Θεοχάρης Παπαδόπουλος: «Χειροβομβίδες τα χέρια του εργάτη»

Παρου­σιά­ζει ο Ειρη­ναί­ος Μαρά­κης //

Δεν υπάρ­χουν ποι­η­τές στις μέρες μας κι όσοι γρά­φουν ποί­η­ση τίπο­τα δεν έχουν να πουν, να ποια είναι, μετα­ξύ άλλων, η σύγ­χρο­νη αντί­λη­ψη για την ποί­η­ση. Κι όμως μέσα από τις εβδο­μα­διαί­ες παρου­σιά­σεις του Ατέ­χνως στη στή­λη των «Νέων Δημιουρ­γών» ανα­δει­κνύ­ε­ται μια δια­φο­ρε­τι­κή, πολύ­χρω­μη πραγ­μα­τι­κό­τη­τα όπου νέοι ποι­η­τές και συγ­γρα­φείς όχι απλά γρά­φουν ποί­η­ση αλλά και που επι­κοι­νω­νούν με την κοι­νω­νι­κή πραγματικότητα.

Ο ποι­η­τής Θεο­χά­ρης Παπα­δό­που­λος που παρου­σιά­ζου­με σήμε­ρα, απο­τε­λεί ακό­μα μία περί­πτω­ση που επι­βε­βαιώ­νει τη θέση μας εφό­σον, παρά το σχε­τι­κά νεα­ρό της ηλι­κί­ας του ‑γεν­νή­θη­κε στον Πει­ραιά το 1978- αριθ­μεί πλέ­ον στο ενερ­γη­τι­κό του έξι ποι­η­τι­κές συλ­λο­γές, έχο­ντας δια­μορ­φώ­σει από τη δεύ­τε­ρη κιό­λας συλ­λο­γή του, το προ­σω­πι­κό ύφος μιας ολι­γό­στι­χης, λιτής ποι­η­τι­κής γρα­φής, άμε­σα κατα­νοη­τής, κοι­νω­νι­κής και βαθιά πολι­τι­κής. Είναι ένας σημα­ντι­κός εκπρό­σω­πος της σύγ­χρο­νης ποι­η­τι­κής γενιάς της αγα­νά­κτη­σης και της κοι­νω­νι­κής δια­μαρ­τυ­ρί­ας. Γιος του ποι­η­τή Αντώ­νη Θ. Παπα­δό­που­λου. Σπού­δα­σε στη σχο­λή Οικο­νο­μί­ας και Διοί­κη­σης του τμή­μα­τος Λογι­στι­κής στο ΤΕΙ Χαλ­κί­δας, και ζει στην Αθή­να. Ασχο­λεί­ται με την ποί­η­ση από τα παι­δι­κά του χρό­νια ενώ έχει πλη­θώ­ρα δημο­σιευ­μά­των σε λογο­τε­χνι­κά περιο­δι­κά, είτε δικές του δημιουρ­γί­ες, είτε λογο­τε­χνι­κή κρι­τι­κή. Ποι­ή­μα­τά του έχουν μετα­φρα­στεί στα αγγλι­κά, τα βουλ­γα­ρι­κά και τα πακι­στα­νι­κά (ουρ­ντού) κι έχει λάβει μέρος σε διε­θνή λογο­τε­χνι­κά συνέ­δρια. Έκα­νε την πρώ­τη του δημο­σί­ευ­ση το 1993, ενώ κυκλο­φό­ρη­σε την πρώ­τη του ποι­η­τι­κή συλ­λο­γή με τίτλο Τα Παρά­ται­ρα (ιδιω­τι­κή έκδο­ση)  το 1997. Οι υπό­λοι­πες συλ­λο­γές του είναι οι Κραυ­γές (Ιωλ­κός, 2009), Ερεί­πια (Ρέω, 2010), Πρό­σω­πα Γνω­στά (Ρέω, 2011), Ξερό­κλα­δα (Ρέω, 2012), Πρό­γνω­ση και­ρού (Vakxikon, 2014). Αντι­πρό­ε­δρος του Διε­θνούς Πολι­τι­στι­κού Κέντρου «Ανά­δρα­σις». Επί­σης, είναι μέλος της Εται­ρεί­ας Ελλή­νων Λογο­τε­χνών, της Πανελ­λή­νιας Ένω­σης Λογο­τε­χνών καθώς και μέλος του Ομί­λου για την Unesco Τεχνών Λόγου και Επι­στη­μών Ελλά­δας. Επί­σης, είναι μέλος της Φιλο­λο­γι­κής Στέ­γης Πει­ραιώς και ιδρυ­τι­κό μέλος του Νέου Πνευ­μα­τι­κού Κύκλου Καλλιθέας.

Η γρα­φή του ποι­η­τή είναι άμε­ση, επι­κοι­νω­νεί με τον ανα­γνώ­στη κι εξυ­πη­ρε­τεί με τον καλύ­τε­ρο, δυνα­τό τρό­πο την ανά­γκη μας για ουσια­στι­κή ποί­η­ση, που θα εκφρά­ζει τις ελπί­δες, τους φόβους, τα κρυ­φά κι ανο­μο­λό­γη­τα όνει­ρα του καθη­με­ρι­νού ανθρώ­που. Χωρίς περιτ­τά στο­λί­δια αλλά με προ­σεγ­μέ­νη γλώσ­σα, τόσο γραμ­μα­το­λο­γι­κά, όσο και συμ­βο­λι­κά, ανα­δει­κνύ­ει ότι πίσω από πόρ­τες κλει­στές, μέσα από τα ερεί­πια μιας κου­ρα­σμέ­νης κοι­νω­νί­ας, υπάρ­χουν άνθρω­ποι  που ονει­ρεύ­ο­νται μια δια­φο­ρε­τι­κή ζωή αλλά και που πολ­λές φορές χάνο­νται στις σκέ­ψεις τους και στα προ­βλή­μα­τά τους. Κι όμως, τότε θα έρθει ο ποι­η­τής, με μία λέξη του, με ένα στί­χο – συνή­θως τον τελευ­ταίο του ποι­ή­μα­τος – για να καθα­ρί­σει τα σκο­τά­δια των κου­ρα­σμέ­νων ψυχών. Γρά­φει χαρα­κτη­ρι­στι­κά στο ποί­η­μα Κυνη­γη­τό από τη συλ­λο­γή Πρό­γνω­ση Και­ρού:

Τρέ­χεις μες το δρόμο.
Κάποιος σε κυνηγά.
Ιδρώ­νει το κορμί,
κου­ρά­στη­κε το βήμα σου.
Κάποιος σε κυνηγά.
Ποτέ του δεν κουράζεται,
τώρα σε πλησιάζει,
μεγά­λω­σε η σκιά του,
νοιώ­θεις την ανά­σα του.
Άλλο δεν μπο­ρείς να τρέξεις.
Τρέ­μο­ντας γυρ­νάς πίσω το βλέμμα
και έκπλη­κτος κοι­τάς τον εαυ­τό σου.

Ο έρω­τας, η ερω­τι­κή μονα­ξιά, το παρελ­θόν και η μνή­μη, η αγα­νά­κτη­ση και ο θυμός για την κοι­νω­νι­κή κατά­στα­ση, η πολι­τι­κή καταγ­γε­λία και η πρό­τα­ση για αγω­νι­στι­κή διεκ­δί­κη­ση των δικαιω­μά­των μας, η αλλο­τρί­ω­ση συναι­σθη­μά­των και επι­θυ­μιών, ο πόθος και το πάθος για το δίκιο των απλών ανθρώ­πων απέ­να­ντι σε δυνά­μεις που εκμε­ταλ­λεύ­ο­νται τη ζωή τους, η αγά­πη του για τη φύση, δια­τρέ­χουν όλο το έργο του Θεο­χά­ρη Παπα­δό­που­λου. Είναι μία ποί­η­ση πρώ­τα πολι­τι­κή, χωρίς όμως να ακο­λου­θεί μία στεί­ρα καταγ­γελ­τι­κή μορ­φή, και ύστε­ρα υπαρ­ξια­κή. Έτσι κι αλλιώς το υπαρ­ξια­κό χωρίς την υλι­στι­κή του εξή­γη­ση είναι απλά μια μετα­φυ­σι­κή θεωρία.

Και ποιο είναι το ζητού­με­νο στην ποί­η­ση του Θεο­χά­ρη Παπα­δό­που­λου, αν όχι η ανθρώ­πι­νη, κοι­νω­νι­κή, καθη­με­ρι­νή ηρε­μία, χωρίς προ­βλή­μα­τα; Αλλά αυτό το αίτη­μα δεν ανα­δει­κνύ­ε­ται μέσα από ένα μικρο­α­στι­κό πλαί­σιο αλλά προ­βάλ­λο­ντας μια αγω­νι­στι­κή, ρηξια­κή προ­ο­πτι­κή, κι αυτό νομί­ζω πως απο­τε­λεί μια κορυ­φαία κατά­κτη­ση του ποι­η­τή. Αλλά ο ποι­η­τής δεν αρκεί­ται στην ποί­η­ση και στην λογο­τε­χνι­κή κρι­τι­κή, όπου κι εκεί έχου­με κρι­τι­κές του διαν­θι­σμέ­νες με υπέ­ρο­χα στοι­χεία, αλλά ως ενερ­γό μέλος στον κοι­νω­νι­κό, πολι­τι­κό χώρο αλλά και δημιουρ­γός που ανα­λαμ­βά­νει ιδιαί­τε­ρα ενδια­φέ­ρου­σες καλ­λι­τε­χνι­κές πρω­το­βου­λί­ες π.χ. δίνει πρώ­τος το παρά­δειγ­μα προς μια τέτοια κατεύ­θυν­ση. Άνθρω­πος ευαί­σθη­τος, ελπί­ζει και διεκ­δι­κεί να αλλά­ξει ο κόσμος προς το καλύ­τε­ρο κι η ποί­η­ση, όπως και τα αδη­μο­σί­ευ­τα ποι­ή­μα­τα που σήμε­ρα παρου­σιά­ζου­με για πρώ­τη φορά, του εκφρά­ζει με άρτιο τρό­πο αυτή του τη διάθεση.

                                     Η ΚΙΘΑΡΑ 

Παί­ζει η κιθάρα,
όμορ­φο σκοπό.
Γλυ­κές κι ανά­λα­φρες οι νότες,
σκορ­πούν στον άνεμο,
κάνουν ταξί­δι μακρινό.
Μα δεν μπο­ρούν να φτάσουνε
την άπο­νη καρ­διά της.

                                   ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ

Όμορ­φες λέξεις
χάι­δε­ψαν τ’ αυτιά σου,
καρ­φώ­θη­καν στο νου σου.
Η καρ­διά σου τις αγάπησε.
Απόρησες,
όταν τις ίδιες λέξεις
ξανα­εί­πα­νε άλλα στόματα
κι οδή­γη­σαν στο θάνατο.

                                  ΘΥΣΙΑ

Δου­λεύ­ουν μπρος στη μηχανή,
μοιά­ζουν δεμέ­νοι με σχοινί,
δεν γνώ­ρι­σαν αργία.
Ήτα­νε λίγα τα λεφτά,
πολ­λά προ­βλή­μα­τα, καυτά
και βγή­καν σ’ απεργία.

Μέρες περά­σα­νε πολλές,
κραυ­γές ακού­στη­καν τρελές,
πεί­να και προδοσία.
Οι δου­λευ­τές δεν σταματούν,
πίσω δεν κάνουν, προχωρούν
και γίνο­νται θυσία.

                         Η ΠΑΡΑΛΙΑ

Μια παρα­λία ερημική.
Καμιά φωνή,
θόρυ­βος κανένας.
Μόνη της συντρο­φιά τα κύματα.
Μόνοι φίλοι της τα βράχια.
Βου­βός κοι­τάς την έρη­μη ακτή.
Ανα­κα­λύ­πτεις τραγικά
πόσο σου μοιάζει.

                              Χάι κου
                              Στον Νίκο Καρούζο

                             Χειροβομβίδες
τα χέρια του άνεργου.
Και του εργάτη.

Ειρηναίος Μαράκης

Γεννήθηκε στα Χανιά το 1986, απόφοιτος της τεχνικής εκπαίδευσης. Συμμετέχει με ποιήματα του στα συλλογικά έργα (e‑books) ενώ ποιήματα του έχουν δημοσιευτεί σε διάφορες λογοτεχνικές σελίδες. Αρθρογραφεί στην εφημερίδα Αγώνας της Κρήτης καθώς και στο διαδικτυακό πολιτικό και πολιτιστικό περιοδικό Ατέχνως. Διατηρεί το ιστολόγιο Λογοτεχνία και Σκέψη.