Ο αδερφός Ομπάμα — Άρθρο του Φιντέλ Κάστρο για την επίσκεψη Ομπάμα στην Κούβα

Επι­μέ­λεια — μετά­φρα­ση: Λου­κία Κων­στα­ντί­νου //

Αβά­να, Κούβα

Φιντέλ Κάστρο Ρους, Granma 28 Μάρ­τη 2016 / 01:03:16

Οι βασι­λείς της Ισπα­νί­ας μάς έφε­ραν τους κατα­κτη­τές και τα  αφε­ντι­κά, των οποί­ων τα απο­τυ­πώ­μα­τα έμει­ναν στα κομ­μά­τια γης που παρα­χω­ρή­θη­καν στους χρυ­σο­θή­ρες που ανα­ζη­τού­σαν το χρυ­σό στην άμμο των ποτα­μών, μια κατα­χρη­στι­κή και επο­νεί­δι­στη μορ­φή εκμε­τάλ­λευ­σης, της οποί­ας τα κατά­λοι­πα μπο­ρού­με να τα δια­κρί­νου­με, ακό­μα και στον αέρα, σε πολ­λές τοπο­θε­σί­ες της χώρας.

Ο του­ρι­σμός σήμε­ρα, κατά μεγά­λο μέρος,  ανα­φέ­ρε­ται αλλά και ανα­φέ­ρει τα απο­λαυ­στι­κά τοπία και τα εξαι­ρε­τι­κά δια­τρο­φι­κά εδέ­σμα­τα των θαλασ­σών μας, και μόνο όταν τα μοι­ρα­ζό­μα­στε με το ιδιω­τι­κό κεφά­λαιο των μεγά­λων ξένων επι­χει­ρή­σε­ων, των οποί­ων τα κέρ­δη αν δεν φτά­νουν τα χιλιά­δες εκα­τομ­μύ­ρια δολά­ρια, δεν αξί­ζουν καμιάς προσοχής.

Μιας και υπο­χρε­ώ­θη­κα να ανα­φερ­θώ στο θέμα, οφεί­λω να προ­σθέ­σω, κυρί­ως για τους νέους, πως πολύ λίγα άτο­μα αντι­λαμ­βά­νο­νται τη σημα­σία αυτής της συν­θή­κης σε αυτή τη μονα­δι­κή στιγ­μή της ανθρώ­πι­νης ιστο­ρί­ας. Δεν θα πω ότι έχει χαθεί ο χρό­νος, αλλά δεν διστά­ζω να δηλώ­σω  πως δεν ήμα­στε επαρ­κώς πλη­ρο­φο­ρη­μέ­νοι, ούτε εσείς ούτε εμείς, με τη γνώ­ση και τη συνεί­δη­ση που θα έπρε­πε να έχου­με  για να αντι­με­τω­πί­σου­με την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα που μας θέτει προ­κλή­σεις. Το πρώ­το που πρέ­πει να πάρου­με υπό­ψη είναι ότι οι ζωές μας απο­τε­λούν ένα ιστο­ρι­κό κλά­σμα του δευ­τε­ρο­λέ­πτου, το οποίο πρέ­πει να μοι­ρα­στού­με επι­πλέ­ον και με τις ζωτι­κές ανά­γκες όλων των ανθρώ­πων. Ένα από τα χαρα­κτη­ρι­στι­κά που έχει ο άνθρω­πος είναι να υπερ­τι­μά τον ρόλο του, γεγο­νός που έρχε­ται σε αντί­θε­ση από την άλλη πλευ­ρά με τον εξαί­ρε­το αριθ­μό των ανθρώ­πων που ενσαρ­κώ­νουν τα πιο υψη­λά όνειρα.

Παρό­λα αυτά, κανείς δεν είναι καλός ή κακός από μόνος του. Κανείς από εμάς δεν είναι σχε­δια­σμέ­νος για το ρόλο που πρέ­πει να ανα­λά­βει στην επα­να­στα­τι­κή  κοι­νω­νία. Κατά ένα μέρος, οι κου­βα­νοί είχα­με το προ­νό­μιο να έχου­με το παρά­δειγ­μα του Χοσέ Μαρ­τί. Μέχρι που ανα­ρω­τιέ­μαι αν έπρε­πε να πέσει στη μάχη ή όχι στο Ντος Ρίος, όταν είπε «για μένα ήρθε η ώρα» και εξα­πέ­λυ­σε κατά μέτω­πο επί­θε­ση στις ισπα­νι­κές δυνά­μεις που βρί­σκο­νταν στα χαρα­κώ­μα­τα. Δεν ήθε­λε να επι­στρέ­ψει στις Ηνω­μέ­νες Πολι­τεί­ες και δεν υπήρ­χε κανείς που να τον κάνει να επι­στρέ­ψει. Κάποιος απέ­σπα­σε βίαια μερι­κές σελί­δες από το ημε­ρο­λό­γιό του. Ποιος επω­μί­στη­κε αυτή τη δόλια ενο­χή, η οποία ήταν, χωρίς αμφι­βο­λία, έργο κάποιου ασυ­νεί­δη­του δολο­πλό­κου; Είναι γνω­στές οι δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις που υπήρ­χαν μετα­ξύ των Ηγε­τών, όμως ποτέ δεν κατέ­λη­ξαν σε απει­θαρ­χί­ες. «Όποιος προ­σπα­θή­σει να σφε­τε­ρι­στεί την Κού­βα θα μαζέ­ψει τη σκό­νη από το πλημ­μυ­ρι­σμέ­νο στο αίμα χώμα της, αν δεν αφα­νι­στεί στη μάχη» δήλω­σε ο ένδο­ξος νέγρος ηγέ­της Αντό­νιο Μασέο. Ισά­ξια ανα­γνω­ρί­ζε­ται και ο Μάξι­μο Γκό­μες, ο πιο πει­θαρ­χη­μέ­νος και σεμνός στρα­τιω­τι­κός αρχη­γός της ιστο­ρί­ας μας.

Κοι­τώ­ντας το από άλλη γωνία, πώς να μη θαυ­μά­σου­με την αγα­νά­κτη­ση του Μπο­νι­φά­σιο Μπίρ­νε όταν, μέσα από το καρά­βι με το οποίο επέ­στρε­φε στην Κού­βα και δια­κρί­νο­ντας από από­στα­ση και άλλη σημαία μαζί με το μονα­χι­κό αστέ­ρι, δήλω­σε: «Η σημαία μου είναι εκεί­νη, η οποία ποτέ δεν έγι­νε μισθο­φο­ρι­κή…», για να προ­σθέ­σει αμέ­σως μετά μια από τις πιο όμορ­φες φρά­σεις που άκου­σα ποτέ: “Si deshecha en menudos pedazos/ llega a ser mi bandera algún día… /¡nuestros muertos alzando los brazos /la sabrán defender todavía!…” ( «κι αν μια μέρα η σημαία μου, κομ­μα­τια­σμέ­νη, φτά­σει να πετα­χτεί στα σκου­πί­δια, … ακό­μα και τότε οι νεκροί μας, υψώ­νο­ντας τα χέρια, θα ξέρουν να την υπε­ρα­σπι­στούν!»). Ούτε θα ξεχά­σω ποτέ τα πύρι­να λόγια του Καμί­λο Σιεν­φου­έ­γος εκεί­νη τη νύχτα, όταν σε μερι­κές δεκά­δες μέτρα από­στα­σης από εμάς, βορειο­α­με­ρι­κα­νι­κά μπα­ζού­κας και πολυ­βό­λα, σε χέρια αντε­πα­να­στα­τών, σημά­δευαν προς την ταρά­τσα που βρι­σκό­μα­σταν. Ο Ομπά­μα γεν­νή­θη­κε τον Αύγου­στο του 1961, όπως ο ίδιος είπε. Από εκεί­νο το στιγ­μιό­τυ­πο έχει περά­σει πάνω από μισός αιώνας.

Παρό­λα αυτά, ας δού­με πώς σκέ­φτε­ται σήμε­ρα ο επι­φα­νής μας επισκέπτης:

«Ήρθα εδώ για να αφή­σω πίσω μου τα τελευ­ταία κατά­λοι­πα του ψυχρού πολέ­μου στην Αμε­ρι­κα­νι­κή Ήπει­ρο. Ήρθα εδώ τεί­νο­ντας χέρι φιλί­ας προς τον κου­βα­νι­κό λαό».

Και ξαφ­νι­κά, ένας κατα­κλυ­σμός αντι­λή­ψε­ων, ολο­κλη­ρω­τι­κά και­νο­τό­μων για την πλειο­ψη­φία από εμάς:

«Και οι δύο χώρες ζήσα­με ένα νέο αποι­κιο­κρα­τού­με­νο κόσμο από τους ευρω­παί­ους». Και συνέ­χι­σε ο βορειο­α­με­ρι­κα­νός Πρό­ε­δρος: «Η Κού­βα, όπως και οι Ηνω­μέ­νες Πολι­τεί­ες, έγι­νε από σκλά­βους φερ­μέ­νους από την Αφρι­κή. Ακρι­βώς όπως και στις Ηνω­μέ­νες Πολι­τεί­ες, ο κου­βα­νι­κός λαός έχει την κλη­ρο­νο­μιά του από σκλά­βους και δουλοκτήτες».

Στο μυα­λό του Ομπά­μα οι αυτό­χθο­νες πλη­θυ­σμοί δεν υπάρ­χουν καθό­λου. Ούτε και ανα­φέ­ρει ότι οι φυλε­τι­κές δια­κρί­σεις ανα­τρά­πη­καν από την Επα­νά­στα­ση. Ότι η σύντα­ξη και ο μισθός για όλους τους κου­βα­νούς θεσπί­στη­καν με νόμο από την Επα­νά­στα­ση, πριν ο κύριος Μπά­ρακ Ομπά­μα συμπλη­ρώ­σει τα δέκα του χρό­νια. Η μιση­τή και ρατσι­στι­κή αστι­κή συνή­θεια να προ­σλαμ­βά­νουν μπρά­βους για να πετούν έξω από τα κέντρα ανα­ψυ­χής τους νέγρους πολί­τες, καταρ­γή­θη­κε μια και καλή, από την Κου­βα­νι­κή Επα­νά­στα­ση. Αυτή η ρατσι­στι­κή αστι­κή τάξη θα γινό­ταν πια ιστο­ρία, μετά τη μάχη που έγι­νε στην Αγκό­λα ενά­ντια στο απαρτ­χάιντ, βάζο­ντας τέλος στην παρου­σία πυρη­νι­κών όπλων σε μια ήπει­ρο με περισ­σό­τε­ρους από ένα δισε­κα­τομ­μύ­ριο κατοί­κους. Δεν ήταν αυτός ο στό­χος της αλλη­λεγ­γύ­ης μας, αλλά θέλα­με να βοη­θή­σου­με τους λαούς της Αγκό­λα, της Μοζαμ­βί­κης, της Γου­ϊ­νέ­ας Μπι­σά­ου και άλλους, απέ­να­ντι στην φασι­στι­κή αποι­κια­κή κυριαρ­χία της Πορτογαλίας.

Το 1961, μόλις δύο χρό­νια και τρεις μήνες από τον Θρί­αμ­βο της Επα­νά­στα­σης, μια μισθο­φο­ρι­κή δύνα­μη με κανό­νια και βαριά οπλι­σμέ­νο πεζι­κό, εξο­πλι­σμέ­νη με αερο­πλά­να, εκπαι­δευ­μέ­νη και συνο­δευό­με­νη από πολε­μι­κά πλοία και αερο­πλα­νο­φό­ρα των Ηνω­μέ­νων Πολι­τειών, επι­τέ­θη­κε αιφ­νι­δια­στι­κά στη χώρα μας. Τίπο­τα δεν μπο­ρεί να δικαιο­λο­γή­σει αυτή την εν ψυχρώ επί­θε­ση, που κόστι­σε στην χώρα μας εκα­το­ντά­δες απώ­λειες με νεκρούς και τραυ­μα­τί­ες.  Που­θε­νά δεν ανα­φέ­ρε­ται ότι, από την φιλο-γιάν­κι­κη ομά­δα επί­θε­σης δεν μπό­ρε­σαν να εκκε­νώ­σουν έστω και έναν μισθο­φό­ρο.  Μαχη­τι­κά αερο­πλά­να των γιάν­κη­δων παρου­σιά­στη­καν στα Ηνω­μέ­να Έθνη, σαν εξο­πλι­σμός των εξε­γερ­μέ­νων κουβανών.

Είναι γνω­στή και με το παρα­πά­νω, η στρα­τιω­τι­κή εμπει­ρία και η ισχύς αυτής της χώρας. Κατά τον ίδιο τρό­πο, πίστε­ψαν ότι στην Αφρι­κή θα ήταν εύκο­λο να βγά­λουν εκτός μάχης την επα­να­στα­τι­κή Κού­βα. Η επί­θε­ση από τις μηχα­νο­κί­νη­τες ομά­δες της ρατσι­στι­κής Νότιας Αφρι­κής στο Νότο της Αγκό­λα έφτα­σε μέχρι τα περί­χω­ρα της Λουά­ντα, της πρω­τεύ­ου­σας της χώρας. Έτσι ξεκί­νη­σε ένας αγώ­νας που παρα­τά­θη­κε για 15 χρό­νια. Ούτε καν για αυτό θα μιλού­σα, αν δεν είχα το στοι­χειώ­δες χρέ­ος να απα­ντή­σω στην ομι­λία του Ομπά­μα στο Μεγά­λο Θέα­τρο Αλί­σια Αλόν­σο της Αβάνας.

Ούτε και θα προ­σπα­θή­σω να ανα­φέ­ρω λεπτο­μέ­ρειες. Θα δώσω μόνο έμφα­ση στο γεγο­νός ότι, εκεί γρά­φτη­κε μια τιμη­μέ­νη σελί­δα της ιστο­ρί­ας στον αγώ­να για την απε­λευ­θέ­ρω­ση του ανθρώ­που. Σίγου­ρα θα επι­θυ­μού­σα η συμπε­ρι­φο­ρά του Ομπά­μα να ήταν ορθή.  Η ταπει­νή του κατα­γω­γή και η φυσι­κή του εξυ­πνά­δα ήταν προ­φα­νής. Ο Μαντέ­λα είχε φυλα­κι­στεί δια βίου και είχε μετα­τρα­πεί σε γίγα­ντα στον αγώ­να για την ανθρώ­πι­νη αξιο­πρέ­πεια. Μια μέρα έφτα­σε στα χέρια μου ένα αντί­τυ­πο του βιβλί­ου που διη­γεί­ται μέρος της ζωής του Μαντέ­λα και, ω! τι έκπλη­ξη! Το προ­λό­γι­ζε ο Μπά­ρακ Ομπά­μα. Του έρι­ξα μια γρή­γο­ρη ματιά. Ήταν απί­στευ­το το μέγε­θος, τα γραμ­μα­τά­κια της πεζής γρα­φής του Μαντέ­λα, που έδι­νε στοι­χεία. Αξί­ζει τον κόπο να έχεις γνω­ρί­σει ανθρώ­πους σαν κι αυτόν.

Σχε­τι­κά με το επει­σό­διο στη Νότια Αφρι­κή πρέ­πει να σημειώ­σω μια άλλη εμπει­ρία. Ενδια­φε­ρό­μουν πραγ­μα­τι­κά να μάθω περισ­σό­τε­ρες λεπτο­μέ­ρειες σχε­τι­κά με τον τρό­πο που οι νοτιο­α­φρι­κά­νοι είχαν απο­κτή­σει τα πυρη­νι­κά όπλα. Η μόνη ακρι­βής πλη­ρο­φο­ρία που είχα ήταν ότι δεν ξεπερ­νού­σαν τις 10–12 βόμ­βες. Μια σίγου­ρη πηγή ήταν ο καθη­γη­τής και ερευ­νη­τής Piero Gleijeses,  ο οποί­ος ήταν ο συντά­κτης του κει­μέ­νου “Misiones en conflicto: La Habana, Washington y África 1959–1976” («Επί­μα­χες Απο­στο­λές: Αβά­να, Ουά­σιγ­κτον και Αφρι­κή 1959–1976»). Μια εξαι­ρε­τι­κή δου­λειά. Γνώ­ρι­ζα ότι απο­τε­λού­σε την πιο σίγου­ρη πηγή και έτσι επι­κοι­νώ­νη­σα μαζί του. Μου απά­ντη­σε ότι ο ίδιος δεν είχε ανα­φέ­ρει περισ­σό­τε­ρα για το θέμα, διό­τι στο κεί­με­νο είχε απα­ντή­σει στα ερω­τή­μα­τα του συντρό­φου Χόρ­χε Ρισκέτ, του κου­βα­νού πρε­σβευ­τή ή  συνερ­γά­τη στην Αγκό­λα, που ήταν πολύ φίλος του. Εντό­πι­σα τον Ρισκέτ. Είχε ήδη άλλες σημα­ντι­κές ασχο­λί­ες, τελεί­ω­νε ένα κύκλο μαθη­μά­των, από τον οποίο του απέ­με­ναν λίγες εβδο­μά­δες. Αυτό το καθή­κον συνέ­πε­σε με ένα ταξί­δι αρκε­τά πρό­σφα­το του Πιέ­ρο στην χώρα μας. Τον είχα ειδο­ποι­ή­σει ότι ο Ρισκέτ ήταν πια μεγά­λος σε ηλι­κία και η υγεία του δεν ήταν βέλ­τι­στη. Σε λίγες μέρες συνέ­βη αυτό που φοβό­μουν. Ο Ρισκέτ χει­ρο­τέ­ρευ­σε και πέθα­νε. Όταν πια ήρθε ο Πιέ­ρο δεν μπο­ρού­σε να μου πει τίπο­τα άλλο εκτός από υπο­σχέ­σεις  (ότι θα ψάξει πλη­ρο­φο­ρί­ες), όμως εγώ είχα ήδη κατα­φέ­ρει να πλη­ρο­φο­ρη­θώ πάνω σε ό,τι σχε­τι­ζό­ταν με εκεί­να τα όπλα και τη βοή­θεια που η Νότια Αφρι­κή είχε λάβει από τον Ρίγκαν και το Ισραήλ.

Δεν γνω­ρί­ζω τι θα έχει να πει ο Ομπά­μα τώρα σχε­τι­κά με αυτή την ιστο­ρία. Αγνοώ τι ήξε­ρε και τι όχι, αν και είναι αμφί­βο­λο να μην γνώ­ρι­ζε απο­λύ­τως τίπο­τα. Η ταπει­νή μου υπό­δει­ξη είναι να σκε­φτεί πάνω σε αυτό και να μην προ­σπα­θεί τώρα να επε­ξερ­γα­στεί θεω­ρί­ες σε σχέ­ση με την κου­βα­νι­κή πολιτική.

Υπάρ­χει ένα σημα­ντι­κό ζήτημα:

Ο Ομπά­μα έκα­νε μια ομι­λία στην οποία χρη­σι­μο­ποί­η­σε πολ­λά γλυ­κό­λο­γα για να εκφρά­σει: «Είναι η ώρα πια να ξεχά­σου­με το παρελ­θόν, να αφή­σου­με το παρελ­θόν πίσω, να κοι­τά­ξου­με το μέλ­λον, να το κοι­τά­ξου­με μαζί, ένα μέλ­λον ελπι­δο­φό­ρο. Και δεν θα είναι εύκο­λο, θα υπάρ­χουν προ­κλή­σεις, και θα δώσου­με τον ανα­γκαίο χρό­νο. Όμως η παρου­σία μου εδώ, μου δίνει περισ­σό­τε­ρες ελπί­δες για αυτό που μπο­ρού­με να κάνου­με μαζί, σαν φίλοι, σαν οικο­γέ­νεια, σαν γεί­το­νες, μαζί».

Υπο­τί­θε­ται πως ο καθέ­νας από εμάς διέ­τρε­χε τον κίν­δυ­νο εμφράγ­μα­τος ακού­γο­ντας αυτά τα λόγια από τον Πρό­ε­δρο των Ηνω­μέ­νων Πολι­τειών. Μετά από έναν απο­κλει­σμό χωρίς έλε­ος που διαρ­κεί πια σχε­δόν 60 χρό­νια. Και αυτοί που πέθα­ναν σε μισθο­φο­ρι­κές επι­θέ­σεις στα κου­βα­νι­κά πλοία και λιμά­νια, το αερο­πλά­νο της γραμ­μής γεμά­το επι­βά­τες που εξερ­ρά­γη εν πτή­ση, οι μισθο­φο­ρι­κές επεμ­βά­σεις, οι πολ­λα­πλές ενέρ­γειες βίας και εξαναγκασμού;

Να μην έχει κανείς την ψευ­δαί­σθη­ση, ότι ο λαός αυτής της ευγε­νούς και γεμά­της αυτα­πάρ­νη­ση χώρας θα απαρ­νη­θεί την δόξα και τα δικαιώ­μα­τα, αλλά και τον πνευ­μα­τι­κό πλού­το που έχει κερ­δί­σει με την ανά­πτυ­ξη στην εκπαί­δευ­ση, τις επι­στή­μες και τον πολιτισμό.

Επι­ση­μαί­νω επί­σης, ότι ήμα­στε ικα­νοί να παρά­γου­με τα τρό­φι­μα και τον υλι­κό πλού­το που χρεια­ζό­μα­στε με την προ­σπά­θεια και την εξυ­πνά­δα του λαού μας. Δεν χρεια­ζό­μα­στε να μας χαρί­σει τίπο­τα η αυτο­κρα­το­ρία. Οι προ­σπά­θειές μας θα είναι νόμι­μες και ειρη­νι­κές, για­τί είμα­στε ταγ­μέ­νοι στον αγώ­να για την ειρή­νη και την αδελ­φο­σύ­νη όλων των ανθρώ­πων που ζού­με σε αυτόν τον πλανήτη.

Φιντέλ Κάστρο Ρους, 27 Μάρ­τη 2016, 10:25 μ.μ.