Νύφες χωρίς χαμόγελα — Εβραϊκοί γάμοι την επαύριον του Ολοκαυτώματος

Στις φωτο­γρα­φί­ες …σπά­νια οι νύφες χαμο­γε­λούν. Πώς εξάλ­λου; Έχουν μόλις επι­στρέ­ψει από τη φρί­κη του Άου­σβιτς. Έχουν χάσει τις οικο­γέ­νειές τους με πρω­το­φα­νώς φρι­κτό τρό­πο, έχουν φτά­σει οι ίδιοι πολ­λές φορές στο κατώ­φλι του θανά­του, έχουν επι­στρέ­ψει με ανεί­πω­τες δυσκο­λί­ες για να βρουν τα σπί­τια τους κατει­λημ­μέ­να από άλλους…

Αυτοί …είναι πλέ­ον κατα­δι­κα­σμέ­νοι να …ελπί­ζουν, είναι απο­φα­σι­σμέ­νοι να ζήσουν.

Η κλι­μά­κω­ση, από τη θέα του θανά­του στη θέα της αισιο­δο­ξί­ας, καθί­στα­ται εμφα­νής στα πρό­σω­πα των …νεο­νύμ­φων.

Στη διε­τία 1945–1946, ανά­με­σα στους 1.950 Eβραί­ους της Θεσ­σα­λο­νί­κης που επι­βί­ω­σαν της γενο­κτο­νί­ας και επέ­στρε­ψαν στην πόλη τους, έγι­ναν περί­που 200 γάμοι. Η ανα­λο­γία αυτή είναι επτα­πλά­σια από το αντί­στοι­χο πανελ­λα­δι­κό μέγε­θος. Οφεί­λε­ται στις ιδιαι­τε­ρό­τη­τες που χαρα­κτή­ρι­ζαν τους επι­βιώ­σα­ντες: ανύ­πα­ντρες κοπέ­λες και ανύ­πα­ντροι νέοι χωρίς οικο­γέ­νεια, αλλά και αρκε­τοί χήροι άντρες.

Σε κάθε γάμο δύο μάρ­τυ­ρες πιστο­ποιού­σαν ότι οι μελ­λό­νυμ­φοι ήταν Eβραί­οι και ανύ­πα­ντροι ή χήροι/ες. Συχνά, στο οπι­σθό­φυλ­λο της μαρ­τυ­ρί­ας τους που δινό­ταν ενώ­πιον της Ιεράς Βίβλου και με «καλυμ­μέ­νη κεφα­λή», ανα­φέ­ρο­νται οι εξα­ψή­φιοι αριθ­μοί τους που χαρά­χθη­καν στο χέρι τους στο Άουσβιτς.

“Νύφες χωρίς χαμό­γε­λα — Εβραϊ­κοί γάμοι την επαύ­ριον του Ολο­καυ­τώ­μα­τος” είναι ο τίτλος και η θεμα­τι­κή της έκθε­σης, που ανα­πτύσ­σε­ται από την επό­με­νη Πέμ­πτη 23 Φεβρουα­ρί­ου και για έναν μήνα στο βιβλιο­πω­λείο του Μορ­φω­τι­κού Ιδρύ­μα­τος της Εθνι­κής Τρά­πε­ζας στη Θεσσαλονίκη.

Την έκθε­ση ‑που στη­ρί­ζε­ται σε ανέκ­δο­το αρχεια­κό υλι­κό- ετοί­μα­σε το Εβραϊ­κό Μου­σείο Θεσ­σα­λο­νί­κης ως αυτο­τε­λές τμή­μα της εκθε­σια­κής ενό­τη­τας “Την επαύ­ριον του Ολο­καυ­τώ­μα­τος” και την οργα­νώ­νουν: το Μορ­φω­τι­κό Ίδρυ­μα Εθνι­κής Τρα­πέ­ζης, η Ισραη­λι­τι­κή Κοι­νό­τη­τα Θεσ­σα­λο­νί­κης και το Εβραϊ­κό Μου­σείο Θεσσαλονίκης.

Όπως σημειώ­νει ο έφο­ρος του Εβραϊ­κού Μου­σεί­ου Θεσ­σα­λο­νί­κης Ευάγ­γε­λος Χεκί­μο­γλου, ο οποί­ος και επι­με­λή­θη­κε την έκθε­ση: Η μικρό­τε­ρη νύφη ήταν 17 ετών και η μεγα­λύ­τε­ρη 38. Αντί­στοι­χα, ο μικρό­τε­ρος γαμπρός ήταν 21 και ο μεγα­λύ­τε­ρος 50. Σχε­δόν πάντο­τε ο γαμπρός ήταν μεγα­λύ­τε­ρος από τη νύφη. Η δια­φο­ρά ηλι­κί­ας κυμαι­νό­ταν από ένα ως δεκα­ο­κτώ χρό­νια, με μέσο όρο οκτώ χρό­νια. Το ζευ­γά­ρι με τη μεγα­λύ­τε­ρη δια­φο­ρά ηλι­κί­ας το απο­τέ­λε­σαν ένας 44χρονος υπάλ­λη­λος (γιος καρα­γω­γέα) από τη Θεσ­σα­λο­νί­κη και μια 26χρονη νοι­κο­κυ­ρά, κόρη υπο­δη­μα­το­ποιού από τη Δράμα.

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ

Πέμ­πτη 23 Φεβρουα­ρί­ου έως Παρα­σκευή 24 Μαρ­τί­ου 2017

ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

Δευ­τέ­ρα & Τετάρ­τη 10:00–15:30

Τρί­τη, Πέμ­πτη & Παρα­σκευή 10:00–20:00

Σάβ­βα­το 10:00–16:00

Κυρια­κή κλειστά