Η απάντηση στους κυβερνητικούς ελιγμούς: διαρκές ΟΧΙ, αγώνα και ρήξης

Γρά­φει ο Περι­κλής Παυ­λί­δης* //

Το απο­τέ­λε­σμα του δημο­ψη­φί­σμα­τος απο­τε­λεί αναμ­φί­βο­λα γεγο­νός μεγά­λης πολι­τι­κής σημα­σί­ας. Δεδο­μέ­νης της τερά­στιας εκστρα­τεί­ας εκφο­βι­σμού του λαού από ευρύ­τα­τες δυνά­μεις του αστι­κού μετώ­που (πολι­τι­κούς, δημο­σιο­γρά­φους, ακα­δη­μαϊ­κούς, καλ­λι­τέ­χνες), με επί­μο­νη ανα­φο­ρά στον κίν­δυ­νο εξό­δου από τη ζώνη του ΕΥΡΩ και στα δει­νά που θα ακο­λου­θή­σουν, η νίκη του ΟΧΙ δε συνι­στά μόνο απο­δο­χή της επι­λο­γής που ειση­γή­θη­κε η κυβέρ­νη­ση, αλλά εκφρά­ζει, έστω και με αρκε­τά συγκε­χυ­μέ­νο τρό­πο, τη δυσπι­στία μεγά­λων στρω­μά­των της ελλη­νι­κής κοι­νω­νί­ας απέ­να­ντι στη ζώνη του ΕΥΡΩ και στην ΕΕ, και στις προ­ο­πτι­κές της χώρας εντός αυτών.

Σαφώς το απο­τέ­λε­σμα του δημο­ψη­φί­σμα­τος απο­τε­λεί εκδή­λω­ση της αγα­νά­κτη­σης του εργα­ζό­με­νου λαού για την παρα­τε­τα­μέ­νη λιτό­τη­τα, την ανερ­γία και τη φτώ­χεια που του επέ­βα­λαν οι εγχώ­ριοι πολι­τι­κοί εκπρό­σω­ποι του κεφα­λαί­ου σε συνερ­γα­σία με τους ιμπε­ρια­λι­στι­κούς θεσμούς της ΕΕ και του ΔΝΤ, της οργής για την κυνι­κή κατα­λή­στευ­ση του πλού­του της χώρας, την ακύ­ρω­ση κάθε κοι­νω­νι­κού δικαιώ­μα­τος, την ακραία προ­σβλη­τι­κή ενο­χο­ποί­η­σή του για μια κατά­στα­ση που δημιούρ­γη­σαν η ολι­γαρ­χία του πλού­του και οι πολι­τι­κοί υπη­ρέ­τες της.

Η συμ­με­το­χή της Ελλά­δας στην ΕΕ/ΟΝΕ απο­τε­λεί υψί­στης σημα­σί­ας στρα­τη­γι­κή επι­λο­γή του μεγά­λου κεφα­λαί­ου της χώρας αλλά και των ηγε­τι­κών δυνά­με­ων του Ευρω­α­τλα­ντι­κού ιμπε­ρια­λι­στι­κού πόλου.

Ακρι­βώς για το λόγο αυτό το ΟΧΙ στο δημο­ψή­φι­σμα πολε­μή­θη­κε τόσο έντο­να από την εγχώ­ρια αστι­κή τάξη και τους εκπρο­σώ­πους των «θεσμών», ενώ από την άλλη πλευ­ρά προ­κά­λε­σε την ευρύ­τα­τη υπο­στή­ρι­ξη από λαϊ­κά στρώ­μα­τα, αρι­στε­ρές αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κές και αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κές δυνά­μεις, εντός και εκτός Ευρώ­πης, ως έκφρα­ση των δικών τους ανα­γκών, δια­θέ­σε­ων και αγώνων.

Ωστό­σο, το δημο­ψή­φι­σμα από μόνο του υπήρ­ξε εγχεί­ρη­μα πολι­τι­κά δια­χει­ρί­σι­μο. Δεδο­μέ­νου ότι το ερώ­τη­μα που ετέ­θη αφο­ρού­σε ένα συγκε­κρι­μέ­νο συμ­βάν του παρελ­θό­ντος, μια συγκε­κρι­μέ­νη εκδο­χή συμ­φω­νί­ας με τους δανει­στές, και όχι το μέλ­λον, τις περαι­τέ­ρω κινή­σεις της κυβέρ­νη­σης (με άλλα λόγια στο δημο­ψή­φι­σμα δεν ετέ­θη στην κρί­ση του λαού το ζήτη­μα του προ­σα­να­το­λι­σμού — της στρα­τη­γι­κής της κυβερ­νη­τι­κής πολι­τι­κής), το απο­τέ­λε­σμα του ΟΧΙ μετα­φρά­στη­κε σαφώς σε ιδιό­τυ­πη «ψήφο εμπι­στο­σύ­νης» στην κυβέρ­νη­ση. Τοιου­το­τρό­πως η τελευ­ταία   απέ­κτη­σε ελευ­θε­ρία κινή­σε­ων (απέ­να­ντι σε τυχόν δια­φω­νί­ες στην κοι­νο­βου­λευ­τι­κή ομά­δα του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και απέ­να­ντι στην αμφι­σβή­τη­σή της από το «μνη­μο­νια­κό μπλοκ» των ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-Ποτα­μιού) να δια­πραγ­μα­τευ­τεί και να συνά­ψει με τους δανει­στές ένα νέο σκλη­ρό και κατά κραυ­γα­λέο τρό­πο αντί­θε­το προς τις προ­γραμ­μα­τι­κές υπο­σχέ­σεις μνη­μό­νιο. Με το δημο­ψή­φι­σμα ο ΣΥΡΙΖΑ διεκ­δί­κη­σε και πέτυ­χε τη διεύ­ρυν­ση των περι­θω­ρί­ων επι­βί­ω­σης της κυβέρ­νη­σής του.

Έτσι δεν πέρα­σαν παρά μόνο λίγες ώρες και το ομο­λο­γου­μέ­νως ηχη­ρό και διε­θνούς αντί­κτυ­που ΟΧΙ του δημο­ψη­φί­σμα­τος μετε­τρά­πη σε πολι­τι­κή συμ­φω­νία «εθνι­κής ομο­ψυ­χί­ας» για τη μη ρήξη με τους «θεσμούς».

Δέον να σημειω­θεί ότι η κυβέρ­νη­ση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν προ­δί­δει το απο­τέ­λε­σμα του δημο­ψη­φί­σμα­τος, αλλά κάνει αυτό που εξ υπαρ­χής είχε δηλώ­σει ότι θα κάνει· θεω­ρώ­ντας ότι έχει τη λαϊ­κή συναί­νε­ση, συνε­χί­ζει τις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις για την επί­τευ­ξη κάτω από εξαι­ρε­τι­κά δυσμε­νείς όρους (την επι­βλη­θεί­σα από την ΕΚΤ ασφυ­ξία των ελλη­νι­κών τρα­πε­ζών) ενός επώ­δυ­νου νέου μνημονίου.

Η αφή­γη­ση του ΣΥΡΙΖΑ περί εφι­κτού «κατάρ­γη­σης των μνη­μο­νί­ων» και της λιτό­τη­τας εντός της ζώνης του ΕΥΡΩ και της ΕΕ οδη­γεί­ται στην τρα­γι­κή παρω­δία της διεκ­δί­κη­σης του πρώ­του «αρι­στε­ρού» μνημονίου.

Βρι­σκό­μα­στε μπρο­στά σε νέα περί­ο­δο όπου ο λαός θα εκβιά­ζε­ται να δεχτεί τις απαι­τή­σεις των δανει­στών, τους αντι­λαϊ­κούς κανό­νες της ΟΝΕ/ΕΕ, τη σκλη­ρή καθη­με­ρι­νό­τη­τα του παρηκ­μα­σμέ­νου ελλη­νι­κού καπι­τα­λι­σμού, στο όνο­μα της στή­ρι­ξης της «αρι­στε­ρής» δια­χεί­ρι­σης του συστή­μα­τος, ένα­ντι της δια­χεί­ρι­σής του από το απο­κα­λού­με­νο μνη­μο­νια­κό μπλοκ.

Οι πολι­τι­κές εξε­λί­ξεις μετά το ΟΧΙ του δημο­ψη­φί­σμα­τος  υπο­χρε­ώ­νουν τον εργα­ζό­με­νο λαό να πει με μεγά­λη έντα­ση και απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα το πλέ­ον κρί­σι­μο ΟΧΙ των παρα­τε­τα­μέ­νων κοι­νω­νι­κών αγώ­νων ενά­ντια σε δια­πραγ­μα­τεύ­σεις και συμ­φω­νί­ες με τους δανει­στές, ενά­ντια στη λιτό­τη­τα και  τη φτώ­χεια, ενά­ντια στην ΟΝΕ/ΕΕ.  Ο λαός καλεί­ται να επι­βάλ­λει με τους αγώ­νες του την  πραγ­μα­τι­κή ρήξη με τις ταξι­κές δυνά­μεις που τον καταδυναστεύουν.

Και μιας  και το ζήτη­μα της ρήξης ερμη­νεύ­ε­ται με ποι­κί­λους τρό­πους, θεω­ρώ ανα­γκαίο να διευ­κρι­νί­σω τα εξής:

Δεδο­μέ­νης της ιδιο­μορ­φί­ας του ελλη­νι­κού καπι­τα­λι­σμού, αφε­νός ως ώρι­μου καπι­τα­λι­σμού με ανε­πτυγ­μέ­νες τις ειδο­ποιούς του ταξι­κές σχέ­σεις και αντι­θέ­σεις και αφε­τέ­ρου ως οργα­νι­κού και εξαι­ρε­τι­κής γεω­στρα­τη­γι­κής σημα­σί­ας μέρους των οικο­νο­μι­κών και στρα­τιω­τι­κών δομών του Ευρω­α­τλα­ντι­κού ιμπε­ρια­λι­στι­κού πόλου, η έξο­δος από τη ζώνη του ΕΥΡΩ , ακρι­βώς με όρους ρήξης, ως κάτι δηλα­δή που θα το επι­βάλ­λει πολι­τι­κά η κινη­το­ποί­η­ση και η δύνα­μη του εργα­ζό­με­νου λαού (χωρίς βεβαί­ως να απο­κλεί­ο­νται άλλοι τρό­ποι εξό­δου, σε «συνεν­νό­η­ση» με τους «εταί­ρους») συνά­πτε­ται άμε­σα με την έξο­δο και από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, πράγ­μα που περ­νά μέσα από τη σφο­δρό­τα­τη σύγκρου­ση με τις δυνά­μεις του κεφα­λαί­ου και την ανα­τρο­πή της εξου­σί­ας του.

Χρειά­ζε­ται να επι­ση­μαν­θεί εμφα­τι­κά ότι η ρήξη με την υπαρ­ξια­κής σημα­σί­ας για τον ελλη­νι­κό καπι­τα­λι­σμό ολο­κλή­ρω­ση στα πλαί­σια της ΟΝΕ/ΕΕ (και φυσι­κά με το ΝΑΤΟ) συνι­στά άμε­σα ολο­μέ­τω­πη σύγκρου­ση με την εξου­σία του κεφα­λαί­ου. Πρό­κει­ται για δια­δι­κα­σία από­το­μης ριζι­κής αλλα­γής των σχέ­σε­ων ιδιο­κτη­σί­ας, πράγ­μα που απαι­τεί τη μεγά­λη –μαζι­κή εξε­γερ­σια­κή κινη­το­ποί­η­ση του λαού, βάσει αντί­στοι­χης συνει­δη­τό­τη­τας – ύπαρ­ξης και ευρεί­ας λαϊ­κής απο­δο­χής συγκε­κρι­μέ­νων στό­χων εναλ­λα­κτι­κής κοι­νω­νι­κής οργά­νω­σης. Πρό­κει­ται για κοι­νω­νι­κή ανα­τρο­πή και με αυτούς τους όρους πρέ­πει να αντιμετωπίζεται.

Περικλής Παυλίδης

Διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ της Μόσχας. Εργάζεται ως επίκουρος καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.