75 χρόνια από την ίδρυση του ΕΑΜ — Τρία γράμματα μόνο φωτίζουν

Γρά­φει ο Σφυ­ρο­δρέ­πα­νος //

Το ΕΑΜ μας έσω­σε από την πεί­να, θα μας σώσει κι από τη σκλαβιά.

Το ΕΑΜ οργά­νω­σε συσ­σί­τια, πολέ­μη­σε το φασι­σμό και τη νέα κατο­χή, έφτια­ξε θεσμούς λαϊ­κής εξου­σί­ας και γνή­σιας αυτο­διοί­κη­σης, διορ­γά­νω­σε ελεύ­θε­ρες εκλο­γές κάτω από τη μύτη του κατα­κτη­τή, έδω­σε για πρώ­τη φορά δικαί­ω­μα ψήφου στις γυναί­κες, έδω­σε τα κλει­διά της οικο­νο­μι­κής και πολι­τι­κής διεύ­θυν­σης στο λαό και τα συλ­λο­γι­κά όργα­νά του, ματαί­ω­σε την επι­στρά­τευ­ση των ναζί, κρά­τη­σε ψηλά το λαϊ­κό φρό­νη­μα, οργά­νω­σε παλ­λαϊ­κές απερ­γί­ες και συλ­λα­λη­τή­ρια… Μια καθη­με­ρι­νή επο­ποι­ία, με μικρούς και μεγά­λους άθλους.

Το ΕΑΜ κι ο αγώ­νας του κατά­φε­ρε να βγά­λει τα καλύ­τε­ρα στοι­χεία του εργα­ζό­με­νου λαού, την αυτα­πάρ­νη­ση, τη θυσία για έναν κοι­νό σκο­πό, τη συντρο­φι­κό­τη­τα και το αδού­λω­το πνεύ­μα, ενά­ντια στην απά­θεια και τη μοι­ρο­λα­τρία, το φόβο του φιλή­συ­χου νοι­κο­κυ­ραί­ου για τη μίζε­ρη ζωού­λα του και του δωσί­λο­γου που πατά­ει στις ζωές των άλλων, για να σώσει το τομά­ρι του.

Το ΕΑΜ κατά­φε­ρε να απο­τι­νά­ξει πρω­τί­στως την πνευ­μα­τι­κή σκλα­βιά, το Μεσαί­ω­να και τον αιώ­νιο λήθαρ­γο των λαϊ­κών συνει­δή­σε­ων στις πόλεις αλλά και την επαρ­χία και να τις ρίξει στη μάχη της φωτιάς, που ατσα­λώ­νει το αγω­νι­στι­κό φρόνημα.

Οι παλαί­μα­χοι αγω­νι­στές, που φεύ­γουν σιγά-σιγά κι οι τελευ­ταί­οι από το προ­σκή­νιο, θυμού­νται τη δρά­ση του ΕΑΜ και το αντάρ­τι­κο του ΕΛΑΣ στα βου­νά ως τα πιο ωραία, δημιουρ­γι­κά τους χρό­νια, κι ας έπε­σαν πάνω στην κατο­χή, την πεί­να και τις στε­ρή­σεις, όταν ο θάνα­τος παρα­μό­νευε στη γωνία σα μαύ­ρος αδερ­φός, σε μια περί­ο­δο σκλη­ρή και δύσκο­λη, που έμει­νε ιστο­ρι­κά αδικαίωτη.

Το ΕΑΜ έδει­ξε πως ο λαός μπο­ρεί να γίνει μια ενω­μέ­νη γρο­θιά και να τσα­κί­σει το φασι­σμό. Έδει­ξε πώς μπο­ρούν οι μικρές, καθη­με­ρι­νές γκρί­νιες και έρι­δες να μπουν στην άκρη και να εξυ­ψώ­σουν τον άνθρω­πο σε κορυ­φές που μόνο η συλ­λο­γι­κή πάλη και ο αγώ­νας για ένα ιδα­νι­κό μπο­ρεί να κατακτήσει.

Το ΕΑΜ είχε απέ­να­ντι όλο τον αστι­κό κόσμο, που έλαμ­ψε δια της απου­σί­ας του από την Αντί­στα­ση. Όλη τη σαπί­λα του ντου­νιά που συνερ­γά­στη­κε με τον κατα­κτη­τή και, με αλάν­θα­στο, ταξι­κό ένστι­κτο, διά­λε­ξε στρα­τό­πε­δο για να υπε­ρα­σπι­στεί τα προ­νό­μιά του, ενά­ντια στον “κομ­μου­νι­στι­κό κίνδυνο”…

Το ΕΑΜ έχει απέ­να­ντί του κι όσους επι­χεί­ρη­σαν και προ­σπα­θούν μέχρι σήμε­ρα να καπη­λευ­τούν τον αγώ­να του, να τον φέρουν στα μέτρα τους, να του φορέ­σουν κυβερ­νη­τι­κά κοστού­μια (χωρίς γρα­βά­τες όμως). Και τον επι­κα­λού­νται για να τον κατα­στή­σουν κού­φιο, κενό γράμ­μα, για να δανει­στούν το κύρος του και να φτιά­ξουν την “αρι­στε­ρή” τους λεζάντα.

Το ΕΑΜ είναι το σκο­τει­νό αίνιγ­μα της Σφίγ­γας, που στοι­χειώ­νει τη σκέ­ψη μας μέχρι σήμε­ρα: πώς οδη­γή­θη­κε στην ήττα ένα παλ­λαϊ­κό οργα­νω­μέ­νο κίνη­μα, με τόση δύνα­μη και απήχηση;

Μπο­ρεί τελι­κά το ΕΑΜ να μην κατά­φε­ρε να μας σώσει κι από το σάπιο κόσμο της μισθω­τής σκλα­βιάς, αλλά φωτί­ζει το δρό­μο μας, ακό­μα και με τα λάθη του.

Και παρά τα σοβα­ρά λάθη και την ήττα του, άφη­σε πολύ­τι­μη παρα­κα­τα­θή­κη, για­τί όταν βρέ­θη­κε αντι­μέ­τω­πο με την τυραν­νία, προ­τί­μη­σε τα όπλα από τις αλυ­σί­δες. Άφη­σε ένα ανε­ξά­ντλη­το ηθι­κό κι ιστο­ρι­κό από­θε­μα που μας τρέ­φει ακό­μα και σήμε­ρα κι αντλού­με από αυτό έμπνευ­ση για τους αγώ­νες της δικής μας εποχής.