Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΤΟΥ 1871 ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΑ

Αντι­γρά­φου­με από το περιο­δι­κό «Πρω­το­πό­ροι» (φύλ­λο 2 — 1930) ένα ενδια­φέ­ρον κεί­με­νο για το πώς είδε ο ελλη­νι­κός Τύπος την Παρι­σι­νή Κομ­μού­να (Δια­τη­ρή­θη­κε η ορθογραφία):

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΤΟΥ 1871 ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΑ

Από κάθε άπο­ψη αξί­ζει να δοθεί ιδιαί­τερη προ­σο­χή στο τι έγρα­ψεν ο ελλη­νι­κός τύ­πος για την Παρι­σι­νή επα­νά­στα­ση του 1871. Ιδιαί­τε­ρα όμως από την άπο­ψη του ότι μπο­ρούν ν’ απο­τε­λέ­σουν ντο­κου­μέ­ντα και αποδεί­ξεις αδιά­σει­στες του χαρα­κτή­ρα της πρώ­της αυτής εργα­τι­κής επανάστασης.

Στα 1871, όπως και σήμε­ρα, στην Αθή­να βγαί­ναν κάμπο­σες εφη­με­ρί­δες: ο «Αιών», η «Μέρι­μνα», το «Μέλ­λον», το «Έθνι­κόν Πνεύ­μα», ο «Χρό­νος», ο «Έθνο­φύ­λαξ», η «Παλιγ­γε­νε­σία» κλπ. Απ’ όλες αυτές, πιο ενδιαφέ­ρουσες είναι ο «Αιών» και το «Μέλ­λον». Η πρώ­τη, «όργα­νον του υπουρ­γεί­ου», όπως την απο­κα­λούν οι αντι­πο­λι­τευό­με­νες, παρέ­χει την πλου­σιώ­τε­ρη ειδη­σιο­γρα­φία, και οι γνώ­μες της απη­χούν τις αντι­λή­ψεις της κρα­τού­σας τάξης (φεου­δαρ­χί­ας). Η δεύ­τε­ρη, επιφανέστε­ρη από τις αντι­πο­λι­τευό­με­νες, ενδια­φέ­ρει κυ­ρίως από την αρθρο­γρα­φι­κή της άπο­ψη, για­τί αντι­προ­σω­πεύ­ει τις προ­ο­δευ­τι­κές και επα­να­στα­τι­κές, ακό­μη τότε, αντι­λή­ψεις της ελληνι­κής αστι­κές τάξης.

* * *

Να πώς ο «Αιών» της 8 Μαρ­τί­ου 1871 περι­γρά­φει την έναρ­ξη της εξέγερσης:

«Η πόλις των Παρι­σί­ων δεν φαί­νε­ται επα­νελ­θού­σα εις την τάξιν καθ’ ολο­κλη­ρί­αν. Τα άνέ­χα­θεν ταρα­χο­ποιά προ­ά­στια τα κατοι­κούμενa παρ’ εργα­τών, ων ευκό­λως εκμεταλ­λεύονται οι ραδιούρ­γοι την σννεί­δη­σιν και τας ανά­γκας, παρι­στώ­σι λίαν περί­ερ­γον φαί­να­με­νον και εις ουχί μικράς ανη­συ­χί­ας εμβάλ­λω­σι την μεγά­λην πλειο­νο­ψη­φία των Παρι­σί­ων. Ιδου τι συνέ­βη εκεί και εις τίνα ευρί­σκο­νται κατά­στα­σιν οι Παρί­σιοι. Την προ­τε­ραί­αν της εις τους Παρι­σί­ους καθό­δου των Γερ­μα­νών, εθνο­φύ­λα­κες τίνες της Montmarte, ενός των δια­με­ρι­σμά­των των Παρι­σί­ων, κατα­σχό­ντες τα εν τη πλα­τεία Wagram τοπο­θε­τη­μέ­να τηλε­βό­λα, περί τα 250, εκ των παρ’ ιδιο­κτη­τών χυτη­ρί­ων εν Παρι­σί­οις κατα­σκευα­σθέ­ντων, κατά την πολιορ­κί­αν, όπως χρη­σι­μεύ­σω­σιν εις την άμυ­ναν της πόλε­ως, ων δ’ ήσαν επι­τε­τρα­μέ­νοι την φύλα­ξιν, μετή­γα­γον αυτά αυτο­γνω­μό­νως εις το προ­ά­στιόν των, και τα ετο­πο­θέ­τη­σαν εις το ύ­ψωμα, το υπερ­κεί­με­νον της άλλης πόλε­ως, χαρά­ξα­ντες πέριξ αυτών τάφρους και ανεγείρον­τας χαρα­κώ­μα­τα. Ούτω εκτός των τηλε­βό­λων των πέριξ των Παρι­σί­ων φρου­ρί­ων, άτι­να οι γερ­μα­νοί έστρε­ψαν κατά της γαλ­λι­κής πρωτευ­ούσης, και πυρο­βό­λα γαλ­λι­κά, παρά Γάλ­λων εξυ­πη­ρε­τού­με­να, μέλ­λο­ντα να πυρο­βο­λή­σω­σι κατά γάλ­λων επί­σης, εστή­θη­σαν κατά της ατυ­χούς μεγα­λου­πό­λε­ως. Τα κανό­νια αρπά­σα­ντες και κρα­τού­ντες δημο­κρά­ται εθνο­φύ­λα­κες, συνέ­στησαν εν Montmarte κυβέρ­νη­σιν ιδί­αν, κηρύ­ξα­ντες στα­σια­στάς τους ετέ­ρους συμπο­λί­τας των. H Κυβέρ­νη­σίς των είναι η καθα­ρά Δημο­κρατία, επί του παρό­ντος δε η εξα­κο­λού­θη­σις της πλη­ρω­μής 30 σολ­δί­ων ήτοι ενός φρά­γκου και ημί­σε­ως την ημέ­ραν, έκα­στοι των μελών της νέας Δημο­κρα­τί­ας, και η δωρε­άν κατοί­κη­σις αυ­τών. Η περί­στα­σις αυτή, ως εικός, παρέ­σχεν ανη­συ­χί­ας και εις την Κυβέρ­νη­σιν και εις την άλλην πόλιν των Παρισίων».

Να πώς στο φύλ­λο της 11)3)1871 περι­γρά­φει την κατά­λη­ψη του Παρι­σιού και την αδέλ­φω­ση του στρα­τού με τους επαναστάτες:

«Η Γαλ­λι­κή Κυβέρ­νη­σις δεν ηδύ­να­το ν’ ανε­χθή επί πλέ­ον την παρά­τα­σιν της τοιαύ­της κατα­στά­σε­ως ούτε ν΄ αφί­ση προί­κα την εξου­σί­αν αυτής εκπί­πτου­σαν … Την νύκτα λοι­πόν της 6)18 προς την 7)19 Μαρ­τί­ου, ήτοι του τελευ­ταί­ου Σαβ­βά­του προς την Κυρια­κήν, φέρει το πρώ­τον τηλε­γρά­φη­μα, ο στρα­τη­γός Vinov, ηγού­με­νος του τακτι­κού στρα­τού, περιέ­ζω­σε το ύψω­μα της Montmarte, και, επω­φελούμενος, φαί­νε­ται, της νυκτός, κατώρ­θω­σε να κατα­λά­βη τα αρπα­γέ­ντα και κρα­τού­με­να παρά των στα­σια­ζό­ντων κανό­νια. Αλλ’ ενώ έσυ­ρε ταύ­τα προς την άλλην πόλιν, οι στα­σια­σταί, ενι­σχυ­θέ­ντες παρ’ ενό­πλων σωμά­ων άλλων, ήρξα­ντο του κατά του στρα­του πυρό΄ς. 0 Vinoy διέ­τα­ξε τον στρα­τόν ν’ αντι­πυ­ρο­βο­λή­ση. Kaι μέρος μεν υπή­κου­σεν· Αλλά μέρος αυτού άλλο, αφού αντηλ­λά­γη­σαν μερι­κοί πυρο­βο­λι­σμοί, και επλη­γώ­θη­σαν τινές, δεν συγκα­τέ­νευ­σε να εξα­κο­λο­θή­ση τον πυρο­βο­λι­σμόν, αρνη­θέν δε, κατέ­λι­πε τας θέσεις του, μετα­βάν εις τας τάξεις των στα­σια­στών. Της παρα­λυ­σί­ας επελ­θού­σης, συνε­πεία της μερι­κής λιπο­τα­ξί­ας ταύ­της, το υπό­λοι­πον του στρα­τού, όσον έμει­νεν εις το καθή­κον του και δεν συνη­νώ­θη μετά των στα­σια­στών, μη δυνά­με­νον ανθέ­ξη εις το πλή­θος των ενα­ντί­ων, ενι­σχυ­θέ­ντων δια πολ­λών ταγ­μά­των εθνο­φυ­λα­κής, ίσως δε και ηθι­κώς απο­συ­ντε­θει­μέ­νον ον, υπε­χώ­ρη­σεν. Οι στα­σια­σταί, ως φυσι­κόν, εκυ­ρί­ευ­σαν τα απ’ αυτών πρό­τι­νος αφαι­ρε­θέ­ντα κανό­νια, αφού ταύ­τα εγκα­τε­λή­φθη­σαν παρά του στρα­τού… Ο Τιέρ εξέ­δω­κε προ­κή­ρυ­ξιν, καλών την εθνο­φυ­λα­κήν να υπε­ρα­πι­σθή μετά του στρα­τού την πατρί­δα και την δημοκρατίαν.

»Δυστυ­χώς του Τιέφ η εκκλη­σις δεν ειση­κού­σθη, ο δε απο­τρό­παιος εμφύ­κλιος αγών εξη­κο­λού­θη­σεν υπό την αγριο­τέ­ραν μορ­φήν αυ­τού. Την Κυρια­κήν, 6)11) Μαρ­τί­ου, η οστά­σις εξε­τά­θη, επλη­ρώ­θη­σαν δ΄ οδο­φραγ­μά­των η Montmarte, η Bellevilie και το προ­ά­στιον του Αγί­ου Κων­στα­ντί­νου…».

«Ει και τρεις ημέ­ραι παρήλ­θον από της εκκρή­ξε­ως της στά­σε­ως εν Παρι­σί­οις, ουδε­μία ήλθε δυσά­ρε­στος όμοιας φύσε­ως είδη­σις εκ της Λυώ­νης, όπου οι Ερυ­θροί έχου­σιν επί­σης ισχυ­ρόν κέντρον…».

«ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟΝ Α’. Εις την Κυβέρ­νη­σιν διε­βι­βά­σθη, χθες την πρω­ί­αν, το επό­με­νον τηλεγράφημα:

ΒΕΡΣΑΛΙΑΙ. 8)20 Μαρ­τί­ου, ώρα 7, λεπτά 27 της εσπέ­ρας. — Οι στα­σια­σταίϊ εισί κύριοι των Παρι­σί­ιων. Ο στρα­τός και μέρος της ε­θνοφυλακής ηνώ­θη­σαν (fraternize) μετά των στα­σια­στών. H Εθνι­κή συνέ­λε­νυ­σις συνήλ­θεν εις Βερ­σαλ­λί­ας, όπου μετη­νέ­χθη ή Κυβέρνησις

Η Συνέ­λευ­σις εσκέ­φθη, περί της θλι­βε­ράς κατα­στά­σε­ως ταύ­της. Η επα­να­στα­τι­κή Κυβέρ­νη­σις έλα­βε τον τίτλον του Γενι­κού Κομη­τά­του της εθνο­φυ­λα­κής. (Comite general de la garde Nationale)».

Στις 26)3 δημο­σιεύ­ει την ακό­λου­θη είδηση:

«Παρί­σι 24. — Έν Μασ­σα­λία επρο­κη­ρύ­χθη η δεσπο­τεία του Δήμου. Η πόλις είναι εκπε­πληγ­μέ­νη αλλ’ ήσυ­χος· αι εργα­σί­αι εξακολουθούν».

Στις 2)73 η «Παλιγ­γε­νε­σία» δίνει τις παρα­κά­τω ειδήσεις:

Βερ­σαλ­λί­αι 23/4 Μαρ­τί­ου. Επί­ση­μον — Οι αντάρ­ται υπέ­στη­σαν σήμε­ρον ορι­στι­κην αποτυχίαν.

0 στρα­τός της κυβερ­νή­σε­ως εκυ­ρί­ευ­σε τον προ­μα­χώ­να Chatillons κaι 2.000 αιχ­μα­λώ­τους, μετα­ξύ των οποί­ων βρί­σκε­ται και ο στρα­τη­γός Henny oύςτι­νας μετε­κό­μι­σεν ενταύ­θα ο στρα­τη­γός Duval. Ο στρα­τη­γός ετή­ρη­σεν αρί­στην δια­γω­γήν και επο­λέ­μη­σεν μετά πολ­λού θάρ­ρονς. Εντός των Παρι­σί­ων ουδε­μία μάχη. Τα πάντα προ­μη­νύ­ου­σι ταχί­στην εντε­λώς λύσιν.

Βορ­δώ 6)25 Απρι­λί­ου 2 ώρ. 10 εσπέρ. — Επί­ση­μος είδη­σις εκ Βερ­σαλ­λιών της 5 Απρι­λίου λέγει ότι εις Λου­νόζ οι κοι­νο­κτη­μο­νι­σταί εδο­λο­φό­νη­σαν τον στρα­τη­γόν των θωρακοφόρων…

Στο ίδιο φύλ­λο η «Παλιγ­γε­νε­σία» δημο­σιεύει την ακό­λου­θη είδη­ση από τις Βερσαλ­λίες με τον τίτλο «η Κυβέρ­νη­σις των στασιαστών»:

«Πάντα σχε­δόν τα μέλη της Κεντρι­κής Επι­τρο­πής είναι απλοί εργά­ται· ο πρό­ε­δρος αυτής Ασσή ήτον πέρυ­σιν έτι εργά­της κοι­νός εν τοις γνω­στοίς σιδη­ρουρ­γεί­οις του Κρε­ζώ, ο Βαρ­λέν ήτο βιβλιο­δέ­της, ο Βλαι­σέ κου­ρεύς. Και όμως ο ανα­γι­γνώ­σκων τα πρα­κτι­κά των συνα­θροί­σε­ων της Κεντρι­κής Επι­τρο­πής βλέ­πει μετ’ εκπλή­ξε­ως ότι οι εργά­ται, ους η θριαμ­βεύ­ου­σα στά­σις μετε­μόρ­φω­σεν εν μια ημέ­ρα εις Κυβερ­νή­τας των Παρι­σί­ων, συζη­τού­σι μεθ’ ικα­νής ευσχη­μο­σύ­νης και δεν αμοι­ρού­σιν πολι­τι­κών τινων και οικο­νο­μο­λο­γι­κών γνώ­σε­ων. O Ασσή ιδί­ω­ος εκφρά­ζει τας ιδέ­ας του μετά περιέρ­γου αλλη­λου­χί­ας και λεπτό­τη­τος· ο δε Ααβα­λέτ, καί­περ μόλις γιγνώ­σκων να γρά­φη το όνο­μά του, πέκτη­ται σπα­νί­αν ευφράδειαν».

Και στο φύλ­λο της 31 Μαΐ­ου, δημοσιεύ­εται η παρα­κά­τω είδη­ση, χαρα­χτη­ρι­στι­κή για την αλλη­λεγ­γύη που εκδη­λώ­νουν προς την κρα­τού­σα τάξη της Γαλ­λί­ας, oι ως τα χθες εχθροί της Γερ­μα­νοί φεου­δάρ­χες, μπρος στον κοι­νόν εχθρό:

Βερ­σαλ­λί­αι 10 Απρι­λί­ου 8 εσπέ­ρας.- Εν τη συνε­λεύ­σει ο Ιού­λιος Φάβρος κηρύτ­τει ότι άπα­σαι αι ευρω­παϊ­καί δυνά­μεις συμπεριλαμ­βανομένων και των Γερ­μα­νι­κών εξε­δή­λω­σαν τας συμπα­θεί­ας των εις την Κυβέρ­νη­σιν της εθνι­κής συνε­λεύ­σε­ως ην θεω­ρού­σιν ως την μόνην νόμι­μον και την έχου­σαν εχέγ­γυα σπου­δαία. 0 Φάβρος ελπί­ζει ότι προ­σε­χώς η τά­ξις θέλει απο­κα­τα­στα­θή εν Παρι­σί­οις διά των ενερ­γειών και του θάρ­ρους του γεν­ναί­ου στρατού.

Λον­δί­νου 14)27 — O Θιέρς προ­σε­κά­λε­σεν τας κυβερ­νή­σεις της Γερ­μα­νί­ας, Βελ­γί­ου, 1σπανίας και Ελβε­τί­ας να παρά­σχω­σιν ειίς τα σύνο­ρα χεί­ρα αρω­γόν προς σύλ­λη­ψιν των κακούργων.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο