Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

«Γυμνό ανάμεσα στους λύκους»

Γρά­φει ο Ηρα­κλής Κακα­βά­νης //

Ένα από τα σημα­ντι­κό­τε­ρα βιβλία της αντι­φα­σι­στι­κής λογο­τε­χνί­ας που έγι­νε ται­νία από τον Φρανκ Μπάιερ. Από τις 11 Φλε­βά­ρη στον κινη­μα­το­γρά­φο «Αλκυο­νί­δα»

gymnoΜέσα από την πραγ­μα­τι­κή ιστο­ρία ενός Εβραιό­που­λου — «γυμνού μέσα στους λύκους» — που σώθη­κε χάρη στη φρο­ντί­δα των κρα­του­μέ­νων, που το προ­στά­τευαν, κρύ­βο­ντάς το ανά­με­σά τους, μια ρεα­λι­στι­κή εικό­να για την εξο­ντω­τι­κή ζωή στο στρα­τό­πε­δο συγκέ­ντρω­σης Μπού­χεν­βαλντ. Την πεί­να, τις αρρώ­στιες, την ανα­γκα­στι­κή εργα­σία, τα άγρια βασα­νι­στή­ρια μα και για τον αγώ­να αντί­στα­σης και ένο­πλης αυτο­α­πε­λευ­θέ­ρω­σης των κρα­του­μέ­νων, λίγο πριν τη συντρι­βή του φασισμού.

Κομ­μου­νι­στές κρα­τού­με­νοι που είχαν οργα­νώ­σει τα τελευ­ταία χρό­νια μυστι­κή οργά­νω­ση αντί­στα­σης μέσα στο στρα­τό­πε­δο και μαζί με την εξα­σφά­λι­ση της επι­βί­ω­σης σχε­διά­ζουν την απε­λευ­θέ­ρω­σή τους από τα Ες Ες. Η διε­θνής σύν­θε­ση και οι σχέ­σεις αλλη­λεγ­γύ­ης τους δίνουν τη δυνα­τό­τη­τα να λει­τουρ­γούν χωρίς να γίνο­νται αντι­λη­πτοί και να απο­φα­σί­ζουν με σύνε­ση και περί­σκε­ψη. Ένα απρό­βλε­πτο γεγο­νός όμως έρχε­ται να αλλά­ξει όλα τα δεδομένα.

gumno1

Τελευ­ταί­ες βδο­μά­δες πριν την απε­λευ­θέ­ρω­ση του στρα­το­πέ­δου στις 11 Απρί­λη 1945. Τα νέα για την προ­έ­λα­ση των συμ­μα­χι­κών δυνά­με­ων γλι­στρούν κρυ­φά στο στρα­τό­πε­δο και οι κρα­τού­με­νοι παίρ­νουν ελπί­δα. «Εκεί­νες τις τελευ­ταί­ες βδο­μά­δες, όταν το αίσθη­μα που φλό­γι­ζε το κάθε κορ­μί ήταν πώς θα σώσει ο καθέ­νας τον εαυ­τό του»  ένα παι­δί μπαί­νει στο στρα­τό­πε­δο συγκέ­ντρω­σης Μπού­χεν­βαλντ  σε μια βαλί­τσα. Με κίν­δυ­νο της ζωής του το κου­βα­λά στη βαλί­τσα του ένας Εβραί­ος, για να το σώσει. Δεν είναι ο πατέ­ρας του. Η διά­σω­ση του παι­διού γίνε­ται υπό­θε­ση της ΙΛΚ (Διε­θνής Επι­τρο­πή Στρα­το­πέ­δου όπου συμ­με­τεί­χαν οι κομ­μου­νι­στές όλων των χωρών)  που λει­τουρ­γεί στο στρα­τό­πε­δο και φρο­ντί­ζει για την επι­βί­ω­ση των κρα­του­μέ­νων και την προ­ε­τοι­μα­σία για την απε­λευ­θέ­ρω­σή τους. Η υπό­θε­ση θέτει σε κίν­δυ­νο και την οργά­νω­ση και το έργο της. Το παι­δί γίνε­ται σύμ­βο­λο της ελευ­θε­ρί­ας τους και η σωτη­ρία του γίνε­ται υπό­θε­ση όλων αψη­φώ­ντας τρο­μο­κρα­τία, βασα­νι­στή­ρια, θάνα­το. Κάθε τόσο πρέ­πει να βρί­σκουν και μια νέα κρυ­ψώ­να και να ξεγε­λά­σουν φρου­ρούς και διοί­κη­ση που κάποια στιγ­μή μαθαί­νει για την ύπαρ­ξη του παι­διού. Φοβού­νται ότι η ανα­κά­λυ­ψη του παι­διού θα οδη­γή­σεις στην απο­κά­λυ­ψη της οργά­νω­σης και του σχε­δί­ου της για την εξέ­γερ­ση στο στρα­τό­πε­δο την κρί­σι­μη στιγ­μή. Κάποιοι θα υπο­στούν φρι­κτά βασα­νι­στή­ρια για να απο­κα­λύ­ψουν την ύπαρ­ξη του παι­διού. Θα αντέξουν.

Τελι­κά οι κρα­τού­με­νοι και το παι­δί θα σώσουν και θα αυτο­α­πε­λευ­θε­ρω­θούν. Με τη στά­ση τους απέ­τρε­ψαν την εξό­ντω­σή τους από τους ναζί πριν την απο­χώ­ρη­σή τους από το στρα­τό­πε­δο. Οι ίδιοι άνοι­ξαν την κεντρι­κή πύλη και υπο­δέ­χτη­καν τους απε­λευ­θε­ρω­τές τους Αμερικανούς.

gumno3

Ο συγ­γρα­φέ­ας Μπρού­νο Απιτς, κομ­μου­νι­στής κρα­τού­με­νος στο στρα­τό­πε­δο σε όλη τη διάρ­κεια λει­τουρ­γί­ας του, έζη­σε την ιστο­ρία — «την πιο δρα­μα­τι­κή ιστο­ρία που μας έδω­σε η παγκό­σμια λογο­τε­χνία και ιστο­ριο­γρα­φία από το Μπού­χεν­βαλντ. Η αλή­θεια της αφή­γη­σης, το ταλέ­ντο του συγ­γρα­φέα και η δρα­μα­τι­κό­τη­τα της ιστο­ρί­ας που προ­βάλ­λε­ται μέσα από το καθη­με­ρι­νό ψυχρό μαρ­τύ­ριο του στρα­το­πέ­δου, κρα­τούν τον ανα­γνώ­στη σελί­δα προς σελί­δα απορ­ρο­φη­μέ­νο στο “Γυμνό ανά­με­σα στους λύκους’’».

Όταν κυκλο­φό­ρη­σε το βιβλίο τη δεκα­ε­τία του ’50 από τους δυτι­κούς αμφι­σβη­τή­θη­κε η ύπαρ­ξη της οργά­νω­σης. Και όμως αυτή υπήρξε.

Το βιβλίο έγι­νε ται­νία από τον Φρανκ Μπέιερ. Στην Ελλά­δα το πρω­το­δη­μο­σί­ευ­σε η Αυγή σε συνέ­χειες ενώ η ται­νία προ­βλή­θη­κε στα μέσα της δεκα­ε­τί­ας του ’60. Το 1980 κυκλο­φό­ρη­σε το βιβλίο, σήμε­ρα όποιος είναι τυχε­ρός και το θέλει πολύ μπο­ρεί να το βρει στα παλαιοβιβλιοπωλεία.

gumno2

Το στρα­τό­πε­δο συγκέ­ντρω­σης Μπού­χεν­βαλντ, από τα μεγα­λύ­τε­ρα επί γερ­μα­νι­κού εδά­φους, δημιουρ­γή­θη­κε το 1937. Αρχι­κά «φιλο­ξε­νού­σε» Γερ­μα­νούς πολι­τι­κούς κρα­τού­με­νους (κυρί­ως κομ­μου­νι­στές) και αργό­τε­ρα, με την έναρ­ξη του πολέ­μου, αντι­φα­σί­στες από άλλες χώρες (και Ελλη­νες) και Εβραί­ους. Εκεί δολο­φο­νή­θη­κε τον Αύγου­στο του 1944 και ο ηγέ­της του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος Γερ­μα­νί­ας, Ερνστ Τέλ­μαν. Οι κρα­τού­με­νοι του στρα­το­πέ­δου από το 1943 και μετά χρη­σι­μο­ποιού­νταν στη στρα­τιω­τι­κή βιομηχανία.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο