Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Νίκος Πλουμπίδης: «Στο φίλο μου τον Άρη»

Επι­μέ­λεια: Οικο­δό­μος //

Στα τέλη του Ιού­λη του 1953 έχει ήδη αρχί­σει στο Διαρ­κές Στρα­το­δι­κείο Αθη­νών η δίκη του κομ­μου­νι­στή ηγέ­τη Νίκου Πλου­μπί­δη, που θα τον οδη­γή­σει σχε­δόν έναν χρό­νο μετά μπρο­στά στο εκτε­λε­στι­κό απόσπασμα.

Από τις φυλα­κές του σανα­το­ρί­ου της «Σωτη­ρί­ας» όπου βρί­σκε­ται την άνοι­ξη του 1954, άρρω­στος από φυμα­τί­ω­ση, ο Πλου­μπί­δης επι­κοι­νω­νεί με τον «έξω κόσμο» με σημειώ­μα­τα που κατα­φέρ­νει να στέλ­νει παρά­νο­μα στον κου­νιά­δο του Δημο­σθέ­νη Α. Παπα­χρί­στου. Σε ένα από τα σημειώ­μα­τα αυτά ανα­φέ­ρε­ται στον Άρη Βελουχιώτη.

Από τα γρα­φό­με­νά του μαθαί­νου­με για τη φιλι­κή σχέ­ση που είχε ανα­πτυ­χθεί μετα­ξύ των δυο συντρό­φων μέσα στο καμί­νι της ταξι­κής πάλης αλλά και τη θέση που πήρε στο κόμ­μα ο Πλου­μπί­δης για τον Άρη μετά τη συμ­φω­νία της Βάρ­κι­ζας (όπως είναι γνω­στό ο Άρης αντι­τά­χτη­κε στη συμ­φω­νία χαρα­κτη­ρί­ζο­ντάς τη λαθε­μέ­νη, προ­τάσ­σο­ντας την ανα­γκαιό­τη­τα της συνέ­χι­σης του ένο­πλου αγώ­να), ενώ τονί­ζει την ανά­γκη απο­κα­τά­στα­σης από το ΚΚΕ της μνή­μης του Άρη. Στο σημεί­ω­μα δια­βά­ζου­με επί­σης και τους στί­χους («…σαν μνη­μό­συ­νο στο φίλο μου τον Άρη») που έγρα­ψε ο Πλου­μπί­δης στο ρυθ­μό γνω­στού δημο­τι­κού τραγουδιού.

Παρα­θέ­του­με το γράμ­μα του Νίκου Πλουμπίδη:

«XIV. Γράμ­μα για τον Άρη Βελουχιώτη

Κλά­φτε βου­νά μ’ της Ρούμελης
κλά­φτε τον καπετάνιο.
Τον Άρη τον σκοτώσανε
τον Άρη τον σκοτώσανε
τον Άρη Βελουχιώτη.

Που ’ταν της Πίν­δου σταυραητός
Που ’ταν της Πίν­δου σταυραητός
της Ρού­με­λης σαΐνι
και του ΕΛΑΣ ο αρχηγός
ο πρώ­τος καπετάνιος.

Με μπα­μπε­σιά τον σκότωσαν
με μπα­μπε­σιά τον σκότωσαν
του πήραν το κεφάλι.
Μα εκεί­νος ζει απέθαντος
Μα εκεί­νος ζει απέθαντος
μες στις καρ­διές των φίλων
των φίλων και αλύτρωτων.

Χθες το βρά­δυ μου ’ρθε στο μυα­λό μου η εικό­να του Άρη Βελου­χιώ­τη. Άρχι­σα να τρα­γου­δάω τα παρα­πά­νω λόγια με το σκο­πό του τρα­γου­διού του Κατσα­ντώ­νη, «Βαστά­τε Τούρ­κοι τ’ άλογα».

Πριν λίγη ώρα ξανα­θυ­μή­θη­κα τα χθε­σι­νά και ξανα­τρα­γού­δη­σα. Γι’ αυτό, χωρίς να κάνω τον ποι­η­τή και τον μου­σουρ­γό, έγρα­ψα τα παρα­πά­νω λόγια σαν μνη­μό­συ­νο στο φίλο μου τον Άρη.

Με τον Άρη ήμα­σταν καλοί φίλοι και είχε δου­λέ­ψει κάτω από την καθο­δή­γη­σή μου όταν ήταν μόνο Θανά­σης Κλά­ρας. Το καλο­καί­ρι του 1937 δρα­πέ­τευ­σε μέσα από το δικα­στή­ριο και τότε τον πήρα εγώ στο δικό μου σπί­τι για ένα μήνα και τον άλλο κάθι­σε στον Σκλά­βαι­να. Τότε μου διη­γή­θη­κε όλη του τη ζωή και τα καλά της και τα κακά της. Από τότε τον είδα μόνο δύο φορές και για λίγη ώρα το Γενά­ρη του 1945. Τη μια στη Θήβα και την άλλη στα Τρίκαλα.

Μετά την ανταρ­σία του ΑΡΗ ενά­ντια στο κόμ­μα συμ­φώ­νη­σα να τιμω­ρη­θεί ΟΧΙ όμως και να χτυ­πη­θεί, όπως χτυ­πή­θη­κε. Σήμε­ρα η συμ­φω­νία της Βάρ­κι­ζας χτυ­πή­θη­κε επί­ση­μα από το κόμ­μα, όμως η μνή­μη του Άρη ΔΕΝ απο­κα­τα­στά­θη­κε, ενώ έπρε­πε να απο­κα­τα­στα­θεί σαν πολι­τι­κή ενέρ­γεια. Αν ζήσω και μπο­ρέ­σω και γρά­ψω θα απο­κα­τα­στή­σω τη μνή­μη του ΑΡΗ, όχι για­τί ήταν φίλος μου, αλλά για­τί υπήρ­ξε κεφά­λαιο και σταθ­μός στην ιστο­ρία του λαϊ­κού επα­να­στα­τι­κού κινή­μα­τος ανε­ξάρ­τη­τα από τα λάθη του κλπ.

Ν.
Μάρ­της 1954

Αγα­πη­τέ Τ.* Ας μένει και το χαρ­τί αυτό. Όταν πεθά­νω, ας δει το κόμ­μα τη γνώ­μη μου για τον Άρη και ας κάμει το καθή­κον του.»

* “Στα σημειώ­μα­τά του ο Ν. Πλου­μπί­δης απευ­θύ­νε­ται με τη φρά­ση: «Αγα­πη­τέ μου Μικρέ» ή «Αγα­πη­τέ μου Τ». Το Τ είναι το αρχι­κό γράμ­μα του υπο­κο­ρι­στι­κού του ονό­μα­τός μου, «Τενά­κι», που χρη­σι­μο­ποιού­σε ο Ν. Πλου­μπί­δης.” (Δ. Α. Παπαχρίστος)

Το γράμ­μα περι­λαμ­βά­νε­ται στο βιβλίο του Δημο­σθέ­νη Α. Παπα­χρί­στου «ΝΙΚΟΣ ΠΛΟΥΜΠΙΔΗΣ, ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ — Γράμ­μα­τα από τη φυλα­κή 1953- 1954», Εκδό­σεις ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ, 1998.

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο