Μια θρησκεία χωρίς απίστους

Γρά­φει ο Σφυ­ρο­δρέ­πα­νος //

Τη δε ημέ­ρα εβδό­μη, το ποί­μνιο χωρί­ζε­ται στα δύο, για να πάρει την εβδο­μα­διαία δόση του και να βιώ­σει την χαρά και την ελπί­δα ενός άχα­ρου κόσμου, που μας οδη­γεί στην απελ­πι­σία. Οι ηλι­κιω­μέ­νοι, τα γυναι­κό­παι­δα και ο άμα­χος πλη­θυ­σμός κατευ­θύ­νο­νται στον ιερό ναό της ενο­ρί­ας τους, για να κατα­νυ­χθούν και να υπαι­νι­χθούν ότι όσοι δεν ακο­λου­θούν το δικό τους δρό­μο της Αρε­τής είναι αμαρ­τω­λοί, αμφι­βό­λου ηθι­κής στάθ­μης. Κι οι πιο ζωη­ροί, θερ­μό­αι­μοι πάνε στο ναό της ομά­δας τους που δίνει τον υπέρ πάντων αγώ­να, για να υπε­ρα­σπί­σει τα ιερά κι όσια του προ­έ­δρου της και των μεγα­λο­με­τό­χων της.

Μπο­ρεί οι πιστοί να μην επι­σκέ­πτο­νται πια το ίδιο φανα­τι­κά, όπως κάπο­τε, τους ναούς τους (ιερούς και μη) αλλά αυτό δε σημα­το­δο­τεί κάποια υπο­χώ­ρη­ση του φαι­νο­μέ­νου. Ίσα-ίσα που η κρί­ση του συστή­μα­τος και η προ­χω­ρη­μέ­νη παρακ­μή ενός κόσμου που σαπί­ζει εντεί­νουν στο έπα­κρο κάθε μορ­φή ανορ­θο­λο­γι­σμού. Η θρη­σκο­λη­ψία αυξά­νε­ται με το ίδιο μέτρο, που θα συνω­στί­ζο­νταν τα ζωντα­νά στην κιβω­τό του Νώε για να γλι­τώ­σουν από την επι­κεί­με­νη κατα­στρο­φή. Όσο η πραγ­μα­τι­κή ζωή κερ­νά­ει μόνο απο­γοη­τεύ­σεις κι αδιέ­ξο­δα, τόσο ο κόσμος θα στρέ­φε­ται σε ουτο­πι­κές διε­ξό­δους και θα γίνο­νται μπά­λα-μπά­λα τα μυα­λά μας.

Η σύν­δε­ση θρη­σκεί­ας και ποδο­σφαί­ρου δε στα­μα­τά εκεί. Οι πιστοί απο­θε­ώ­νουν τους άσους της αγα­πη­μέ­νης τους ομά­δας («τι την έκα­νε την μπά­λα ο θεός» για τον Γκά­λη, ή «ποιος-ποιος ο Μαύ­ρος ο θεός») και τους λατρεύ­ουν σαν είδω­λα, που φτά­νουν στην ακμή τους και αργά ή γρή­γο­ρα γκρε­μί­ζο­νται ή γίνο­νται Ιού­δες, για να έρθουν άλλα στη θέση τους. Και αν δεν υπήρ­χαν καθό­λου, θα έπρε­πε να τα επι­νο­ή­σου­με και να τα κατα­σκευά­σου­με από το μηδέν. Οι παί­κτες με τη σει­ρά τους αφιε­ρώ­νουν τα γκολ που πετυ­χαί­νουν στο δημιουρ­γό τους, που τους προ­στα­τεύ­ει από κακο­τυ­χί­ες και τραυ­μα­τι­σμούς, αλλά έχουν καλού-κακού μαζί τους, για να το σιγου­ρέ­ψουν, διά­φο­ρα γού­ρια και φυλα­χτά (πέρα από σταυ­ρου­δά­κια κι ό,τι άλλο ανα­γνω­ρί­ζει το επί­ση­μο δόγ­μα), που υπο­βι­βά­ζουν εμμέ­σως τη θρη­σκεία στο επί­πε­δο της κοι­νής πρό­λη­ψης. Το μόνο που δεν έχει γίνει ακό­μα είναι να προ­στε­θεί στο τεχνι­κό επι­τε­λείο κάποιας ομά­δας ένας μάγος (της φυλής). Αν και συνή­θως αντι­με­τω­πί­ζε­ται ως τέτοιος ο εκά­στο­τε προ­πο­νη­τής κι αλί­μο­νό του αν δεν κατα­φέ­ρει να αντα­πο­κρι­θεί στις προσ­δο­κί­ες, για­τί αρχί­ζουν από την κερ­κί­δα τα «σταύ­ρω­σον αυτόν». Κι αν είναι μεσ­σί­ας, ας ανα­στη­θεί, για να μας το αποδείξει.

Έχει γρα­φτεί πως το ποδό­σφαι­ρο είναι θρη­σκεία χωρίς απί­στους. Αρκεί να μη δημιουρ­γεί βέβαια τάγ­μα­τα μου­τζα­χε­ντίν, που θα κηρύ­ξουν ιερό πόλε­μο (τζι­χάντ) στους αλλό­θρη­σκους ή τους άθε­ους, που δε συμ­με­ρί­ζο­νται τη δική τους κατά­νυ­ξη. Το γήπε­δο εξάλ­λου είναι ένα απ’ τα λίγα μέρη όπου μπο­ρεί ακό­μα να ζήσει κανείς κάποιου είδους θαύ­μα, το μύθο του Δαβίδ που νικά­ει με μια σφε­ντό­να τον πάνο­πλο και πανί­σχυ­ρο Γολιάθ, να νιώ­σει τη χαμέ­νη μαγεία και την έκστα­ση, μια θρη­σκευ­τι­κού τύπου μέθε­ξη, που αν ξεφύ­γει από τα χέρια του βέβαια, πχ στο τελευ­ταίο λεπτό του αγώ­να, μπο­ρεί κάλ­λι­στα να κατα­λή­ξει σε χρι­στο­πα­να­γί­ες –ακό­μα και έτσι, η παρου­σία του θεί­ου στοι­χεί­ου είναι εξα­σφα­λι­σμέ­νη. Αν και είναι τελεί­ως αμφί­βο­λο κατά πόσο είναι σε θέση να τα αντι­λη­φθεί όλα αυτά, έστω κι υπο­συ­νεί­δη­τα, ο μέσος πιστός – οπα­δός. Αν τα είχε σκε­φτεί, πιθα­νό­τα­τα θα ‘ταν και σε θέση να τα ξεπε­ρά­σει και να τα αφή­σει πίσω του. Αλλά τότε θα χανό­ταν η μαγεία, που συνί­στα­ται στην απου­σία ή την υπέρ­βα­ση της λογι­κής σκέ­ψης και των περιο­ρι­σμών της.

Σε ένα άλλο επί­πε­δο θα μπο­ρού­σε να επι­χει­ρη­θεί μια σύν­δε­ση μετα­ξύ της θεο­λο­γί­ας της απε­λευ­θέ­ρω­σης και της «κοριν­θια­κής δημο­κρα­τί­ας» στα χρό­νια του Σόκρα­τες –αμφό­τε­ρα ευδο­κί­μη­σαν στον «αδύ­να­μο κρί­κο» της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής- ή άλλων μοντέ­λων συλ­λο­γι­κής διοί­κη­σης των ομά­δων και σημειο­λο­γι­κής δημο­κρα­τί­ας. Ή να σημειω­θεί το παρά­δειγ­μα της Μακά­μπι στο μπά­σκετ, που κατά­φε­ρε να αλλά­ξει την ώρα διε­ξα­γω­γής ενός τελι­κού του Final Four της Ευρω­λί­γκα, για να μην παρα­βεί τον εβραϊ­κό θρη­σκευ­τι­κό νόμο.

Αλλά η πιο κλα­σι­κή σύν­δε­ση που γίνε­ται είναι η επί­κλη­ση της θεί­ας βοή­θειας μετά από κάθε νικη­φό­ρο απο­τέ­λε­σμα, που έχει ανα­χθεί σε επι­στή­μη –ή μάλ­λον στην πλή­ρη άρνη­σή της- από τον Άγγε­λο Ανα­στα­σιά­δη, που έχει ιδιαί­τε­ρη αδυ­να­μία στην πανα­γία, ενώ κατά δήλω­σή του συμ­βου­λεύ­ε­ται συχνά τον πνευ­μα­τι­κό του, προ­τού πάρει κρί­σι­μες απο­φά­σεις για την καριέ­ρα του –χώρια οι τακτι­κές ομα­δι­κές επι­σκέ­ψεις στο Άγιο Όρος στη διάρ­κεια της προ­ε­τοι­μα­σί­ας των ομά­δων του.

Το βασι­κό συμπέ­ρα­σμα είναι πως η ανώ­τε­ρη δύνα­μη του σύμπα­ντος ασχο­λεί­ται καθη­με­ρι­νά στον ελεύ­θε­ρό της χρό­νο με την ταυ­τό­χρο­νη εξέ­λι­ξη δεκά­δων ποδο­σφαι­ρι­κών ανα­με­τρή­σε­ων και με την τελι­κή τους έκβα­ση. Κάθε νίκη οφεί­λε­ται σε θεϊ­κή εύνοια –ήταν θέλη­μα θεού. Ενώ κάθε αρνη­τι­κό απο­τέ­λε­σμα είναι σαν τις ανα­πο­διές της ζωής και έρχε­ται προ­φα­νώς, για να δοκι­μά­σει την πίστη μας. Ένα σκο­τει­νό σημείο, που δεν έχει ξεκα­θα­ρι­στεί ακό­μα, είναι πώς και με ποιον ακρι­βώς τρό­πο υπει­σέρ­χε­ται η θεία παρέμ­βα­ση σε διά­φο­ρα στη­μέ­να παι­χνί­δια, στην εξό­φθαλ­μη και σκό­πι­μη αλλοί­ω­ση του απο­τε­λέ­σμα­τος από το διαι­τη­τή, κτλ.

Αυτή η τελευ­ταία πτυ­χή ξανάρ­θε πρό­σφα­τα στο προ­σκή­νιο με την από­φα­ση του αφε­ντι­κού του Απόλ­λω­να Σμύρ­νης –που έχει συλ­λη­φθεί αρκε­τές φορές από το φωτο­γρα­φι­κό φακό να δια­βά­ζει το Ευαγ­γέ­λιο πριν από τους αγώ­νες- να παρα­τα­χθεί η ομά­δα του στον ημι­τε­λι­κό του Κυπέλ­λου με τον Ολυ­μπια­κό, με μία έκτα­κτη αλλα­γή στην εμφά­νι­σή της: αντί για το κλα­σι­κό σημα­τά­κι με το θεό της αρχαιό­τη­τας, οι φανέ­λες των παι­κτών έφε­ραν τη φιγού­ρα του (όχι και τόσο γνω­στού πριν από αυτή την ιστο­ρία) αγί­ου Απόλ­λω­να. Που δεν κατά­φε­ρε παρό­λα αυτά να βοη­θή­σει την ελα­φρά ταξιαρ­χία να απο­τρέ­ψει την ήττα της. Εκτός δηλ κι αν δοκι­μά­ζει την πίστη των απολ­λω­νι­στών και σκο­πεύ­ει να τους απο­ζη­μιώ­σει στη ρεβάνς, με μια ιστο­ρι­κή ανα­τρο­πή σκορ.

Κι αν τελι­κά επι­βε­βαιω­νό­ταν η θεία χάρη ενός μάλ­λον δευ­τε­ρο­κλα­σά­του αγί­ου σε μια εξί­σου δευ­τε­ρο­κλα­σά­τη διορ­γά­νω­ση, κατα­λα­βαί­νει κανείς τι θα γινό­ταν πχ στην τελι­κή φάση ενός παγκο­σμί­ου κυπέλ­λου (Μου­ντιάλ), που μοιά­ζει με οικου­με­νι­κή ποδο­σφαι­ρι­κή σύνο­δο και θα εμπλέ­κο­νταν διά­φο­ρες θεό­τη­τες από το παγκό­σμιο Πάν­θεο, επι­βε­βαιώ­νο­ντας τη φρά­ση ενός παλιού προ­πο­νη­τή της Λίβερ­πουλ, του Μπιλ Σάν­κλεϊ, που έλε­γε μετα­ξύ σοβα­ρού και αστεί­ου πως το ποδό­σφαι­ρο δεν είναι μια υπό­θε­ση ζωής και θανά­του. Είναι κάτι πολύ περισ­σό­τε­ρο απ’ αυτό.

Και μη χειρότερα…