«Εξεγερμένοι ποιητές»

Φιλο­ξε­νού­με­νος ο Θεο­χά­ρης Παπα­δό­που­λος //

Πριν από λίγο και­ρό είχα­με την ευκαι­ρία να δια­βά­σου­με την ποι­η­τι­κή ανθο­λο­γία: «Εξε­γερ­μέ­νοι ποι­η­τές» από τη σει­ρά Ρωσι­κή δια­νό­η­ση, που κυκλο­φο­ρεί από τις εκδό­σεις «Εκά­τη».
Η συγκε­κρι­μέ­νη ανθο­λο­γία αν και περι­λαμ­βά­νει μόνο πέντε ποι­η­τές είναι σημα­ντι­κή για­τί περιέ­χει ένα αρκε­τά αντι­προ­σω­πευ­τι­κό ποί­η­μα για τον καθέ­να και σύντο­μα βιο­γρα­φι­κά του κάθε ποι­η­τή, ενώ δίπλα σε κάθε ποί­η­μα υπάρ­χει και το πρω­τό­τυ­πο στα ρωσικά.

Η ανθο­λο­γία «εξε­γερ­μέ­νοι ποι­η­τές» χωρί­ζε­ται σε δύο μέρη. Στο πρώ­το μέρος δια­βά­ζου­με ποι­ή­μα­τα των Βλά­ντι­μιρ Ραγέφκ­σι, Αλε­ξά­ντρ Πού­σκιν, Νικο­λάι Νεκρά­σοφ, που ανή­κουν στο κίνη­μα των Δεκεμ­βρι­στών, που ζητού­σε δημο­κρα­τι­κές μεταρ­ρυθ­μί­σεις στη Ρωσία στη­λι­τεύ­ο­ντας το τσα­ρι­κό καθε­στώς. Κοι­νό στοι­χείο και των τριών ποι­η­τών είναι ότι κυνη­γή­θη­καν για τις ιδέ­ες τους.

Στο δεύ­τε­ρο μέρος δια­βά­ζου­με ποι­ή­μα­τα των Αλε­ξά­ντρ Μπλοκ και Σερ­γκέι Γεσέ­νιν. Και τα δυο αυτά ποι­ή­μα­τα γρά­φτη­καν λίγο μετά την Οκτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση του 1917. Ο Γεσέ­νιν είναι εξε­γερ­μέ­νος κατά της επα­νά­στα­σης και το ποί­η­μα του συγκρί­νει τον Οκτώ­βρη του 1917 με έναν παλιό­τε­ρο Οκτώ­βρη, που ιδρύ­θη­κε το αυτο­κρα­το­ρι­κό λύκειο, όπου σπού­δα­ζαν μόνο ευγε­νείς. Ουσια­στι­κά ο Γεσέ­νιν εξε­γεί­ρε­ται κατά της εξέ­γερ­σης! Ο Αλε­ξά­ντρ Μπλοκ, που είναι ένας από τους σημα­ντι­κό­τε­ρους ρώσους ποι­η­τές παρου­σιά­ζε­ται μπερ­δε­μέ­νος στο ποί­η­μα «Οι Δώδε­κα». Δεν είναι κατά της επα­νά­στα­σης. Υπο­στη­ρί­ζει, όμως, μια πιο ήπια εκδο­χή της χωρίς τη χρή­ση βίας. Θα πρέ­πει βέβαια να σημειώ­σου­με, ότι βία θεω­ρεί το γκρέ­μι­σμα όλου του παλιού κόσμου, αλλά για να χτί­σει κάποιος, θα πρέ­πει πρώ­τα να γκρε­μί­σει. Οι κατα­ξιω­μέ­νοι ρώσοι λογο­τέ­χνες αντι­με­τώ­πι­ζαν την εξέ­γερ­ση του Φλε­βά­ρη του 1917 και την ανα­τρο­πή του τσα­ρι­κού καθε­στώ­τος θετι­κά και υπο­στή­ρι­ζαν κάποιες δημο­κρα­τι­κές μεταρ­ρυθ­μί­σεις. Μετά τον Οκτώ­βρη του ’17, βρέ­θη­καν αντι­μέ­τω­ποι με μια νέα πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Μερι­κοί πέρα­σαν στο άλλο άκρο και έγρα­ψαν ενα­ντί­ον της επα­νά­στα­σης, όπως η ομά­δα «Γκόρ­γκι».

Τα ποι­ή­μα­τα της ανθο­λο­γί­ας «εξε­γερ­μέ­νοι ποι­η­τές» είναι γραμ­μέ­να σε απλή γλώσ­σα, δια­βά­ζο­νται ευχά­ρι­στα και εδώ θα πρέ­πει να ανα­φέ­ρου­με ότι η μετα­φρά­στρια Ελέ­νη Κατσιώ­λη έχει κατα­φέ­ρει να απο­δώ­σει τα ποι­ή­μα­τα χωρίς να τους στε­ρή­σει τη λογο­τε­χνι­κό­τη­τά τους. Θα πρέ­πει να τονί­σου­με ότι και οι πέντε εξε­γερ­μέ­νοι ποι­η­τές, ήταν πρώ­τα ποι­η­τές και μετά εξεγερμένοι.

ηλα­δή, δεν έγρα­ψαν ποί­η­ση μόνο και μόνο για να υπο­στη­ρί­ξουν τις ιδέ­ες τους, αλλά, επει­δή ήταν ήδη ποι­η­τές. Ένας ποι­η­τής μπο­ρεί να περ­νά­ει μηνύ­μα­τα με την ποί­η­σή του, που μπο­ρεί να είναι κοι­νω­νι­κά, συγκρου­σια­κά και επα­να­στα­τι­κά. Όμως, αν η γρα­φή του δεν προ­έρ­χε­ται από καθα­ρή έμπνευ­ση, από καθα­ρή εσω­τε­ρι­κή ανά­γκη για δημιουρ­γία, αλλά μόνο από την ιδέα, τότε δεν είναι ποι­η­τής. Οι πέντε εξε­γερ­μέ­νοι ποι­η­τές ήταν πραγ­μα­τι­κά εμπνευ­σμέ­νοι γι’ αυτό τα ποι­ή­μα­τα, που δια­βά­ζου­με αρέ­σουν, είτε συμ­φω­νού­με είτε όχι με την ιδε­ο­λο­γία του καθενός.

Συμπε­ρα­σμα­τι­κά, η ανθο­λο­γία «Εξε­γερ­μέ­νοι ποι­η­τές» είναι ένα πολύ σημα­ντι­κό έργο, ωραία μετα­φρα­σμέ­νο και πολύ ενδια­φέ­ρον για όσους θα ήθε­λαν να ασχο­λη­θούν με τη ρώσι­κη ποίηση.