Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Ταπείνωσε το φασισμό μες στο σπίτι του

Γρά­φει ο Σφυ­ρο­δρέ­πα­νος //

Οι Ολυ­μπια­κοί Αγώ­νες του Βερο­λί­νου, το 36′, ήταν για το ναζι­στι­κό καθε­στώς μια πρώ­της τάξε­ως ευκαι­ρία να δια­φη­μί­σει την ιδε­ο­λο­γία και την “υπε­ρο­χή” του, την ανω­τε­ρό­τη­τα της άριας φυλής, που δεν έμπαι­νε σε σύγκρι­ση με άλλα “υπάν­θρω­πα είδη”, όπως οι νέγροι και οι Εβραί­οι. Για να είναι σίγου­ροι πως αυτό θα απο­τυ­πω­θεί και στον αγω­νι­στι­κό στί­βο, οι ναζί άσκη­σαν πιέ­σεις στην ολυ­μπια­κή επι­τρο­πή να απα­γο­ρεύ­σει τη συμ­με­το­χή στους αθλη­τές που δεν πλη­ρού­σαν τα… κατάλ­λη­λα φυλε­τι­κά κρι­τή­ρια. Όσοι γλί­τω­σαν τον απο­κλει­σμό όμως είχαν μια ευκαι­ρία να τεστά­ρουν στην πρά­ξη τις ναζι­στι­κές θεωρίες.

Ο Τζέ­σε Όου­ενς ήταν ο αθλη­τής που ταπεί­νω­σε τους ναζί και τη ρατσι­στι­κή ιδε­ο­λο­γία τους, μες στο σπί­τι τους. Κατά­φε­ρε σε διά­στη­μα μιας εβδο­μά­δας (από τις 3 ως τις 9 Αυγού­στου) να κερ­δί­σει τέσ­σε­ρα χρυ­σά μετάλ­λια ‑μια τρο­με­ρή επί­δο­ση, που κατά­φε­ρε να ισο­φα­ρί­σει ένας άλλος έγχρω­μος αθλη­τής, ο Καρλ Λιού­ις, μισό αιώ­να αργό­τε­ρα- ανα­γκά­ζο­ντας το Χίτλερ να ανα­χω­ρή­σει ντρο­πια­σμέ­νος, πριν από την απο­νο­μή στο αγώ­νι­σμα των 100 μέτρων (το πρώ­το μετάλ­λιο που πήρε ο Όου­ενς). Σύμ­φω­να με μια άλλη εκδο­χή, ο Φύρερ χαι­ρέ­τη­σε μόνο τους Γερ­μα­νούς αθλη­τές κι απέ­φυ­γε να συγ­χα­ρεί τους αλλο­δα­πούς ολυ­μπιο­νί­κες συνο­λι­κά ‑κι όχι ειδι­κά τον Όουενς.

Αυτό που δεν είναι ευρύ­τε­ρα γνω­στό είναι ότι η ντρο­πή της ναζι­στι­κής ηγε­σί­ας και η στά­ση της συνο­λι­κά βρή­κε μιμη­τές στην πατρί­δα του Όου­ενς και την αμε­ρι­κά­νι­κη κυβέρ­νη­ση του δημο­κρα­τι­κού Ρούζ­βελτ, που δεν τον κάλε­σε ποτέ να τον συγ­χα­ρεί για την επι­τυ­χία του (η επί­ση­μη ανα­γνώ­ρι­ση ήρθε πολ­λά χρό­νια αργό­τε­ρα, προς το τέλος της ζωής του). Κατά την υπο­δο­χή των θριαμ­βευ­τών του Βερο­λί­νου μάλι­στα, ο Όου­ενς δεν μπό­ρε­σε να φτά­σει στην αίθου­σα της δεξί­ω­σης από τον κεντρι­κό ανελ­κυ­στή­ρα του ξενο­δο­χεί­ου, καθώς η χρή­ση του απα­γο­ρευό­ταν στους μαύ­ρους, κι έπρε­πε να φτά­σει εκεί από ένα ασαν­σέρ που μετέ­φε­ρε εμπο­ρεύ­μα­τα! Είναι επί­σης χαρα­κτη­ρι­στι­κό ότι η αμε­ρι­κά­νι­κη αθλη­τι­κή ένω­ση επέ­λε­ξε να βρα­βεύ­σει ένα λευ­κό δεκα­θλη­τή ως αθλη­τή της χρο­νιάς κι όχι τον τέσ­σε­ρις φορές χρυ­σό ολυ­μπιο­νί­κη του Βερολίνου!

jesssowwewns5

Οι “δημο­κρα­τι­κές ΗΠΑ” της επο­χής του New Deal, που όφει­λαν σε έγχρω­μους αθλη­τές τα έξι από τα έντε­κα χρυ­σά ολυ­μπια­κά μετάλ­λια του Βερο­λί­νου, δε διέ­φε­ραν ουσια­στι­κά από τη φασι­στι­κή Γερ­μα­νία, για ένα μαύ­ρο υπή­κοο. Ο Όου­ενς, όπως κι όλοι οι μαύ­ροι, συνέ­χι­σε να ανε­βαί­νει στα αστι­κά λεω­φο­ρεία από την πίσω πόρ­τα και να μην έχει το δικαί­ω­μα να καθί­σει στις μπρο­στι­νές σει­ρές. Αδυ­να­τού­σε να βρει χορη­γούς λόγω του χρώ­μα­τος της επι­δερ­μί­δας του και ανα­γκά­στη­κε να εγκα­τα­λεί­ψει τον ερα­σι­τε­χνι­κό αθλη­τι­σμό, για να εργα­στεί σε βεν­ζι­νά­δι­κα και καθα­ρι­στή­ρια (!) για­τί μόνο εκεί μπό­ρε­σε να βρει δου­λειά κι αργό­τε­ρα σε αγώ­νες επί­δει­ξης και στο χώρο του μάρκετινγκ.

Έφυ­γε από τη ζωή στα 67 του χρό­νια (τη χρο­νιά των Ολυ­μπια­κών της Μόσχας) χτυ­πη­μέ­νος από καρ­κί­νο στον πνεύ­μο­να, καθό­τι μανιώ­δης καπνι­στής. Και πρό­λα­βε να ζήσει μια δια­φο­ρε­τι­κή, καλύ­τε­ρη (;) επο­χή, όπου οι μαύ­ροι ολυ­μπιο­νί­κες γίνο­νται σύμ­βο­λα, απο­λαμ­βά­νουν μεγα­λύ­τε­ρα προ­νό­μια και βλέ­πουν τους ομό­χρω­μούς τους να πέφτουν από τις σφαί­ρες “ευσυ­νεί­δη­των αστυ­νο­μι­κών” με υπερ­βάλ­λο­ντα ζήλο κατά την εκτέ­λε­ση του καθή­κο­ντος και επι­λε­κτι­κές ευαι­σθη­σί­ες στις σκου­ρό­χρω­μες επι­δερ­μί­δες. Η ναζι­στι­κή Γερ­μα­νία δέχτη­κε ένα μεγά­λο συμ­βο­λι­κό πλήγ­μα στον αγω­νι­στι­κό στί­βο και λίγα χρό­νια αργό­τε­ρα ηττή­θη­κε και στο πεδίο της μάχης. Αλλά κανείς δεν μπο­ρεί να ισχυ­ρι­στεί πως ηττή­θη­καν μαζί οι ιδέ­ες που πρέ­σβευε και το σύστη­μα που υπηρετούσε.

Υστε­ρό­γρα­φο: μια άλλη σχε­τι­κά άγνω­στη πτυ­χή της ιστο­ρί­ας του Όου­ενς είναι η φιλία του με το Γερ­μα­νό αθλη­τή του μήκους Λουζ Λονγκ, που απει­κο­νί­ζε­ται στην κεντρι­κή φωτό, στο βάθρο, να χαι­ρε­τά ναζι­στι­κά. Αλλά ο θρύ­λος λέει πως είχε δώσει πολύ­τι­μη βοή­θεια με τις τεχνι­κές συμ­βου­λές του στον Όου­ενς, στον προ­κρι­μα­τι­κό γύρο του αγω­νί­σμα­τος, κι έτρε­ξε να τον συγ­χα­ρεί, μπρο­στά στους ιθύ­νο­ντες του καθε­στώ­τος, αμέ­σως μετά το άλμα που του έδω­σε την πρό­κρι­ση στον τελι­κό κι έσπα­σε το δικό του ολυ­μπια­κό ρεκόρ! Ο Λονγκ έπε­σε λίγα χρό­νια αργό­τε­ρα, στο πεδίο των μαχών του Β’ Παγκο­σμί­ου Πολέ­μου και διαι­σθα­νό­με­νος το τέλος του έστει­λε ένα γράμ­μα στο φίλο του, όπου του ζητού­σε, μετά το τέλος του πολέ­μου, να βρει το γιο του στη Γερ­μα­νία και να του μιλή­σει για τον πατέ­ρα του, για την επο­χή που δεν τους χώρι­ζε ο πόλε­μος και για τα πράγ­μα­τα που μπο­ρούν να είναι δια­φο­ρε­τι­κά για τους άντρες αυτού του κόσμου! Μια επι­θυ­μία, που ο Τζέ­σε Όου­ενς φρό­ντι­σε να την κάνει πρά­ξη, μετά το τέλος του πολέμου…

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο