Κ. Μαραγκουδάκης: «Ιστόρημα-προσφορά στον Ελληνικό λαό, για μια περίοδο που ο ίδιος ο συγγραφέας έζησε, με μύριους κινδύνους…»

Η ομι­λία του Κώστα Μαρα­γκου­δά­κη, προ­έ­δρου του Ιδρύ­μα­τος Περί­θαλ­ψης Ηλι­κιω­μέ­νων «Το Σπί­τι του Αγω­νι­στή», στην παρου­σί­α­ση του βιβλί­ου του Χρή­στου Ντα­βαν­τζή «Όσα επέ­ζη­σαν στη μνή­μη… Οδοι­πο­ρι­κό μιας ζωής». Την εκδή­λω­ση οργά­νω­σε το περιο­δι­κό ΑΤΕΧΝΩΣ (ανα­λυ­τι­κό ρεπορ­τάζ μπο­ρεί­τε να δεί­τε εδώ), την Κυρια­κή 9 Οκτώ­βρη 2016 στον κινη­μα­το­γρά­φο “Αλκυο­νίς”.

Με πολύ ενδια­φέ­ρον, μελέ­τη­σα αγα­πη­τοί φίλοι — φίλες, συνα­γω­νι­στές – συνα­γω­νί­στριες, σύντρο­φοι – συντρό­φισ­σες, το από 186 σελί­δες βιβλίο που μας πρό­σφε­ρε – ακού­ρα­στα — ο σύντρο­φος και φίλος Χρή­στος Ντα­βαν­τζής, αγω­νι­στής ο ίδιος της αθά­να­της ΕΑΜι­κής Αντί­στα­σης, του Δημο­κρα­τι­κού Στρα­τού Ελλά­δας (ΔΣΕ) και των κατο­πι­νών αγώ­νων, πάντο­τε στις γραμ­μές του Κόμ­μα­τος της εργα­τι­κής τάξης, του ΚΚΕ, ως τώρα και στο μέλλον.

Είναι πάρα πολύ θετι­κό ότι — σε συνέ­χεια – ακο­λου­θούν άλλες 74 σελί­δες, φωτο­γρα­φι­κού κυρί­ως υλι­κού. Ο σύντρο­φός μας τιμά το χωριό του, τους συντο­πί­τες του, τους γονείς και τα αδέλ­φια του, Γιώρ­γο, Λευ­τέ­ρη, Κώστα. Ακο­λου­θεί πλού­σιο άλμπουμ φωτο­γρα­φιών που, απα­θα­να­τί­ζουν τη μεγά­λη συμ­βο­λή στους απε­λευ­θε­ρω­τι­κούς και κοι­νω­νι­κούς αγώ­νες του λαού μας.

Ανά­με­σα στους παρα­πά­νω, πρώτ’ απ’ όλους, τον αρχι­κα­πε­τά­νιο του ΕΛΑΣ  σύντρο­φό μας Άρη Βελου­χιώ­τη, τον διοι­κη­τή της 8ης Μεραρ­χί­ας ΕΛΑΣ  Ηπεί­ρου, υπο­στρά­τη­γο Πανα­γιώ­τη Νάση, τον ακού­ρα­στο φωτο­γρά­φο της Εθνι­κής Αντί­στα­σης Κώστα Μπα­λά­φα κι άλλους αγωνιστές.

Ο συγ­γρα­φέ­ας μας ενη­με­ρώ­νει και για το έγκλη­μα των ΜΑΥ­δων να τον ρίξουν για εξό­ντω­ση σε χαρά­δρα βάθους 300 μέτρων. Ο Χρή­στος δια­σώ­θη­κε – κι απ’ αυτή τη δοκι­μα­σία – γαν­τζω­μέ­νος, στο κατρα­κύ­λι­σμά του, απ’ ένα πουρνάρι…

Περη­φά­νια κι’ αγαλ­λί­α­ση δημιουρ­γεί η ομορ­φιά και ταυ­τό­χρο­να η διά­θε­ση για πατριω­τι­κό και κοι­νω­νι­κό αγώ­να δεκά­δων αγω­νι­στριών της υπο­δειγ­μα­τι­κής 8ης Μεραρ­χί­ας του ΕΛΑΣ περιο­χής Άρτας που, ο Χρή­στος, ονο­μα­τί­ζει τιμη­τι­κά, γρά­φο­ντας για τα κατορ­θώ­μα­τα, την παλι­κα­ριά και τις νίκες τους με κορυ­φή τη μάχη στις Μελά­τες  ενά­ντια στους Χιτλε­ρι­κούς φασί­στες. Οι ΕΛΑ­Σί­τι­σες αγω­νί­στριες κατα­τρό­πω­σαν τους Χιτλε­ρι­κούς που έφτα­σαν στις Μελά­τες και τους υπο­χρέ­ω­σαν σε υπο­χώ­ρη­ση. Η απή­χη­ση της λαμπρής αυτής νίκης είχε γενι­κό­τε­ρες θετι­κές συνέ­πειες. Κου­ρέ­λια­σε το δήθεν αήτ­τη­το των Χιτλε­ρι­κών και στην περιο­χή αυτή.

Ο συγ­γρα­φέ­ας γρά­φει με τιμή και σεβα­σμό, για τα ηρω­ι­κά αδέλ­φια της οικο­γέ­νειας Δ. Πουρ­να­ρά, τον Κώστα (Μπό­ση) και τον Βελισ­σά­ρη (Μπέη) και τους γονείς τους, στην Κυψέλη.

Θα τιμή­σει τα ηρω­ι­κά αδέλ­φια της οικο­γέ­νειας Φλού­δα από την Πολιά­να Κυψέ­λης: τον Δημή­τρη, υπο­γραμ­μί­ζο­ντας την άναν­δρη δολο­φο­νία του από Ζερ­βι­κές δυνά­μεις. Οι σύντρο­φοι του Δημή­τρη συνέ­θε­σαν και τρα­γού­δη­σαν — γι’ αυτόν – ειδι­κό παι­νε­τι­κό τραγούδι.

Αξί­ζει η παρά­θε­ση στο βιβλίο, όσων μ ε θ ό δ ε υ σ ε,  με κίν­δυ­νο της ζωής του, ο ΕΛΑ­Σί­της δάσκα­λος Βασί­λης Τόσκας, προ­κει­μέ­νου να συλ­λά­βει οπωσ­δή­πο­τε τον προ­δό­τη Τάχο, ακό­μα και μέσα στο κρα­τη­τή­ριο της χωρο­φυ­λα­κής. Είναι τιμη­τι­κό για τον συγ­γρα­φέα, τον Χρή­στο μας, ότι δε διστά­ζει να επαι­νέ­σει ακό­μα και την πατριω­τι­κή δρά­ση οπλι­τών της Χωρο­φυ­λα­κής, που νοιώ­σα­νε τον πατριω­τι­κό και φιλο­λαϊ­κό χαρα­κτή­ρα της ΕΑΜι­κής Αντί­στα­σης και συνέ­βα­λαν στην παρά­δο­ση του προ­δό­τη, στη Λαϊ­κή Δικαιο­σύ­νη, για την ανα­πό­φευ­κτη τιμω­ρία του.

Ο συγ­γρα­φέ­ας σε κάθε περί­πτω­ση δεν ξεχνά να μνη­μο­νεύ­σει μορ­φές πατριω­τών που δια­κρί­θη­καν στην Εθνι­κή Αντί­στα­ση και στους αγώ­νες που ακο­λού­θη­σαν. Χαρα­κτη­ρι­στι­κό είναι ότι πολ­λοί από αυτούς ήταν δάσκα­λοι, τέκνα της προη­γού­με­νης, προ της 4ης Αυγού­στου 1936, της περιό­δου Δημή­τρη Γλη­νού εκπαι­δευ­τι­κής μεταρρύθμισης…

Ξεχω­ρι­στή θέση στην παρά­θε­ση αγω­νι­στών της ηρω­ι­κής εκεί­νης επο­χής, παίρ­νει, δικαιω­μα­τι­κά, στο βιβλίο του σ. Χρή­στου, ο μόνι­μος αξιω­μα­τι­κός του στρα­τού, αγω­νι­στής του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ Θόδω­ρος Ζαλο­κώ­στας με το τιμη­μέ­νο ψευ­δώ­νυ­μο Παλιού­ρας, πολε­μι­στής στο Αλβα­νι­κό μέτω­πο, — σε συνέ­χεια  — στην αθά­να­τη ΕΑΜι­κή Εθνι­κή Αντί­στα­ση και στον Δημο­κρα­τι­κό Στρα­τό Ελλάδας.

Ο Χρή­στος, δίνει στοι­χεία για την ηρω­ι­κή πάλη του Παλιού­ρα, σε όλους αυτούς τους αγώ­νες και το δρα­μα­τι­κό – ηρω­ι­κό τέλος του, με αυτο­κτο­νία, όταν έμει­νε μόνος του στη διά­θε­ση των ΜΑΥ­δων, με τελειω­μέ­να τα πυρο­μα­χι­κά του… Ο σ. μετά τη δημιουρ­γία του Δημο­κρα­τι­κού Στρα­τού, είχε ανα­λά­βει το τμή­μα του ΔΣΕ, — από 160 αντάρ­τες,- στα Τζουμέρκα.

Ακο­λου­θούν, άλλοι 15ήρωες αγω­νι­στές που ο συγ­γρα­φέ­ας ανα­φέ­ρει, τιμη­τι­κά, τη δρά­ση και τη θ υ σ ί α τους.

Ο σύντρο­φός μας θα τιμή­σει κάθε συμπα­τριώ­τη που πήρε μέρος στον αγώ­να, τόσο στην Εθνι­κή Αντί­στα­ση, όσο και στον εμφύ­λιο. Αντί της τελευ­ταί­ας αυτής λέξης, θα ’ταν πιο ται­ρια­στό να γίνε­ται ανα­φο­ρά στην αγγλο­α­με­ρι­κά­νι­κη ιμπε­ρια­λι­στι­κή επέμ­βα­ση στην Ελλά­δα, χωρίς την οποία, κανέ­νας αντί­πα­λος του ΕΑΜ δεν θ’ απο­τολ­μού­σε όσα, με τη βοή­θεια των ξένων, ακο­λού­θη­σαν στη χώρα μας.

Σ’ αυτά τα πλαί­σια γίνε­ται – στο βιβλίο – ανα­φο­ρά, στα ηρω­ι­κά αδέλ­φια Μπαρ­τζώ­κα, στε­λέ­χη του ΕΑΜ Αθή­νας, που πέσα­νε ηρω­ι­κά, τον Δεκέμ­βρη 1944, σε μάχες στην πρωτεύουσα.

Ο συγ­γρα­φέ­ας δεν παρα­λεί­πει να τιμή­σει στο βιβλίο του τέσ­σε­ρις ηρω­ί­δες συμπα­τριώ­τισ­σες και συγ­γε­νείς του, που πρό­σφε­ραν και υπό­με­ναν στους  αγώ­νες τα πάνδεινα.

Πολύ θετι­κή η ανα­φο­ρά στη δρά­ση του μόνι­μου αξιω­μα­τι­κού του στρα­τού, συντρό­φου Γιάν­νη Παπα­νι­κο­λά­ου που πολέ­μη­σε στις γραμ­μές του ΕΛΑΣ και σε συνέ­χεια δρα­στη­ριο­ποι­ή­θη­κε άμε­σα για τη νεο­δη­μιούρ­γη­τη ΕΔΑ, με τις ατέ­λειω­τες δυσκο­λί­ες, επι­τυ­χί­ες, αλλά και υπο­νο­μεύ­σεις, της ίδιας επο­χής, που χρειά­ζο­νταν συνε­χή αντι­με­τώ­πι­ση. Γνώ­ρι­σα προ­σω­πι­κά, εκεί­νη την επο­χή, τον σύντρο­φο Γιάν­νη, και συμπο­ρευ­τή­κα­με στους ωραί­ους και απο­δο­τι­κούς αγώ­νες, κύρια στο ταξι­κό εργα­τι­κό συν­δι­κα­λι­στι­κό κίνη­μα, ειδι­κό­τε­ρα στους λογι­στές, καθώς σαν επάγ­γελ­μα εντάσ­σο­νταν στον ιδιω­τι­κό τομέα όπου, δεν ευδο­κι­μού­σαν – στο επι­θυ­μη­τό γι’ αυτούς όριο – οι πιέ­σεις των αστυ­νο­μι­κών και των κομμουνιστοφάγων…

Ενδια­φέ­ρου­σα η ανα­φο­ρά για την κατο­πι­νή δρά­ση και πορεία του αγω­νι­στή αξιω­μα­τι­κού του ΕΛΑΣ – ΔΣΕ σ. Λάμπρου Κασε­λού­ρη. Τον είχε γνω­ρί­σει — ο συγ­γρα­φέ­ας – και στις παρα­μο­νές της μάχης, στην Καλε­ντί­νη με τους Γερ­μα­νούς, όταν ο Χρή­στος ως ταχυ­δρό­μος του Άρη, μετέ­φε­ρε μηνύ­μα­τα – εντο­λές στον Κασε­λού­ρη. Ο Χρή­στος μας πλη­ρο­φο­ρεί για το κατο­πι­νό βιβλίο, του Κασε­λού­ρη, «Ανέκ­δο­τα αντι­στα­σια­κών και εύθυ­μες ιστο­ρί­ες» και το γεγο­νός ότι – και αυτός ο αγω­νι­στής – «επέ­λε­ξε» επί­σης το επάγ­γελ­μα του λογιστή.

Ο συγ­γρα­φέ­ας δεν παρα­λεί­πει να ανα­φερ­θεί στους Χωσε­ψί­τες πολι­τι­κούς εξό­ρι­στους σε Κύθη­ρα, Τρί­κε­ρι, Ικαρία.

Δεν ξεχνά, σε καμιά περί­πτω­ση, την αντάρ­τισ­σα του ΔΣΕ σ. Χρυ­σού­λα Λεβέ­ντη, απ’ το Δόμι­ρο Σερ­ρών, που πήρε μέρος, με τ’ όπλο στο χέρι, στους αγώ­νες. Θα τη δού­με – σε υπέ­ρο­χη φωτο­γρα­φία – στην πρώ­τη συν­διά­σκε­ψη ανταρ­τισ­σών του ΔΣΕ, στο Βίτσι, το Μάρ­τη 1949. Γνώ­ρι­σα προ­σω­πι­κά αυτή τη λεβέ­ντισ­σα γυναί­κα και αργό­τε­ρα, την συνα­ντή­σα­με και πάλι, σε ειρη­νι­κή περί­ο­δο, στα Λου­τρά Σμοκόβου.

Πολύ ενδια­φέ­ρου­σα η ανα­φο­ρά του Χρή­στου στους ανεί­πω­τους αυθαί­ρε­τους διωγ­μούς αγω­νι­στών στη μετεμ­φυ­λια­κή περί­ο­δο και τις δυσκο­λί­ες εξα­σφά­λι­σης εργα­σί­ας, με όλες τις συνέ­πειες εκεί­νης της επο­χής. Τις άθλιες, βρώ­μι­κες, παρά­νο­μες ασφα­λί­τι­κες μεθό­δους για δια­στρο­φή φρο­νή­μα­τος, με προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νη δρά­ση κρα­τι­κών οργά­νων και της αντί­στοι­χης «νομο­θε­σί­ας».

Ο ανα­γνώ­στης του βιβλί­ου θα χαρεί ιδιαί­τε­ρα για την επαγ­γελ­μα­τι­κή επι­λο­γή του σ. Χρή­στου και την προ­σπά­θεια να αντα­πο­κρι­θεί στις αντί­στοι­χες υπο­χρε­ώ­σεις. Θα θαυ­μά­σει τη συμπα­ρά­στα­ση σ’ αυτόν — σε συν­θή­κες διωγ­μών — της τυφλής θεί­ας του και τις συνέ­πειες των γνω­ρι­μιών της και προς όφε­λος του Χρήστου.

Ο Χρή­στος θα ρίξει στα σκου­πί­δια τις νου­θε­σί­ες – του τοπι­κού ασφα­λί­τη – και την πίε­σή του να εξα­γο­ρά­σει και να ανα­κό­ψει την αγω­νι­στι­κή δρά­ση του,   ακό­μα και με προ­σφο­ρές «προ­στα­σί­ας» και δωρε­ές εξο­πλι­σμέ­νου οδοντιατρείου.

Ο ανα­γνώ­στης του βιβλί­ου θα χαρεί ιδιαί­τε­ρα για την επαγ­γελ­μα­τι­κή επι­λο­γή του σ. Χρή­στου, στην Οδο­ντο­τε­χνι­κή, τις μεγά­λες σχε­τι­κές επι­τυ­χί­ες του, στον ιδιω­τι­κό τομέα, του οδο­ντο­τε­χνι­κού επαγ­γέλ­μα­τος και την κατο­πι­νή πορεία του Χρή­στου μετά τη στρά­τευ­σή του. Οι ικα­νό­τη­τές του, κατέ­κτη­σαν εδώ, τα προη­γού­με­να αφε­ντι­κά οδο­ντί­α­τρους, αλλά  και τους αξιω­μα­τι­κούς του στρα­τού για­τρούς όταν ήρθε η ώρα κατά­τα­ξής του στο στρα­τό. Εκεί­νοι, αξιο­ποί­η­σαν, βοη­θή­θη­καν απ’ το επαγ­γελ­μα­τι­κό ταλέ­ντο του Χρή­στου ως οδο­ντο­τε­χνί­τη και ο Χρή­στος τις δυνα­τό­τη­τες που εξα­σφά­λι­σε για συνέ­χι­ση του αγώνα.

Το βιβλίο τιμά την αγω­νι­στι­κή δρά­ση του συμπα­τριώ­τη του δάσκα­λου Γιάν­νη Βαγε­νά, την πολυ­ή­με­ρη ειδι­κή μάχη που έδω­σε ξαπλω­μέ­νος – μέρα νύχτα- στα Προ­πύ­λαια του Πανε­πι­στη­μί­ου, στην αντί­στοι­χη οδό και για πολ­λές μέρες, στην Αθήνα.

Ο συγ­γρα­φέ­ας, σε άλλη σελί­δα, στιγ­μα­τί­ζει και καταγ­γέλ­λει την άναν­δρη δολο­φο­νία του Χωσε­ψί­τη αγω­νι­στή Κώστα Καρα­μπού­λα, χημι­κού  μηχα­νι­κού, στο Ιάσιο Ρου­μα­νί­ας το 1982.

Συμ­με­ρί­ζο­μαι τη χαρά του συγ­γρα­φέα, για τη συσπεί­ρω­ση συμπα­τριω­τών του Χωσε­ψι­τών τόσο στην Άρτα όσο και στην Αθή­να. Στην Αθή­να ιδιαί­τε­ρα βοή­θη­σε στην ίδρυ­ση του σωμα­τεί­ου και από τη θέση του Διοι­κη­τι­κού Συμ­βου­λί­ου. Το ίδιο και στην Άρτα.

Ο Χρή­στος με τη σύντρο­φό του Έφη, — αξιώ­θη­καν, αργό­τε­ρα, να επι­σκε­φτούν – κατά περιό­δους – διά­φο­ρες χώρες όπως την Ουκρα­νία, Βουλ­γα­ρία, Ρωσία κ. ά.

Θεω­ρώ ιδιαί­τε­ρα τιμη­τι­κή την ανα­φο­ρά και τη δημο­σί­ευ­ση φωτο­γρα­φί­ας του παλαί­μα­χου αγω­νι­στή σ. Γιάν­νη Λίπα.

Τη συμ­με­το­χή του συγ­γρα­φέα, σε περί­ο­δο εθνι­κών εορ­τών, σε σχο­λι­κές εκδη­λώ­σεις για να μάθουν τα νεα­ρά παι­διά τι ήταν ο θρύ­λος της Εθνι­κής Αντίστασης.

Αξέ­χα­στη θα μας μεί­νει η 17ήμερη αγω­νι­στι­κή δρά­ση του Χρή­στου, ως αγγε­λια­φό­ρου του αρχη­γού του ΕΛΑΣ σ. Άρη Βελου­χιώ­τη όταν εκεί­νος, βρέ­θη­κε στη Χώσε­ψη, προ­ε­τοι­μά­ζο­ντας – μεθο­δι­κά – τη διά­λυ­ση δυνά­με­ων του πατρι­δο­κά­πη­λου αρχη­γού του ΕΔΕΣ Ναπο­λέ­ο­ντα Ζέρ­βα, μισθο­φό­ρου εγχώ­ριων και ξένων δυνάμεων.

Ο Άρης «βάφτι­σε» τον Χρή­στο χ ε λ ι δ ό ν ι για την επι­τυ­χή και ταχύ­τα­τη διεκ­πε­ραί­ω­ση του καθή­κο­ντος αγγε­λια­φό­ρου, δίνο­ντάς του μια ακό­μα ηθι­κή παρό­τρυν­ση στο υπεύ­θυ­νο έργο του.

Σε ειρη­νι­κές συν­θή­κες, βρί­σκου­με τον σ. Χ. Ντα­βαν­τζή στο Ευρω­παϊ­κό Κοι­νο­βού­λιο στις Βρυ­ξέλ­λες, μέλος της αντι­προ­σω­πεί­ας ΠΕΑΕΑ που συνα­ντή­θη­κε με τη FIR, Διε­θνή Ομο­σπον­δία Αντιστασιακών.

Το βιβλίο του Χ. Ντα­βαν­τζή στο οποίο ήδη ανα­φερ­θή­κα­με, πιστεύω ότι θα εξα­σφα­λί­σει με τη πλή­ρη εξά­ντλη­σή του την πλα­τύ­τε­ρη δυνα­τή διά­δο­ση με τη βοή­θεια όλων μας.

Θα ’θελα να κλεί­σω την ομι­λία μου με το θαυ­μά­σιο επί­με­τρο του σ. Νίκου Πουρ­να­ρά, που με τις τέσ­σε­ρις μόνο σελί­δες του και τις 23 μόνο αρά­δες του, συνό­ψι­σε το πρό­σω­πο του συγ­γρα­φέα με δώδε­κα μόνο λέξεις: «Μια ζωή σκλη­ρή, καθα­ρή, τίμια και γι’ αυτό δύσκο­λη, μα τόσο όμορφη».

Ευχα­ρι­στώ για την προ­σο­χή σας. Γεια σας.

Καλή μελέ­τη και διά­δο­ση του όμορ­φου βιβλίου.