Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Σαν σήμερα 10 Δεκεμβρίου 1948 υιοθετήθηκε στον ΟΗΕ η Χάρτα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Σαν σήμε­ρα 10 Δεκεμ­βρί­ου 1948 υιο­θε­τή­θη­κε στον ΟΗΕ η Χάρ­τα Ανθρω­πί­νων Δικαιω­μά­των που περι­λάμ­βα­νε εκεί­να τα δικαιώ­μα­τα που εξα­σφα­λί­ζουν μια ζωή ελεύ­θε­ρη, με αξιο­πρέ­πεια και ασφά­λεια. Αφο­ρούν τους πάντες και παντού.

Με νωπές τις μνή­μες του Ολο­καυ­τώ­μα­τος και των κατα­στρο­φών του Β΄ παγκο­σμί­ου πολέ­μου, η Χάρ­τα Ανθρω­πί­νων Δικαιω­μά­των, δια­μορ­φώ­θη­κε απ’ τη μεγά­λη επι­θυ­μία των λαών για παγκό­σμια ειρή­νη και τις μεγά­λες ιστο­ρι­κές κατα­κτή­σεις, της Γαλ­λι­κής Επα­νά­στα­σης, της Κομ­μού­νας του Παρι­σιού (έθε­σαν τα θεμέ­λια για τα ατο­μι­κά δικαιώ­μα­τα), της Οχτω­βρια­νής Επα­νά­στα­σης του 1917 (έθε­σε τα θεμέ­λια για  τα οικο­νο­μι­κά, κοι­νω­νι­κά και πολι­τι­στι­κά δικαιώματα).

Η πρά­ξη αυτή απο­τε­λεί τομή στην ιστο­ρία της ανθρω­πό­τη­τας, επει­δή για πρώ­τη φορά ο άνθρω­πος, οι ελευ­θε­ρί­ες και οι ανά­γκες του, το «όλα τ’ ανθρώ­πι­να για όλους» ανα­γνω­ρί­ζο­νται ως δέσμευ­ση και προ­τε­ραιό­τη­τα της παγκό­σμιας κοινότητας.

Ομως, η δια­κή­ρυ­ξη του ΟΗΕ για «ένα όρα­μα του κόσμου, όπως αυτός θα έπρε­πε να είναι» απο­δεί­χτη­κε εντε­λώς φαρισαϊκή:

Εκα­τομ­μύ­ρια άνθρω­ποι δεν έχουν πρό­σβα­ση σε τρο­φή, κατά­λυ­μα, ιατρι­κή περί­θαλ­ψη, δου­λειά, μόρ­φω­ση, τόσο στόν απο­κα­λού­με­νο ανε­πτυγ­μέ­νο κόσμο όσο και στις λεγό­με­νες χώρες του τρί­του κόσμου.

Εκα­τομ­μύ­ρια άνθρω­ποι ανα­γκά­ζο­νται να πάρουν το δρό­μο της προ­σφυ­γιάς διωγ­μέ­νοι από τη βία του πολέ­μου και της φτώ­χειας. Τις τελευ­ταί­ες του­λά­χι­στον εκα­το­ντά­δες χιλιά­δες γίνο­νται αντι­κεί­με­νο αγο­ρα­πω­λη­σί­ας, με αντί­τι­μο την έλευ­σή τους σε μια …πλού­σια χώρα. Η δε παρο­χή ασύ­λου σενά­ριο φαντα­σί­ας μιας και δίνε­ται με το σταγονόμετρο.

Ο δε ΟΗΕ που ανα­γο­ρεύ­τη­κε ως θεσμι­κός παγκό­σμιος προ­στά­της των ανθρώ­πι­νων δικαιω­μά­των, στον οποί­ον στή­ρι­ξε τις ελπί­δες του όλη η ανθρω­πό­τη­τα, πολύ γρή­γο­ρα έγι­νε το άλλο­θι των δυνά­με­ων του πολέ­μου και της εκμετάλλευσης.

Η εμπει­ρία των κοντά 60 χρό­νων από την υιο­θέ­τη­ση της φιλό­δο­ξης Χάρ­τας ανθρω­πί­νων δικαιω­μά­των δεί­χνει ότι το μέλ­λον των ανθρώ­πι­νων δικαιω­μά­των ενα­πό­κει­ται σε εμάς που παλεύ­ου­με για έναν άλλο κόσμο, για μια κοι­νω­νία σοσια­λι­στι­κή. Ο καπι­τα­λι­σμός, είτε σε περί­ο­δο κρί­σης είτε κερ­δο­φο­ρί­ας, κατα­στρέ­φει, θανα­τώ­νει τον άνθρω­πο για­τί στη­ρί­ζε­ται στην εκμε­τάλ­λευ­ση ανθρώ­που από άνθρω­πο. Εκεί βρί­σκε­ται η αιτία της κατα­πά­τη­σης των ανθρω­πί­νων δικαιω­μά­των. Και η Χάρ­τα είναι η μάσκα της υπο­κρι­σί­ας του.

***

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

10 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1948

ΠΡΟΟΙΜΙΟ

Επει­δή η ανα­γνώ­ρι­ση της αξιο­πρέ­πειας, που είναι σύμ­φυ­τη σε όλα τα μέλη της ανθρώ­πι­νης οικο­γέ­νειας, καθώς και των ίσων και ανα­παλ­λο­τρί­ω­των δικαιω­μά­των τους απο­τε­λεί το θεμέ­λιο της ελευ­θε­ρί­ας, της δικαιο­σύ­νης και της ειρή­νης στον κόσμο.

Επει­δή η παρα­γνώ­ρι­ση και η περι­φρό­νη­ση των δικαιω­μά­των του ανθρώ­που οδή­γη­σαν σε πρά­ξεις βαρ­βα­ρό­τη­τας, που εξε­γεί­ρουν την ανθρώ­πι­νη συνεί­δη­ση, και η προ­ο­πτι­κή ενός κόσμου όπου οι άνθρω­ποι θα είναι ελεύ­θε­ροι να μιλούν και να πιστεύ­ουν, λυτρω­μέ­νοι από τον τρό­μο και την αθλιό­τη­τα, έχει δια­κη­ρυ­χθεί ως η πιο υψη­λή επι­δί­ω­ξη του ανθρώπου.

Επει­δή έχει ουσια­στι­κή σημα­σία να προ­στα­τεύ­ο­νται τα ανθρώ­πι­να δικαιώ­μα­τα από ένα καθε­στώς δικαί­ου, ώστε ο άνθρω­πος να μην ανα­γκά­ζε­ται να προ­σφεύ­γει, ως έσχα­το κατα­φύ­γιο, στην εξέ­γερ­ση κατά της τυραν­νί­ας και της καταπίεσης.

Επει­δή έχει ουσια­στι­κή σημα­σία να ενθαρ­ρύ­νε­ται η ανά­πτυ­ξη φιλι­κών σχέ­σε­ων ανά­με­σα στα έθνη.

Επει­δή, με τον κατα­στα­τι­κό Χάρ­τη, οι λαοί των Ηνω­μέ­νων Εθνών δια­κή­ρυ­ξαν και πάλι την πίστη τους στα θεμε­λια­κά δικαιώ­μα­τα του ανθρώ­που, στην αξιο­πρέ­πεια και την αξία της ανθρώ­πι­νης προ­σω­πι­κό­τη­τας, στην ισό­τη­τα δικαιω­μά­των ανδρών και γυναι­κών, και δια­κή­ρυ­ξαν πως είναι απο­φα­σι­σμέ­νοι να συντε­λέ­σουν στην κοι­νω­νι­κή πρό­ο­δο και να δημιουρ­γή­σουν καλύ­τε­ρες συν­θή­κες ζωής στα πλαί­σια μιας ευρύ­τε­ρης ελευθερίας.

Επει­δή τα κρά­τη μέλη ανέ­λα­βαν την υπο­χρέ­ω­ση να εξα­σφα­λί­σουν, σε συνερ­γα­σία με τον Οργα­νι­σμό των Ηνω­μέ­νων Εθνών, τον απο­τε­λε­σμα­τι­κό σεβα­σμό των δικαιω­μά­των του ανθρώ­που και των θεμε­λια­κών ελευ­θε­ριών σε όλο τον κόσμο.

Επει­δή η ταυ­τό­τη­τα αντι­λή­ψε­ων ως προς τα δικαιώ­μα­τα και τις ελευ­θε­ρί­ες αυτές έχει εξαι­ρε­τι­κή σημα­σία για να εκπλη­ρω­θεί πέρα ως πέρα αυτή η υποχρέωση,

 

Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ

Δια­κη­ρύσ­σει ότι η παρού­σα Οικου­με­νι­κή Δια­κή­ρυ­ξη των Δικαιω­μά­των του Ανθρώ­που απο­τε­λεί το κοι­νό ιδα­νι­κό στο οποίο πρέ­πει να κατα­τεί­νουν όλοι οι λαοί και όλα τα έθνη, έτσι ώστε κάθε άτο­μο και κάθε όργα­νο της κοι­νω­νί­ας, με τη Δια­κή­ρυ­ξη αυτή διαρ­κώς στη σκέ­ψη, να κατα­βάλ­λει, με τη διδα­σκα­λία και την παι­δεία, κάθε προ­σπά­θεια για να ανα­πτυ­χθεί ο σεβα­σμός των δικαιω­μά­των και των ελευ­θε­ριών αυτών, και να εξα­σφα­λι­στεί προ­ο­δευ­τι­κά, με εσω­τε­ρι­κά και διε­θνή μέσα, η παγκό­σμια και απο­τε­λε­σμα­τι­κή εφαρ­μο­γή τους, τόσο ανά­με­σα στους λαούς των ίδιων των κρα­τών μελών όσο και ανά­με­σα στους πλη­θυ­σμούς χωρών που βρί­σκο­νται στη δικαιο­δο­σία τους.

ΑΡΘΡΟ 1

‘Ολοι οι άνθρω­ποι γεν­νιού­νται ελεύ­θε­ροι και ίσοι στην αξιο­πρέ­πεια και τα δικαιώ­μα­τα. Είναι προι­κι­σμέ­νοι με λογι­κή και συνεί­δη­ση, και οφεί­λουν να συμπε­ρι­φέ­ρο­νται μετα­ξύ τους με πνεύ­μα αδελφοσύνης.

ΑΡΘΡΟ 2

Κάθε άνθρω­πος δικαιού­ται να επι­κα­λεί­ται όλα τα δικαιώ­μα­τα και όλες τις ελευ­θε­ρί­ες που προ­κη­ρύσ­σει η παρού­σα Δια­κή­ρυ­ξη, χωρίς καμία απο­λύ­τως διά­κρι­ση, ειδι­κό­τε­ρα ως προς τη φυλή, το χρώ­μα, το φύλο, τη γλώσ­σα, τις θρη­σκεί­ες, τις πολι­τι­κές ή οποιεσ­δή­πο­τε άλλες πεποι­θή­σεις, την εθνι­κή ή κοι­νω­νι­κή κατα­γω­γή, την περιου­σία, τη γέν­νη­ση ή οποια­δή­πο­τε άλλη κατάσταση.

Δεν θα μπο­ρεί ακό­μα να γίνε­ται καμία διά­κρι­ση εξαι­τί­ας του πολι­τι­κού, νομι­κού ή διε­θνούς καθε­στώ­τος της χώρας από την οποία προ­έρ­χε­ται κανείς, είτε πρό­κει­ται για χώρα ή εδα­φι­κή περιο­χή ανε­ξάρ­τη­τη, υπό κηδε­μο­νία ή υπε­ξου­σία, ή που βρί­σκε­ται υπό οποιον­δή­πο­τε άλλον περιο­ρι­σμό κυριαρχίας.

ΑΡΘΡΟ 3

Κάθε άτο­μο έχει δικαί­ω­μα στη ζωή, την ελευ­θε­ρία και την προ­σω­πι­κή του ασφάλεια.

ΑΡΘΡΟ 4

Κανείς δεν επι­τρέ­πε­ται να ζει υπό καθε­στώς δου­λεί­ας, ολι­κής ή μερι­κής. Η δου­λεία και το δου­λε­μπό­ριο υπό οποια­δή­πο­τε μορ­φή απαγορεύονται.

ΑΡΘΡΟ 5

Κανείς δεν επι­τρέ­πε­ται να υπο­βάλ­λε­ται σε βασα­νι­στή­ρια ούτε σε ποι­νή ή μετα­χεί­ρι­ση σκλη­ρή, απάν­θρω­πη ή ταπεινωτική.

ΑΡΘΡΟ 6

Καθέ­νας, όπου και αν βρί­σκε­ται, έχει δικαί­ω­μα στην ανα­γνώ­ρι­ση της νομι­κής του προσωπικότητας.

ΑΡΘΡΟ 7

‘Ολοι είναι ίσοι απέ­να­ντι στον νόμο και έχουν δικαί­ω­μα σε ίση προ­στα­σία του νόμου, χωρίς καμία απο­λύ­τως διά­κρι­ση. ‘Ολοι έχουν δικαί­ω­μα σε ίση προ­στα­σία από κάθε διά­κρι­ση που θα παρα­βί­α­ζε την παρού­σα Δια­κή­ρυ­ξη και από κάθε πρό­κλη­ση για μια τέτοια δυσμε­νή διάκριση.

ΑΡΘΡΟ 8

Καθέ­νας έχει δικαί­ω­μα να ασκεί απο­τε­λε­σμα­τι­κά ένδι­κα μέσα στα αρμό­δια εθνι­κά δικα­στή­ρια κατά των πρά­ξε­ων που παρα­βιά­ζουν τα θεμε­λια­κά δικαιώ­μα­τα τα οποία του ανα­γνω­ρί­ζουν το Σύνταγ­μα και ο νόμος.

ΑΡΘΡΟ 9

Κανείς δεν μπο­ρεί να συλ­λαμ­βά­νε­ται, να κρα­τεί­ται ή να εξο­ρί­ζε­ται αυθαίρετα.

ΑΡΘΡΟ 10

Καθέ­νας έχει δικαί­ω­μα, με πλή­ρη ισό­τη­τα, να εκδι­κά­ζε­ται η υπό­θε­σή του δίκαια και δημό­σια, από δικα­στή­ριο ανε­ξάρ­τη­το και αμε­ρό­λη­πτο, που θα απο­φα­σί­σει είτε για τα δικαιώ­μα­τα και τις υπο­χρε­ώ­σεις του είτε, σε περί­πτω­ση ποι­νι­κής δια­δι­κα­σί­ας, για το βάσι­μο της κατη­γο­ρί­ας που στρέ­φε­ται ενα­ντί­ον του.

ΑΡΘΡΟ 11

Κάθε κατη­γο­ρού­με­νος για ποι­νι­κό αδί­κη­μα πρέ­πει να θεω­ρεί­ται αθώ­ος, ωσό­του δια­πι­στω­θεί η ενο­χή του σύμ­φω­να με τον νόμο, σε ποι­νι­κή δίκη, κατά την οποία θα του έχουν εξα­σφα­λι­στεί όλες οι απα­ραί­τη­τες για την υπε­ρά­σπι­σή του εγγυήσεις.

Κανείς δεν θα κατα­δι­κά­ζε­ται για πρά­ξεις ή παρα­λεί­ψεις που, κατά τον χρό­νο που τελέ­στη­καν, δεν συνι­στού­σαν αξιό­ποι­νο αδί­κη­μα κατά το εσω­τε­ρι­κό ή το διε­θνές δίκαιο. Επί­σης, δεν επι­βάλ­λε­ται ποι­νή βαρύ­τε­ρη από εκεί­νη που ίσχυε κατά τον χρό­νο που τελέ­στη­κε η αξιό­ποι­νη πράξη.

ΑΡΘΡΟ 12

Κανείς δεν επι­τρέ­πε­ται να υπο­στεί αυθαί­ρε­τες επεμ­βά­σεις στην ιδιω­τι­κή του ζωή, την οικο­γέ­νεια, την κατοι­κία ή την αλλη­λο­γρα­φία του, ούτε προ­σβο­λές της τιμής και της υπό­λη­ψης του. Καθέ­νας έχει το δικαί­ω­μα να τον προ­στα­τεύ­ουν οι νόμοι από επεμ­βά­σεις και προ­σβο­λές αυτού του είδους.

ΑΡΘΡΟ 13

Καθέ­νας έχει το δικαί­ω­μα να κυκλο­φο­ρεί ελεύ­θε­ρα και να εκλέ­γει τον τόπο της δια­μο­νής του στο εσω­τε­ρι­κό ενός κράτους.

Καθέ­νας έχει το δικαί­ω­μα να εγκα­τα­λεί­πει οποια­δή­πο­τε χώρα, ακό­μα και τη δική του, και να επι­στρέ­φει σε αυτήν.

ΑΡΘΡΟ 14

Κάθε άτο­μο που κατα­διώ­κε­ται έχει το δικαί­ω­μα να ζητά άσυ­λο και του παρέ­χε­ται άσυ­λο σε άλλες χώρες.

Το δικαί­ω­μα αυτό δεν μπο­ρεί κανείς να το επι­κα­λε­στεί, σε περί­πτω­ση δίω­ξης για πραγ­μα­τι­κό αδί­κη­μα του κοι­νού ποι­νι­κού δικαί­ου ή για ενέρ­γειες αντί­θε­τες προς τους σκο­πούς και τις αρχές του ΟΗΕ.

ΑΡΘΡΟ 15

Καθέ­νας έχει το δικαί­ω­μα μιας ιθαγένειας.

Κανείς δεν μπο­ρεί να στε­ρη­θεί αυθαί­ρε­τα την ιθα­γέ­νειά του ούτε το δικαί­ω­μα να αλλά­ξει ιθαγένεια.

ΑΡΘΡΟ 16

Από τη στιγ­μή που θα φθά­σουν σε ηλι­κία γάμου, ο άνδρας και η γυναί­κα, χωρίς κανέ­να περιο­ρι­σμό εξαι­τί­ας της φυλής, της εθνι­κό­τη­τας ή της θρη­σκεί­ας, έχουν το δικαί­ω­μα να παντρεύ­ο­νται και να ιδρύ­ουν οικο­γέ­νεια. Και οι δύο έχουν ίσα δικαιώ­μα­τα ως προς τον γάμο, κατά τη διάρ­κεια του γάμου και κατά τη διά­λυ­σή του.

Γάμος δεν μπο­ρεί να συνα­φθεί παρά μόνο με ελεύ­θε­ρη και πλή­ρη συναί­νε­ση των μελλονύμφων.

Η οικο­γέ­νεια είναι το φυσι­κό και το βασι­κό στοι­χείο της κοι­νω­νί­ας και έχει το δικαί­ω­μα προ­στα­σί­ας από την κοι­νω­νία και το κράτος.

ΑΡΘΡΟ 17

Κάθε άτο­μο, μόνο του ή με άλλους μαζί, έχει το δικαί­ω­μα της ιδιοκτησίας.

Κανείς δεν μπο­ρεί να στε­ρη­θεί αυθαί­ρε­τα την ιδιο­κτη­σία του.

ΑΡΘΡΟ 18

Κάθε άτο­μο έχει το δικαί­ω­μα της ελευ­θε­ρί­ας της σκέ­ψης, της συνεί­δη­σης και της θρη­σκεί­ας. Στο δικαί­ω­μα αυτό περι­λαμ­βά­νε­ται η ελευ­θε­ρία για την αλλα­γή της θρη­σκεί­ας ή πεποι­θή­σε­ων, όπως και η ελευ­θε­ρία να εκδη­λώ­νει κανείς τη θρη­σκεία του ή τις θρη­σκευ­τι­κές του πεποι­θή­σεις, μόνος ή μαζί με άλλους, δημό­σια ή ιδιω­τι­κά, με τη διδα­σκα­λία, την άσκη­ση, τη λατρεία και με την τέλε­ση θρη­σκευ­τι­κών τελετών.

ΑΡΘΡΟ 19

Καθέ­νας έχει το δικαί­ω­μα της ελευ­θε­ρί­ας της γνώ­μης και της έκφρα­σης, που σημαί­νει το δικαί­ω­μα να μην υφί­στα­ται δυσμε­νείς συνέ­πειες για τις γνώ­μες του, και το δικαί­ω­μα να ανα­ζη­τεί, να παίρ­νει και να δια­δί­δει πλη­ρο­φο­ρί­ες και ιδέ­ες, με οποιο­δή­πο­τε μέσο έκφρα­σης, και από όλο τον κόσμο.

ΑΡΘΡΟ 20

Καθέ­νας έχει το δικαί­ω­μα να συνέρ­χε­ται και να συνε­ται­ρί­ζε­ται ελεύ­θε­ρα και για ειρη­νι­κούς σκοπούς.

Κανείς δεν μπο­ρεί να υπο­χρε­ω­θεί να συμ­με­τέ­χει σε ορι­σμέ­νο σωματείο.

ΑΡΘΡΟ 21

Καθέ­νας έχει το δικαί­ω­μα να συμ­με­τέ­χει στη δια­κυ­βέρ­νη­ση της χώρας του, άμε­σα ή έμμε­σα, με αντι­προ­σώ­πους ελεύ­θε­ρα εκλεγμένους.

Καθέ­νας έχει το δικαί­ω­μα να γίνε­ται δεκτός, υπό ίσους όρους, στις δημό­σιες υπη­ρε­σί­ες της χώρας του.

Η λαϊ­κή θέλη­ση είναι το θεμέ­λιο της κρα­τι­κής εξου­σί­ας. Η θέλη­ση αυτή πρέ­πει να εκφρά­ζε­ται με τίμιες εκλο­γές, οι οποί­ες πρέ­πει να διε­ξά­γο­νται περιο­δι­κά, με καθο­λι­κή, ίση και μυστι­κή ψηφο­φο­ρία, ή με αντί­στοι­χη δια­δι­κα­σία που να εξα­σφα­λί­ζει την ελευ­θε­ρία της εκλογής.

ΑΡΘΡΟ 22

Κάθε άτο­μο, ως μέλος του κοι­νω­νι­κού συνό­λου, έχει δικαί­ω­μα κοι­νω­νι­κής προ­στα­σί­ας. Η κοι­νω­νία, με την εθνι­κή πρω­το­βου­λία και τη διε­θνή συνερ­γα­σία, ανά­λο­γα πάντα με την οργά­νω­ση και τις οικο­νο­μι­κές δυνα­τό­τη­τες κάθε κρά­τους, έχει χρέ­ος να του εξα­σφα­λί­σει την ικα­νο­ποί­η­ση των οικο­νο­μι­κών, κοι­νω­νι­κών και πολι­τι­στι­κών δικαιω­μά­των που είναι απα­ραί­τη­τα για την αξιο­πρέ­πεια και την ελεύ­θε­ρη ανά­πτυ­ξη της προ­σω­πι­κό­τη­τάς του.

ΑΡΘΡΟ 23

Καθέ­νας έχει το δικαί­ω­μα να εργά­ζε­ται και να επι­λέ­γει ελεύ­θε­ρα το επάγ­γελ­μά του, να έχει δίκαιες και ικα­νο­ποι­η­τι­κές συν­θή­κες δου­λειάς και να προ­στα­τεύ­ε­ται από την ανεργεία.

‘Ολοι, χωρίς καμία διά­κρι­ση, έχουν το δικαί­ω­μα ίσης αμοι­βής για ίση εργασία.

Κάθε εργα­ζό­με­νος έχει δικαί­ω­μα δίκαι­ης και ικα­νο­ποι­η­τι­κής αμοι­βής, που να εξα­σφα­λί­ζει σε αυτόν και την οικο­γέ­νειά του συν­θή­κες ζωής άξιες στην ανθρώ­πι­νη αξιο­πρέ­πεια. Η αμοι­βή της εργα­σί­ας, αν υπάρ­χει, πρέ­πει να συμπλη­ρώ­νε­ται με άλλα μέσα κοι­νω­νι­κής προστασίας.

Καθέ­νας έχει το δικαί­ω­μα να ιδρύ­ει μαζί με άλλους συν­δι­κά­τα και να συμ­με­τέ­χει σε συν­δι­κά­τα για την προ­ά­σπι­ση των συμ­φε­ρό­ντων του.

ΑΡΘΡΟ 24

Καθέ­νας έχει το δικαί­ω­μα στην ανά­παυ­ση, σε ελεύ­θε­ρο χρό­νο, και ιδιαί­τε­ρα, σε λογι­κό περιο­ρι­σμό του χρό­νου εργα­σί­ας και σε περιο­δι­κές άδειες με πλή­ρεις αποδοχές.

ΑΡΘΡΟ 25

Καθέ­νας έχει δικαί­ω­μα σε ένα βιο­τι­κό επί­πε­δο ικα­νό να εξα­σφα­λί­σει στον ίδιο και στην οικο­γέ­νεια του υγεία και ευη­με­ρία, και ειδι­κό­τε­ρα τρο­φή, ρου­χι­σμό, κατοι­κία, ιατρι­κή περί­θαλ­ψη όπως και τις απα­ραί­τη­τες κοι­νω­νι­κές υπη­ρε­σί­ες. ‘Εχει ακό­μα δικαί­ω­μα σε ασφά­λι­ση για την ανερ­γία, την αρρώ­στια, την ανα­πη­ρία, τη χηρεία, τη γερο­ντι­κή ηλι­κία, όπως και για όλες τις άλλες περι­πτώ­σεις που στε­ρεί­ται τα μέσα της συντή­ρη­σής του, εξαι­τί­ας περι­στά­σε­ων ανε­ξαρ­τή­των της θέλη­σης του.

Η μητρό­τη­τα και η παι­δι­κή ηλι­κία έχουν δικαί­ω­μα ειδι­κής μέρι­μνας και περί­θαλ­ψης. ‘Ολα τα παι­διά, ανε­ξάρ­τη­τα αν είναι νόμι­μα ή εξώ­γα­μα, απο­λαμ­βά­νουν την ίδια κοι­νω­νι­κή προστασία.

ΑΡΘΡΟ 26

Καθέ­νας έχει δικαί­ω­μα στην εκπαί­δευ­ση. Η εκπαί­δευ­ση πρέ­πει να παρέ­χε­ται δωρε­άν, του­λά­χι­στον στη στοι­χειώ­δη και βασι­κή βαθ­μί­δα της. Η στοι­χειώ­δης εκπαί­δευ­ση είναι υπο­χρε­ω­τι­κή. Η τεχνι­κή και επαγ­γελ­μα­τι­κή εκπαί­δευ­ση πρέ­πει να εξα­σφα­λί­ζε­ται για όλους. Η πρό­σβα­ση στην ανώ­τα­τη παι­δεία πρέ­πει να είναι ανοι­κτή σε όλους, υπό ίσους όρους, ανά­λο­γα με τις ικα­νό­τη­τες τους.

Η εκπαί­δευ­ση πρέ­πει να απο­βλέ­πει στην πλή­ρη ανά­πτυ­ξη της ανθρώ­πι­νης προ­σω­πι­κό­τη­τας και στην ενί­σχυ­ση του σεβα­σμού των ανθρω­πί­νων δικαιω­μά­των και των θεμε­λια­κών ελευ­θε­ριών. Πρέ­πει να προ­ά­γει την κατα­νό­η­ση, την ανε­κτι­κό­τη­τα και τη φιλία ανά­με­σα σε όλα τα έθνη και σε όλες τις φυλές και τις θρη­σκευ­τι­κές ομά­δες, και να ευνο­εί την ανά­πτυ­ξη των δρα­στη­ριο­τή­των των Ηνω­μέ­νων Εθνών για τη δια­τή­ρη­ση της ειρήνης.

Οι γονείς έχουν, κατά προ­τε­ραιό­τη­τα, το δικαί­ω­μα να επι­λέ­γουν το είδος της παι­δεί­ας που θα δοθεί στα παι­διά τους.

ΑΡΘΡΟ 27

Καθέ­νας έχει το δικαί­ω­μα να συμ­με­τέ­χει ελεύ­θε­ρα στην πνευ­μα­τι­κή ζωή της κοι­νό­τη­τας, να χαί­ρε­ται τις καλές τέχνες και να μετέ­χει στην επι­στη­μο­νι­κή πρό­ο­δο και στα αγα­θά της.

Καθέ­νας έχει το δικαί­ω­μα να προ­στα­τεύ­ο­νται τα ηθι­κά και υλι­κά συμ­φέ­ρο­ντά του που απορ­ρέ­ουν από κάθε είδους επι­στη­μο­νι­κή, λογο­τε­χνι­κή ή καλ­λι­τε­χνι­κή παρα­γω­γή του.

ΑΡΘΡΟ 28

Καθέ­νας έχει το δικαί­ω­μα να επι­κρα­τεί μια κοι­νω­νι­κή και διε­θνής τάξη, μέσα στην οποία τα δικαιώ­μα­τα και οι ελευ­θε­ρί­ες που προ­κη­ρύσ­σει η παρού­σα Δια­κή­ρυ­ξη να μπο­ρούν να πραγ­μα­τώ­νο­νται σε όλη τους την έκταση.

ΑΡΘΡΟ 29

Το άτο­μο έχει καθή­κο­ντα απέ­να­ντι στην κοι­νό­τη­τα, μέσα στα πλαί­σια της οποί­ας και μόνο είναι δυνα­τή η ελεύ­θε­ρη και ολο­κλη­ρω­μέ­νη ανά­πτυ­ξη της προ­σω­πι­κό­τη­τάς του.

Στην άσκη­ση των δικαιω­μά­των του και στην από­λαυ­ση των ελευ­θε­ριών του κανείς δεν υπό­κει­ται παρά μόνο στους περιο­ρι­σμούς που ορί­ζο­νται από τους νόμους, με απο­κλει­στι­κό σκο­πό να εξα­σφα­λί­ζε­ται η ανα­γνώ­ρι­ση και ο σεβα­σμός των δικαιω­μά­των και των ελευ­θε­ριών των άλλων, και να ικα­νο­ποιού­νται οι δίκαιες απαι­τή­σεις της ηθι­κής, της δημό­σιας τάξης και του γενι­κού καλού, σε μια δημο­κρα­τι­κή κοινωνία.

Τα δικαιώ­μα­τα αυτά και οι ελευ­θε­ρί­ες δεν μπο­ρούν, σε καμία περί­πτω­ση, να ασκού­νται αντί­θε­τα προς τους σκο­πούς και τις αρχές των Ηνω­μέ­νων Εθνών.

ΑΡΘΡΟ 30

Καμιά διά­τα­ξη της παρού­σας Δια­κή­ρυ­ξης δεν μπο­ρεί να ερμη­νευ­θεί ότι παρέ­χει σε ένα κρά­τος, σε μια ομά­δα ή σε ένα άτο­μο οποιο­δή­πο­τε δικαί­ω­μα να επι­δί­δε­ται σε ενέρ­γειες ή να εκτε­λεί πρά­ξεις που απο­βλέ­πουν στην άρνη­ση των δικαιω­μά­των και των ελευ­θε­ριών που εξαγ­γέλ­λο­νται σε αυτήν.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο