Επιμέλεια: Οικοδόμος //
Τρία χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη μέρα που έφυγε από τη ζωή η μεγάλη μορφή της παραδοσιακής μας μουσικής και του δημοτικού τραγουδιού, Δόμνα Σαμίου.
Καταξιωμένη ερμηνεύτρια η ίδια, με αγάπη, μεράκι, ακατάβλητη δύναμη και αξιοζήλευτη επιμονή, αφιέρωσε τη ζωή της στην έρευνα και τη διαφύλαξη της μουσικής μας παράδοσης και κληρονομιάς, οργώνοντας την ελληνική περιφέρεια, ανακαλύπτοντας, καταγράφοντας και διαδίδοντας το αυθεντικό δημοτικό τραγούδι.
«Αφήστε τα ψυχοφάρμακα και τραγουδήστε! […] Το τραγούδι για μένα είναι η χαρά της ζωής. Το καλύτερο ψυχοφάρμακο. Αφήστε τα αντικαταθλιπτικά χάπια κι αρχίστε να τραγουδάτε και να χορεύετε! Εχω περάσει δύσκολη ζωή, έχασα αγαπημένους μου ανθρώπους, το τραγούδι με έσωσε. Κι αν τώρα, που μπήκα στα 70, έχω τα ίδια κουράγια είναι γιατί το τραγούδι μού δίνει ζωντάνια και δύναμη. […] Παλιά οι νέοι δεν ήθελαν να ξέρουν το δημοτικό. Ο λώρος έχει κοπεί από πολύ νωρίς γι’ αυτούς. Δεν έχουνε ακούσματα, δεν κυκλοφορούν καλοί δίσκοι, στα σχολεία δεν υπάρχει μάθημα παραδοσιακής μουσικής. Στα σπίτια, στην Αθήνα, ποιος τραγουδάει δημοτικά σήμερα; Τώρα προσπαθούν να πιαστούν από όπου μπορούνε.». (Από συνέντευξή της στην Άννα Βλαβιανού – 19/4/1998, ΤΟ ΒΗΜΑ)
Το όνομά της ταυτίστηκε με την παράδοση που παραμένει ζωντανή και αντιστέκεται στην επέλαση των «νέων ηθών». Το πέρασμά της και το έργο που άφησε πίσω της αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του λαϊκού μας πολιτισμού. Μόνη και μόνιμη έγνοια της να μεταλαμπαδευτεί η παράδοση στις επόμενες γενιές.
«Από τη στιγμή που το παιδί δε βρίσκει την ευκαιρία ν’ ακούσει πια τραγούδι, όπως άκουγα εγώ παιδάκι στη γειτονιά μου, ή τα παιδάκια τ’ άλλα που τ’ ακούγανε στα χωριά τους, δεν έχει την ευκαιρία να δει και να μιμηθεί, τουλάχιστο να το κάνει η πολιτεία. Με το μάθημα από το σχολείο, από το νηπιαγωγείο. Βέβαια αυτό προϋποθέτει την εκπαίδευση ειδικών δασκάλων, ειδικών νηπιαγωγών, που να μάθουν τα τραγoύδια αυτά, να τα μεταδώσουν. Όχι στο γυμνάσιο και στο λύκειο. Εκεί είναι αργά. Αν είναι ας το κάνουμε και μόδα, τελοσπάντων. Πάντα με προσοχή όμως». (Από συνέντευξή της στον Σωτήρη Κακίση — 17/10/1981 στην εφημερίδα «Εγνατία», Μουσικά Προάστια)
Γεννημένη το 1928 στην Καισαριανή από γονείς μικρασιάτες πρόσφυγες. Τα παιδικά της χρόνια ήταν δύσκολα όπως όλης της προσφυγιάς. Από μικρό παιδί ρίχτηκε στη βιοπάλη, ενώ άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα στο Σύλλογο προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής του Σίμωνα Καρρά. Το 1954 προσλαμβάνεται στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας (Τμήμα Εθνικής Μουσικής) και ξεκινάει μια πορεία που κράτησε περισσότερο από έξι δεκαετίες.
«Είστε ικανοποιημένη για ότι έχετε προσφέρει στην συνέχιση της παράδοσής μας μέχρι σήμερα; — Δ.Σ.: Πρέπει να ομολογήσω πια, ότι είμαι. Είμαι ηθικά ικανοποιημένη. Αυτό που έκανα τελικά, και το έκανα αβίαστα, από αγάπη και μόνο, το έκανα με την ψυχή μου. Πρώτα εγώ το αγάπησα και μετά το έδωσα στο κοινό με διάφορους τρόπους, είτε με συναυλίες και εκδόσεις δίσκων, είτε με εκπομπές στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Με κάθε τρόπο που μπορούσα να το δώσω και να το διαδώσω στον κόσμο, όποτε είχα την ευκαιρία, το έκανα. (Από συνέντευξη στο Γιάννη Γαλανόπουλο – 2004, patractive.gr)
Με τα χρόνια έγινε η «κυρία Δόμνα» μας. «Μπήκε» στα σπίτια μας, μάς έμαθε το παραδοσιακό τραγούδι και με τη φωνή της μάς συντρόφεψε στις χαρές και στις λύπες μας.
Η Δόμνα Σαμίου έφυγε από τη ζωή, όχι όμως και από κοντά μας. Της οφείλουμε πολλά.