Εκλογές: Ο χαμαιλεοντισμός του αστικού πολιτικού συστήματος

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας //

Το απο­τέ­λε­σμα των εκλο­γών της 20ης Σεπτέμ­βρη μας δεί­χνει πως η ανα­μόρ­φω­ση του αστι­κού πολι­τι­κού συστή­μα­τος, που λαμ­βά­νει χώρα τα τελευ­ταία πέντε χρό­νια της καπι­τα­λι­στι­κής κρί­σης, συνε­χί­ζε­ται. Η δια­δι­κα­σία της ανα­μόρ­φω­σης αυτής γίνε­ται στο πλαί­σιο της προ­σπά­θειας της ντό­πιας αστι­κής τάξης να βγει με όσο το δυνα­τόν λιγό­τε­ρες απώ­λειες απ’ την κρί­ση, έχο­ντας φορ­τώ­σει ένα τρί­το κατα σει­ρά αντι­λαϊ­κό μνη­μό­νιο στις πλά­τες του λαού και με ένα εκλο­γι­κό σώμα απο­γοη­τευ­μέ­νο, σαστι­σμέ­νο και κου­ρα­σμέ­νο απ’ τις κάλ­πες των τελευ­ταί­ων ετών.

Σε αυτό το περι­βάλ­λον, λοι­πόν, οφεί­λου­με να εξε­τά­σου­με τα απο­τε­λέ­σμα­τα των εκλο­γών της περα­σμέ­νης Κυρια­κής όπου, μετα­ξύ άλλων, παρατηρούμε:

• Την εκλο­γι­κή νίκη του ΣΥΡΙΖΑ με δια­φο­ρά 7 ποσο­στιαί­ων μονά­δων από τη Νέα Δημο­κρα­τία. Η επι­κρά­τη­ση αυτή του ΣΥΡΙΖΑ μας δεί­χνει δύο πράγ­μα­τα: Πρώ­τον, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, υπό την ηγε­σία Τσί­πρα, απο­τε­λεί πλέ­ον την πολι­τι­κή ναυαρ­χί­δα της αστι­κής τάξης (ενός μεγά­λου τμή­μα­τος της σε Ελλά­δα και Ευρώ­πη) για την εξυ­πη­ρέ­τη­ση των συμ­φε­ρό­ντων της. Η σχε­τι­κή εκλο­γι­κή απα­ξί­ω­ση των δύο άλλο­τε κρα­ταιών κομ­μά­των (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ) και η μεί­ω­ση της επιρ­ρο­ής τους σε λαϊ­κά στρώ­μα­τα ανέ­δει­ξε τον (μνη­μο­νια­κό πλέ­ον) ΣΥΡΙΖΑ σε ατμο­μη­χα­νή της προ­σπά­θειας τμή­μα­τος του εγχώ­ριου και ευρω­παϊ­κού κεφα­λαί­ου να ανα­μορ­φω­θεί, προς όφε­λος των συμ­φε­ρό­ντων τους, το ελλη­νι­κό πολι­τι­κό σύστη­μα. Κατά, δεύ­τε­ρον, είναι αξιο­πρό­σε­κτη η ταχύ­τη­τα της σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κο­ποί­η­σης του ΣΥΡΙΖΑ, ιδιαί­τε­ρα τους τελευ­ταί­ους επτά μήνες όπου ουσια­στι­κά ολο­κλη­ρώ­θη­κε η μετάλ­λα­ξη του από υβρί­διο της ριζο­σπα­στι­κής αρι­στε­ράς σε νέο πυλώ­να της εγχώ­ριας σοσιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας, σε νέο ΠΑΣΟΚ.
• Την επι­κρά­τη­ση της λογι­κής του μικρό­τε­ρου κακού. Σε αυτό το ζήτη­μα ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ, με την συμ­βο­λή των ΑΝΕΛ, στην εξα­πά­τη­ση μεγά­λου μέρους των λαϊ­κών στρω­μά­των υπήρ­ξε καθο­ρι­στι­κός. Η μετάλ­λα­ξη του ΣΥΡΙΖΑ από κόμ­μα του «σκι­σί­μα­τος των μνη­μο­νί­ων» στο κόμ­μα που έφε­ρε το 3ο μνη­μό­νιο έγι­νε με τέτοιον τρό­πο ώστε κατά­φε­ρε να ενστα­λά­ξει σε μεγά­λη μερί­δα του λαού την ηττο­πα­θή πεποί­θη­ση πως «τίπο­τα δεν αλλά­ζει» και πως το μνη­μό­νιο, παρά την «σκλη­ρή δια­πραγ­μά­τευ­ση», είναι εν τέλει «ανα­γκαίο κακό». Σε αυτό οφεί­λε­ται εν μέρει και το υψη­λό ποσο­στό απο­χής από τις εκλο­γές, ως αντα­νά­κλα­ση της καλ­λιέρ­γιας μειω­μέ­νων προσ­δο­κιών, της απο­γο­ή­τευ­σης και της λογι­κής πως «όλοι ίδιοι είναι».

Ανα­φέ­ρει σχε­τι­κά η πρό­σφα­τη ανα­κοί­νω­ση της ΚΕ του ΚΚΕ για το απο­τέ­λε­σμα των εκλο­γών: «Ο ΣΥΡΙΖΑ όλα αυτά τα χρό­νια πρό­σφε­ρε ανε­κτί­μη­τες υπη­ρε­σί­ες στο σύστη­μα. Σε πρώ­τη φάση, αξιο­ποί­η­σε τη δυσα­ρέ­σκεια του λαού για τα αντι­λαϊ­κά μέτρα, στο­χο­ποιώ­ντας απο­κλει­στι­κά την κυβερ­νη­τι­κή δια­χεί­ρι­ση της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, τα μνη­μό­νια, συσκο­τί­ζο­ντας τον πραγ­μα­τι­κό τους χαρα­κτή­ρα, ως πολι­τι­κή στή­ρι­ξης του κεφα­λαί­ου στη φάση της οικο­νο­μι­κής καπι­τα­λι­στι­κής κρί­σης, που είναι ανα­πό­φευ­κτο φαι­νό­με­νο της καπι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης. Προ­σπά­θη­σε να εξα­πα­τή­σει εργα­τι­κές — λαϊ­κές δυνά­μεις ότι η δική του πολι­τι­κή πρό­τα­ση θα είχε δήθεν φιλο­λαϊ­κό — «αντι­μνη­μο­νια­κό» προ­σα­να­το­λι­σμό, ότι είναι δυνα­τό, χωρίς ρήξη και ανα­τρο­πή, χωρίς λαϊ­κές θυσί­ες στον αγώ­να, να επι­τευ­χθεί η λαϊ­κή ευη­με­ρία, για­τί είναι δήθεν ζήτη­μα δια­πραγ­μά­τευ­σης, τιμιό­τη­τας, ικα­νό­τη­τας, εξυπνάδας».

Αφού λοι­πόν καπη­λεύ­τη­κε την έννοια της «Αρι­στε­ράς» — την οποία ανέ­μι­σε σαν κου­ρε­λια­σμέ­νο πανί στον καπι­τα­λι­στι­κό ευρω­μο­νό­δρο­μο – ο ΣΥΡΙΖΑ κατά­φε­ρε να ενσω­μα­τώ­σει εργα­τι­κές-λαϊ­κές συνει­δή­σεις σε μια ψευ­δε­πί­γρα­φη λογι­κή «φιλο­λαϊ­κής δια­χεί­ρι­σης» της καπι­τα­λι­στι­κής κρί­σης με ένα δήθεν «ηπιό­τε­ρο» τρό­πο εφαρ­μο­γής των μνη­μο­νί­ων. Προς αυτήν την κατεύ­θυν­ση χρη­σι­μο­ποί­η­σε και το “ΌΧΙ” του δημο­ψη­φί­σμα­τος για να εκτο­νώ­σει τη λαϊ­κή αντί­δρα­ση και να το μετα­τρέ­ψει σύντο­μα σε ένα ηχη­ρό «Ναι» υπέρ του 3ου μνη­μο­νί­ου! Σε αυτό το πλαί­σιο των αυτα­πα­τών και προ­βά­λο­ντας τον κίν­δυ­νο να είναι η κυβέρ­νη­ση Τσί­πρα μια «αρι­στε­ρή παρέν­θε­ση» ο ΣΥΡΙΖΑ συσπεί­ρω­σε γύρω του ριζο­σπα­στι­κές-προ­ο­δευ­τι­κές μάζες που τον ψήφι­σαν ακρι­βώς βασι­ζό­με­νοι στη λογι­κή του μικρό­τε­ρου κακού.

• Την στα­θε­ρή πολι­τι­κή επιρ­ροή της ναζι­στι­κής Χρυ­σής Αυγής. Η τερα­το­γέν­νε­ση του ναζι­σμού που εκπρο­σω­πεί η εγκλη­μα­τι­κή Χρυ­σή Αυγή εντάσ­σε­ται και αυτή στο πλαί­σιο ενός αστι­κού πολι­τι­κού συστή­μα­τος που διά­γει κρί­ση και βρί­σκε­ται υπό ανα­μόρ­φω­ση. Η Χρυ­σή Αυγή, γέν­νη­μα-θρέ­μα του καπι­τα­λι­στι­κού εκμε­ταλ­λευ­τι­κού συστή­μα­τος, είναι το τοξι­κό από­βλη­το ενός σάπιου κατε­στη­μέ­νου το οποίο προ­σπα­θεί να ανα­συ­στα­θεί. Έλε­γε με την κοφτε­ρή σκέ­ψη που τον διέ­κρι­νε ο Μάνος Χατζι­δά­κις: «Ο νεο­να­ζι­σμός, ο φασι­σμός, ο ρατσι­σμός και κάθε αντι­κοι­νω­νι­κό και αντιαν­θρώ­πι­νο φαι­νό­με­νο συμπε­ρι­φο­ράς δεν προ­έρ­χε­ται από ιδε­ο­λο­γία, δεν περιέ­χει ιδε­ο­λο­γία, δεν συν­θέ­τει ιδε­ο­λο­γία. Είναι η μεγε­θυ­μέ­νη έκφρα­ση-εκδή­λω­ση του κτή­νους που περιέ­χου­με μέσα μας χωρίς εμπό­διο στην ανά­πτυ­ξή του, όταν κοι­νω­νι­κές ή πολι­τι­κές συγκυ­ρί­ες συντε­λούν, βοη­θούν, ενυ­σχύ­ουν τη βάρ­βα­ρη και αντιαν­θρώ­πι­νη παρου­σία του».

Η εκλο­γι­κή επιρ­ροή της ναζι­στι­κής οργά­νω­σης – μιας συμ­μο­ρί­ας που απο­δε­δειγ­μέ­να απο­τε­λεί φορέα πολι­τι­κού εγκλή­μα­τος επει­δή ακρι­βώς είναι ναζι­στι­κή – δεν ήρθε ουρα­νο­κα­τέ­βα­τη. Καλ­λιερ­γή­θη­κε επί χρό­νια στους κόλ­πους του αστι­κού πολι­τι­κού συστή­μα­τος με την ανο­χή αστι­κών κομ­μά­των και μέσων ενη­μέ­ρω­σης, χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε και χρη­σι­μο­ποιεί­ται κατά κόρον ως μέσο τρο­μο­κρά­τη­σης της εργα­τι­κής πρω­το­πο­ρί­ας χάρην των συμ­φε­ρό­ντων της εγχώ­ριας μεγα­λο­ερ­γο­δο­σί­ας. Το ΚΚΕ σήκω­σε, σηκώ­νει και θα συνε­χί­ζει να σηκώ­νει την σημαία ενά­ντια στο φασι­σμό-ναζι­σμό, ενά­ντια στην εγκλη­μα­τι­κή Χρυ­σή Αυγή, ο αγώ­νας για την απο­μό­νω­ση και το κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κό της τσά­κι­σμα πρέ­πει να συν­δια­στεί απα­ρέ­γκλη­τα με τον αγώ­να ενά­ντια στο σάπιο σύστη­μα που την εκτρέ­φει και την ενδυναμώνει.

• Τη δημιουρ­γία συστη­μι­κών ανα­χω­μά­των απορ­ρό­φη­σης της λαϊ­κής δυσα­ρέ­σκειας. Πρό­κει­ται για κόμ­μα­τα που δημιουρ­γή­θη­καν και προ­ω­θή­θη­καν με σκο­πό την «απορ­ρό­φη­ση» των κρα­δα­σμών απ’ τις αλλα­γές που συντε­λού­νται στο πολι­τι­κό σύστη­μα. Σε αυτά ανή­κουν το μνη­μο­νια­κό «Ποτά­μι» (στα­θε­ρά υπέρ της Ε.Ε. και του καπι­τα­λι­στι­κού δρό­μου ανά­πτυ­ξης απο­τε­λεί κόμ­μα-πασπαρ­τού για κάθε μνη­μο­νια­κή κυβέρ­νη­ση), η πρό­σφα­τα ανα­νή­ψα­σα απ’ τα αζή­τη­τα του πολι­τι­κού περι­θω­ρί­ου «Ένω­ση Κεντρώ­ων» και ο νεο­σύ­στα­τος ΣΥΡΙΖΑ Νο2, η «Λαϊ­κή Ενό­τη­τα». Οι συγκε­κρι­μέ­νοι πολι­τι­κοί σχη­μα­τι­σμοί, παρά τις υπαρ­κτές δια­φο­ρές τους στον τρό­πο της πολι­τι­κής δια­χεί­ρη­σης, ή ακό­μη και σε στρα­τη­γι­κούς τομείς της πολι­τι­κής, έχουν ένα κοι­νό γνώ­ρι­σμα: Δεν αμφι­σβη­τούν ούτε κατά το ελά­χι­στο τον καπι­τα­λι­στι­κό δρό­μο ανά­πτυ­ξης και την Ε.Ε.. Ουσια­στι­κά απο­τε­λούν τα κατάλ­λη­λα ανα­χώ­μα­τα για τον εγκλω­βι­σμό τμη­μά­των του λαού σε πολι­τι­κές δια­χεί­ρη­σης του συστή­μα­τος, είτε αυτές φορούν τον μαν­δύα «αντι­δια­πλο­κής», «μεταρ­ρυθ­μί­σε­ων» ή της επι­στρο­φής σε «εθνι­κό νόμισμα».
• Την θέση και στά­ση του ΚΚΕ απέ­να­ντι στα νέα δεδο­μέ­να που δημιούρ­γη­σαν οι εκλο­γές της 20ης Σεπτέμ­βρη. Το ΚΚΕ έδω­σε τη μάχη των εκλο­γών απέ­να­ντι σε ένα εξαι­ρε­τι­κά δυσμε­νές πολι­τι­κό περι­βάλ­λον. Ένα περι­βάλ­λον όπου κυριαρ­χού­σε ο αξιω­μα­τι­κός λόγος του «καπι­τα­λι­στι­κού μόνο­δρο­μου», της λογι­κής δηλα­δή πως η πάλη για μια άλλη οικο­νο­μία όπου τα μέσα παρα­γω­γής θα είναι κοι­νω­νι­κο­ποι­η­μέ­να απο­τε­λεί κάτι το «ανέ­φι­κτο», το «ανε­δα­φι­κό», το «ουτο­πι­κό». Η όλη προ­ε­κλο­γι­κή δημό­σια συζή­τη­ση διε­ξή­χθη­κε σε αυτό το αυστη­ρό πλαί­σιο όπου η αντί­θε­ση, ή προ­σπά­θεια παρέ­κλισ­σης, απ’ την στα­θε­ρά του συστή­μα­τος αντι­με­τω­πί­ζο­νταν ως (δήθεν) ανε­δα­φι­κός, ξύλι­νος λόγος. Με αυτά δεδο­μέ­να το ΚΚΕ, με συνε­πή στά­ση και ξεκά­θα­ρη εναλ­λα­κτι­κή πρό­τα­ση εξου­σί­ας, έδω­σε άλλη μια μάχη στην οποία κατά­φε­ρε να κρα­τη­θεί όρθιο.

Το απο­τέ­λε­σμα των εκλο­γών λοι­πόν, πέραν της απο­τύ­πω­σης των αλλα­γών που συντε­λού­νται στο αστι­κό πολι­τι­κό σκη­νι­κό, απο­τυ­πώ­νει και τους αρνη­τι­κούς συσχε­τι­σμούς των αλλα­γών αυτών για τα εργα­τι­κά-λαϊ­κά στρώμ­μα­τα. Η υψη­λή απο­χή, αν και εκφρά­ζει δυσα­ρέ­σκεια απέ­να­ντι στο κατε­στη­μέ­νο πολι­τι­κό σύστη­μα, ουσια­στι­κά απο­τε­λεί όπλο στα χέρια του ίδιου του συστή­μα­τος, ώστε να παγιω­θεί η εγκα­τά­λει­ψη του αγώ­να από μερί­δα απο­γοη­τευ­μέ­νων λαϊ­κών μαζών, να εγκα­θυ­δρι­θεί ένα είδος κοι­νω­νι­κής παθη­τι­κό­τη­τας απέ­να­ντι στις εξε­λί­ξεις και να παρε­μπο­δι­στεί πιθα­νή ριζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση εργα­τι­κών-λαϊ­κών στρω­μά­των. Συμπέ­ρα­σμα; Το πολι­τι­κό σύστη­μα της αστι­κής δημο­κρα­τί­ας δια­θέ­τει ακό­μη ισχυ­ρό­τα­τες αντι­στά­σεις, δημιουρ­γεί ανα­χώ­μα­τα και κατα­φέρ­νει να απορ­ρο­φά τους κοι­νω­νι­κούς κρα­δα­σμούς. Κατα­φέρ­νει, επι­πλέ­ον, χρη­σι­μο­ποιώ­ντας τους «Τσί­πρες» της πολι­τι­κής να μετα­τρέ­πει το 62% του «ΌΧΙ» στο δημο­ψή­φι­σμα σε 85% μνη­μο­νια­κή ψήφο, επι­χει­ρώ­ντας να νομι­μο­ποι­ή­σει εκλο­γι­κά και κατά συνέ­πεια πολι­τι­κά τον επερ­χό­με­νο αρμα­γε­δώ­να των αντι­λαϊ­κών μέτρων που περι­λαμ­βά­νει το μνη­μό­νιο της συγκυ­βέρ­νη­σης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Αντί­δο­το σε αυτό είναι η συνε­χής δου­λειά των κομ­μου­νι­στών, η ακα­τά­παυ­στη σύγκρου­ση του ταξι­κού κινή­μα­τος με το αστι­κό οικο­νο­μι­κό και πολι­τι­κό κατε­στη­μέ­νο, μέσα κι’ έξω από τη Βου­λή. Πιο συγκε­κρι­μέ­να, όπως ανα­φέ­ρε­ται μετα­ξύ άλλων στην πρό­σφα­τη ανα­κοί­νω­ση της Κεντρι­κής Επι­τρο­πή του ΚΚΕ, «το κίνη­μα πρέ­πει με την παρέμ­βα­σή του να δυσκο­λεύ­ει τη λήψη μέτρων και στην εξέ­λι­ξη της ταξι­κής πάλης να μπο­ρεί να δυσκο­λεύ­ει τη «στα­θε­ρό­τη­τα» του αστι­κού πολι­τι­κού συστή­μα­τος, την ικα­νό­τη­τά του να βρί­σκει εναλ­λα­κτι­κές, να φτιά­χνει και ν’ αξιο­ποιεί άλλα ανα­χώ­μα­τα, να κου­ρά­ζει, να εξα­ντλεί το λαό, να τον απο­γοη­τεύ­ει και να τον οδη­γεί σέρ­νο­ντας εκεί που θέλει. Το ΚΚΕ θα αγω­νί­ζε­ται για την πολι­τι­κή χει­ρα­φέ­τη­ση εργα­τι­κών — λαϊ­κών δυνά­με­ων στην κατεύ­θυν­ση της ταξι­κής πάλης για την ανατροπή».