Ατομική ευθύνη: Ο «φερετζές» ενός καπιταλιστικού εγκλήματος

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας //

«Ατο­μι­κή ευθύ­νη». Σε αυτήν τη φρά­ση συνο­ψί­ζε­ται η προ­σπά­θεια της κυβέρ­νη­σης και των αστι­κών επι­τε­λεί­ων να συγκα­λύ­ψουν ένα καπι­τα­λι­στι­κό έγκλη­μα: την απο­σά­θρω­ση της δημό­σιας Υγεί­ας και την προ­φα­νή κρα­τι­κή ανε­πάρ­κεια στη δια­χεί­ρι­ση της παν­δη­μί­ας του Covid-19.

Τα περί «ατο­μι­κής ευθύ­νης», που με κάθε ευκαι­ρία υπεν­θυ­μί­ζει στο λαό ο κ. Μητσο­τά­κης και οι υπουρ­γοί του, δεν συνι­στά ασφα­λώς κάποια πρω­το­τυ­πία. Αντί­θε­τα, απο­τε­λεί δια­χρο­νι­κό σύν­θη­μα των αστι­κών κυβερ­νή­σε­ων το οποίο βασί­ζε­ται στο αντι­δια­λε­κτι­κό ιδε­ο­λό­γη­μα ότι η Υγεία, η Παι­δεία, η ασφά­λι­ση, η εργα­σία, κλπ – το σύνο­λο, δηλα­δή, των κοι­νω­νι­κών αγα­θών – απο­τε­λούν «ατο­μι­κή υπόθεση».

Ο σκο­πός είναι ο εξής: Αφε­νός, να μπο­λια­στούν οι εργα­ζό­με­νοι – ιδιαί­τε­ρα η νέα γενιά – με την αντί­λη­ψη ότι δεν υπάρ­χει λόγος να διεκ­δι­κούν δημό­σιο και δωρε­άν σύστη­μα Υγεί­ας, αφού η υγεία είναι «ατο­μι­κό» και «προ­σω­πι­κό» ζήτη­μα του καθε­νός. Αφε­τέ­ρου, να δικαιο­λο­γη­θεί στην συνεί­δη­ση του λαού η ολο­έ­να και μεγα­λύ­τε­ρη περι­κο­πή κοι­νω­νι­κών δαπα­νών, η κρα­τι­κή υπο­χρη­μα­το­δό­τη­ση τομέ­ων όπως η Υγεία και η Παι­δεία και η παρά­δο­σή τους στο ιδιω­τι­κό κεφάλαιο.

Στη βάση αυτού του ιδε­ο­λο­γή­μα­τος επι­στρα­τεύ­ε­ται η «ατο­μι­κή ευθύ­νη» ώστε να συσκο­τι­στούν οι τερά­στιες ελλεί­ψεις, τα κενά και οι ανε­πάρ­κειες του συστή­μα­τος Υγείας. 

Ποιος όμως ευθύ­νε­ται για την έλλει­ψη σε κλί­νες ΜΕΘ (6 κλί­νες ανά 100.000 κατοί­κους), την υπο­στε­λέ­χω­ση σε για­τρούς και νοση­λευ­τι­κό προ­σω­πι­κό, το κλεί­σι­μο και τις συγ­χω­νεύ­σεις νοσο­κο­μεί­ων, την πλή­ρη απα­ξί­ω­ση των δομών της Πρω­το­βάθ­μιας Φρο­ντί­δας Υγεί­ας, την ανε­πάρ­κεια υλι­κο­τε­χνι­κού εξο­πλι­σμού, κλπ;

Η απά­ντη­ση είναι ξεκά­θα­ρη: Είναι η πολι­τι­κή δια­χρο­νι­κά των αστι­κών κυβερ­νή­σε­ων που ευθύ­νε­ται για την σημε­ρι­νή κατά­στα­ση. Μια πολι­τι­κή που, παρά τις όποιες επί μέρους δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις της, ήταν πάντο­τε προ­σαρ­μο­σμέ­νη στην ικα­νο­ποί­η­ση των στρα­τη­γι­κών επι­διώ­ξε­ων του κεφαλαίου.

Ποιοι, λοι­πόν, επι­στρα­τεύ­ουν σήμε­ρα, ξεδιά­ντρο­πα και προ­κλη­τι­κά, την «ατο­μι­κή ευθύ­νη» προ­κει­μέ­νου να «νίψουν τας χεί­ρας τους» για τις επι­πτώ­σεις της πανδημίας;

Είναι αυτοί που επί δεκα­ε­τί­ες φρό­ντι­σαν για την απα­ξί­ω­ση του δημό­σιου συστή­μα­τος Υγείας. 

Που μεί­ω­ναν κατα­κό­ρυ­φα τις δαπά­νες του κρα­τι­κού προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού για την Υγεία, ενώ συνέ­χι­ζαν να δίνουν απλό­χε­ρα δισε­κα­τομ­μύ­ρια ευρώ σε στρα­τιω­τι­κές δαπά­νες για το ΝΑΤΟ. 

Που έκλει­ναν νοσο­κο­μεία και απέ­λυαν εργα­ζό­με­νους, για­τρούς και νοση­λευ­τι­κό προ­σω­πι­κό, στο όνο­μα του «συμ­μα­ζέ­μα­τος του κρά­τους» και των «δημο­σιο­νο­μι­κών στόχων». 

Που έβα­λαν την υγεία του λαού στο ζύγι του «κόστους-οφέ­λους», παρα­δί­δο­ντας την «βορά» στο επι­χει­ρη­μα­τι­κό κεφάλαιο.

Η τακτι­κή τους είναι πλέ­ον γνω­στή. Κάθε έγκλη­μα του καπι­τα­λι­σμού βαφτί­ζε­ται «φυσι­κή κατα­στρο­φή», «φυσι­κή εξέ­λι­ξη των πραγ­μά­των» και επι­στρα­τεύ­ε­ται, ως βολι­κό άλλο­θι, η «ατο­μι­κή ευθύ­νη». Το είδα­με και κατά το παρελ­θόν, σε περι­πτώ­σεις σει­σμών, πυρ­κα­γιών και πλημ­μυ­ρών όπου – και τότε – επι­χει­ρή­θη­κε να συσκο­τι­στεί η ευθύ­νη του κρά­τους για έργα υπο­δο­μής (αντι­πυ­ρι­κής, αντι­σει­σμι­κής, αντι­πλημ­μυ­ρι­κής προστασίας).

Αυτήν τη φορά ο λαός δεν πρέ­πει να τους κάνει τη χάρη. Η ανα­γκαία ατο­μι­κή υπευ­θυ­νό­τη­τα για τήρη­ση των κανό­νων υγιει­νής και προ­στα­σί­ας από τον κορο­νο­ϊό δεν πρέ­πει, σε καμία περί­πτω­ση, να συγκα­λύ­ψει τις αμαρ­τί­ες του αστι­κού κράτους. 

Αντί­θε­τα, πρέ­πει να ανα­δει­χθεί πως η κύρια ατο­μι­κή ευθύ­νη του κάθε εργα­ζό­με­νου, του κάθε ενσυ­νεί­δη­του ανθρώ­που, είναι μια και μονα­δι­κή: να αντι­λη­φθεί ότι η μήτρα της φτώ­χειας, της ανθρώ­πι­νης δυστυ­χί­ας, των πολέ­μων, των ανι­σο­τή­των και της κοι­νω­νι­κής ερη­μο­ποί­η­σης είναι το σάπιο καπι­τα­λι­στι­κό σύστη­μα και πως μόνο με τη συμ­με­το­χή του στον συλ­λο­γι­κό αγώ­να για μια άλλη εξου­σία που θα ικα­νο­ποιεί τις σύγ­χρο­νες λαϊ­κές ανά­γκες, μπο­ρούν να ξημε­ρώ­σουν καλύ­τε­ρες μέρες.

Νίκος Μόττας Γεννήθηκε το 1984 στη Θεσσαλονίκη. Είναι υποψήφιος διδάκτορας (Phd) Πολιτικής Επιστήμης, Διεθνών Σχέσεων και Ιστορίας. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Westminster του Λονδίνου και είναι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων (Master of Arts) στις διπλωματικές σπουδές (Παρίσι) και στις διεθνείς διπλωματικές σχέσεις (Πανεπιστήμιο Τελ Αβίβ). Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε ελληνόφωνα και ξενόγλωσσα μέσα.