Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

ΤΑΞΙΚΕΣ  ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ του 20ού αιώνα. Ισπανία-Ελλάδα: ομοιότητες και διαφορές

Γρά­φει ο Ρωμύ­λος Αυδής //

Διευ­κρι­νι­στι­κή αρχι­κή σημεί­ω­ση Α.Ρ. Η Αστι­κή τάξη χρη­σι­μο­ποιεί τον όρο ‘Εμφύ­λιος Πόλε­μος’ ακρι­βώς  επει­δή θέλει να ‘κρύ­ψει’ ότι πρό­κει­ται για ‘Ταξι­κές Συγκρού­σεις’. Έχει μια αλλερ­γία στο επί­θε­το ‘Ταξι­κό’ και τα συνο­δευό­με­να ουσια­στι­κά-πάλη, συμ­φέ­ρο­ντα, συγκρού­σεις κλπ.

Σημεί­ω­ση δεύ­τε­ρη Α.Ρ. Το παρόν σημεί­ω­μα γρά­φτη­κε για δια­δι­κτυα­κή χρή­ση, δεν έχει σαν κύριο στό­χο ούτε την ‘ιστο­ριο­γρα­φία’, ούτε την ‘κρι­τι­κή’ διε­ρεύ­νη­ση ορι­σμέ­νων πτυ­χών της ελλη­νι­κής, κυρί­ως, Εθνι­κής Αντί­στα­σης. Ο σκο­πός είναι ‘ανα­φο­ρι­κός’ σε ορι­σμέ­νες ομοιό­τη­τες και δια­φο­ρές των Ταξι­κών συγκρού­σε­ων των δυο χωρών και ‘προ­τρε­πτι­κός’ για βαθύ­τε­ρη μελέ­τη, όσων ενδιαφέρονται.

Σαν κορυ­φαία ταξι­κή σύγκρου­ση ήταν αναμ­φί­βο­λα η επι­κρά­τη­ση των μπολ­σε­βί­κων του Λένιν κι η δημιουρ­γία του πρώ­του εργα­τι­κού κρά­τους στον κόσμο. Η εμφά­νι­ση στο προ­σκή­νιο της Ιστο­ρί­ας των κομ­μου­νι­στών σημα­δεύ­τη­κε από άπει­ρες από­πει­ρες συντρι­βής του.  Οι ‘λευ­κοί’ του Νικί­τιν κι άλλων λακέ­δων της τσα­ρι­κής απο­λυ­ταρ­χί­ας προ­σπά­θη­σαν να ανα­τρέ­ψουν το εργα­τι­κό κρά­τος της Ρωσί­ας, συνε­πι­κου­ρού­με­νοι από τη διε­θνή αντί­δρα­ση η οποία έστει­λε και στρα­τό, μετα­ξύ των οποί­ων κι ελλη­νι­κό απόσπασμα.

Κι είναι  αυτή ακρι­βώς η ‘αλλο­δα­πή’ αντί­δρα­ση κι οι πολύ­μορ­φες παρεμ­βά­σεις τις οποί­ες θα εξε­τά­σου­με σήμε­ρα σ’ αυτό το σημεί­ω­μα. Τι ακρι­βώς συνέ­βη στις δύο χώρες κι οδη­γή­θη­καν τα πράγ­μα­τα μέχρι την Ταξι­κή σύγκρου­ση; ; Ποια θα ήταν η εξέ­λι­ξη των δύο ταξι­κών συγκρού­σε­ων στην Ισπα­νία και την Ελλά­δα αν έλει­πε ο ξένος ‘δάχτυ­λος’; Ας δού­με λοι­πόν τα πράγ­μα­τα από τη μαρ­ξι­στι­κή-λενι­νι­στι­κή πλευρά.

Όπως θα δού­με με συγκε­κρι­μέ­να παρα­δείγ­μα­τα, το νέο στοι­χείο που προ­έ­κυ­ψε μετά το καπι­τα­λι­στι­κό οικο­νο­μι­κό κραχ  του ’29 ήταν η προ­σπά­θεια εξο­λό­θρευ­σης του σοσια­λι­σμού. Κι αν στον Α’ Παγκό­σμιο Ιμπε­ρια­λι­στι­κό Πόλε­μο το στοι­χείο αυτό έπια­σε απρο­ε­τοί­μα­στη τη διε­θνή ολι­γαρ­χία στο Β’ Παγκό­σμιο Ιμπε­ρια­λι­στι­κό Πόλε­μο, ήταν η κυρί­αρ­χη επι­δί­ω­ξη της. Όλες οι ιμπε­ρια­λι­στι­κές δυνά­μεις δεν δίστα­σαν να ανα­δεί­ξουν το φασι­σμό σαν πρω­ταρ­χι­κή τους επι­λο­γή στη μάχη με το προ­λε­τα­ριά­το, τον υπ’ αριθ­μό ένα ΤΑΞΙΚΟ τους εχθρό. Τόσο στο εσω­τε­ρι­κό των χωρών τους, όσο και στην στρα­τιω­τι­κή συντρι­βή της ΕΣΣΔ.

ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΧΙΤΛΕΡ

Οι ενδοϊ­μπε­ρια­λι­στι­κές αντι­θέ­σεις είναι σύμ­φυ­τες με τον καπι­τα­λι­σμό. Η ανά­γκη για κατα­κτή­σεις νέων εδα­φών-για να κατα­λη­στέ­ψουν τον πλού­το τους και ν’ αντλή­σουν πρώ­τες ύλες-και η προ­σπά­θεια να βρουν νέες αγο­ρές  οδη­γεί σε νέους πολέ­μους. ( Αυτό το βλέ­που­με και σήμε­ρα: οι αντι­θέ­σεις έχουν γίνει πιο περί­πλο­κες και για τους ιμπε­ρια­λι­στι­κούς κολοσ­σούς-ΗΠΑ, ΕΕ,BRICS-αλλά και στις καπι­τα­λι­στι­κές χώρες οι οποί­ες ανή­κουν μεν στις ίδιες οικο­νο­μι­κές λυκο­συμ­μα­χί­ες, αλλά ταυ­τό­χρο­να επι­διώ­κουν να προ­α­σπί­σουν τα συμ­φέ­ρο­ντα των κυρί­αρ­χων μερί­δων της αστι­κής τάξης κάθε καπι­τα­λι­στι­κής χώρας. Αν ρίξου­με μια απλή ματιά στη Ν.Α Μεσό­γειο, την Μέση Ανα­το­λή και την Ουκρα­νία θα δού­με πόσο μπερ­δε­μέ­νο είναι το κου­βά­ρι των συμ­φε­ρό­ντων κάθε ιμπε­ρια­λι­στι­κής χώρας.)

Η διε­θνής ολι­γαρ­χία ανα­φο­ρι­κά με την ΕΣΣΔ πίστευε ότι θα μπο­ρού­σε με μια νίκη της ΝΕΠ-Νέας Οικο­νο­μι­κής Πολι­τι­κής-να ακυ­ρώ­σει την προ­σπά­θεια οικο­δό­μη­σης του σοσια­λι­σμού στην ΕΣΣΔ. Όμως η ΕΣΣΔ από τις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του’30 απο­μα­κρύν­θη­κε από την ΝΕΠ κι αφαί­ρε­σε από τη διε­θνή αντί­δρα­ση κάθε ελπί­δα παρέμ­βα­σης. Ταυ­τό­χρο­να η ΕΣΣΔ στα­μα­τά­ει να εισά­γει μηχα­νή­μα­τα και γίνε­ται εξα­γω­γέ­ας. Άρα ο ιμπε­ρια­λι­σμός συνα­ντά άλλο ένα αντα­γω­νι­στή, πράγ­μα το οποίο θορυ­βεί την Βρε­τα­νία και τη Γαλλία.

Ήδη από τις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του ’30 έγι­νε φανε­ρό, ότι οι καπι­τα­λι­στι­κές οικο­νο­μί­ες που είχαν κλο­νι­στεί σοβα­ρά από το παγκό­σμιο κραχ του ’39 είχαν επι­λέ­ξει το πόλε­μο ως διέ­ξο­δο από την κρί­ση. Η αρχή έγι­νε με την εισβο­λή της Ιαπω­νί­ας στην Κίνα το Σεπτέμ­βρη του ’31. Η εισβο­λή αυτή δεν απει­λού­σε μόνο την Κίνα σαν κρά­τος, αλλά και τις αποι­κί­ες άλλων κρα­τών μέσα στην κινέ­ζι­κη επι­κρά­τεια-κι ήταν πάρα πολ­λές. Η ‘ενθάρ­ρυν­ση’ της Ιτα­λί­ας με την ανο­χή τόσο της Βρε­τα­νί­ας και Γαλ­λί­ας, όσο και των ΗΠΑ, επέ­τρε­ψε στην αδύ­να­μη στρα­τιω­τι­κά Ιτα­λία να επι­τε­θεί στην Αιθιο­πία στις 3–0‑35 έως 9–5‑36. Ανε­ξάρ­τη­τα από την ανο­χή που έδει­ξαν οι ‘δυτι­κές’ δυνά­μεις στην Ιτα­λία, η στρα­τιω­τι­κή αυτή κίνη­ση ήταν μια απει­λή για τις βρε­τα­νι­κές θέσεις στην Ανα­το­λι­κή Αφρι­κή. Μια κίνη­ση που συνο­δεύ­τη­κε από την στά­ση των ΗΠΑ, που απα­γό­ρευ­σε όχι το εμπό­ριο όπλων με τους εμπό­λε­μους, αλλά το εμπό­ριο πρώ­των υλών, και η οποία είχε ολέ­θρια απο­τε­λέ­σμα­τα στην Αιθιο­πία, που δεν είχε μετα­ποι­η­τι­κή βιο­μη­χα­νία. Ένα τελευ­ταίο στοι­χείο που πρέ­πει να κρα­τή­σου­με από τον ιτα­λι­κό τυχο­διω­κτι­σμό είναι η χρή­ση δηλη­τη­ριω­δών αερί­ων, απέ­να­ντι σ’ ένα αντί­πα­λο σχε­δόν άοπλο.

Με τον τρό­πο αυτό φάνη­κε καθα­ρά, ότι όλοι προ­ε­τοι­μα­ζό­ντου­σαν για τον πόλε­μο, τόσο σαν μοχλό εξό­δου από την καπι­τα­λι­στι­κή κρί­ση, όσο-και το κυριό­τε­ρο-στα σχέ­δια της ολι­γαρ­χι­κής διε­θνούς να τσα­κί­σουν στρα­τιω­τι­κά την ΕΣΣΔ.

Η ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ του Χίτλερ

Με το μάτι λοι­πόν στραμ­μέ­νο στον πόλε­μο το σημα­ντι­κό­τε­ρο γεγο­νός είναι η επι­κρά­τη­ση του εθνι­κο­σο­σια­λι­σμού στη Γερ­μα­νία το Γενά­ρη του 1933. Η επι­κρά­τη­ση του Χίτλερ σημα­το­δό­τη­σε την στρο­φή της μεγα­λο­α­στι­κής τάξης της Γερ­μα­νί­ας προς το πόλε­μο. Και χρεια­ζό­ταν το κατάλ­λη­λο πολι­τι­κό σύστη­μα δια­κυ­βέρ­νη­σης. Η επι­δέ­ξια ναζι­στι­κή προ­πα­γάν­δα που έκα­νε ανα­φο­ρά στην άρση των ‘αδι­κιών’ της Συν­θή­κης των Βερ­σαλ­λιών δεν θα είχε καμιά τύχη, αν δεν είχε εσω­τε­ρι­κά τη βοή­θεια της άρχου­σας τάξης κι εξω­τε­ρι­κά τη βοή­θεια όσων είχαν να παίρ­νουν από τις πολε­μι­κές απο­ζη­μιώ­σεις του Α’ Παγκό­σμιου Ιμπε­ρια­λι­στι­κού Πολέμου.

Έτσι λοι­πόν όταν ο Χίτλερ σχη­μά­τι­σε την πρώ­τη του κυβέρ­νη­ση, το καλο­καί­ρι του ’32, οι ‘έχο­ντες λαμ­βά­νειν’ είχαν παραι­τη­θεί από την παρα­πέ­ρα διεκ­δί­κη­ση των απο­ζη­μιώ­σε­ων. Αλλά και στον στρα­τιω­τι­κό τομέα εξο­πλι­σμού του είχε ανα­γνω­ρι­στεί πλή­ρης ισο­τι­μία. Εκτός από την ανε­κτι­κή στά­ση της Βρε­τα­νί­ας και λιγό­τε­ρο της Γαλ­λί­ας-στά­ση που για τους Γερ­μα­νούς απέ­δω­σε καρ­πούς το ’39 όταν παρα­χω­ρή­θη­κε στο Χίτλερ, ότι ζήτα­γε, υπάρ­χει κι ο υπε­ρα­τλα­ντι­κός παρά­γο­ντας που λέγε­ται: αμε­ρι­κά­νι­κη μεγα­λο­α­στι­κή τάξη. Από τη δεκα­ε­τία του ’20 ακό­μα γερ­μα­νοί μεγα­λο­ε­πι­χει­ρη­μα­τί­ες και κρα­τι­κοί παρά­γο­ντες συνα­ντώ­νται στη Νέα Υόρ­κη και συζη­τούν το ενδε­χό­με­νο συνερ­γα­σί­ας κι αμε­ρι­κά­νι­κων επεν­δύ­σε­ων υπό το όρο τη συντρι­βή της ΕΣΣΔ. Στα πλαί­σια των ενδοϊ­μπε­ρια­λι­στι­κών αντι­θέ­σε­ων μεγά­λα τμή­μα­τα του αμε­ρι­κά­νι­κου μονο­πω­λια­κού κεφα­λαί­ου βλέ­πουν στην επι­κρά­τη­ση του ναζι­σμού, τον παρά­γο­ντα εκεί­νο, ο οποί­ος  θα δημιουρ­γή­σει ‘ανα­τα­ρα­χή’ στην Ευρώ­πη από την οποία θα επω­φε­λού­ντο οι ΗΠΑ. Ο Τσαρλς Χίγκαμ στο βιβλίο του : Αμε­ρι­κα­νο­να­ζι­στι­κή συνο­μω­σία, δίνει άπλε­τα παρα­δείγ­μα­τα οικο­νο­μι­κής συνερ­γα­σί­ας των δυο χωρών-και μάλι­στα, ακό­μα και, διαρ­κού­ντως του Πολέμου.

ΠΟΙΟΣ ΒΟΗΘΗΣΕ ΤΟΝ ΦΡΑΝΚΟ;

Στις 11 Ιου­λί­ου 1936 μια ακρι­βώς βδο­μά­δα πριν ξεσπά­σει η φασι­στι­κή εξέ­γερ­ση κι επι­κρα­τή­σει στην Αφρι­κή, μια ομά­δα Βρε­τα­νών κι Ισπα­νών συνω­μο­τών νοι­κιά­ζει το αερο­πλά­νο  Dragon Rapid της Olley Airways, το οποίο απο­γειώ­νε­ται από το αερο­δρό­μιο Κρόι­ντεν του Λον­δί­νου και παρα­λαμ­βά­νει από τα Κανά­ρια Νησιά, όπου είχε μετα­τε­θεί  τον Φράν­κο, τη γυναί­κα και την Κόρη του και μαζί με ορι­σμέ­να επί­λε­κτα μέλη του βρε­τα­νι­κού τζετ-σετ, προ­σγειώ­νε­ται στο αερο­δρό­μιο της  αφρι­κά­νι­κης βάσης Πετουάν  στις 19 Ιού­λη, όταν οι στα­σια­στές είχαν επι­κρα­τή­σει . το γεγο­νός αυτό σημα­το­δο­τεί και το άμε­σο ενδια­φέ­ρον της Βρε­τα­νί­ας για τη φασι­στι­κή εξέ­γερ­ση στην Ισπανία.

Για την απο­τί­μη­ση των ενερ­γειών και των απο­τε­λε­σμά­των της γενι­κό­τε­ρης  πολι­τι­κής των Λαϊ­κών Μετώ­πων-ΛΜ-ίσως χρεια­στεί ν’ ασχο­λη­θού­με σε άλλο σημεί­ω­μα. Πάντως σαν μια πρώ­τη εκτί­μη­ση είναι ότι όπως εφαρ­μό­στη­καν-κι όπου-όχι μόνο δεν πέτυ­χαν τον σκο­πό τους, που ήταν ένα πλα­τύ μέτω­πο για ν’ απο­τρα­πεί ο επερ­χό­με­νος πόλε­μος κι ο φασι­σμός, αλλ’ ότι οι κομ­μου­νι­στές έκα­ναν σοβα­ρές υπο­χω­ρή­σεις με κατα­στρο­φι­κές συνέ­πειες. Στη μεν Ισπα­νία ηττή­θη­κε το Λαϊ­κό Μέτω­πο, στη δε Γαλ­λία το ΚΚ κηρύ­χτη­κε εκτός νόμου, οι βου­λευ­τές του δικά­στη­καν, κατα­δι­κά­στη­καν, φυλα­κί­στη­καν-κι όπως συνέ­βη με τους Έλλη­νες κομ­μου­νι­στές-παρα­δό­θη­καν στους Γερμανούς.

Στις 4 Μάρ­τη 1939 ο στρα­τη­γός Σεχι­σμού­νο Κασά­δο, διοι­κη­τής των ενό­πλων δυνά­με­ων , ανα­τρέ­πει την κυβέρ­νη­ση Χουάν Νεγκρίν κι επι­βάλ­λει την ‘κυβέρ­νη­ση της Χού­ντας’, η οποία υπο­στη­ρί­ζε­ται από τους σοσια­λι­στές, τους αναρ­χι­κούς και τον κύριο όγκο των επαγ­γελ­μα­τιών αξιω­μα­τι­κών. Ο Κασά­δο προ­σπά­θη­σε να έλθει σε δια­πραγ­μα­τεύ­σεις με τους φραν­κι­στές, οι οποί­οι αρνή­θη­καν κάθε δια­πραγ­μά­τευ­ση.  Δια­πι­στώ­θη­κε, ότι ανώ­τα­τοι αξιω­μα­τι­κοί του Δημο­κρα­τι­κού Στρα­τού δεν ήταν απλά οπα­δοί του Φράν­κο, αλλά πρά­χτο­ρές του. Για παρά­δειγ­μα, ο συνταγ­μα­τάρ­χης Γκα­ρί­χο που στάλ­θη­κε για δια­πραγ­μα­τεύ­σεις στο Μπούρ­γος, μετά τον πόλε­μο παρα­ση­μο­φο­ρή­θη­κε από τον Φράν­κο.  Κι ενώ οι συγκρού­σεις με τους κομ­μου­νι­στές παίρ­νουν μια δρα­μα­τι­κή μορ­φή, στις 30 Μάρ­τη όλα έχουν καταρ­ρεύ­σει. Η Χού­ντα παρέ­δω­σε αρκε­τούς από τους κομ­μου­νι­στές που είχε συλ­λά­βει στους Φραν­κι­στές-Ντο­μίν­γκο Χιρόν, Ασκά­νια,  Κασόρ­λα, Μεσόν κ.α . θα απο­τε­λέ­σουν μια ειδι­κή κατη­γο­ρία κρα­του­μέ­νων κι αρκε­τοί θα εκτε­λε­στούν μετά τον Ιού­νη του ’41. Μετά δηλα­δή τη ναζι­στι­κή εισβο­λή στην ΕΣΣΔ.

Τον Φλε­βά­ρη του ’36 στην Ισπα­νία οι δυνά­μεις του Λ.Μ κέρ­δι­σαν τις εκλο­γές. Κι ενώ υπήρ­χαν ενδεί­ξεις ότι οι φασί­στες είχαν δρο­μο­λο­γή­σει ‘εξέ­γερ­ση’ δεν πήραν κανέ­να προ­λη­πτι­κό μέτρο, παρά τις υπο­δεί­ξεις των κομ­μου­νι­στών. Κι αυτό επει­δή το αξί­ω­σαν  τηλε­γρα­φι­κά οι Βρε­τα­νοί κι οι Γάλ­λοι. Οι πρε­σβευ­τές της Ισπα­νι­κής κυβέρ­νη­σης, όπου έγι­ναν δεκτοί, έφυ­γαν με άδεια χέρια, χωρίς να λάβουν την παρα­μι­κρή οικο­νο­μι­κή βοή­θεια, ώστε ν’ αγο­ρά­σουν πολε­μι­κό υλι­κό. Στο  σημείο αυτό ας σημειώ­σου­με και κάτι εντυ­πω­σια­κό. Η κατά­στα­ση του στρα­τού. Ενώ οι φραν­κι­στές είχαν-παρά τις επι­μέ­ρους δια­φο­ρές σε επί­πε­δο προ­σώ­πων, οι δημο­κρα­τι­κές δυνά­μεις, είχαν παντε­λή έλλει­ψη πει­θαρ­χί­ας και συντο­νι­σμού των επι­χει­ρή­σε­ων. Παρά τις επα­νει­λημ­μέ­νες εκκλή­σεις των κομ­μου­νι­στών να δημιουρ­γη­θεί ‘τακτι­κός’ στρα­τός, αυτό έμει­νε στα χαρ­τιά, εξαι­τί­ας και της σύν­θε­σης των δυνά­με­ων του ΛΜ.-Σοσιαλιστές, Κομ­μου­νι­στές, Αναρ­χι­κοί. Και παρά το ότι οι ‘αναρ­χι­κοί’ σε πολ­λές μάχες έδει­ξαν ηρω­ι­σμό, απέ­κρου­σαν με μανία κάθε ιδέα δημιουρ­γί­ας ενιαί­ας καθο­δή­γη­σης κι επι­χει­ρη­σια­κού κέντρου, σε τέτοιο μάλι­στα βαθ­μό, που οι ‘επι­χει­ρή­σεις’  ήταν εντε­λώς ασύν­δε­τες μετα­ξύ τους.

Αντί­θε­τα, οι δυνά­μεις του Φράν­κο δέχτη­καν ένα εκστρα­τευ­τι­κό σώμα Ιτα­λών, ενώ η Γερ­μα­νι­κή αερο­πο­ρία εξα­σφά­λι­σε τη μετα­φο­ρά των στα­σια­στών από την Αφρι­κή στο πεδίο των μαχών. Γενι­κό­τε­ρα η Γερ­μα­νία πρό­σφε­ρε αερο­πο­ρι­κή κάλυ­ψη στο φασι­στι­κό στρα­τό, με τους βομ­βαρ­δι­σμούς και των πεδί­ων μαχών και των κατοι­κη­μέ­νων περιο­χών. Εκτός όμως από την πολι­τι­κή της ‘μη επέμ­βα­σης’ , η οποία έκλει­νε τα μάτια στην πρω­το­φα­νή ενί­σχυ­ση του Φράν­κο από τις δυνά­μεις του ‘Άξο­να’, η πλευ­ρά του Φράν­κο δέχτη­κε την αμέ­ρι­στη  βοή­θεια των ΗΠΑ, που την εφο­δί­α­ζε με καύ­σι­μα. Με στοι­χεία της πρε­σβεί­ας των ΗΠΑ στη Μαδρί­τη έρρευ­σαν 1.866.000 τόνοι πετρε­λαί­ου, ενώ 12.000 φορ­τη­γά έδω­σαν οι Φορντ, η Τζέ­νε­ραλ Μότορς κι η Στούντενμπέικερ.

Μια χώρα, όπως η Ισπα­νία-και η Ελλά­δα, δεν ενδια­φέ­ρει τους ιμπε­ρια­λι­στές μόνο ως προς το πολι­τι­κό σύστη­μα με το οποίο εξυ­πη­ρε­τεί­ται το διε­θνές κεφά­λαιο. Τους ενδια­φέ­ρουν, κυρί­ως, οι πλου­το­πα­ρα­γω­γι­κές πηγές που υπάρ­χουν σε κάθε χώρα και οι οποί­ες γίνο­νται πεδίο πάλης μετα­ξύ τους. Να σημειώ­σου­με εδώ, ότι το ΛΜ στην Ισπα­νία, δεν είχε θέσει σαν σημείο πάλης  την εργα­τι­κή λαϊ­κή εξου­σία. Στον Ισπα­νι­κό βορ­ρά, η Βισκά­για, που βρέ­χε­ται από τον Βισκαϊ­κό κόλ­πο και στις Αστού­ριες, υπήρ­χαν πολ­λά ορυ­χεία, με την εξόρ­ρυ­ξη και την εκμε­τάλ­λευ­σή τους να βρί­σκο­νται σε βρε­τα­νι­κά και γερ­μα­νι­κά συμφέροντα.

Ο γερ­μα­νι­κός κι ο ιτα­λι­κός υπο­βρύ­χιος στό­λος επι­χει­ρούν να εμπο­δί­σουν κάθε προ­σέγ­γι­ση στις ισπα­νι­κές ακτές. Με την ενθάρ­ρυν­ση Βρε­τα­νί­ας-Γαλ­λί­ας, αρχί­σουν ένα αμεί­λι­κτο υπο­βρυ­χια­κό πόλε­μο και φτά­νουν στο σημείο-ξεπερ­νώ­ντας κάθε όριο ανο­χής τους-να τορ­πι­λί­ζουν και πλοία των δυο σωρών. Με τη διά­σκε­ψη στην ελβε­τι­κή πόλη Νιορ,10–14 Νοέμ­βρη του ’37 στην οποία μετεί­χαν πολ­λές μεσο­γεια­κές χώρες μετα­ξύ των οποί­ων κι η Ελλά­δα, οι τορ­πι­λι­σμοί κόβο­νται ως διά μαγεί­ας. Της εξαι­ρέ­σε­ως τορ­πι­λι­σμών δεν καλύ­φθη­κε όποιο πλοίο έφερ­νε σημαία της Δημο­κρα­τι­κής Ισπανίας.

Παράλ­λη­λα, ως απο­τέ­λε­σμα των αντι­θέ­σε­ων Βρε­τα­νί­ας-Γαλ­λί­ας και Γερ­μα­νί­ας ή όταν οι πρώ­τες ήθε­λαν να πιέ­σουν τη Γερ­μα­νία, οι Γάλ­λοι άνοι­γαν για λίγο τα σύνο­ρα κι επέ­τρε­παν να προ­ω­θη­θεί ότι οπλι­σμός είχε συγκε­ντρω­θεί στα γαλ­λι­κά λιμάνια.

Τη νύχτα της 24ης προς την 25η Ιού­λη του 1938, ο δημο­κρα­τι­κός στρα­τός περ­νά­ει τον Έβρο ποτα­μό, γραμ­μή μετώ­που στη Δ. ΒΔ Κατα­λω­νία, σε μια καλά σχε­δια­σμέ­νη επί­θε­ση. Ο δημο­κρα­τι­κός στρα­τός προ­χώ­ρη­σε 600 χλμ σε 10 μέρες αιφ­νι­διά­ζο­ντας τους φραν­κι­κούς. Εδώ να υπεν­θυ­μί­σου­με ότι το ’38 ήταν το έτος που Βρε­τα­νία και Γαλ­λία πίε­ζαν τον Χίτλερ να δεχτεί τη Συμ­φω­νία του Μονά­χου. Από την άλλη μεριά, οι Γερ­μα­νοί πίε­ζαν τον Φράν­κο να τους παρα­χω­ρή­σει τα ορυ­χεία. Αυτός όμως δίστα­ζε, με απο­τέ­λε­σμα να μεί­νει χωρίς ανε­φο­δια­σμό. Κι ενώ στον Έβρο συνε­χί­ζο­νται οι φοβε­ρές μάχες στο Μόνα­χο στις 29–30 Σεπτέμ­βρη, οι δυτι­κοί δίνουν στο Χίτλερ ότι ακρι­βώς ζητά­ει. Κι έτσι ο ανε­φο­δια­σμός επα­ναρ­χί­ζει, ενώ βρέ­θη­κε και μια συμ­βι­βα­στι­κή λύση για τα ορυ­χεία από τον Φράν­κο. Έτσι το μέτω­πο στον Έβρο κλεί­νει με πύρ­ρεια νίκη των φρανκιστών.

Τα πάντα είχαν κρι­θεί χάρη στη βοή­θεια που έλα­βε ο Φράν­κο, επει­δή ακρι­βώς όλοι βια­ζό­ντου­σαν να ξεμπερ­δέ­ψουν με την Ισπα­νία, ώστε να λυθούν τα χέρια του Χίτλερ και να στρα­φεί ενά­ντια στον πραγ­μα­τι­κό εχθρό, τη Σοβιε­τι­κή Ένωση.

Το Ελλη­νι­κό έπος

Συνή­θως η αστι­κή ιστο­ριο­γρα­φία απο­σιω­πά τα προη­γη­θέ­ντα τόσο του έπους του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΕΛΑΝ-ΕΠΟΝ, αλλά και την βρε­τα­νι­κή εισβο­λή το ’44 και το ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΤΑΞΙΚΟ γεγο­νός της επο­ποι­ί­ας του ΔΣΕ, απ’ όσα είχαν προη­γη­θεί πριν τι ιτα­λι­κό τελε­σί­γρα­φο τον Οκτώ­βρη του ’40.

Τι δια­φο­ρε­τι­κό υπάρ­χει στην Ελλά­δα παρα­μο­νές του Β’ Παγκό­σμιου Ιμπε­ρια­λι­στι­κού Πολέ­μου από τον Α’ Παγκόσμιο;

Στον Α΄ Παγκό­σμιο η αστι­κή τάξη ήταν διαι­ρε­μέ­νη σε ‘βασι­λι­κούς’ και ‘βενι­ζε­λι­κούς’. Είναι η περί­ο­δος του λεγό­με­νου ‘εθνι­κού διχα­σμού’.  Στο μεσο­διά­στη­μα η αστι­κή τάξη και με την έξω­θεν παρέμ­βα­ση ‘ωρί­μα­σε’. Τάχθη­κε είτε με το βρε­τα­νι­κό κεφά­λαιο ή με το γερ­μα­νι­κό. Γι’ αυτό και δεν επα­νέ­λα­βε το ‘διχα­στι­κό’ λάθος. Τέθη­καν κι οι δυο πτέ­ρυ­γες κάτω από την ίδια στέ­γη στο πρό­σω­πο του δικτά­το­ρα Ι. Μετα­ξά. Κι όταν μπή­κε ο δικτά­το­ρας  στο δίλημ­μα που του έθε­σε ο ιτα­λός πρέ­σβης, κάτω­χρος ψέλ­λι­σε το ΟΧΙ. Τυπι­κά, για­τί το ΟΧΙ ήταν του ΛΑΟΥ.

Η αντί­θε­ση ανά­με­σα στην εργα­σία και το κεφά­λαιο από το καθε­στώς της 4ης Αυγού­στου, το οποίο είχε τη συγκα­τά­θε­ση των Βρε­τα­νών, τα συμ­φέ­ρο­ντα των οποί­ων κυριαρ­χού­σαν στην ελλη­νι­κή οικο­νο­μία, εκφρά­στη­κε από το ανε­λέ­η­το κυνή­γι του ΚΚΕ, τον περιο­ρι­σμό των συν­δι­κα­λι­στι­κών ελευ­θε­ριών, την καθο­λι­κή ναζι­στι­κο­ποί­η­ση της νεο­λαί­ας, το τερά­στιο κύμα χαφιε­δι­σμού κ.α. Κι αυτά υπό τη δημιουρ­γία του ΙΚΑ και της κοι­νω­νι­κής ασφά­λι­σης, η οποία θεσπί­στη­κε επί Μεταξά.

Μέσα σ’ αυτά τα πλαί­σια της κυρί­αρ­χης αντί­θε­σης και παρά τις ενδο­α­στι­κές αντι­θέ­σεις, που θα ανα­φέ­ρου­με παρα­κά­τω, κινή­θη­κε και η συνέ­νω­ση της αστι­κής τάξης, ώστε να υπη­ρε­τή­σουν από κοι­νού το μεγά­λο κι ανεί­πω­το πόθο τους. Τη συντρι­βή-κάποια στιγ­μή-του πρώ­του εργα­τι­κού κρά­τους στον κόσμο, της ΕΣΣΔ.

Οι μετα­το­πί­σεις  σε διε­θνές επί­πε­δο μετά τη λήξη του Β’ Παγκό­σμιου Ιμπε­ρια­λι­στι­κού Πολέ­μου  αυτό ακρι­βώς επι­βε­βαιώ­νουν.   Η Ιαπω­νία και η Γερ­μα­νία έγι­ναν σύμ­μα­χοι των ΗΠΑ. Κοι­νός εχθρός πλέ­ον η ΕΣΣΔ και τα κρά­τη που από­σπα­σε η λαϊ­κή πάλη από το στρα­τό­πε­δο των ιμπεριαλιστών.

Σε ευρω­παϊ­κό επί­πε­δο τώρα οι αστι­κές τάξεις δια­σπά­στη­καν σε γερ­μα­νό­φι­λες και αγγλό­φι­λες. Στη Γαλ­λία και την Ελλά­δα ένα τμή­μα της αστι­κής τάξης συνερ­γά­στη­κε με τους γερ­μα­νούς κατα­κτη­τές κι ένα άλλο τους πολέ­μη­σε. Η Πολω­νία ενώ ήταν πρό­θυ­μη να συνερ­γα­στεί με τους Γερ­μα­νούς τελι­κά συμ­μά­χη­σε με τους Άγγλους. Η Σου­η­δία μέχρι το 1943 είχε παρα­χω­ρή­σει βάσεις στους Γερμανούς.

Στην Ελλά­δα ένα τμή­μα της αστι­κής τάξης συνερ­γά­στη­κε ανοι­χτά με τους γερ­μα­νούς και ‘θησαύ­ρι­σε’, ενώ ένα άλλο τρά­πη­κε σε φυγή και κατέ­λη­ξε στο Κάι­ρο, απ’ όπου υπο­νό­μευε τον αγώ­να της Εθνι­κής Αντίστασης.

Και σε επί­πε­δο αντι­στα­σια­κών οργα­νώ­σε­ων ακο­λου­θή­θη­κε η ίδια τακτι­κή. Το ΚΚΕ πρω­το­στά­τη­σε στη δημιουρ­γία και την ανά­πτυ­ξη της Εθνι­κής Αντί­στα­σης μέσα από το ΕΑΜ και το στρα­τιω­τι­κό του σκέ­λος τον ΕΛΑΣ και τον ΕΛΑΝ, η αστι­κή τάξη στη­ρί­χτη­κε στην δρά­ση του ΕΔΕΣ- κυρί­ως, αλλά του ΕΚΚΑ κι άλλων μικρό­τε­ρων ήσσο­νος σημα­σί­ας αντι­στα­σια­κές ομά­δες-του Ναπο­λέ­ο­ντα Ζέρ­βα, άλλες ήταν καθα­ρά εθνο­προ­δο­τι­κές: ΠΑΟ, η οργά­νω­ση Χ κ.α.

Μετά την απε­λευ­θέ­ρω­ση της Αθή­νας από τους Ναζί κι ενώ η κυβέρ­νη­ση της ΠΕΑΕΑ κυριαρ­χού­σε σχε­δόν ολο­κλη­ρω­τι­κά στην Ελλά­δα, στην κρί­σι­μη μάχη της Αθή­νας, αυτή την επο­ποι­ία των 33 ημε­ρών, δεν στά­θη­κε δυνα­τή η κατά­λη­ψη της Αθή­νας, λόγω της ωμής κι απρο­κά­λυ­πτης επέμ­βα­σης του αγγλι­κού στρα­τού, υπό τον Σκό­μπι.  Οι συγκρού­σεις στη μάχη της Αθή­νας ήταν εξαι­ρε­τι­κά σφο­δρές, αιμα­τη­ρές και χωρίς την ωμή επέμ­βα­ση των βρε­τα­νι­κών στρα­τευ­μά­των η εξέ­λι­ξη θα ήταν δια­φο­ρε­τι­κή. Από τη μια είχα­με μια σχε­δόν συνο­λι­κή συμ­με­το­χή του οπλι­σμέ­νου λαϊ­κού κινή­μα­τος, που υπε­ρά­σπι­ζε τις γει­το­νιές της Αθή­νας-κυρί­ως τις ανα­το­λι­κές συνοι­κί­ες, όπου γρά­φτη­καν λαμπρές σελί­δας δόξας κι από την άλλη τις καλά οπλι­σμέ­νες βρε­τα­νι­κές δυνά­μεις επέμ­βα­σης και τους ντό­πιους συνερ­γά­τες τους.  Ήταν η επο­χή που δρού­σαν ανε­ξέ­λεγ­κτα οι παρα­κρα­τι­κοί μηχα­νι­σμοί της αστι­κής τάξης-Χίτες, Τάγ­μα­τα Ασφα­λεί­ας, δωσί­λο­γοι, οι οποί­οι λεη­λα­τού­σαν περιου­σί­ες, έκαι­γαν χωριά, βία­ζαν γυναί­κες, δολο­φο­νού­σαν ανε­ξέ­λεγ­κτα. Ήταν η περί­ο­δος που απο­κλή­θη­κε ‘Λευ­κή Τρομοκρατία’.

Το ΚΚΕ επέ­με­νε στην εφαρ­μο­γή των ιδρυ­τι­κών αρχών του ΕΑΜ, επι­θυ­μού­σε την ειρη­νι­κή προ­ο­πτι­κή χωρίς ξένες επεμ­βά­σεις, ώστε ο λαός και το Πολί­τευ­μα της χώρας να επι­λέ­ξει και το Σύνταγ­μα να δια­μορ­φώ­σει. Για λόγους που υπερ­βαί­νουν το παρόν σημεί­ω­μα, πήρε μέρος στην αστι­κή κυβέρ­νη­ση στα πλαί­σια των προ­τρο­πών της Κομ­μου­νι­στι­κής Διε­θνούς για την δημιουρ­γία Λαϊ­κών Μετώ­πων. Αλλά αυτή η συμ­με­το­χή απο­τέ­λε­σε το σκα­λο­πά­τι πάνω στο οποίο η αστι­κή τάξη κι η διε­θνής ολι­γαρ­χία πάτη­σε κι ανέ­τρε­ψε τη σαφή υπε­ρο­χή –και στρα­τιω­τι­κή-του λαϊ­κού κινήματος.

Η αστι­κή τάξη σύσ­σω­μη έσπευ­σε να εκμε­ταλ­λευ­τεί τις  αυτα­πά­τες για ομα­λή διέ­ξο­δο από την κρί­ση εξου­σί­ας. Είχε την αμέ­ρι­στη συμπα­ρά­στα­ση του βρε­τα­νι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού, ο οποί­ος φοβού­με­νος την πιθα­νό­τη­τα να βγει ο ΕΛΑΣ νικη­τής από την ανα­μέ­τρη­ση  επενέβη.

Τα κομ­μου­νι­στι­κά κόμ­μα­τα δεν μπό­ρε­σαν εκεί­νη την επο­χή να δια­μορ­φώ­σουν στρα­τη­γι­κή για την κατά­κτη­ση της εξου­σί­ας από την εργα­τι­κή  τάξη. Χαρα­κτή­ρι­σαν τον Πόλε­μο ‘αντι­φα­σι­στι­κό-πατριω­τι­κό’, αντί για ιμπε­ρια­λια­στι­κό κι αυτό ήταν ένα μεγά­λο λάθος.  Πώς να πας αντί­θε­τα με κάποιον ο οποί­ος πολε­μού­σε-έστω και τυπι­κά-στο πλευ­ρό της Σοβιε­τι­κής Ένωσης;

Έτσι σύρ­θη­κε το ΚΚΕ στο Λίβα­νο, με ότι ακο­λού­θη­σε. Μα, η αστι­κή τάξη δεν δρού­σε αυτό­νο­μα, αλλά κάτω από την καθο­δή­γη­ση του ίδιου του Τσώρ­τσιλ. Όσα ακο­λού­θη­σαν μέχρι τις 4 Δεκέμ­βρη ήταν απο­τέ­λε­σμα αυταπατών.

Μα κι ύστε­ρα από την ήττα της Αθή­νας, ακο­λού­θη­σε η Βάρ­κι­ζα. Ένα ακό­μα λάθος, το οποίο έδω­σε τη δυνα­τό­τη­τα στην αστι­κή τάξη να ολο­κλη­ρώ­σει τις επι­διώ­ξεις της, ν’ αρχί­σει το όργιο τρο­μο­κρα­τί­ας, με απο­τέ­λε­σμα να δημιουρ­γη­θεί ο ΔΣΕ, ο οποί­ος έγρα­ψε ένα παρά­δειγ­μα Ταξι­κής Σύγκρου­σης  με το αστι­κό κράτος.

Κι εδώ όμως ο στρα­τός του αστι­κού κρά­τους δεν θα μπο­ρού­σε να επι­κρα­τή­σει χωρίς την επέμ­βα­ση του αμε­ρι­κά­νι­κου ιμπε­ρια­λι­σμού, ο οποί­ος και ενί­σχυ­σε τον αστι­κό στρα­τό με όπλα και στο τελι­κό στά­διο άλλα­ξε τον ρου των πολε­μι­κών γεγο­νό­των   με τους βομ­βαρ­δι­σμούς των θέσε­ων του ΔΣΕ. Άνι­ση η μάχη. Αλλά άνι­ση κι η πολι­τι­κή ανω­τε­ρό­τη­τα του ΔΣΕ.

Το ΚΚΕ δεν αντι­με­τώ­πι­σε τον εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κό αγώ­να ως κρί­κο για την κατά­κτη­ση της εργα­τι­κής εξου­σί­ας, αλλά αυτο­νό­μη­σε την πάλη ενά­ντια στους κατα­κτη­τές από την πάλη για την ανα­τρο­πή της αστι­κής εξουσίας.

Επι­βε­βαιώ­θη­κε, κυρί­ως, ότι ανά­με­σα στον καπι­τα­λι­σμό και το σοσια­λι­σμό δεν υπάρ­χει ενδιά­με­σο κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κό σύστη­μα, άρα δεν μπο­ρεί να υπάρ­ξει κι ενδιά­με­ση πολι­τι­κή εξου­σία. Η επα­νά­στα­ση ή θα είναι σοσια­λι­στι­κή ή δε θα γίνει. Αυτό είναι σε τελευ­ταία ανά­λυ­ση και το κρι­τή­ριο της αυτο­τέ­λειας κάθε κομ­μου­νι­στι­κού κινήματος.

Στο Δοκί­μιο της Ιστο­ρί­ας του ΚΚΕ 1949–1968, ανα­φέ­ρο­νται και τα εξής:

‘ Τα Κομ­μου­νι­στι­κά Κόμ­μα­τα των καπι­τα­λι­στι­κών χωρών δεν έθε­σαν στα προ­γράμ­μα­τά τους το σοσια­λι­σμό ως επί­και­ρο, άρα ως στρα­τη­γι­κό στό­χο. Γενι­κά δια­κή­ρυσ­σαν την ανα­γκαιό­τη­τα του σοσια­λι­σμού. όμως στη δια­μόρ­φω­ση της πολι­τι­κής τους έθε­ταν κυβερ­νη­τι­κούς στό­χους που εξ αντι­κει­μέ­νου δεν εξυ­πη­ρε­τού­σαν την στρα­τη­γι­κή συγκέ­ντρω­σης και οργά­νω­σης δυνά­με­ων, με στό­χο τη γενι­κή σύγκρου­ση και ρήξη με την αστι­κή εξου­σί­α­σε συν­θή­κες γενι­κής οικο­νο­μι­κής και πολι­τι­κής κρί­σης  στη χώρα τους’….’Η ιστο­ρι­κή πεί­ρα έδει­ξε πόσο ουτο­πι­κή ήταν η αντί­λη­ψη που έβλε­πε το πέρα­σμα στο σοσια­λι­σμό μέσα από τη διεύ­ρυν­ση της αστι­κής δημο­κρα­τί­ας. Τα υψη­λά ποσο­στά των Κομ­μου­νι­στι­κών Κομ­μά­των στη Γαλ­λία και την Ιτα­λία δεν δικαί­ω­σαν τις προσ­δο­κί­ες τους για κοι­νο­βου­λευ­τι­κό πέρα­σμα στο σοσιαλισμό.

Οι εκτι­μή­σεις αυτές που περι­λαμ­βά­νο­νται στο Δοκί­μιο της Ιστο­ρί­ας, κλεί­νει και το ‘ανα­φο­ρι­κό’ αυτό σημεί­ω­μα. Τι κρα­τά­με; Η επο­χή της αντί­θε­σης ανά­με­σα στην εργα­σία και το κεφά­λαιο εξα­κο­λου­θεί ισχύ­ου­σα. Άρα, ο Σοσια­λι­σμός  δεν είναι μόνο ανα­γκαί­ος, αλλά-ειδι­κά στις μέρες μας-και ΕΠΙΚΑΙΡΟΣ.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο