Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Η ταφή του Παλαμά

Επι­μέ­λεια: Ηρα­κλής Κακα­βά­νηςRedflecteur

Στις 27 Φλε­βά­ρη 1943 πέθα­νε ο Κωστής Παλα­μάς. Η κηδεία του μετα­τρά­πη­κε σε πρά­ξη αντίστασης.

Palamas1Η κυβέρ­νη­ση δοσί­λο­γων θέλο­ντας να δημο­σκο­πή­σει απο­φα­σί­ζει η κηδεία να γίνει δημο­σία δαπά­νη και εκπρό­σω­ποί της όπως και των γερ­μα­νι­κών αρχών παρέ­στη­σαν στην κηδεία. Η παρου­σία τους όμως δεν απέ­τρε­ψε να γίνει η κηδεία μια από τις πιο λαμπρές εκδη­λώ­σεις αντίστασης.

Μπρο­στά στον ανοι­χτό τάφο ο Γιώρ­γης Κατσί­μπα­λης άρχι­σε τον Εθνι­κό Υμνο και τον ακο­λού­θη­σαν χιλιά­δες στό­μα­τα. Και από το στό­μα του Σικε­λια­νού ακού­στη­καν οι στίχοι:
Οι σημαί­ες οι φοβερές
στης λευ­τε­ριάς ξεδι­πλω­θεί­ται τον αέρα
από το ποί­η­μα «Παλα­μάς» που είχε γρά­ψει τα χαρά­μα­τα της 28ης Φεβρουαρίου.paylina4

Στην κηδεία όμως δεν ακού­στη­κε μόνο αυτό το ποί­η­μα του Σικε­λια­νού (Μπο­ρεί­τε να το ακού­σε­τε ΕΔΩ να το απαγ­γέλ­λει ο ίδιος ο Σικε­λια­νός). Ποί­η­μα, που δεν υστε­ρού­σε σε πατριω­τι­κό φρό­νη­μα απήγ­γει­λε και ο Σωτή­ρης Σκί­πης (λιγό­τε­ρο γνω­στό αν όχι σχε­δόν άγνωστο):

ΣΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ

Μέσ’ από τα κάγκε­λα τα αόρατα
της απέ­ρα­ντής μας φυλακής
μέσα στο κελί το σκο­τει­νό μας
δεν εβά­στα­ξες στον πόνο της φυλής
κ’ έπε­σες σαν δρυς
από τα χτυπήματα
κάποιων μαύ­ρων ξυλοκόπων
στο σκο­τά­δι της νυχτιάς της τραγικής
δίχως να προ­σμέ­νεις την αχτίδα
της και­νού­ριας χαραυγής

Κ’ έπε­σες καθώς από σεισμό
πέφτει μια μαρ­μά­ρι­νη κολόνα
κάποιου πανάρ­χαιου ναού
Σα ναός όπου χτυπιέται
από τα βόλια των βαρβάρων

Σαν τον Παρθενώνα
ήρωα, ποι­η­τή του αιώνα

Μάτια στε­ρε­μέ­να από τις όσες
συμφορές
δάκρυα δε θα χύσου­νε για Σένα
θα σε κλά­ψου­νε μια μέρα
οι ίδιοι αυτοί που μας σκο­τώ­νουν έναν – ένα,
σαν ξυπνή­σουν από τη μέθη τους
και αντι­κρί­σουν τις ερημιές
εσκορ­πί­σα­νε στο διά­βα τους
σ’ ανα­ρίθ­μη­τες καρδιές

Πας και πας για το ταξί­δι σου
το αχε­ρού­σιο, το στερνό
ω πρω­τό­το­κε αδελ­φέ μας
όμως κοί­τα πως ξοπί­σω σου
οι Ελλη­νες σε χαιρετάνε.

Ο καθέ­νας ένα στί­χο σου
ψέλ­νο­ντας μελωδικά,
σε ξεπρο­βο­δά­νε με τα μύρια σου τραγούδια
που βουί­ζουν σα μελίσσια
πάνω, απ’ Απρι­λιού λουλούδια
σαν να προ­μη­νά­νε την Ανάσταση
ω μεγά­λε ραψω­δέ μας.

Φωτογραφία από την κηδεία του Παλαμά. Διακρίνονται ο Σπύρος Μελάς, ο Μ. Τόμπρος, ο Κούλης Αλέπης, η Μαρίκα Κοτοπούλη, ο Σικελιανός, ο Ηλ. Βενέζης και ο τότε διευθυντής γραμμάτων του υπουργείου Παιδείας Μαντούδης

Φωτο­γρα­φία από την κηδεία του Παλα­μά. Δια­κρί­νο­νται ο Σπύ­ρος Μελάς, ο Μ. Τόμπρος, ο Κού­λης Αλέ­πης, η Μαρί­κα Κοτο­πού­λη, ο Σικε­λια­νός, ο Ηλ. Βενέ­ζης και ο τότε διευ­θυ­ντής γραμ­μά­των του υπουρ­γεί­ου Παι­δεί­ας Μαντούδης

Το ποί­η­μα κυκλο­φό­ρη­σε από χέρι σε χέρι και αργό­τε­ρα κυκλο­φό­ρη­σε στη χει­ρό­γρα­φη έκδο­ση «Μέσα από τα τεί­χη» και πέρα­σε στον παρά­νο­μο Τύπο.

Μια μονα­δι­κή περι­γρα­φή της κηδεί­ας μας δίνει ο Μενέ­λα­ος Λου­ντέ­μης, στο βιβλίο του «Ο εξάγ­γε­λος». Αξί­ζει να δια­βα­στεί η σχε­τι­κή ανάρ­τη­ση της Νατάσ­σας Συλ­λι­γνά­κη και από εκεί μπο­ρεί κάποιος να οδη­γη­θεί και σε επι­φυλ­λί­δα του συντρό­φου και δασκά­λου της μαχό­με­νης δημο­σιο­γρα­φί­ας Νίκου Καρα­ντη­νού, για την αντί­δρα­ση του κόσμου στο άκου­σμα της είδη­σης του θανά­του του ποιητή.

paylina1

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο