Επιμέλεια Αλέκος Χατζηκώστας //
Με αφορμή τον θάνατο του Φιντέλ Κάστρο, παρουσιάζουμε σήμερα ένα μικρό αφιέρωμα στο πώς αντιμετώπισε ο Τύπος της Ελλάδας (στηριγμένος σε Διεθνή Πρακτορεία Ειδήσεων) την ανατροπή του Μπατίστα, την είσοδο του Φιντέλ στην Αβάνα, καθώς και τις πρώτες μέρες της Κουβανικής Επανάστασης. Σ’ αυτές μπορεί να διακρίνει κανείς τις πρώτες εκτιμήσεις γι’ αυτήν, καθώς και τις απόψεις που τότε υπήρχαν για τον ίδιο τον Φιντέλ, τον αδελφό του Ραούλ αλλά και για άλλους ηγέτες της Επανάστασης. Επίσης γίνεται αναφορά για το κλίμα που επικρατεί στην Αβάνα αλλά και οι πρώτες διεθνείς αντιδράσεις για την επανάσταση.
Από την εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ:
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (3/1/1959) : ΑΒΑΝΑ (Ασς. Πρες) «Καθώς προχωρούν οι δυνάμεις του Κάστρο η Κούβα διαθέτει προσωρινούς προέδρους χωρίς όμως κανείς εξ’ αυτών να έχη καταλάβει τον θώκον του Μπατίστα. Εις τα οδούς της Αβάνας επικρατεί μεγάλη έντασις εν αναμονή της εξελίξεως της επαναστάσεως. Οι επαναστάται του Κάστρο, οι οποίοι φαίνονται να έχουν εμφανιστεί αιφνιδίως από κάθε σημείον καταβάλλουν φιλοτίμους προσπαθείας δια να καταστούν κύριοι της καταστάσεως και να προλάβουν την δημιουργίαν χαώδους καταστάσεως. Ο νεαρός ηγέτης των επαναστατών ανεκήρυξε τη πρωϊαν της σήμερον ως προσωρινόν πρόεδρον της δημοκρατίας τον πρώην δικαστήν Μανουέλ Ουρρούντια. Μέχρι τούδε ο πρόεδρος ούτος ήτο εγκατεστημένος εις Σαντιάγο, φαίνεται όμως ότι ο Κάστρο επιθυμεί να τον Εγκαταστήση εις Αβάναν. Εις την πρωτεύουσαν εξακολουθούν να παραμένουν τα υπολείμματα της κυβερνήσεως την οποίαν διώρισεν η Χούντα ήτις ανέλαβε την εξουσία εκ μέρους του Μπατίστα. Αλλά η κυβέρνησις αύτη ουδένα έλεγχον ασκεί επί του στρατού ή της αστυνομίας, τα σώματα δε ταύτα λαμβάνουν διαταγάς εκ των ηγετών των επαναστατών,οι οποίοι εγκατεστάθησαν εις το στρατόπεδον Κολούμπια. Ουδεμία αντίστασις προεβλήθη προς τα εισελθόντα εις την πρωτεύουσαν επαναστατικά στρατεύματα τα οποία οδηγούν ο Αργεντινός Ιατρός Ερνέστο Γκουερβάρα και ο σκληρός μαχητής Καμίλιο Σιενφουέγκος. Αναμένεται ήδη η τελική φάσις των γεγονότων. Ο Κάστρο ανήγγειλεν ότι δεν θα αποδεχθή το πραξικόπημα τον οποίον οργάνωσε την τελευταίαν στιγμήν ο Μπατίστα δια του σχηματισμού προσωρινής κυβερνήσεως υπό τον αρχιδικαστήν Κάρλος Πιέντρα.Ο Κάστρο ισχυρίσθη ότι ο αντιστράτηγος Εβλότζιο Καντίλλο ο οποίος ηγείται της Χούντας την οποίαν διώρισεν ο Μπατίστα επρόδωσε την ηγεσίαν της επαναστάσεως διότι επέτρεψεν εις τα μέλη της κυβερνήσεως Μπατίστα να διαφύγουν εκ της χώρας».
ΛΟΝΔΙΝΟΝ 2. (Ασσ. Πρες) – Ο ραδιοφωνκός σταθμός της Μόσχας εχαρακτήρισε σήμεροντον αποδράσαντα προέδρον της Κούβας Φουλκένσο Μπατίστα ως «Αμερικανόν πράκτορα». Τηλεγράφημα του σοβιετικού πρακτορείου ειδήσεων «Τας» μεταδοθέν υπό του ραδιοφωνικού σταθμού της Μόσχας ανέφερε τα ακόλουθα: «Τα διαδραματισθέντα κατά το τελευταίον 24ωρον εις την Κούβαν γεγονότα,μετά την απόδρασιν του Αμερικανού πράκτορος Μπατίστα, δεικνύουν ότι το σχέδιον το οποίον κατεστρώθη υπό των αντιδραστικών κύκλων εν συνεργασία με το αμερικανικόν υπουργείον των εξωτερικών δια την παράδοσιν της εξουσίας εις μίαν στρατιωτικήν χούντα πράγμα το οποίον θα άφηνεν άθικτον τον δικτάτοραν θα ημπόδιζε τους επαναστάτας να καταλάβουν την εξουσίαν , απέτυχεν.
ΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΑΙ
Μόντρεαλ (Ασς. Πρες)- Τα σχέδια του επαναστάτου ηγέτου της Κούβας Κάστρο προβλέπουν τον σχηματισμόν προσωρινής κυβερνήσεως δια μίαν18μηνον περίοδον προς αναθεώρησιν του συντάγματος της Κούβας. Ο
επαναστάτης ηγέτης ουδεμίαν επιθυμίαν έχει προς το παρόν να αναλάβη την προεδρίαν και προτίθεται να δράση ως υπουργός αμύνης εις την κυβέρνησιν Μανουέλ Ουρρούτια…
ΑΒΑΝΑ 2. (ασς. Πρες): Ο Φιντέλ Κάστρο εις λόγον τον οποίον εξεφώνησεν σήμερον την νύκτα από του ραδιοφωνικού σταθμού του Σαντιάγο είπεν ότι επροδόθη το σχέδιον του περί ειρηνικής καταλήψεως της Αβάνας και προσέθεσεν: Η επανάστασις αρχίζει από την στιγμήν αυτήν…Εκείνον δια το οποίον ενδιαφέρομαι δεν είναι η κατάληψις της εξουσίας αλλά η εξασφάλισης ελευθερίας δια τον λαόν».
ΑΒΑΝΑ 3. (Ασς. Πρες)- Χιλιάδες γενειοφόρων ανταρτών εισήλθον σήμερον (χθες) εις τας οδούς της Αβάνας αναμένοντες την άφιξιν του αρχηγού Φιντέλ Κάστρο. Η νίκη των ανταρτών εορτάζεται με ενθουσιώδεις εκδηλώσεις εις τας οδούς της πόλεως. Πλήθη ανδρών, γυναικών και παιδιών εξεχύθησαν εις τας οδούς κραυγάζοντα «Ζήτω ο Φιντέλ Κάστρο»
ΝΕΥΡΙΚΟΤΗΣ: Εκατοντάδες Αμερικανών πολιτών ανεχώρησαν εκ της πρωτευούσης δι’ αεροπλάνων και πλοίων ναυλωθέντων υπό της αμερικανικής πρεσβείας η οποία ανεκοίνωσεν ότι δεν θα καταβληθή προσπάθεια αναχωρήσεως όλων των Αμερικανών υπηκόων δεδομένου ότι δεν ελήφθησαν και εντολαί προς τούτο. Η γενική απεργία θα τερματισθή μετά την άφιξιν του Κάστρο, την ανακήρυξιν του Ουρρούτια ως προέδρου της χώρας και την εγκατάστασιν της προσωρινής κυβερνήσεως τωννικητών ανταρτών. Εν τω μεταξύ οι κάτοικοι ήρχισαν δεικνύοντες νευρικότητα και αναταραχήν συνπεία της παρατηρούμενης απεργίας.
Οι αρχηγοί των επαναστατών απηγόρευσαν την πώλησιν οινοπνευματοδώνποτών εις τους στρατιώτας και τον πληθυσμόν δια να αποφύγουν περαιτέρω επεισόδια διαταράξεως της τάξεως…Οι ραδιοφωνικοί σταθμοί μεταδίδουν ότι όστις συλληφθή λαφυραγωγών ή διαταράσσων την τάξιν θα τιμωρηθή αυστηρώς. Ένοπλα αποσπάσματα αστυνομίας ναυτών και πολιτοφυλακής φρουρούν τα κυβερνητικά κτίρια, τας Τράπεζας και τας βιομηχανικάς εγκαταστάσεις. Αι δυνάμεις του Κάστρο ελέγχουν όλην την νήσον αλλά αντιμεωτπίζουν το ενδεχόμενον της εκκαθαρίσεως υπολειμμάτων των δυνάμεων του Μπατίστα εις την Αβάναν».
ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΒΑΝΑΝ: «Κομουνισταί αντάρται κατέλαβον χθες (2/1) το κτίριον της κομμουνιστικής εφημερίδος «Χόϋ» την οποίαν είχε παύσει ο Μπατίστα από το 1952 και προσπαθούν να την εκδόσουν και πάλιν»
Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΠΑΤΙΣΤΑ: «Ο ανατραπείς πρόεδρος της Κούβας συνοδευόμενος από την δευτέραν συζυγόντου Μάρθαν Φερναντεθ και ένα των υιών του έφθασεν εις Θιουντάτ Τρουχίλο πρωτεύουσαντουΑγίου Δομίνικου. Τα επτά άλλα τέκνα του Μπατίστα,τρια τωνοποίων είναι από τον πρώτον γάμον του, έφθασαν αεροπορικώς εις Τζακσονβιλ της Φλώριδος».
Από την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΣΤΑΣΙΣ: «Ουάσιγκτων. 2 (Γαλ. Πρακ.) Τα γεγονότα της Κούβας παρακολουθούνται με μεγίστην προσοχήν λόγω της σημασίας των αμερικανικών επενδύσεων εις διαφόρους τομείς της οικονομίας της Κούβας. Εν τούτοις, γενικώς οι ενδιαφερόμενοι δεν φαίνονται ανησυχούντες δια την τροπήν την οποίαν έλαβον αι πολιτικαί εξελίξεις. Η ανατροπή της κυβερνήσεως Μπατίστα είχεν ως αποτέλεσμα εις την αγοράν της σακχάρεως σημαντικήν πτώσιν των τιμών. Μέχρι τούδε ουδεμία αμερικανική επιχείρησης φαίνεται θιγόμενη εκ της επιτυχίας του Φιντέλ Κάστρο. Εξ ‘άλλου ο εκπρόσωπος του Σταιητ Ντηπάρτμεντ εδήλωσε σήμερον προς τους αντιπροσώπους του τύπου ότι ημιεπίσημοι συνομιλίαι διεξήχθησαν από τινός χρόνου μεταξύ του Σταιητ Ντηπάρτμεντ και του Ερνέστο Μπετανκούρ αντιπροσώπου εν Ουάσιγκτων του αρχηγού της επαναστάσεως Φιντέλ Κάστρο. Ηρνήθη πάντως να διευκρινίση ποια θα είναι η στάσις των ΗΠΑ έναντι του κ.Μανουέλ Ουρρούτια ο οποίος εξελέγη ως προσωρινός πρόεδρος της Δημοκρατίας. Εκπρόσωπος του Σταιητ Ντηπάρτμεν είπε επίσης ότι η υπό τον κ. Κάστρο κίνησις δεν εδημοσίευσεν εισέτι κυβερνητικόν πρόγραμμα που θα επέτρεπε να κριθή ο προσανατολισμός αυτής.
Μεταξύ των επισήμων αμερικανικών κύκλων εδηλούτο, εξ’άλλου ότι ουδέν μαρτυρεί κατίσχυσιν της κομουνιστικής επιρροής εις την κίνησιν του Φιντέλ Κάστρο. Οπωσδήποτε, διευκρινίζεται ότι επί του ανωτέρου τουλάχιστον επιπέδου η κομμουνιστική επιρροή είναι ελαχίστη. Εξ’ άλλου ο κ.Χάγκερτυ, γραμματεύς επί ου Τύπου του Λευκού Οίκου εδήλωσε σήμερον προς τους δημοσιογράφους ότι εν περιπτώσει κινδύνου οι εν Κούβα Αμερικανοί πολίται θα μεταφερθούν δια σκαφών του αμερικανικού ναυτικού. Ο Κ. Χάγκερτυ προσέθεσεν ότι ουδείς Αμερικανός ευρίσκεται εν κινδύνω μετά την ανατροπήν του καθεστώτος Μπατίστα».
Ενδιαφέρον παρουσιάζει αναλυτικό άρθρο της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (4/1) σχετικά με τις αιτίες επικράτησης της επανάστασης στην Κούβα, καθώς γίνονται γενικά θετικές εκτιμήσεις γι’αυτήν: Με τίτλο «ΑΝΕΤΡΑΠΗ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ» σχολιάζει χαρακτηριστικά: « Μία ακόμη δικτατορία κατέρρευσε. Ένας ακόμη λαός κέρδισε την ελευθερία. Στη μακρινή Κούβα- που είναι γνωστή στον κόσμο μόνο για τα πούρα Αβάνας και το ζαχαροκάλαμο της- η λαϊκή εξέγερση ανέτρεψε τον δικτάτορα Μπατίστα, που όλοι πίστευαν ότι θα έμενε ισόβια στην εξουσία. Ο ανταρτοπόλεμος του Φιντέλ Κάστρο και των ανδρών του- που ήσαν λίγες δεκάδες στην αρχή και έγιναν στο τέλος ολόκληρος ο λαός- κατέληξε σε μία ακόμη νίκη των δημοκρατικών δυνάμεων εναντίον της βίας. Η Λατινική Αμερική που ήταν επί δεκαετίες το φέουδο ασυνείδητων στρατοκρατών και ξένων συμφερόντων άρχισε να αναζητά το δρόμο της δημοκρατίας τα τελευταία χρόνια αρκετές δικτατορίες κατελύθησαν στην απέραντη αυτή περιοχή. Η ανατροπή όμως του Μπατίστα έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί δεν έγινε με πραξικόπημα αντιπάλων του στρατιωτικών ή με ξαφνική επανάσταση στην πρωτεύουσα αλλά γιατί υπήρξεν αποτέλεσμα μακρού και σκληρού αγώνος, στον οποίον οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Αγγλία είχαν βοηθήσει με κάθε τρόπο τον δικτάτορα και είχαν καταβάλει κάθε προσπάθεια να τον κρατήσουν στην εξουσία. Η ήττα του Μπατίστα είναι μία ακόμη ήττα της ιμπεριαλιστικής αποικιοκρατίας και ο αντίκτυπος της- καθώς προανήγγελεν ο Φιντέλ Κάστρο- θα είναι τεράστιος στις λατινομαερικάνικες χώρες, όπου υπάρχουν ακόμα δικτατορικά καθεστώτα προστατευόμενα από την Ουάσιγκτων και το Λονδίνο…
Ο Φιντέλ Κάστρο όταν πριν από δύο χρόνια έφθασε κρυφά με λίγους άνδρες στην Κούβα και εκήρυξε την επανάσταση κατά του Μπατίστα, είχεν εξαγγείλει ένα αριστερό πρόγραμμα που περιελάμβανε την εθνικοποίηση των κυριώτερων βιομηχανιών και αγροτική μεταρρύθμιση. Λίγο αργότερα ο Κάστρο μετά τις πρώτες αποτυχίες του εγκατέλειψε αυτό το πρόγραμμα ελπίζοντας να κερδίση την υποστήριξη των συντηρητικών οι οποίοι επεδίωκαν την ανατροπή του Μπατίστα.Τότε όμως έφθασε στην Κούβα ο Ραούλ Κάστρο,αδελφός του Φιντέλ και ανέλαβε την πολιτικήν ηγεσίαν της ανταρσίας Ο Ραούλ που είχε κάνει μια μεγάλη περιοδεία στην Ευρώπη, εντεύθεν και εκείθεν του Παραπετάσματος και είχε μελετήσει τις μεταπολεμικές συνθήκες, έπεισε τον αδελφό του ότι έπρεπε να επανέλθη στο αριστερό πρόγραμμα του για να παρασύρη τις λαϊκές μάζες. Η πρωτοβουλία πέρασε γρήγορα από τον Φιντέλ στο Ραούλ και από τότε σημειώνεται η ραγδαία πρόοδος του επαναστατικού κινήματος και η θερμή υποστήριξη του από διαρκώς πλατύτερες μάζες. Ο Μπατίστα βλέποντας ότι ο ανταρτοπόλεμος είχεν εξελιχθή πλέον σε αληθινήν επανάσταση, ανέλαβεν ο ίδιος την διεύθυνση των επιχειρήσεων κατά των αδελφών Κάστρο. Αλλ’ η κατάσταση είχεν αλλάξει ριζικά από το Δεκέμβριο. Οι επαναστάτες προήλαυναν τώρα παντού καιτα στρατεύματα του Μπατίστα ηττώντο, διελύοντο, χωρίς να δίνουν μάχην ή αυτομολούσαν. Ετσι οι επαναστάτες μέσα σε τρεις εβδομάδες έγιναν κύριοι μεγάλου μέρους της Κούβας και τελικά, με την αποφασιστική νίκη τους στη Σάντα κλάρα έκριναν την τύχη της δικτατορίας. Ο λαός της Κούβας ανέκτησε την ελευθερία του έπειτα από πολιτική δουλεία που κράτησε 25 ολόκληρα χρόνια. Ο Μπατίστα εθεωρείτο ο ασφαλέστερος δικτάτωρ της Λατινικής Αμερικής. Η ανατροπή του είναι φυσικό τώρα να ταράξη τον ύπνο των διαφόρων Τρουχίλιο, που εξακολουθούν να τυρρανούν τους λαούς της Λατινικής Αμερικής χάρις στην υποστήριξη της Ουάσιγκτων και του Λονδίου. ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ».