Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Γιατί τα χρώματα στα φανάρια είναι κόκκινο-κίτρινο-πράσινο;

Καθη­με­ρι­νά, πολ­λοί από εμάς, δεν επι­λέ­γου­με τα ΜΜΜε­τα­φο­ράς (για λόγους υπο­κει­με­νι­κούς αλλά και για­τί ‑με εξαί­ρε­ση το μετρό, έχουν τα χάλια τους) και βρι­σκό­μα­στε ώρες κολ­λη­μέ­νοι μέσα στο ΙΧ αυτο­κί­νη­το και από την άλλη έτοι­μοι να δια­σχί­σου­με το δρό­μο οι πεζοί, προ­σέ­χο­ντας ‑ακό­μη και στη διά­βα­ση να μην τους έρθει κανέ­να αδέ­σπο­το ηλε­κτρι­κό πατί­νι (για τα οποία όπως είναι γνω­στό δεν ισχύ­ει κανο­νι­σμός, όριο ταχύ­τη­τας, πεζο­δρό­μιο, λωρί­δα κλπ).
Με δίτρο­χο τα πράγ­μα­τα είναι συνή­θως πιο απλά (απο­κλεί­ο­ντας για ευνό­η­τους λόγους το ποδή­λα­το στο κλει­νόν άστυ).
Περι­μέ­νου­με τρε­λα­μέ­νοι το πρά­σι­νο (που πάντα «αργεί») ‑για να πού­με την αλή­θεια, κάποιοι από εμάς δεν το περι­μέ­νουν καθό­λου και το αγνο­ούν κατε­βά­ζο­ντας όλα τα καντή­λια του κόσμου, σ΄εκείνους που εφεύ­ραν τα φανά­ρια, στους “άσχε­τους” που τα συντο­νί­ζουν κλπ. κλπ
Σίγου­ρα το τελευ­ταίο που μας απα­σχο­λεί ‑μπο­ρεί και να μην έχου­με ανα­ρω­τη­θεί ποτέ, είναι για­τί επι­λέ­ξα­νε το κόκ­κι­νο-κίτρι­νο (πορτοκαλί)-πράσινο σαν χρώ­μα­τα των φωτει­νών σημα­το­δο­τών (και όχι πχ. λευ­κό, μπλε κλπ.).
Παρόλ’ αυτά η ιστο­ρία παρου­σιά­ζει ενδιαφέρον …

Λοι­πόν …
Όπως είναι γνω­στό πριν το αυτο­κί­νη­το (και πολύ περισ­σό­τε­ρο από τη φωτει­νή ρύθ­μι­ση της κυκλο­φο­ρί­ας) προ­ϋ­πήρ­ξε η ανά­γκη για τον σιδη­ρό­δρο­μο, και ακό­μη πιο παλιά για τα πλοία.
Για τους μηχα­νο­δη­γούς των τρέ­νων, μετά τον πρώ­το και­ρό που η σήμαν­ση ήταν ανα­κλι­νό­με­νες σημαί­ες, το πρά­σι­νο σήμαι­νε «ελεύ­θε­ρα», το κίτρι­νο «προ­σο­χή ‑κόψε ταχύ­τη­τα σε λίγο θα έχεις stop» και το κόκ­κι­νο «στά­ση ‑έρχε­ται άλλος συρμός».
Αλλά κι αυτοί το αντέ­γρα­ψαν από τους ναυ­τι­κούς: στη θάλασ­σα, από πολύ παλιά (ακό­μη και με πρω­τό­γο­να μέσα, πριν τους σύγ­χρο­νους  «συν­δυα­στι­κούς» …«περί­βλε­πτους» …«κορώ­νης»  …«εφί­στιους» κλπ φανούς) ίσχυ­σε το «Green to Green-Red to Red-go ahead» -εκτός και έχεις λόγο για
το καρα­βο­φά­να­ρο χαμένο

Μεσά­νυ­χτα και ταξι­δεύ­εις δίχως πλευρικά!
Σκιά­ζε­σαι μήπως στο για­λό τα φώτα σε προδίνουν,
μα πρύ­μα πλώ­ρα μόνο εσύ πατάς στοχαστικά,
κρα­τώ­ντας στα χερά­κια σου το λύχνο του Ἀλαδδίνου.

Τα χρώματα παραπέμπουν σε ψυχική κατάσταση

Η χρή­ση αυτών των χρω­μά­των είναι μια παγκο­σμί­ως ανα­γνω­ρι­σμέ­νη σύμ­βα­ση, στη βάση της οποί­ας το πιο ουσια­στι­κό είναι πως ‑ειδι­κά στη θάλασ­σα, αλλά όχι μόνο εκεί, απο­τε­λούν εκεί­να που ξεχω­ρί­ζουν περισ­σό­τε­ρο, είναι τα πλέ­ον δια­κρι­τά. Το άσπρο, αν και έντο­νο εύκο­λα συγ­χέ­ε­ται, το μπλε-γαλά­ζιο χάνε­ται κλπ

Υπάρ­χει και το γεγο­νός ότι το κόκ­κι­νο, σαν χρώ­μα του αίμα­τος και της φωτιάς, έχει πάντα προ­σελ­κύ­σει την προ­σο­χή και προει­δο­ποιεί για τους κιν­δύ­νους, ενώ το πρά­σι­νο χαλα­ρώ­νει (για πάρα πολ­λούς λόγους και επει­δή πχ. σχε­τί­ζε­ται με τη φύση).George Bridge London traffic lightΗ πρώ­τη σήμαν­ση κυκλο­φο­ρί­ας του μηχα­νι­κού John Peake Knight, ‑που σε τίπο­τε δε θύμι­ζε τα σημε­ρι­νά φανά­ρια φαί­νε­ται να χρο­νο­λο­γεί­ται από το 1868! στο Λον­δί­νο, με ένα πολύ­πλο­κο σύστη­μα ρύθ­μι­σης που φυσι­κά λει­τουρ­γού­σε χει­ρο­κί­νη­τα και μάλι­στα αρχι­κά με δύο άτο­μα και ένα βοη­θό. Ήταν μια συσκευή σημα­το­δό­τη­σης με όνο­μα «semaphore» (σημα­το­φό­ρος) έξω από το Κοι­νο­βού­λιο στη δια­σταύ­ρω­ση George & Bridge, ώστε οι βου­λευ­τές να περ­νά­νε πιο γρή­γο­ρα το δρό­μο (…): έζη­σε χωρίς προ­βλή­μα­τα ‑σαν σημα­το­δό­της μέρας και νύχτας (η φωτει­νή σήμαν­ση ήταν με γκά­ζι) μόλις τρεις εβδο­μά­δες (το σύστη­μα έγι­νε μπουρ­λό­το και δια­λύ­θη­κε), επι­σκευά­στη­κε και ξανα­λει­τούρ­γη­σε μέχρι το  1872 και μετά εξα­φα­νί­στη­κε και για 50 χρό­νια. Ήταν παρό­μοια με εκεί­νη των σιδη­ρο­δρο­μι­κών περα­σμά­των (κινη­τές πινα­κί­δες / “σημαί­ες”) όπως στα τρέ­να, έμοια­ζε και με τον αστυ­νο­μι­κό που έδι­νε σήμα­τα με το χέρι του: όταν σήκω­νε το χέρι προς τα πάνω οι άμα­ξες και οι καβα­λά­ρη­δες θα έπρε­πε να στα­μα­τούν ενώ όταν έδει­χνε προς τα κάτω ο δρό­μος ήταν ελεύθερος.

George Bridge London traffic light x

Δια­φη­μι­στι­κό spot της σήμαν­σης του 1868 στο Λονδίνο

ℹ️  Στις 5‑Αυγ-1914 στην αμε­ρι­κα­νι­κή πόλη του Cleveland, μια ομά­δα ειδι­κών της American Traffic Signal Company εγκα­τέ­στη­σε ένα περί­ερ­γο αντι­κεί­με­νο στη δια­σταύ­ρω­ση της λεω­φό­ρου Euclid με την 105η οδό, με τέσ­σε­ρα «μάτια» σε κάθε πλευ­ρά που εναλ­λάξ ανά­βουν κόκ­κι­νο και πρά­σι­νο , φωτί­ζο­ντας τις λέξεις “stop”  «στά­ση» και “move” «κίνη­ση ‑ξεκί­να!». Πρό­κει­ται για μια εφεύ­ρε­ση του James Hoge και απο­τε­λεί το πρώ­το πραγ­μα­τι­κό φωτει­νό φανά­ρι στην ιστο­ρία. Δεν είχε κίτρι­νο-πορ­το­κα­λί, αλλά υπήρ­χε ηχη­τι­κή προει­δο­ποί­η­ση από ένα βομβητή.

Το 1922, ο αφρο­α­με­ρι­κα­νός Garrett Morgan, μετά τον σοβα­ρό τραυ­μα­τι­σμό του σε μια δια­σταύ­ρω­ση, εφηύ­ρε ένα “μηχα­νι­σμό ελέγ­χου της κυκλο­φο­ρί­ας 3 θέσε­ων” που τον πατε­ντά­ρη­σε κιό­λας το 1923 που ήταν πρω­το­πό­ρος με την έννοια της εισα­γω­γής του “νεκρού χρό­νου” μετα­ξύ των “Stop” e “Go”.Garrett Morgan 1475024Το 1910 η «Earnest Sirrine Chicago» ανα­φέ­ρει για ένα «σύστη­μα αυτό­μα­της ρύθ­μι­σης της κυκλο­φο­ρί­ας στους δρό­μους», το οποίο ήταν ένα μη φωτι­ζό­με­νο σύστη­μα με ενδεί­ξεις «stop» & «proceed» ενώ ο William Ghiglieri κατο­χύ­ρω­σε με πατέ­ντα το 1917 στο San Francisco το πρώ­το φωτει­νό φανά­ρι (με μόνο κόκ­κι­νο και πρά­σι­νο) και τέλος το 1920 ο William Potts, αστυ­νο­μι­κός του Detroit έδω­σε την τελι­κή μορ­φή στο σημα­το­δό­τη 3 χρω­μά­των που ήταν κρε­μα­στός στο κέντρο της δια­σταύ­ρω­σης.Milano Piazza Duomo via Orefici e via Torino 1o semaforo 1925To 1925 εγκα­θί­στα­ται ο 1ος σημα­το­δό­της στην Ιτα­λία (Milano κέντρο ‑δια­σταύ­ρω­ση Piazza Duomo, via Orefici και via Torino.Σχετικά με την κατα­σκευή του και την απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τά του …
(περι­γρα­φή σε χρο­νι­κό της εποχής)
«Χαμός!!
Πότε κόκ­κι­νο (STOP για αυτο­κί­νη­τα), πότε λευ­κό + κόκ­κι­νο (διά­βα­ση πεζών — STOP τα οχή­μα­τα) …κίτρι­νο (κίνη­ση τραμ) πρά­σι­νο (για αυτο­κί­νη­τα και μοτο), κίτρι­νο + πρά­σι­νο, για να ξεκι­νή­σουν όλα τα οχή­μα­τα αδιακρίτως.
Ο κόσμος λες κι είναι κινη­μα­το­γρά­φος δια­σκε­δά­ζει τρε­λά ‑όσο δεν θα μπο­ρού­σα­τε να φανταστείτε…
Απο­τέ­λε­σμα
; Αντί να κυκλο­φο­ρούν, τα οχή­μα­τα παρα­μέ­νουν ακί­νη­τα, καρ­φω­μέ­να στους δρό­μους προ­έ­λευ­σης …τερά­στιες ουρές σε δύο ή τρεις σει­ρές, που σχη­μα­τί­ζο­νται από τραμ, αυτο­κί­νη­τα, κάρα, μοτο­σι­κλέ­τες και ποδή­λα­τα σε μια εγκάρ­δια ανα­πο­φα­σι­στι­κό­τη­τα, εν μέσω ευτυ­χί­ας μιας κοι­νής μοί­ρας και φρι­κια­στι­κής κακο­φω­νί­ας κλά­ξον, τρο­μπε­τών, καμπα­νών κάθε μορ­φής και ηχη­τι­κής ισχύ­ος και αυτά όλα μαζί εναρ­μο­νι­σμέ­να στη συμ­φω­νία της δια­μαρ­τυ­ρί­ας».Via Orefici Primo semaforo Milano

Πολύ αργό­τε­ρα στη Γερ­μα­νία ‑όπως περι­γρά­φε­ται «Στον κήπο με τα θηρία», το συναρ­πα­στι­κό χρο­νι­κό του Erik Larson για την άνο­δο του Τρί­του Ράιχ, το πρώ­το φανά­ρι (χει­ρο­κί­νη­το, που το λει­τουρ­γού­σε ένας αστυ­νο­μι­κός) έκα­νε την εμφά­νι­σή του στο Βερο­λί­νο (πλα­τεία Πότσ­νταμ, Potsdamer Platz που τότε είχε την πιο πυκνή κυκλο­φο­ρία στην Ευρώ­πη) και δυο χρό­νια μετά κατα­σκευά­στη­καν ηλε­κτρι­κά φανά­ρια στην πόλη, που βύθι­σαν το Βερο­λί­νο σε κυκλο­φο­ρια­κό χάος μιας και άνα­βαν όλα ταυτόχρονα.

Traffic lightΚάπως έτσι και με την πρό­ο­δο της τεχνο­λο­γί­ας φτά­σα­με στο σήμε­ρα: θυμί­ζου­με πως η ακο­λου­θία της εμφά­νι­σης των χρω­μά­των στα φανά­ρια, δεν είναι παντού ίδια, (πχ υπάρ­χουν περι­πτώ­σεις που το κίτρι­νο-πορ­το­κα­λί εμφα­νί­ζε­ται μετά το πρά­σι­νο για να προει­δο­ποι­ή­σει πως σε λίγο ανά­βει κόκ­κι­νο, ενώ σε άλλες χώρες ‑όπως και σε εμάς συνή­θως, μαζί με το κόκ­κι­νο πριν το πρά­σι­νο ‑εξ ου και το «πέρα­σα με πορ­το­κα­λί»). Επί­σης το “παλ­λό­με­νο” δεν έχει παντού τον ίδιο κώδι­κα (δεν επέ­χει παντού θέση stop) κλπ.

AmpelmannΦωτεινός σηματοδότης

walk dont

anigif ποδήλατο


🚩🎈  Μια ιστορική ρύθμιση κυκλοφορίας ‑χωρίς σηματοδότη 🔻

Берлин 1 Май 1945

Βερολίνο Берлин 1 Май 1945

Πρω­το­μα­γιά 1945: Ο Κόκ­κι­νος Στρα­τός στο Βερο­λί­νο δίνει τη χαρι­στι­κή βολή στο τέρας του φασισμού-ναζισμού

ℹ️  Η φωτεινή σηματοδότηση στην Ελλάδα

🔹 Στη χώρα μας είχαν κάνει την εμφά­νι­σή τους σε εφη­με­ρί­δες (αρχές του ’30) φωτο­γρα­φί­ες από φωτει­νούς σημα­το­δό­τες που είχαν τοπο­θε­τη­θεί σε διά­φο­ρες πρω­τεύ­ου­σες, αλλά μέχρι το τέλος της δεκα­ε­τί­ας του ’40 ελά­χι­στα φανά­ρια είχαν τοπο­θε­τη­θεί σε κάποιους δρό­μους, με απαρ­χαιω­μέ­νη τεχνο­λο­γία και σε ύψος δεν τα έβλε­πε κανείς.
▪️ Μία στα­τι­στι­κή του 1935 ανα­φέ­ρει ότι στην Αθή­να κυκλο­φο­ρού­σαν συνο­λι­κά 29.063 οχήματα.
▪️ Αγο­ραία 1.699, ταξί 3.021, ΙΧ 2.847, φορ­τη­γά 2.706. λεω­φο­ρεία 1.632, μοτο­συ­κλέ­τες 845, ποδή­λα­τα 8.902, κάρα 7.278, ενώ είχαν απο­μεί­νει και 59 άμαξες.
🔹 Τον Ιού­λιο 1936 τοπο­θε­τή­θη­κε το πρώ­το ηλε­κτρι­κό φανά­ρι στη δια­σταύ­ρω­ση Στα­δί­ου και Πεσμα­τζό­γλου, που αγο­ρά­στη­κε 70.000 δραχ­μές από το Βερο­λί­νο και λει­τουρ­γού­σε 14 ώρες την ημέ­ρα (το βρά­δυ υπάλ­λη­λος του δήμου το έσβη­νε μέσω δια­κό­πτη στην απέ­να­ντι γωνία)
Το δεύ­τε­ρο τοπο­θε­τή­θη­κε, αργό­τε­ρα, στη συμ­βο­λή των οδών Στα­δί­ου και Αιόλου.
Τα πρώ­τα φανά­ρια δεν απέ­δω­σαν τα ανα­με­νό­με­να, εξάλ­λου, το υψη­λό κόστος του ήταν απο­τρε­πτι­κό για την επέ­κτα­ση του συστήματος.
🔹 Η ιδέα εισα­γω­γής ενός συστή­μα­τος φωτει­νής σημα­το­δό­τη­σης (τέλος 10ετίας 1950), ανή­κει στον διοι­κη­τή της τρο­χαί­ας Αλέ­ξαν­δρο Θεο­φα­νί­δη που σε έκθε­σή του ανέ­φε­ρε ότι «οι οδη­γοί μοιά­ζουν να έχουν ορκι­στεί να κάνουν όσες περισ­σό­τε­ρες παρα­βά­σεις μπο­ρούν» και «οι πεζοί από την πλευ­ρά τους συνη­θί­ζουν να περ­πα­τούν μέσα στη μέση του δρό­μου και δεν ανε­βαί­νουν στα πεζο­δρό­μια».
▪️ Στη συνέ­χεια υπήρ­ξε σει­ρά κινή­σε­ων όπως η ίδρυ­ση Σχο­λής Οδη­γών για τους άνδρες της Τρο­χαί­ας, η αγο­ρά των πέντε πρώ­των μοτο­συ­κλε­τών, οι πρώ­τες μονο­δρο­μή­σεις κεντρι­κών οδών και η τοπο­θέ­τη­ση χιλί­ων σημά­των και έγι­νε προ­σπά­θεια εφαρ­μο­γής ενός φιλό­δο­ξου σχε­δια­σμού κυκλο­φο­ρια­κής αγωγής.
▪️ Σύμ­φω­να με δημο­σί­ευ­μα της «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» (21-Αυγ-1959) «από του παρελ­θό­ντος Οκτω­βρί­ου (1958) έχει ολο­κλη­ρω­θεί η εγκα­τά­στα­σις υπό της γερ­μα­νι­κής εται­ρί­ας SIEMENS του συστή­μα­τος αυτο­μά­του σημα­το­δο­τή­σε­ως εις 50 δια­σταυ­ρώ­σεις. Αυτή αρχί­ζει εκ της οδού Μάρ­νης (ΣΣ |> ακό­μη και τότε εμφα­νι­ζό­ταν ο δρό­μος σαν γένους θηλυ­κού, αντί του σωστού «Μάρ­νη») και διά της Ομο­νοί­ας και των τριών κεντρι­κών αρτη­ριών (Πανε­πι­στη­μί­ου, Στα­δί­ου, Ακα­δη­μί­ας) κατα­λή­γει εις την Βασι­λίσ­σης Σοφί­ας (στο ύψος της οδού Ριζά­ρη) και εις την Συγ­γρού. Έχουν τοπο­θε­τη­θεί σημα­το­δό­ται πεζών (πρά­σι­νον και κόκ­κι­νον χρώ­μα­τα) και οχη­μά­των (πρά­σι­νον, κόκ­κι­νον και κίτρι­νον χρώ­μα­τα)»
🔹 Τελι­κά, οι φωτει­νοί σημα­το­δό­τες στην Αθή­να τέθη­καν σε λει­τουρ­γία στις 5‑Σεπ-1960 και την ίδια περί­που περί­ο­δο στο κέντρο της Θεσ­σα­λο­νί­κης, ενώ μέσω του Τύπου δίνο­νταν οδη­γί­ες στους πεζούς και στους οδη­γούς τρο­χο­φό­ρων «διά την κυκλο­φο­ρί­αν με την φωτει­νήν σημα­το­δό­τη­σιν» (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 7‑Αυγ-1960).
🔹 Η αγο­ρά και τοπο­θέ­τη­ση των αρχι­κών σημα­το­δο­τών στοί­χι­σε στο ελλη­νι­κό κρά­τος το δυσθε­ώ­ρη­το ποσό των επτά­μι­ση εκα­τομ­μυ­ρί­ων δραχ­μών (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 9‑Μαρ-1961).
🔹 Έξι μήνες μετά την εφαρ­μο­γή του μέτρου έγι­νε από την Τρο­χαία απο­τί­μη­ση της απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τας του συστή­μα­τος στη «βελ­τί­ω­ση της κυκλο­φο­ρί­ας και μεί­ω­ση τρο­χαί­ων ατυ­χη­μά­των» και της «παρα­βα­τι­κό­τη­τας» των Αθη­ναί­ων οδη­γών και πεζών.
▪️ Σε ένα χρό­νο (ως τον Φεβρουά­ριο 1961) τα συνερ­γεία της Τρο­χαί­ας επέ­βα­λαν 19.649 πρό­στι­μα σε πεζούς και επο­χού­με­νους για παρά­βα­ση του Κ.Ο.Κ. και συγκε­κρι­μέ­να της διά­τα­ξης «περί ερυ­θρού σημα­το­δό­του». Οι παρα­βά­τες είτε πλή­ρω­ναν τότε τα πρό­στι­μα επί τόπου αλλιώς παρε­πέ­μπο­ντο σε Πταισματοδικείο.
🔹Στις αρχές του 1961 καθιε­ρώ­θη­κε και μια νέα ρύθ­μι­ση: το άναμ­μα του πρά­σι­νου και του «Γρη­γό­ρη» με δια­κο­πές (ανα­βό­σβη­μα), που έδι­νε τη δυνα­τό­τη­τα στους πεζούς να περ­νούν την πάρο­δο με δική τους ευθύ­νη, εφό­σον δεν κινεί­το στο δρό­μο αυτοκίνητο
Στα­δια­κά εφαρ­μό­στη­κε η αυτό­μα­τη σημα­το­δό­τη­σηπρά­σι­νο ρεύ­μα-κύμα»: το 1965 στην περιο­χή της πρω­τεύ­ου­σας λει­τουρ­γού­σαν συνο­λι­κά 164 φωτει­νοί σημα­το­δό­τες, που κατέ­στη­σε ανα­γκαία την κατα­σκευή νέου «Κέντρου Σημα­το­δο­τή­σε­ως», που μετα­στε­γά­στη­κε τον επό­με­νο χρό­νο από το κτί­ριο της παλαιάς Βου­λής στο κτί­ριο του Ο.Τ.Ε. στην πλα­τεία Βικτωρίας

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο