Νικηφόρος Βρεττάκος: 1–9‑1939

Επι­μέ­λεια Ηρα­κλής Κακα­βά­νης //

Ξημε­ρώ­μα­τα 1ης Σεπτέμ­βρη 1939, στις 4:45, τα γερ­μα­νι­κά στρα­τεύ­μα­τα εισβάλ­λουν στην Πολω­νία. Ξεκι­νά ο Β’ Παγκό­σμιος Πόλεμος.

«Την 1η του Σεπτέμ­βρη 1939 η Γερ­μα­νία δημιούρ­γη­σε μια προ­βο­κά­τσια και εισέ­βα­λε στην Πολω­νία! Και οι ΗΠΑ; Κήρυ­ξαν στά­ση «ουδε­τε­ρό­τη­τας»!! Και οι Αγγλο­γάλ­λοι; «Κήρυ­ξαν» τον πόλε­μο κατά της Γερ­μα­νί­ας, αλλά δεν τον έκα­ναν και στην πρά­ξη!!! («παρά­ξε­νος» πόλε­μος»)… Επί περί­που ένα χρό­νο τον είχαν κηρυγ­μέ­νο, δίχως να τον διεξάγουν…

Και η κυβέρ­νη­ση της Πολω­νί­ας; Αυτή δια­πραγ­μα­τευό­ταν με τον Χίτλερ, έτοι­μη και πρό­θυ­μη να κτυ­πή­σει μαζί του τη Σοβιε­τι­κή Ενω­ση! Η συμ­φω­νία χάλα­σε στο θέμα του Γκντανσκ, που ο Χίτλερ ζητού­σε να προ­σαρ­τή­σει, και στο «διά­δρο­μο» στην Πομε­ρα­νία. Τότε η αστι­κή τάξη της Πολω­νί­ας, για να προ­στα­τευ­θεί από τη Γερ­μα­νία άρχι­σε να κάνει «Σύμ­φω­να» με τους Αγγλο­γάλ­λους, ενώ αρνή­θη­κε να κάνει «Σύμ­φω­νο» με τη Σοβιε­τι­κή Ενω­ση, όπως της ζητού­σε, για κοι­νή πάλη κατά της χιτλε­ρι­κής επι­δρο­μής. Και τελι­κά την έπα­θε τόσο από τους Γερ­μα­νούς, όσο και από τους Αγγλο­γάλ­λους…» (Μάκης Μαΐ­λης «Ριζο­σπά­στης»)

Λίγο μετά την έναρ­ξη του Πολέ­μου έγρα­ψε το ποί­η­μα «1–9‑1939» βλέ­πο­ντας ότι το σύν­νε­φο του πολέ­μου «πάει να γίνει πεπρω­μέ­νο μας!».

1–9‑1939  

Αθώα παι­διά της Παναγίας
που μας κοι­τά­ζει κι απ’ το πρό­σω­πο της ταπει­νό­τε­ρης μητέρας
που δεν θα ξανα­δεί­τε πια να λάμπει ο ήλιος πάνω σας,
να πέφτουν απ’ τον ουρα­νό οι διάτ­το­ντες, να τινάζουν
τα που­λιά τ’ άνθη της μηλιάς, παρα­κα­λέ­στε τη μητέ­ρα σας,
προ­σευ­χη­θεί­τε να περά­σει αυτό το σύννεφο
που πάει να γίνει πεπρω­μέ­νο μας!

Ας σκύ­ψου­με στη γη τα πλα­τιά μέτωπα,
να περι­σώ­σου­με τις μέρες μας και την τιμή του Θεού.
Ας σκά­ψου­με τα χωρά­φια μας.

Προ­λά­βε­τε το μάταιο τού­το έργο.
Δεσπό­σε­τε στην κατά­ρα σας.
Προ­σευ­χη­θεί­τε να περά­σει αυτό το σύννεφο
που πάει να γίνει πεπρω­μέ­νο μας.
(Νικη­φό­ρος Βρετ­τά­κος «Το μεσου­ρά­νη­μα της φωτιάς», 1940)