Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Γυρίζει η γη γύρω από τον εαυτό της;

Φιλο­ξε­νού­με­νος ο Νίκος Στ. //

Ένας άνθρω­πος ψάχνει κάτι να δει στην τηλε­ό­ρα­ση, μέχρι που πέφτει τυχαία σε μια εκπο­μπή με θέμα συζή­τη­σης τις κινή­σεις της γης. Καθώς ο άνθρω­πος δεν είναι ενη­με­ρω­μέ­νος επί του θέμα­τος, και δεν έχει τίπο­τα καλύ­τε­ρο να δει, απο­φα­σί­ζει να παρα­κο­λου­θή­σει λίγο τη συζή­τη­ση. Ανά­με­σα στους καλε­σμέ­νους «ειδι­κούς» υπάρ­χουν διά­φο­ρες από­ψεις, οπό­τε κάποια στιγ­μή ακο­λου­θεί η εξής συζήτηση:

Α: «Η γη δε γυρί­ζει γύρω από τον εαυ­τό της. Εάν αυτό γινό­ταν τότε ένα αερο­πλά­νο δε θα έφτα­νε ποτέ στον προ­ο­ρι­σμό του!»

Ένα επι­χεί­ρη­μα εύκο­λο στην οπτι­κο­ποί­η­ση και στην αντίληψη.

Β: «Υπάρ­χει αυτό που λέμε σχε­τι­κή μετα­κί­νη­ση. Το αερο­πλά­νο περι­στρέ­φε­ται μαζί με τη γη, λόγω βαρυ­τι­κής έλξης και ατμό­σφαι­ρας. Η ταχύ­τη­τα που απο­κτά­ει λόγω δικής του ώθη­σης προ­κα­λεί μετα­κί­νη­ση σχε­τι­κή προς τη γη, που επι­τρέ­πει το ταξί­δι, χωρίς όμως να παύ­ει να περι­στρέ­φε­ται μαζί της. Μάλι­στα, όσο μεγα­λύ­τε­ρη είναι η από­στα­ση του αερο­πλά­νου από τη γη, η επί­δρα­ση της βαρυ­τι­κής έλξης μειώ­νε­ται, αλλά χωρίς να υπάρ­χει σημα­ντι­κή δια­φο­ρά στο χρό­νο ταξιδιού.»

Πολ­λές ορο­λο­γί­ες, πολύ μιλά­ει, κάπου στα μέσα στα­μά­τη­σε και να ακού­ει ο άνθρω­πος, αφού συνέ­χεια λέει τα ίδια ο Β.

Γ: «Όχι απλά η γη δε περι­στρέ­φε­ται, αλλά είναι και το κέντρο του ηλια­κού συστή­μα­τος! Ποιό άλλο θα ήταν το κέντρο, αφού εμείς ως άνθρω­ποι ζού­με εδώ και δε γνω­ρί­ζω κάποιον άλλον πλα­νή­τη να έχει ζωή πάνω του.»

Εντά­ξει, μπο­ρεί να ακού­γε­ται ακραί­ος, αλλά κάποια πράγ­μα­τα που λέει είναι σωστά.

Κλεί­νο­ντας τη τηλε­ό­ρα­ση, ο άνθρω­πος δεν είχε βγά­λει ιδιαί­τε­ρο νόη­μα, με τις επα­νει­λημ­μέ­νες δια­κο­πές, τη φασα­ρία και τον μεγά­λο όγκο πλη­ρο­φο­ριών σε μικρό διά­στη­μα, αλλά ούτως ή άλλως δεν του φαί­νε­ται πως τον επη­ρε­ά­ζει άμε­σα. Το πιο ευνό­η­το επι­χεί­ρη­μα που άκου­σε ήταν αυτό του Α, το οποίο επι­χεί­ρη­μα κέρ­δι­σε με τον ίδιο τρό­πο την πλειο­ψη­φία των θεατών.

Καθώς αυτή η αντί­λη­ψη επι­κρά­τη­σε στη κοι­νω­νία, και με πίε­ση των ειδι­κών, η τεχνο­λο­γία ανα­προ­σαρ­μό­στη­κε και τα αερο­πλά­να σχε­διά­στη­καν δια­φο­ρε­τι­κά, με το αξί­ω­μα ότι η γη δε γυρίζει.

Εν τέλει, ο άνθρω­πος ανε­βαί­νει σε ένα νέο αερο­πλά­νο να πάει δια­κο­πές και το αερο­πλά­νο συντρί­βε­ται. Τις τελευ­ταί­ες στιγ­μές του, ο άνθρω­πος σκέ­φτε­ται τη συζή­τη­ση των ειδι­κών και τους ανα­θε­μα­τί­ζει που δεν κάθι­σαν να τα βρού­νε όλοι μαζί, να πετά­ξει το αεροπλάνο.

Αυτή η μετα­φο­ρι­κή ιστο­ρία αντι­κα­το­πτρί­ζει τι συμ­βαί­νει και στην πολι­τι­κή, αλλά με ποιο­τι­κή δια­φο­ρά. Το παι­χνί­δι είναι στη­μέ­νο, το κανά­λι της τηλε­ό­ρα­σης ανή­κει σε κάποιον, ο οποί­ος εξυ­πη­ρε­τεί τα συμ­φέ­ρο­ντα του. Δε μιλά­με για απλή ανταλ­λα­γή επι­χει­ρη­μά­των ή για αθώα λάθη, αλλά για ενερ­γή προ­σπά­θεια απο­πλά­νη­σης και από­κρυ­ψης της αλή­θειας, προς όφε­λος αυτών που έχουν την εξου­σία. Δε θα κάτσουν άνθρω­ποι που εξυ­πη­ρε­τούν αντι­κρουό­με­να συμ­φέ­ρο­ντα να τα βρού­νε όλοι μαζί. Οι απλοϊ­κές ανα­λύ­σεις τύπου Α θα μεί­νουν εύκο­λα στον θεα­τή, ο οποί­ος νιώ­θει ότι δεν επη­ρε­ά­ζε­ται άμε­σα ή ψάχνει απλές λύσεις σε σύν­θε­τα προ­βλή­μα­τα. Στην πολι­τι­κή οι δια­πι­στώ­σεις δεν είναι τόσο εύκο­λες, όσο π.χ. η δια­πί­στω­ση ότι υπάρ­χει βαρύ­τη­τα, αφή­νο­ντας ένα μήλο να πέσει, αλλά χρειά­ζο­νται (τη δυσεύ­ρε­τη) σωστή ενη­μέ­ρω­ση, λογι­κή, φιλο­σο­φι­κά εργαλεία.

Ένας λάθος ισχυ­ρι­σμός χρειά­ζε­ται δευ­τε­ρό­λε­πτα για να προ­φερ­θεί, αλλά απεί­ρως περισ­σό­τε­ρο χρό­νο για να απο­δο­μη­θεί. Με τα μισο­ά­κου­σα, τα μισο­διά­βα­σα, την ανυ­πο­μο­νη­σία, τα δε με πολυα­φο­ρά, τα στρα­βά μάτια, και χωρίς δια­σταύ­ρω­ση και παρα­τή­ρη­ση δεδο­μέ­νων δε γίνε­ται ανα­ζή­τη­ση της αλή­θειας. Κρα­τώ­ντας αυτή τη στά­ση, το αερο­πλά­νο θα συνε­χί­σει να πέφτει επ’άπειρον, σε αυτή την περί­πτω­ση δεν υπάρ­χει συντρι­βή, απλά νέο χαμη­λό ρεκόρ.

Όλα αυτά σε έναν κόσμο που όντως δεν έχει λήξει, ακό­μα, το αν η γη περι­στρέ­φε­ται, το αν υπήρ­χαν δει­νό­σαυ­ροι, ή το αν έγι­νε το Ολοκαύτωμα.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο