Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Διάσκεψη Βάνζεε: Κανένας Εβραίος δεν πρέπει να επιζήσει

Γρά­φει ο Ηρα­κλής Κακα­βά­νης //

Στις 20 Γενά­ρη του 1942, στο προ­ά­στιο Βάν­ζεε του Βερο­λί­νου οι Ναζί απο­φα­σί­ζουν τη λεγό­με­νη «Τελι­κή Λύση στο Ζήτη­μα των Εβραί­ων», δηλα­δή την εξο­λό­θρευ­ση όλων των Εβραί­ων της Ευρώ­πης. Επρό­κει­το για την υλο­ποί­η­ση από­φα­σης που είχε παρ­θεί σε ανώ­τε­ρο επί­πε­δο. Από τον ίδιο τον Χίτλερ.

Σε μια βίλα στα δασώ­δη παρά­λια της λίμνης Βάν­ζεε, με τις πλού­σιες βίλες, ο Ράιν­χαρντ Χέι­ντριχ, αρχη­γός της Αστυ­νο­μί­ας Ασφα­λεί­ας, ανήγ­γει­λε επί­ση­μα το πρό­γραμ­μα της πλή­ρους και τελειω­τι­κής εξό­ντω­σης των Εβραί­ων. Η υλο­ποί­η­ση της από­φα­σης απαι­τού­σε συνερ­γα­σία όλου του κρα­τι­κού μηχα­νι­σμού της ναζι­στι­κής Γερ­μα­νί­ας γι’ αυτό συμ­με­τεί­χαν όλα τα ανώ­τε­ρα στε­λέ­χη του Τρί­του Ράιχ. Στην τρα­πε­ζα­ρία αυτής της βίλα συγκε­ντρω­θή­καν το μεση­μέ­ρι της 20ης Γενά­ρη 1942 υπουρ­γοί και υψη­λό­βαθ­μα στε­λέ­χη του ναζι­στι­κού κόμ­μα­τος, των SS και της Αστυ­νο­μί­ας ‑15 τον αριθ­μό- για να συζη­τή­σουν την τελι­κή λύση του εβραϊ­κού ζητήματος.

Η βίλα όπου έγινε η Συνδιάσκεψη, σε φωτό εποχής

Η βίλα όπου έγι­νε η Συν­διά­σκε­ψη, σε φωτό εποχής

Στη διάρ­κειας 90 λεπτών σύσκε­ψη, τα πρα­κτι­κά μέτρα που απο­φα­σί­στη­καν για την επερ­χό­με­νη τελι­κή λύση, ήταν οι εκτο­πί­σεις «προς Ανα­το­λάς», η γκε­το­ποί­η­ση και η κατα­να­γκα­στι­κή εργασία.

Κατά­λη­ξη της Διά­σκε­ψης αυτής, κανέ­νας Εβραί­ος δεν έπρε­πε να επι­ζή­σει μετά τον πόλε­μο. Αν κάποιο κατά­φερ­ναν να επι­ζή­σουν, αυτοί θα απο­τε­λού­σαν τον πυρή­να «πυρή­να ανα­νέ­ω­σης των Εβραί­ων». Δηλα­δή, οι Εβραί­οι οι οποί θα απο­δει­κνύ­ο­νταν αρκε­τά δυνα­τοί ώστε να αντέ­ξουν στη δοκι­μα­σία της κατα­να­γκα­στι­κής εργα­σί­ας και να συμ­βάλ­λουν στη «νέα εξέ­λι­ξη του εβραϊ­κού λαού».

Περί­που 6 εκα­τομ­μύ­ρια Εβραί­οι από ολό­κλη­ρη την Ευρώ­πη έπε­σαν θύμα­τα της ναζι­στι­κής γενοκτονίας.

Μεταφρασμένη η σελίδα 6 του πρωτοκόλλου της 20ής Ιανουρίου 1942. Οσον αφορά την τελική λύση, οι Εβραίοι υπολογίζονταν σε 11 εκατ. και κατανέμονταν κατά χώρα όπως στον πίνακα περιγράφεται

Μετα­φρα­σμέ­νη η σελί­δα 6 του πρω­το­κόλ­λου της 20ής Ιανου­ρί­ου 1942. Οσον αφο­ρά την τελι­κή λύση, οι Εβραί­οι υπο­λο­γί­ζο­νταν σε 11 εκατ. και κατα­νέ­μο­νταν κατά χώρα όπως στον πίνα­κα περιγράφεται

Μια ιδέα για το πώς αντι­λαμ­βα­νό­ταν τα χιτλε­ρι­κά στε­λέ­χη αυτή την από­φα­ση μας δίνει ο Αντ. Αϊχ­μαν απο­λο­γού­με­νος στη δίκη του. Απα­ντά σε ερω­τή­σεις του ισραη­λι­νού αστυ­νο­μι­κού ανα­κρι­τή λοχα­γού Avner Less.

«Λες: Τι σημαί­νει αυτό;
Αϊχ­μαν: Κατά τον αρχη­γό της γερ­μα­νι­κής ασφά­λειας Χάιν­ριχ Χίμ­λερ, έπρε­πε να λει­τουρ­γή­σει ο νόμος της φυσι­κής επι­λο­γής. Ήταν μια από τις προ­σφι­λείς του ιδέες.
Λες: Σύμ­φω­νοι. Αλλά τι σημαί­νει αυτό;
Αχμαν: Σημαί­νει βεβαί­ως δολο­φο­νί­ες. Ο Χέι­ντριχ στο Βαν­ζέε είχε πει ότι τα υπο­λείμ­μα­τα των Εβραί­ων, τα οποία θα επι­ζή­σουν απ’ αυτή τη μετα­χεί­ρι­ση, θα είναι άτο­μα τα οποία δια της εφαρ­μο­γής του νόμου της φυσι­κής επι­λο­γής θα απο­τε­λέ­σουν τον πυρή­να της ανα­ντώ­σε­ως των Ιου­δαί­ων. Τα άτο­μα αυτά θα μπο­ρού­σαν να αφε­θούν ελεύ­θε­ρα» (από τον Τύπο της εποχής).

Ο Αντολφ Αϊχ­μαν, αρχη­γός της επι­τρο­πής εβραϊ­κών ζητη­μά­των» περι­γρά­φο­ντας την ατμό­σφαι­ρα της Διά­σκε­ψης του Βαν­ζέε, είπε ακό­μη ότι στη συγκε­κρι­μέ­νη σύσκε­ψη άπα­ντες οι συμ­με­τέ­χο­ντες απο­δέ­χτη­καν ομό­φω­να και ενθου­σιω­δώς να συμ­με­τά­σχουν στην τελι­κή λύση του «εβραϊ­κού ζητή­μα­τος». Με περίσ­σιο θρά­σος και προ­σπα­θώ­ντας να μειώ­σει τις ευθύ­νες του, θεω­ρεί­ται ο αρχι­τέ­κτο­νας του Ολο­καυ­τώ­μα­τος, είπε ότι ο ρόλος στην από­φα­ση ήταν ρόλος Πόντιου Πιλά­του, δηλα­δή ένιω­θε ότι δεν ήταν ένοχος!!!

Μετά τη διά­σκε­ψη όλα τα χιτλε­ρι­κά στε­λέ­χη ενη­με­ρώ­θη­καν για τις απο­φά­σεις και από τον Iού­λη του 1942 άρχι­σαν οι εκτο­πι­σμοί Εβραί­ων ‑από τις χώρες που κατεί­χαν οι Γερ­μα­νοί- προς τα στρα­τό­πε­δα του Άου­σβιτς, του Σόμπι­βορ και του Μαϊ­ντά­νεκ, όπου λει­τουρ­γού­σαν θάλα­μοι αερίων.

Η εκκα­θά­ρι­ση των Εβραί­ων είχε ήδη ξεκι­νή­σει με τα Gaswagen (φορ­τη­γά αερί­ων) το καλο­καί­ρι του 1940 αλλά και με τα Einsatzgruppen, μονά­δες δηλα­δή της SD (υπη­ρε­σία ασφα­λεί­ας των SS) που από το 1939 διέ­πρατ­ταν στην Πολω­νία μαζι­κές σφα­γές ενα­ντί­ον των Εβραί­ων. Μετά την έναρ­ξη των μαζι­κών δολο­φο­νιών των Εβραί­ων στις κατα­κτη­μέ­νες περιο­χές της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης τον Ιού­νιο του 1941, το πρω­τό­κολ­λο της Συν­θή­κης του Βάν­ζεε απο­κα­λύ­πτει τη μετά­βα­ση στο συστη­μα­τι­κό σχε­δια­σμό μιας ολο­κλη­ρω­τι­κής γενο­κτο­νί­ας. Εδώ ο Αϊχ­μαν συνέ­τα­ξε το Πρω­τό­κολ­λο που περι­γρά­φει με ανα­τρι­χια­στι­κές λεπτο­μέ­ρειες το σχέ­διο για την «Τελι­κή Λύση», την εξό­ντω­ση δηλα­δή των Εβραί­ων της Ευρώπης.

«Αγω­νι­στεί­τε ενά­ντια σε αυτήν την δια­βο­λι­κή δύνα­μη, η οποία βυθί­ζει την Γερ­μα­νία σε αυτήν την μιζέ­ρια, αγω­νι­στεί­τε ενά­ντια στον Μαρ­ξι­σμό καθώς και τον πνευ­μα­τι­κό φορέα αυτής της παγκό­σμιας χολέ­ρας και επι­δη­μί­ας που δεν είναι άλλος από τον Εβραίο. Μην αγω­νι­στεί­τε με τον αστι­κό τρό­πο δηλα­δή προ­σε­χτι­κά, ώστε να μην προ­κα­λέ­σε­τε πολύ πόνο. Όχι και πάλι όχι! Όταν απο­φα­σί­σα­με να δημιουρ­γή­σου­με αυτό το νέο κίνη­μα, γνω­ρί­ζα­με ότι υπάρ­χουν μόνο δύο δυνα­τές λύσεις: Είτε ο εχθρός θα περά­σει πάνω από το πτώ­μα μας ή εμείς πάνω από το δικό του.”

Από τον λόγο του Χίτλερ στις 27 Φεβρουα­ρί­ου 1925 (Χίτλερ, σημειώσεις)

vanzee4

Προ­ε­τοι­μά­ζο­ντας τη μαζι­κή δολο­φο­νία των Εβραί­ων της Ευρώπης

Αντι­γρά­φου­με από την ελλη­νό­γλωσ­ση έκδο­ση «Η Διά­σκε­ψη του Βάν­ζεε και η γενο­κτο­νία των Εβραί­ων της Ευρώ­πης» — Σπί­τι της Διά­σκε­ψης του Βάν­ζεε – Τόπος μνή­μης και εκπαίδευσης:

«Από τις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του ’20 ο Χίτλερ προ­πα­γάν­δι­ζε τον αντι­ση­μι­τι­σμό του, που είχε ως στό­χο την βίαιη εξά­λει­ψη των Εβραί­ων. Ωστό­σο μόλις μετά την εισβο­λή στην Πολω­νία άρχι­σε να δια­φαί­νε­ται η πιθα­νό­τη­τα να γίνουν οι φαντα­σιώ­σεις του Χίτλερ πρά­ξη. Οι εκπρό­σω­ποι των κατώ­τε­ρων δυνά­με­ων κατο­χής κατά κανό­να στή­ρι­ζαν ενερ­γά τα σχέ­δια αυτά. Ωστό­σο οι προ­σπά­θειες εκτο­πι­σμού των Εβραί­ων της Πολω­νί­ας, της Τσε­χί­ας, της Γερ­μα­νί­ας και της Αυστρί­ας δεν είχαν επι­τυ­χία. Το καλο­καί­ρι του 1941 η επί­θε­ση στην Σοβιε­τι­κή Ένω­ση πρό­σφε­ρε στους εθνι­κο­σο­σια­λι­στές αντι­ση­μί­τες νέες ευκαι­ρί­ες. Διά­φο­ρες ενώ­σεις αστυ­νο­μι­κών δολο­φο­νού­σαν του Εβραί­ους των μετό­πι­σθεν με επι­χει­ρή­σεις μαζι­κών εκτε­λέ­σε­ων. Ταυ­τό­χρο­να ανα­πτύ­χθη­καν και σχέ­δια εκτο­πι­σμού από την Δύση προς την Ανα­το­λή. Υπεύ­θυ­νη για αυτό ήταν η αστυ­νο­μία ασφα­λεί­ας υπό την ηγε­σία του Reinhard Heydrich. Πολ­λοί από αυτούς που είχαν εκτο­πι­σθεί από τον Οκτώ­βριο του 1941 μέχρι την παρα­μο­νή της Διά­σκε­ψης του Βάν­ζεε από την Γερ­μα­νία, την Βιέν­νη, την Πρά­γα και το Λου­ξεμ­βούρ­γο εκτε­λέ­στη­καν με το που έφτα­σαν στον προ­ο­ρι­σμό τους. Οι περισ­σό­τε­ροι στάλ­θη­καν στα γκέ­το. Το ίδιο διά­στη­μα ξεκί­νη­σε η κατα­σκευή μικρών τοπο­θε­σιών εξό­ντω­σης. Τον Ιανουά­ριο του1942 οι δολο­φό­νοι είχαν απο­κτή­σει εμπει­ρία σε μαζι­κές δολο­φο­νί­ες με αέρια ντί­ζελ στο στρα­τό­πε­δο συγκέ­ντρω­σης κοντά στο Chelmno. Στο στρα­τό­πε­δο συγκέ­ντρω­σης Άου­σβιτς οι Εβραί­οι που δεν ήταν ικα­νοί να εργα­στούν και οι σοβιε­τι­κοί κρα­τού­με­νοι πολέ­μου δολο­φο­νού­νταν με το αέριο Zyklon‑B.

Άφιξη και διαλογή στο Άουσβιτς Αμέσως μετά την άφιξη τους οι άνδρες των SS χώριζαν τους ανθρώπους στην ράμπα σε δύο ομάδες. Οι γέροι άνδρες, οι γυναίκες με παιδιά και οι άρρωστοι οδηγούνταν κατευθείαν στους θαλάμους αερίων που ήταν έτσι διαμορφωμένοι ώστε να μοιάζουν με ντουζιέρες. Όσοι άνδρες και γυναίκες θεωρούνταν ικανοί να δουλέψουν υποχρεώνονταν σε καταναγκαστική εργασία στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Auschwitz-Birkenau. Αυτές οι φωτογραφίες απεικονίζουν μια άφιξη Εβραίων από το γκέτο Berehovo που βρίσκεται κοντά στα Καρπάθια στην Ουκρανία στις 26 Μαΐου 1944.

Άφι­ξη και δια­λο­γή στο Άου­σβιτς Αμέ­σως μετά την άφι­ξη τους οι άνδρες των SS χώρι­ζαν τους ανθρώ­πους στην ράμπα σε δύο ομά­δες. Οι γέροι άνδρες, οι γυναί­κες με παι­διά και οι άρρω­στοι οδη­γού­νταν κατευ­θεί­αν στους θαλά­μους αερί­ων που ήταν έτσι δια­μορ­φω­μέ­νοι ώστε να μοιά­ζουν με ντου­ζιέ­ρες. Όσοι άνδρες και γυναί­κες θεω­ρού­νταν ικα­νοί να δου­λέ­ψουν υπο­χρε­ώ­νο­νταν σε κατα­να­γκα­στι­κή εργα­σία στο στρα­τό­πε­δο συγκέ­ντρω­σης Auschwitz-Birkenau. Αυτές οι φωτο­γρα­φί­ες απει­κο­νί­ζουν μια άφι­ξη Εβραί­ων από το γκέ­το Berehovo που βρί­σκε­ται κοντά στα Καρ­πά­θια στην Ουκρα­νία στις 26 Μαΐ­ου 1944.

Το άλμπουμ του Auschwitz. Αυτές οι φωτογραφίες από την άφιξη στο Auschwitz τον Μάιο του 1944 τραβήχτηκαν στα πλαίσια ενός ντοκιμαντέρ από τους άνδρες των SS Bernhard Waltre και Ernst Hoffmann. Βρίσκονται σε ένα φωτογραφικό άλμπουμ που βρήκε η Lilli Jacob στο Mittelbau-Dora αμέσως μετά την απελευθέρωση της. Η 18χορνη Lilli ήταν από το Bilke, μια περιοχή στα σύνορα Ουγγαρίας-Ουκρανίας. Όλοι οι Εβραίοι των φωτογραφιών βρίσκονταν στα γκέτο και μετά μεταφέρθηκαν στο Auschwitz. Η Lilli ήταν η μόνη που επέζησε από την μεγάλη οικογένεια της, η οποία οδηγήθηκε σύσσωμη στο Auschwitz με τα τραίνα της φωτογραφίας. Είχε σοκαριστεί, καθώς στις φωτογραφίες έβλεπε όχι μόνο τον εαυτό της αλλά και τα αδέρφια της και άλλους ανθρώπους από το Bilke.

Το άλμπουμ του Auschwitz. Αυτές οι φωτο­γρα­φί­ες από την άφι­ξη στο Auschwitz τον Μάιο του 1944 τρα­βή­χτη­καν στα πλαί­σια ενός ντο­κι­μα­ντέρ από τους άνδρες των SS Bernhard Waltre και Ernst Hoffmann. Βρί­σκο­νται σε ένα φωτο­γρα­φι­κό άλμπουμ που βρή­κε η Lilli Jacob στο Mittelbau-Dora αμέ­σως μετά την απε­λευ­θέ­ρω­ση της. Η 18χορνη Lilli ήταν από το Bilke, μια περιο­χή στα σύνο­ρα Ουγ­γα­ρί­ας-Ουκρα­νί­ας. Όλοι οι Εβραί­οι των φωτο­γρα­φιών βρί­σκο­νταν στα γκέ­το και μετά μετα­φέρ­θη­καν στο Auschwitz. Η Lilli ήταν η μόνη που επέ­ζη­σε από την μεγά­λη οικο­γέ­νεια της, η οποία οδη­γή­θη­κε σύσ­σω­μη στο Auschwitz με τα τραί­να της φωτο­γρα­φί­ας. Είχε σοκα­ρι­στεί, καθώς στις φωτο­γρα­φί­ες έβλε­πε όχι μόνο τον εαυ­τό της αλλά και τα αδέρ­φια της και άλλους ανθρώ­πους από το Bilke.

vanzee9

(Οι φωτο­γρα­φί­ες και οι λεζά­ντες είναι από την ελλη­νό­γλωσ­ση έκδο­ση. Για την επί­σκε­ψη στη βίλα – Μου­σείο έχω γρά­ψει στο έντυ­πο περιο­δι­κό «Εθνι­κή Αντί­στα­ση», τεύ­χος 160 (Οκτ. – Νοε. – Δεκ. 2013).

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο