3 Φεβρουαρίου — Ποιος γιορτάζει — Οσα θέλεις να ξέρεις για το όνομα

Του αγί­ου Στα­μα­τί­ου σήμε­ρα –κατά την Εκκλη­σία — και γιορ­τά­ζουν όλα τα σχε­τι­κά με τον Στα­μά­τη ονόματα.

Το  όνο­μα Στα­μά­της είναι ένα από τα ευχε­τι­κά ονό­μα­τα, συνή­θεια η οποία υπάρ­χει από την αρχαιό­τη­τα (θα μιλή­σου­με με άλλη ευκαιρία)

«Kαλή λευτεριά και με ένα αγόρι»

Οποιος έχει δια­βά­σει τη «Φόνισ­σα» του Παπα­δια­μά­ντη κατα­λα­βαί­νει σε όλο της το βάθος την ευχή που δίναν στην έγκυο, «καλή λευ­τε­ριά και με ένα αγό­ρι». Η θέση της γυναί­κας υπο­βαθ­μι­σμέ­νη και η μοί­ρα της προ­δια­γραμ­μέ­νη. Θύμα της ανδρο­κρα­τού­με­νης ελλη­νι­κής υπαί­θρου, ο γάμος της ήταν απο­τέ­λε­σμα της θέλη­σης των γονιών της, η προί­κα της ήταν λίγη, ενώ ο αδελ­φός ευνοη­μέ­νος στο μοί­ρα­σμα της γονι­κής περιου­σί­ας. Οι γονείς δεν ήθε­λαν να απο­κτούν κορί­τσια, τα θεω­ρού­σαν βάρος επει­δή έπρε­πε να τα προι­κί­σουν. Μόνο βάσα­να θα έφερ­ναν σε μια οικο­γέ­νεια. Γι’ αυτό θα ήταν καλύ­τε­ρα να μη γεν­νιού­νται καν. Οταν το πρώ­το παι­δί γεν­νιό­ταν κορί­τσι του δίναν το όνο­μα Αγο­ρί­τσα για να γεν­νη­θεί το επό­με­νο αγό­ρι (σε μερι­κές περιο­χές έδι­ναν στην έγκυο να φάει και σερ­νι­κο­βό­τα­νο). Οταν γεν­νιό­ταν συνέ­χεια κορί­τσια τότε το τελευ­ταίο το ονό­μα­ζαν Αγό­ρω για να στα­μα­τή­σει η θηλε­ο­γο­νία (πόσο δια­φο­ρε­τι­κά είναι σήμε­ρα που μπο­ρού­με να παραγ­γεί­λου­με το φύλ­λο και τα χαρα­κτη­ρι­στι­κά του παι­διού…). Σε αυτήν την κατη­γο­ρία ανή­κει και το Αγορή.

Την ευχή των γονιών να στα­μα­τή­σει η θνη­σι­γο­νία εξέ­φρα­ζε και το όνο­μα Στα­μά­της που μαρ­τυ­ρεί­ται το όνο­μα από τον 16ο αιώ­να (να στα­μα­τή­σει ο δαί­μο­νας του θανά­του) ή δινό­ταν σε κορί­τσια το όνο­μα Στα­μά­τα, Στα­μα­τία Στα­μά­τω για να στα­μα­τή­σει η θηλεογονία.

Το Στα­μά­τιος  με ποσο­στό 0,32% είναι στην 44^η θέση πανελ­λα­δι­κά. Σε ποσο­στό υψη­λό­τε­ρο από το πανελ­λα­δι­κό το συνα­ντά­με στη Σάμο (2,40%), στη Χίο (1,78%), στην Κέρ­κυ­ρα (1,42%), στην Εύβοια (1,24%) και στα Δωδε­κά­νη­σα (1,23%). Έξι φορές συνα­ντή­σα­με στο δείγ­μα μας τον τύπο Στα­μά­της, τα το Στα­μού­λης, 4 το Στα­μού­λος από 2 τα Στά­μος  και Στα­μα­τέ­λος και 1 το Σταμέλος.

Ο θηλυ­κός τύπος Στα­μα­τία με ποσο­στό 0,54% είναι στην 36η θέση πανελ­λα­δι­κά. Σε ποσο­στό υψη­λό­τε­ρο από το πανελ­λα­δι­κό το συνα­ντά­με  στη Λακω­νία (1,89%), στα Δωδε­κά­νη­σα (1,36%) και σε Αττι­κή και Πιερία.

Παρά­γω­γα αυτού είναι και τα Στα­μα­τού­λα (39 εμφα­νί­σεις), Στα­μα­τί­να (20 εμφα­νί­σεις), Στα­μα­τί­κη (7), Στα­μού­λα (6), Στα­μα­τέ­λα (1), Στα­μα­τού­δα (1),  Στα­μού­λω (1), Στά­μω (1), Στα­μά­τω (1),και τα  Στα­μα­τι­νού, Στα­μά­τα, που δε συνα­ντή­σα­με στο δείγ­μα μας. Για το μεν Στα­μά­τα βρή­κα­με αρκε­τές κατα­γρα­φές στη γενι­κή ανα­ζή­τη­ση στον κατά­λο­γο του ΟΤΕ, το Στα­μα­τι­νού όμως το βρή­κα­με μόνο ως επίθετο.

Επί­σης σχε­τι­κά είναι και τα Ματού­λα (Στα­μά­της – Στα­μα­τού­λα και το Ματού­λα υπο­κο­ρι­στι­κό), με 5 εμφα­νί­σεις στο δείγ­μα μας, Μάτα(3), Ματί­να (31) και το Ματιώ το οποίο δεν κατα­γρά­ψα­με στην έρευ­νά μας αλλά το βρή­κα­με στη γενι­κή αναζήτηση.

Την ίδια έννοια με τα προη­γού­με­να είχε και ένα παλαιό­τε­ρο όνο­μα, το Δωχτι­νιώ (να διώ­ξει τα άλλα θήλεα) το οποίο βρή­κα­με στη γενι­κή αναζήτηση.

(Το δείγ­μα μας 99.246 ανδρών και 52.927 γυναι­κών είναι αντι­προ­σω­πευ­τι­κό κατά νομό και το αντλή­σα­με από τους τηλε­φω­νι­κούς κατα­λό­γου του ΟΤΕ. Για τα ονό­μα­τα που δε συνα­ντή­σα­με στην έρευ­να αλλά είχα­με ενδεί­ξεις για τη χρή­ση τους, κάνα­με μια γενι­κή ανα­ζή­τη­ση στον ηλε­κτρο­νι­κό κατά­λο­γο του ΟΤΕ — Στην ενό­τη­τα Ονο­μα­στι­κός Κατά­λο­γος στο πεδίο Ποιος συμπλη­ρώ­σα­με για παρά­δειγ­μα το όνο­μα Σταμάτα)

Επι­μέ­λεια — Έρευ­να Ηρα­κλής Κακαβάνης