Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Παράνομος Τύπος της Κατοχής

Γρά­φει ο Αρης Καρ­ρέρ //

Η Επο­ποι­ία της ΕΑΜι­κής Εθνι­κής Αντί­στα­σης, ήταν μια από τις χρυ­σές σελί­δες της νεό­τε­ρης ιστο­ρί­ας που την έγρα­ψε με το αίμα του ο ελλη­νι­κός λαός στον εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κό αγώ­να κατά του κατα­κτη­τή για την εθνι­κή απε­λευ­θέ­ρω­ση και ανεξαρτησία.

Η δρά­ση του ΕΑΜ περι­λάμ­βα­νε όλες τις μορ­φές πάλης. Απερ­γί­ες, δια­δη­λώ­σεις, ένο­πλη οργά­νω­ση. Μεγά­λη και πολ­λές φορές πρω­τό­τυ­πη είταν η μαζι­κή προ­πα­γαν­δι­στι­κή του δου­λειά. Πως όμως τα κατάφερνε;

Μ’ εκα­τομ­μύ­ρια προ­κη­ρύ­ξεις, τρικ και αφί­σες που κυκλο­φο­ρού­σαν οι εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κές οργα­νώ­σεις στα μαύ­ρα χρό­νια της τρι­πλής φασι­στι­κής κατο­χής. Εκτός από τα όργα­να της ΚΕ του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ και της Εθνι­κής Αλλη­λεγ­γύ­ης, όλες σχε­δόν οι περι­φε­ρεια­κές οργα­νώ­σεις τους, καθώς και οι οργα­νώ­σεις άλλων κομ­μά­των που συμ­με­τεί­χαν στο ΕΑΜ, έβγα­ζαν κατά τη διάρ­κεια του εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κού αγώ­να, έντυ­πες ή χει­ρό­γρα­φες εφη­με­ρί­δες που στά­θη­καν στο ύψος της ιερής απο­στο­λής τους.

Karrer7

Ως εκδο­τι­κός «οργα­σμός» ανα­φε­ρό­ταν η περιο­χή της Στε­ρε­άς Ελλά­δας, η Ρούμελη.

Εκεί τυπώ­νο­νταν οι περισ­σό­τε­ρες εφη­με­ρί­δες του ΕΑΜ και του ΚΚΕ και στη συνέ­χεια δια­νέ­μο­νταν με χίλιες δυσκο­λί­ες και κιν­δύ­νους. Μερι­κές από αυτές είταν:

  • «ΟΔΗΓΗΤΗΣ»: Οργα­νο της Επι­τρο­πής Περιο­χής του ΚΚΕ.
  • «ΡΟΥΜΕΛΗ»: Οργα­νο της Επι­τρο­πής Ανα­το­λι­κής Στε­ρε­άς-Εύβοιας του ΕΑΜ.
  • «ΦΩΝΗ ΦΕΡΑΙΟΥ»: Οργα­νο του Συμ­βου­λί­ου Περιο­χής Ανα­το­λι­κής Στε­ρε­άς-Εύβοιας της ΕΠΟΝ.
  • «ΜΑΝΑ»: Οργα­νο της Επι­τρο­πής Στε­ρε­άς της Εθνι­κής Αλληλεγγύης.
  • «ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΙΣΣΑ»: της οργά­νω­σης γυναι­κών Ανα­το­λι­κής Στε­ρε­άς-Εύβοιας του ΕΑΜ.
  • «ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ»: Οργα­νο της Επι­τρο­πής Περιο­χής Δυτι­κής Στε­ρε­άς του ΕΑΜ.
  • «ΣΠΙΘΑ»: Οργα­νο της Επι­τρο­πής Πόλης Λαμί­ας του ΚΚΕ (αρχές 1941)
  • «ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ»: Οργα­νο της Επι­τρο­πής Πόλης Λαμί­ας της Εθνι­κής Αλληλεγγύης.
  • «ΛΑΟΚΡΑΤΙΑ»: Οργα­νο της Περι­φε­ρεια­κής Επι­τρο­πής Λει­βα­διάς του ΚΚΕ.
  • «ΠΑΛΗ»: Οργα­νο της Επι­τρο­πής Πόλης της ΚΟ Λαμί­ας του ΚΚΕ.
  • «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΦΩΚΙΔΑ»: Οργα­νο της Νομαρ­χια­κής Επι­τρο­πής Φωκί­δας του ΕΑΜ.
  • «ΑΓΩΝΑΣ»: Οργα­νο της Νομαρ­χια­κής Επι­τρο­πής Β. Εύβοιας του ΕΑΜ.
  • «ΛΕΥΤΕΡΙΑ»: Οργα­νο της Νομαρ­χια­κής Επι­τρο­πής Λει­βα­διάς του ΕΑΜ.
  • «ΕΜΠΡΟΣ»: Οργα­νο του Συμ­βου­λί­ου Πόλης Λαμί­ας της ΕΠΟΝ.
  • «ΛΑΙΚΗ ΘΕΛΗΣΗ»: Οργα­νο της Νομαρ­χια­κής Επι­τρο­πής Κεφα­λο­νιάς του ΕΑΜ.
  • «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΛΟΓΟΣ»: Οργα­νο της Νομαρ­χια­κής Επι­τρο­πής Μεσο­λογ­γί­ου του ΕΑΜ.
  • «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΡΟΥΜΕΛΗ»: Οργα­νο της Επι­τρο­πής Πόλης Λαμί­ας του ΕΑΜ.
  • «ΛΥΤΡΩΤΗΣ»: Οργα­νο της Νομαρ­χια­κής Επι­τρο­πής του ΕΑΜ Θηβών.
  • «ΕΝΩΜΕΝΑ ΝΙΑΤΑ»: Οργα­νο του Συμ­βου­λί­ου της ΕΠΟΝ Εύβοιας.
  • «ΛΕΥΤΕΡΙΑ»: Οργα­νο της Νομαρ­χια­κής Επι­τρο­πής του ΕΑΜ Εύβοιας.
  • «ΦΛΟΓΑ»: Οργα­νο της Περι­φε­ρεια­κής Επι­τρο­πής Λοκρί­δας του ΚΚΕ.
  • «ΑΕΤΟΠΟΥΛΑ»: Οργα­νο της ΕΠΟΝ Στε­ρε­άς Ελλά­δας (για τα παιδιά).
  • «ΦΩΝΗ ΛΑΟΥ»: Οργα­νο της ΚΟ Εύβοιας του ΚΚΕ.
  • «ΔΙΑΦΩΤΙΣΗ»: Πολι­τι­κό δελ­τίο του τμή­μα­τος δια­φώ­τι­σης της ΠΕ βορεί­ου Εύβοιας του ΚΚΕ.
  • «ΝΕΑΝΙΚΗ ΦΛΟΓΑ»: Οργα­νο ΕΕ Δομο­κού-Λαμί­ας-Ανα­το­λι­κής Φθιώ­τι­δας της ΕΠΟΝ.
  • «ΛΟΚΡΙΔΑ»: Οργα­νο της Περι­φε­ρεια­κής Επι­τρο­πής ΕΑΜ Λοκρί­δας (1944).
  • «Τ’ ΑΕΤΟΠΟΥΛΟ»: Οργα­νο του Δια­με­ρί­σμα­τος των Αετό­που­λων της ΕΠΟΝ.
  • «ΛΑΟΚΡΑΤΗΣ»: Οργα­νο της ΠΕ της ΚΟ Λει­βα­διάς του ΚΚΕ.
  • «ΣΠΙΘΑ ΝΕΩΝ»: Εφη­με­ρί­δα του 13ου τάγ­μα­τος ΕΛΑΣ-ΕΠΟΝ, αρ. φύλ­λου 1, μήνας Νοέμβριος.

karer01a

Εφη­με­ρί­δες και διά­φο­ρα άλλα έντυ­πα, εξέ­δι­δε και η Επι­τρο­πή Δια­φώ­τι­σης Ανταρ­τών του ΕΛΑΣ της ΧΙΙΙ Μεραρ­χί­ας ου έδρευε στη Ρού­με­λη. Εκτός όμως από τα «κεντρι­κά» αυτά όργα­να, εκδί­δο­νταν και μια σει­ρά άλλες εφη­με­ρί­δες από τις ΕΔΑ (Επι­τρο­πές Δια­φώ­τι­σης Ανταρ­τών) των κατώ­τε­ρων μονά­δων και σχη­μα­τι­σμών. Μερι­κές από αυτές τις εφη­με­ρί­δες ήταν οι εξής:

  • «ΤΟ ΚΑΡΥΟΦΙΛΙ», του λόχου Διοί­κη­σης του 86ου Συντάγματος.
  • «Ο ΤΣΟΛΙΑΣ», του 42ου Συντάγματος.
  • «Ο ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ», του 2/39 Συντάγματος.
  • «Ο ΜΑΧΗΤΗΣ», του 36ου Συντάγματος.
  • «Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΤΑΓΜΑΤΟΣ», του Ι τάγ­μα­τος του 2/39 Συντάγματος.
  • «Ο ΕΠΟΝΙΤΗΣ ΜΑΧΗΤΗΣ, της υπο­δειγ­μα­τι­κής διμοι­ρί­ας της ΕΠΟΝ του 2/39 Συντάγματος.
  • «Ο ΑΝΤΑΡΤΗΣ», στην αρχή (τέλη 1942) είχε την ονο­μα­σία «Παρ­τι­ζά­νος», όργα­νο του Στρα­τη­γεί­ου του ΕΛΑΣ Στε­ρε­άς Ελλάδας.
  • «ΜΉΝΙΑΤΙΚΟΣ ΑΝΤΑΡΤΗΣ», περιο­δι­κό της ΧΙΙΙ Μεραρ­χί­ας του ΕΛΑΣ Στε­ρε­άς Ελλάδας.
Ο Τάκης Φίτσιος δίπλα στον Αρη Βελουχιώτη

Ο Τάκης Φίτσιος δίπλα στον Αρη Βελουχιώτη

Όμως μια και μιλά­με για τον παρά­νο­μο Τύπο της ΕΑΜι­κής Αντί­στα­σης, θα ήταν άδι­κο να μην ανα­φερ­θού­με και στον Τάκη Φίτσιο, δημο­σιο­γρά­φο του «Ριζο­σπά­στη», μια μορ­φή του λαϊ­κού κινή­μα­τος, του οποί­ου έκο­ψε το νόη­μα της ζωής στην Χαλ­κί­δα αυτού και των συντρό­φων του, το εκτε­λε­στι­κό από­σπα­σμα στις 16 Απρι­λί­ου του 1949 εφαρ­μό­ζο­ντας το Γ Ψήφι­σμα. Φοι­τη­τής από 18 χρό­νων, το 1921 επα­να­στά­τη­σε σ’ όλα. Στο πανε­πι­στή­μιο, στη σημε­ρι­νή μιζέ­ρια και πιο πολ­λή στο πλού­σιο σπί­τι του (ο πατέ­ρας του ήταν καπνέ­μπο­ρος). Ο Τάκης Φίτσιος ήταν από τους πρώ­τους δημο­σιο­γρά­φους που έδω­σαν ιδιαί­τε­ρη σημα­σία στο εργα­τι­κό ρεπορ­τάζ και ο «Ριζοσπάστης»-στο επι­τε­λείο του οποί­ου βρι­σκό­ταν και ο Φίτσιος-παρ’ όλες τις δυσκο­λί­ες και τα κυνη­γη­τά τα οποία αντι­με­τώ­πι­ζε, ανέ­πτυ­ξε το ρεπορ­τάζ αυτό την περί­ο­δο μάλι­στα του 1945–47, όπου νέοι δημο­σιο­γρά­φοι βγαλ­μέ­νοι από την Αντί­στα­ση, δού­λε­ψαν με επι­τυ­χία σε αυτόν τον τομέα.

Συγκλο­νι­στι­κά ήταν τα λόγια του στους στρα­το­δί­κες που του ζήτη­σαν να προ­σκυ­νή­σει, ν’ απο­κη­ρύ­ξει τις ιδέ­ες του, το Κόμ­μα του, το ΚΚΕ: «Στη ζωή μου, από τα νιά­τα μου, δεν έχω να δεί­ξω αγα­θο­ερ­γές πρά­ξεις, εκτός από την υπε­ρά­σπι­ση του λαού, του αγώ­να που κάνει το Κόμ­μα μου».

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο