Επιμέλεια Ηρακλής Κακαβάνης //
Ευανθία Καΐρη, η πρώτη λόγια που έχει να μνημονεύσει η ιστορία των ελληνικών Γραμμάτων. Η πρώτη διανοούμενη και πρόδρομος του φεμινιστικού κινήματος, η οποία – κατά τη διαπίστωση του Αλέξανδρου Σούτσου – συνδύαζε τα θέλγητρα της ωραιότητας και της παιδείας. Μαζί με τη Μαρτινέγκο άνοιξαν το δρόμο της γυναικείας πεζογραφίας.
Η Ευανθία Καΐρη γεννήθηκε στην Άνδρο στις 2/8/1799. Αδερφή του λόγιου, θεολόγου και αγωνιστή Θεόφιλου Καΐρη, του οποίου υπήρξε επίσης μαθήτριά του στη σχολή των Κυδωνιών στη Μικρά Ασία. Από τα δεκαπέντε χρόνια της ξεκίνησε αλληλογραφία με τον Αδαμάντιο Κοραή με στόχο το διαφωτισμό των Ελλήνων, η οποία συνεχίστηκε ως το θάνατό του. Το 1820 μετέφρασε και εξέδωσε στο τυπογραφείο των Κυδωνιών το σύγγραμα του Ι.Ν. Βουίλου Συμβουλαί προς τη θυγατέρα μου. Στον πρόλογο της έκδοσης η Καΐρη προέτρεπε τις ελληνίδες της εποχής της να αναπτύξουν διαφωτιστική πνευματική και παιδευτική δράση.
Ακολούθησε η σύνταξη της επιστολής Επιστολή Ελληνίδων τινών προς τα φιλελληνίδας, την οποία υπέγραψαν τριάντα μία ακόμη Ελληνίδες (γυναίκες και κόρες αγωνιστών) και η οποία αποτελούσε έκκληση προς τις Ευρωπαίες για ηθική στήριξη της ελληνικής Επανάστασης.
Τέλος, το 1826 τυπώνεται στο Ναύπλιο το τρίπρακτο πατριωτικό δράμα «Νικήρατος», εμπνευσμένο από το μεγαλύτερο γεγονός της ελληνικής Επανάστασης, την Έξοδο του Μεσολογγίου. Το έργο παίχτηκε σε αρκετές πόλεις και ενθουσίασε το κοινό. Λίγο αργότερα μεταφράστηκε στα ιταλικά και εκδόθηκε στην Αγκόνα.
Πέθανε Στις 8 Αυγούστου 1866. Απεικόνισή της δε βρέθηκε. Δυστυχώς, η προοδευτική μορφή της Ε. Καΐρη ξεχάστηκε. Σπάνια τη θυμούνται και τα γυναικεία σωματεία τα οποία θα έπρεπε να την τιμούν.
Στο Ατέχνως έχει κάνει αναφορά – αφιέρωμα παλαιότερα η Αννεκε Ιωαννάτου:
ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΜΑΡΤΙΝΕΓΚΟΥ στο ΦΩΣ του ΜΑΡΤΗ ΜΗΝΑ του ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ (Δεύτερο μέρος)
