτοί θα είναι οι ηττη­μέ­νοι. Μπο­ρεί να κάνουν κατα­στρο­φές, μπο­ρεί να βομ­βαρ­δί­ζουν ανε­λέ­η­τα αλλά ο τελι­κός λογα­ρια­σμός θα είναι σε βάρος τους». 

- Χαρί­λα­ος Φλω­ρά­κης, Βελι­γρά­δι, Απρί­λης 1999.

Πέραν της στά­σης των τότε κεντρο­α­ρι­στε­ρών ευρω­παϊ­κών κυβερ­νή­σε­ων (Γερ­μα­νί­ας, Γαλ­λί­ας, Βρε­τα­νί­ας, Ελλά­δας, Ιτα­λί­ας κλπ.), που στή­ρι­ξαν, με άμε­σο ή έμμε­σο τρό­πο, τη ΝΑΤΟϊ­κή θηριω­δία, ενδια­φέ­ρον παρου­σιά­ζει ο ρόλος ευρω­παϊ­κών «αρι­στε­ρών» και οπορ­του­νι­στι­κών δυνά­με­ων. Πρό­κει­ται για πολι­τι­κούς σχη­μα­τι­σμούς τύπου ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ που, σε ορι­σμέ­νες περι­πτώ­σεις, έχουν ανα­δει­χθεί σήμε­ρα σε νέα σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία της Ευρώ­πης. Για παρά­δειγ­μα, ο τότε Συνα­σπι­σμός (στη νεο­λαία του οποί­ου πρω­το­στα­τού­σε τότε ο Α.Τσίπρας), φρό­ντι­ζε να είναι και με τον αστυ­φύ­λα­κα και με τον χωρο­φύ­λα­κα: από τη μια κατα­δί­κα­ζε τους βομ­βαρ­δι­σμούς και από την άλλη υιο­θε­τού­σε το πρό­σχη­μα των ιμπε­ρια­λι­στών περί «εθνο­κά­θαρ­σης» στο Κοσ­συ­φο­πέ­διο. Από τη μια ενα­ντιώ­νο­ταν στον πόλε­μο και, από την άλλη, ζητού­σαν «πρω­το­βου­λί­ες» από τις ευρω­παϊ­κές κυβερ­νή­σεις για την… ανα­συ­γκρό­τη­ση των Βαλ­κα­νί­ων. Ταυ­τό­χρο­να δε, ζητού­σαν από την Ε.Ε. (που συμ­με­τεί­χε στο έγκλη­μα) να παρα­μεί­νει «ενω­μέ­νη» και «ισχυ­ρή πολι­τι­κή δύνα­μη, παρά­γο­ντας ειρή­νης και ελευ­θε­ρί­ας στον κόσμο»! 

Με την υιο­θέ­τη­ση του- εξαι­ρε­τι­κά βολι­κού για τους ιμπε­ρια­λι­στές- προ­σχή­μα­τος της «εθνο­κά­θαρ­σης» της αλβα­νι­κής μειο­νό­τη­τας του Κοσό­βου από την κυβέρ­νη­ση Μιλό­σε­βιτς, μια σει­ρά οπορ­του­νι­στι­κών Κομ­μου­νι­στι­κών Κομ­μά­των (όπως το Γαλ­λι­κό και το Ιτα­λι­κό ΚΚ) έδω­σαν άλλο­θι στις κυβερ­νή­σεις τους για την συμ­με­το­χή στον πόλε­μο. Πάνω στην ίδια λογι­κή, ορι­σμέ­νοι «δια­νο­ού­με­νοι» της «αρι­στε­ράς» — που αργό­τε­ρα έμελ­λε να γίνουν πνευ­μα­τι­κοί μέντο­ρες του κ.Τσίπρα- τάχθη­καν ανοι­χτά υπέρ της ΝΑΤΟϊ­κής φρι­κα­λε­ό­τη­τας. Όπως ο πολυ­δια­φη­μι­σμέ­νος αμπε­λο­φι­λό­σο­φος Σλά­βοϊ Ζίζεκ που σημεί­ω­νε το 1999: «…η απά­ντη­σή μου στο δίλημ­μα ‘Να βομ­βαρ­δί­σου­με ή όχι;’ είναι: δεν βομ­βαρ­δί­σα­τε ακό­μα ΑΡΚΕΤΑ, και έχε­τε ΑΡΓΗΣΕΙ να το κάνε­τε» (Slavoj Zizek, Against the Double Blackmail). Τέσ­σε­ρα χρό­νια αργό­τε­ρα, το 2003, ο ίδιος αυτός κύριος σε συνέ­ντευ­ξη του συνέ­χι­ζε να δικαιο­λο­γεί το ΝΑΤΟϊ­κό σφα­γείο της Γιου­γκο­σλα­βί­ας: «Προς σφο­δρή απο­γο­ή­τευ­ση πολ­λών αρι­στε­ρι­στών, ακό­μα κι εγώ έδει­ξα κάποια κατα­νό­η­ση για τον βομ­βαρ­δι­σμό της πρώ­ην Γιου­γκο­σλα­βί­ας απ’ το ΝΑΤΟ. Λυπά­μαι, αλλά ο βομ­βαρ­δι­σμός αυτός στα­μά­τη­σε μια φρι­κτή σύρ­ρα­ξη. Μπο­ρού­σες να αντι­λη­φθείς κάποιου είδους ανθρω­πι­στι­κή προ­σπά­θεια, και η πρά­ξη αυτή είχε κάποιου είδους διε­θνή νομιμοποίηση».

kke1999

Την ίδια ώρα που τα ελλη­νι­κά αστι­κά κόμ­μα­τα (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, Συνα­σπι­σμός κλπ.) παρί­στα­ναν, με τον έναν ή τον άλλο τρό­πο, τους Πόντιους Πιλά­τους, το ΚΚΕ από την πρώ­τη στιγ­μή ενα­ντιώ­θη­κε στον ιμπε­ρια­λι­στι­κό πόλε­μο. Από την πρώ­τη κιό­λας μέρα των βομ­βαρ­δι­σμών, η ΓΓ Αλέ­κα Παπα­ρή­γα σημεί­ω­νε πως ο μόνος δρό­μος είναι η ενα­ντί­ω­ση στα ιμπε­ρια­λι­στι­κά σχέ­δια και καλού­σε το λαό σε ξεση­κω­μό. Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ ρίχτη­καν στη δρά­ση με κάθε τρό­πο, κινη­το­ποιώ­ντας φορείς του αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κού κινή­μα­τος, διορ­γα­νώ­νο­ντας συλ­λα­λη­τή­ρια απ’ άκρη σ’ άκρη της χώρας και στή­νο­ντας ανθρώ­πι­να μπλό­κα στη Βόρεια Ελλά­δα για να εμπο­δί­σουν τη διέ­λευ­ση στο ΝΑΤΟϊ­κό κομ­βόϊ του θανάτου.

Δεκα­ο­κτώ χρό­νια μετά, το έγκλη­μα στη Γιου­γκο­σλα­βία μας υπεν­θυ­μί­ζει τη βάρ­βα­ρη και αιμο­δι­ψή φύση του ιμπε­ρια­λι­σμού. Το χρέ­ος των κομ­μου­νι­στών και κάθε φιλει­ρη­νι­κού ανθρώ­που είναι η ενα­ντί­ω­ση στη λογι­κή του αστι­κού εθνι­κι­σμού, των ιμπε­ρια­λι­στι­κών επεμ­βά­σε­ων και η δια­τρά­νω­ση, με κάθε δυνα­τό τρό­πο, της ταξι­κής αλλη­λεγ­γύ­ης και του προ­λε­τα­ρια­κού διε­θνι­σμού. Μονά­χα η ενό­τη­τα και δρά­ση της παγκό­σμιας εργα­τι­κής τάξης μπο­ρεί να βάλει φραγ­μό στα σχέ­δια τους, ώστε να γίνει πρά­ξη το σύν­θη­μα: Στον ιμπε­ρια­λι­σμό καμιά υπο­τα­γή, η μόνη υπερ­δύ­να­μη είναι οι λαοί!

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο