Επιμέλεια: Αλέκος Χατζηκώστας //
Πρόκειται για ένα μοναδικό ντοκουμέντο που βρίσκεται στο ψηφιακό αρχείο των ΑΣΚΙ. Είναι μία προκήρυξη του Επαρχιακού Συμβουλίου Βέροιας της ΕΠΟΝ με ημερομηνία 20/10/1944. Οι Γερμανοί έχουν ήδη φύγει από τη Νάουσα (9/9/1944), ενώ η απελευθέρωση της Βέροιας θα γίνει στις 27/10. Οι μάχες που διεξάγονται για την απελευθέρωση της περιοχής είναι σκληρές και μέσω της ανακοίνωσης-προκήρυξης αυτής της ΕΠΟΝ αφενός γίνεται ενημέρωση γι’αυτές και αφετέρου γίνεται αγωνιστικό προσκλητήριο για συνέχιση του αγώνα, αλλά και για συμβολή στην ανοικοδόμηση των απελευθερωμένων περιοχών.
Η ανακοίνωση δίνει πολύτιμες λεπτομέρειες για τη δράση του ΕΛΑΣ (σαμποτάζ, μάχες κ.α) και της ΕΠΟΝ όσο και για την πολύμορφη δράση στις πόλεις στον τομέα της ανοικοδόμησης, του πολιτισμού, της παιδείας κ.α.
Ολόκληρη η ανακοίνωση- που θα πρέπει να σημειωθεί είναι ιδιαίτερα επιμελημένη μιας και έχει και τη συνοδεύει και σχετικό σκίτσο, δείγμα την ανάπτυξης και των αντιστασιακών τυπογραφείων της περιοχής- αναφέρει:
«Με την καθοδήγηση της ΕΠΟΝ η νεολαία πολεμάει
-Στις 5–10/1944 επονίτες και επονίτισες της Κουλούρας, Ασωμάτων και Διαβατού σε συνεργασία με το εφεδρικό ΕΛΑΣ της Μέσης και ομάδα του 3/50 τάγματος έκοψαν σύρματα 35 χιλιομέτρων σε απόσταση 3,5 χιλιόμετρα και ανατίναξαν σε 5 σημεία τη σιδηροδρομική γραμμή Μέσης-Κουλούρας.
-Επονίτες εφεδροελασίτες του 26ου λόχου από την Επισκοπή του 16ου εφεδρικού Συντάγματος σταμάτησαν σε ενέδρα στις 11–10/1944 ένα γερμανικό βαγονέτο γεμάτο τρόφιμα , έγιναν κύριοι της καταστάσεως πιάνοντας όλους τους Γερμανούς αιχμαλώτους και πέρνοντας τα τρόφιμα.
- Στις 28–9‑1944 ομάδα του εφεδρικού ΕΛΑΣ- ΕΠΟΝ της Μικρής Σάντας έκοψε σε μήκος ενός χιλιομέτρου την τηλεφωνική γραμμή και τους στύλους μεταξύ Κοζάνης-Βέροιας και σε αποκόμματα των στύλων άφησε προκηρύξεις στη γερμανική , κάνοντας έτσι σαμποτάζ και διαλυτική δουλειά στους γερμανούς που την επομένη μέρα πήγαν να διορθώσουν την κατεστραμμένη γραμμή.
- Τμήματα του 30ου Συντάγματος σε συνεργασία με το 16ο Σύνταγμα ύστερα από σκληρή 8ωρη μάχη στη Κρύα Βρύση συνέλαβαν 450 αιχμαλώτους και πήραν 315 όπλα. Οι δύο υποδειγματικές του 30ου Συντάγματος και 1/30 τάγματος που έλαβαν μέρος στη μάχη , διακρίθηκαν για τη μαχητικότητα και την αυτοθυσία τους.
- Στα έμπεδα του 30ου Συντάγματος 300 Επονιτες ασκήθηκαν στην πολεμική τέχνη και αυτή τη στιγμή αποτελούν ανεξάρτητο τάγμα που σε λίγες μέρες μπαίνει σε μάχες, περνάει στην πρώτη γραμμή του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.
- Στις 9–10/1944 στη παλαϊκή διαδήλωση της Βέρροιας τα νειάτα δείξαν όλες τους τις δυναμικότητες. Μπροστά στην απαίτηση του λαού και της νεολαίας ν’ ανοίξουν τα σχολειά, να ενισχυθούν οι παιδικοί σταθμοί και συσσίτια και να δοθούν τρόφιμα και φάρμακα οι καταχτητές παραχώρησαν το 8ο δημοτικό σχολείο που το χρησιμοποιούσαν για στρατώνες έφεραν τρόφιμα και φάρμακα. Για μία ακόμη φορά αποδεικνύεται περίτρανα ότι μόνο με την πάλη και τον αγώνα ο Λαός και η νεολαία μορφώνεται και ανοίγει τον δρόμο για τη Λαοκρατία.
- Στις 14-10-1944 ο λαός της Νάουσας κινήθηκε σύσσωμος σε συλλαλητήριο προς τη διασυμμαχικής επιτροπή ζητώντας ενίσχυση από τους συμμάχους σε όπλα, τρόφιμα και φάρμακα και καταδικάζοντας συγχρόνως την αντεθνική και προδοτική δράση της ΠΑΟ που θέλησε να παραδώσει στο Βουλγαρικό φασισμό την Αν. Μακεδονία και Θράκη. Η νεολαία και ο λαός πέτυχαν να μείνη στην πόλη ένας αντιπρόσωπος της Διασυμμαχικής Επιτροπής , για τα ιδιαίτερα ζητήματα του Λαού και της Νεολαίας της Νάουσας.
- Με πρωτοβουλία της ΕΠΟΝ στη Νάουσα έγινε σύσκεψη όλων των οργανώσεων των επιστημόνων του κλήρου κλπ. Για την Οργάνωση Προστασίας του Παιδιού. Οι πρώτες βάσεις που μπήκαν είναι να γίνουν παιδικά συσσίτια και παιδικούς σταθμούς για όλα τα παιδιά από 4–11 χρονών. Βγήκε προσωρινή επιτροπή η οποία άρχισε αμέσως τις εργασίες της.
- Στις 8-10-1944 ένα αετόπουλο από τη Βέροια συνδέθηκε και οδήγησε στον ΕΛΑΣ τρεις γερμανούς μαζί με τα όπλα τους και ένα μυδράλιο».
