Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Για τον πόλεμο της Ουκρανίας και την κινεζική «ειρηνευτική» πρόταση

Του Ελι­σαί­ου Βαγενά //

Η «ειρήνη» τους «χτίζεται» πάνω στα αποκαΐδια και μέσα στις φλόγες του ιμπεριαλιστικού πολέμου

«Αυτοί που βρί­σκο­νται ψηλά λένε:
Πόλε­μος και ειρήνη
Είναι δυο πράγ­μα­τα ολό­τε­λα διαφορετικά.
Ομως η ειρή­νη τους κι ο πόλε­μός τους
Μοιά­ζουν όπως ο άνε­μος κι η θύελλα.
Ο πόλε­μος γεν­νιέ­ται απ’ την ειρή­νη τους
καθώς ο γιος από τη μάνα.
Εχει τα δικά της
απαί­σια χαρακτηριστικά».

(Μπ. Μπρεχτ)

«Ειρη­νευ­τι­κές διερ­γα­σί­ες» και σχε­τι­κές πρω­το­βου­λί­ες, επί της ουσί­ας διευ­θε­τή­σεις με την παρέμ­βα­ση ισχυ­ρών ιμπε­ρια­λι­στι­κών δυνά­με­ων, εκδη­λώ­θη­καν σε πολ­λά σημεία του πλα­νή­τη μας από τις πρώ­τες κιό­λας μέρες της άνοιξης.

Ετσι:

«Ειρη­νευ­τι­κό» γαλ­λο-γερ­μα­νι­κό σχέ­διο προ­ω­θεί­ται στη Σερ­βία, που ζητά από τη σερ­βι­κή κυβέρ­νη­ση να απο­δε­χθεί την έμμε­ση ανα­γνώ­ρι­ση του ΝΑΤΟι­κού προ­τε­κτο­ρά­του του Κοσό­βου, με αντάλ­λαγ­μα τη «διευ­κό­λυν­ση» της ενσω­μά­τω­σης της Σερ­βί­ας και του Κοσό­βου στους «κόλ­πους» του ευρωατλαντισμού.

Πεντα­με­ρής «διά­σκε­ψη ασφα­λεί­ας» των ΗΠΑ, Ισρα­ήλ, Αιγύ­πτου, Ιορ­δα­νί­ας και Παλαι­στι­νια­κής Αρχής πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε στην Ακα­μπα της Ιορ­δα­νί­ας, με στό­χο την «απο­κλι­μά­κω­ση και την απο­τρο­πή περαι­τέ­ρω βίας» ανά­με­σα στον θύτη (βλ. Ισρα­ήλ) και στο θύμα (βλ. λαό της Παλαιστίνης).

Στην Ινδία αρχι­κά οι υπουρ­γοί Οικο­νο­μι­κών και στη συνέ­χεια οι υπουρ­γοί Εξω­τε­ρι­κών της Ομά­δας G20, δηλα­δή των 20 ισχυ­ρό­τε­ρων καπι­τα­λι­στι­κών κρα­τών, συζή­τη­σαν ζητή­μα­τα της παγκό­σμιας ασφά­λειας, χωρίς ωστό­σο να τα βρουν.

Με κόκ­κι­νο οι περιο­χές της Ουκρα­νί­ας που έχει κατα­λά­βει ο ρωσι­κός στρα­τός και έχουν προ­σαρ­τη­θεί στην επι­κρά­τεια της Ρωσι­κής Ομο­σπον­δί­ας. Με μπλε η Υπερ­δνει­στε­ρία, που έχει απο­σχι­στεί από τη Μολ­δα­βία και επι­διώ­κει την προ­σχώ­ρη­ση στη Ρωσι­κή Ομοσπονδία

Επι­πλέ­ον, η Κίνα πρό­βα­λε το δικό της σχέ­διο των «12 σημεί­ων» για την επί­λυ­ση του πολέ­μου στην Ουκρα­νία, που στο ίδιο το κεί­με­νο δεν απο­κα­λεί­ται με το όνο­μά του, αλλά ως «ουκρα­νι­κή κρίση».

Παρα­φρά­ζο­ντας τον ποι­η­τή, τον Μπρεχτ, πρέ­πει να πού­με πως σε όλα τα παρα­πά­νω «ειρη­νευ­τι­κά σχέ­δια», η «ειρή­νη» μοιά­ζει με τον ιμπε­ρια­λι­στι­κό πόλε­μο και έχει τα ίδια απο­κρου­στι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά του, π.χ. σε όλα τα παρα­πά­νω σχέ­δια «ακρο­γω­νιαί­ος λίθος» εξα­κο­λου­θούν να είναι τα κέρ­δη των μονο­πω­λί­ων, αυτά δηλα­δή που έχουν οδη­γή­σει στις ιμπε­ρια­λι­στι­κές επεμ­βά­σεις και πολέμους.

Παρα­κά­τω, θα ασχο­λη­θού­με απο­κλει­στι­κά με το κινε­ζι­κό «ειρη­νευ­τι­κό σχέδιο»1, που αφο­ρά τον ιμπε­ρια­λι­στι­κό πόλε­μο στην Ουκρανία.

Ενας παράξενος πόλεμος…

Η αλή­θεια είναι ότι η ρωσι­κή εισβο­λή στην Ουκρα­νία, τον Φλε­βά­ρη 2022, ήταν μόνο η τυπι­κή κήρυ­ξη του πολέ­μου που έχει ξεκι­νή­σει εδώ και χρό­νια, ανά­με­σα στις δυνά­μεις των ΗΠΑ — ΝΑΤΟ — ΕΕ, που αξιο­ποιούν ως «αιχ­μή» τους την Ουκρα­νία, και από την άλλη την καπι­τα­λι­στι­κή Ρωσία, που αξιο­ποιεί­ται ως «αερό­σα­κος» της Κίνας στη μεγά­λη σύγκρου­ση της τελευ­ταί­ας με τις ΗΠΑ, για την πρω­το­κα­θε­δρία στο ιμπε­ρια­λι­στι­κό σύστημα.

Βεβαί­ως, μιλά­με για έναν «παρά­ξε­νο» πόλε­μο. Οπου την ίδια ώρα που στις μάχες μακε­λεύ­ο­νται χιλιά­δες άνθρω­ποι, οι καπι­τα­λι­στές των δύο πλευ­ρών του πολέ­μου και οι κυβερ­νή­σεις τους εξα­κο­λου­θούν να δια­τη­ρούν, έστω και περιο­ρι­σμέ­νη σε σχέ­ση με πριν από τον Φλε­βά­ρη του 2022, στα­θε­ρή συνερ­γα­σία, μετα­ξύ άλλων και εμπορική.

Ετσι, για παρά­δειγ­μα, η Ρωσία εξα­κο­λου­θεί να που­λά στις ΗΠΑ και στη Γαλ­λία ουρά­νιο για τις πυρη­νι­κές τους εγκα­τα­στά­σεις. Μάλι­στα, καλύ­πτει το 20% των ανα­γκών που έχουν οι 92 πυρη­νι­κοί αντι­δρα­στή­ρες των ΗΠΑ2, ενώ η Γαλ­λία μέσα στο 2022 έλα­βε 153 τόνους ρωσι­κού ουρα­νί­ου, καλύ­πτο­ντας το 15% των ανα­γκών της3. Αλλο παρά­δειγ­μα: Στις 2 Μάρ­τη, από το αμε­ρι­κα­νι­κό Δια­στη­μι­κό Κέντρο «Κένε­ντι» της NASA στο Ακρω­τή­ριο Κανά­βε­ραλ της Φλό­ρι­ντα, εκτο­ξεύ­τη­κε δια­στη­μι­κό σκά­φος με τετρα­με­λές πλή­ρω­μα, δύο Αμε­ρι­κα­νούς, έναν Ρώσο κοσμο­ναύ­τη και έναν αστρο­ναύ­τη των Ηνω­μέ­νων Αρα­βι­κών Εμι­ρά­των, με κατεύ­θυν­ση τον Διε­θνή Δια­στη­μι­κό Σταθ­μό. Ενώ την ίδια μέρα η ρωσι­κή «Gazprom» ανα­κοί­νω­σε πως έστει­λε 42,4 εκα­τομ­μύ­ρια κυβι­κά μέτρα φυσι­κού αερί­ου στην ΕΕ μέσω των αγω­γών της εμπό­λε­μης Ουκρα­νί­ας, προς τέρ­ψη των μετό­χων καπι­τα­λι­στών της. Ενώ η αμε­ρι­κα­νι­κή «Chevron» εξα­κο­λου­θεί να φορ­τώ­νει από το ρωσι­κό λιμά­νι του Νοβο­ρο­σίσκ της Μαύ­ρης Θάλασ­σας το πετρέ­λαιο που εξο­ρύσ­σει στο Καζακ­στάν και το οποίο φτά­νει εκεί δια­τρέ­χο­ντας έναν αγω­γό 1.500 χιλιο­μέ­τρων από τα εδά­φη του Καζακ­στάν και της Ρωσί­ας. Από τον αγω­γό αυτό «ρίχνο­νται» στην παγκό­σμια αγο­ρά τα 2/3 του πετρε­λαί­ου που εξο­ρύσ­σε­ται στο Καζακστάν.

Επι­πλέ­ον, οι ρωσι­κές πρώ­τες ύλες και άλλα εμπο­ρεύ­μα­τα εξα­κο­λου­θούν να κατευ­θύ­νο­νται μέσω «τρί­των» προς τη λεγό­με­νη «συλ­λο­γι­κή Δύση», όπως είναι η ορο­λο­γία που χρη­σι­μο­ποιεί η Ρωσία για να χαρα­κτη­ρί­σει τις χώρες που εφαρ­μό­ζουν το εμπο­ρι­κό εμπάρ­γκο ενα­ντί­ον της, ακό­μη και την Ιαπω­νία ή την Αυστρα­λία, που γεω­γρα­φι­κά δεν ανή­κουν στη Δύση.

Και, από την άλλη, προ­ϊ­ό­ντα που φτιά­χνο­νται στη «συλ­λο­γι­κή Δύση» που­λιού­νται στη Ρωσία μέσω του λεγό­με­νου «παγκό­σμιου Νότου», όπως πλέ­ον χαρα­κτη­ρί­ζο­νται οι χώρες που δεν τηρούν το αντι­ρω­σι­κό εμπάρ­γκο, ανά­με­σά τους η Κίνα, η Ινδία, η Τουρ­κία και άλλες χώρες, που, βέβαια, δεν βρί­σκο­νται στο νότιο ημι­σφαί­ριο της Γης.

Επί­σης, ανοί­γουν νέοι εμπο­ρι­κοί «διά­δρο­μοι», όπως ο διά­δρο­μος «Βορ­ρά — Νότου», π.χ. από τη Ρωσία προς τα λιμά­νια του Ιράν, μέσω της Κασπί­ας Θάλασσας.

Παρά­ξε­νη, αλή­θεια, αυτή η «νέα γεω­γρα­φία», όπως και αυτός ο ιμπε­ρια­λι­στι­κός πόλε­μος, που ενώ θερί­ζει χιλιά­δες ζωές, κυρί­ως νέων ανθρώ­πων της Ουκρα­νί­ας και της Ρωσί­ας, εξα­κο­λου­θεί την ίδια ώρα να αυγα­ταί­νει τα κέρ­δη των λίγων, που κι από τις δύο πλευ­ρές του πολέ­μου πλουτίζουν…

…και οι ανάλογες «συμφωνίες ειρήνης» του Μινσκ

Το πρό­σφα­το κινε­ζι­κό «ειρη­νευ­τι­κό σχέ­διο» δεν είναι το πρώ­το που αφο­ρά τον συγκε­κρι­μέ­νο πόλε­μο. Είχαν προη­γη­θεί οι λεγό­με­νες συμ­φω­νί­ες του Μινσκ.

Γι’ αυτές τις συμ­φω­νί­ες ισχύ­ουν από­λυ­τα όσα είχε γρά­ψει και πάλι ο Μπρεχτ:

«Οταν αυτοί που είναι ψηλά μιλά­νε για ειρήνη

ο απλός λαός ξέρει

πως έρχε­ται ο πόλεμος.

Οταν αυτοί που είναι ψηλά κατα­ριού­νται τον πόλεμο

οι δια­τα­γές για επι­στρά­τευ­ση έχουν υπογραφεί».

Είναι χαρα­κτη­ρι­στι­κό ότι το ΚΚΕ από την πρώ­τη στιγ­μή σημεί­ω­νε τη λεγό­με­νη «διπλω­μα­τι­κή ασά­φεια» των συγκε­κρι­μέ­νων συμ­φω­νιών του Μινσκ, η οποία υπο­δεί­κνυε πως είχα­με απλώς μια συμ­φω­νία «παύ­σης πυρός» πριν ξεκι­νή­σει μια νέα αιματοχυσία.

Σήμε­ρα είναι γνω­στό, από ομο­λο­γί­ες του Ζελέν­σκι ή της Μέρ­κελ, ότι η ευρω­ΝΑ­ΤΟι­κή πλευ­ρά δεν είχε σκο­πό να εφαρ­μό­σει κάτι από αυτές. Επί­σης, από δήλω­ση του Β. Σουρ­κόφ, πρώ­ην συμ­βού­λου του Ρώσου Προ­έ­δρου και ενός εκ των συντα­κτών της συμ­φω­νί­ας Μινσκ 2, προ­κύ­πτει ότι ούτε η ρωσι­κή πλευ­ρά πίστευε στην εφαρ­μο­γή αυτών των συμ­φω­νιών, όταν τις προ­ε­τοί­μα­ζε και τις υπέ­γρα­φε4.

Για­τί όμως ετοι­μά­στη­καν και υπο­γρά­φτη­καν, σπέρ­νο­ντας ψεύ­τι­κες ελπί­δες σε εκα­τομ­μύ­ρια ανθρώ­πους, πρώ­τα απ’ όλα σε αυτούς που βρί­σκο­νταν στην εμπό­λε­μη ζώνη;

Να θυμί­σου­με ότι οι συμ­φω­νί­ες Μινσκ 1 και 2 υπο­γρά­φτη­καν το 2014 και το 2015 αντί­στοι­χα, υπό την αιγί­δα του ΟΑΣΕ. Ηταν τέτοια η ασά­φειά τους, για το πώς θα εφαρ­μο­ζό­ταν η περι­βό­η­τη αυτο­νο­μία των περιο­χών του Ντον­μπάς και πώς θα δια­τη­ρού­νταν ταυ­τό­χρο­να η εδα­φι­κή ακε­ραιό­τη­τα της Ουκρα­νί­ας, που από την αρχή έμπαι­νε το ερώ­τη­μα: Για­τί υπο­γρά­φτη­καν; Για­τί επί 8 χρό­νια μάς τις «κλω­θό­φερ­ναν» και οι δύο πλευ­ρές, ενώ συνε­χι­ζό­ταν το μακελειό;

Η απά­ντη­ση είναι για­τί βόλευαν όλες τις μερί­δες της αστι­κής τάξης και εξέ­φρα­ζαν έναν προ­σω­ρι­νό συμ­βι­βα­σμό στον υφι­στά­με­νο συσχε­τι­σμό δυνάμεων!

Βόλευαν την ουκρα­νι­κή αστι­κή τάξη, που στο μετα­ξύ άλλα­ξε το Σύνταγ­μα, πρό­σθε­σε εκεί τον προ­σα­να­το­λι­σμό στην έντα­ξη σε ΕΕ και ΝΑΤΟ, πήρε νέα αντι­κομ­μου­νι­στι­κά και συνο­λι­κό­τε­ρα αντι­δη­μο­κρα­τι­κά μέτρα σε βάρος όσων αμφι­σβη­τού­σαν τις γεω­πο­λι­τι­κές επι­λο­γές της, επα­νε­ξό­πλι­σε με αμε­ρι­κα­νι­κά και γενι­κά δυτι­κά όπλα τον στρα­τό, τον οποίο ανα­συ­γκρό­τη­σε κι ενσω­μά­τω­σε εκεί και τις φασι­στι­κές ένο­πλες ομά­δες, τύπου Τάγ­μα­τος Αζόφ. Ηθε­λε, λοι­πόν, χρόνο.

Βόλευαν τη ρωσι­κή αστι­κή τάξη και το αντί­στοι­χο τμή­μα των καπι­τα­λι­στών, που είχε το πάνω χέρι στις λεγό­με­νες «Λαϊ­κές Δημο­κρα­τί­ες» του Ντον­μπάς, για­τί ξεκα­θά­ρι­ζαν τις γραμ­μές των ένο­πλων ομά­δων αυτο­ά­μυ­νας του Ντον­μπάς από κάθε μη ελεγ­χό­με­νο από αυτούς στοι­χείο. Σ’ αυτό το διά­στη­μα, ως διά μαγεί­ας…, εξο­λο­θρεύ­τη­καν (δολο­φο­νή­θη­καν) όσοι διοι­κη­τές ένο­πλων ομά­δων της αυτο­ά­μυ­νας του Ντον­μπάς δήλω­ναν κομ­μου­νι­στές και αρι­στε­ροί. Η ρωσι­κή αστι­κή τάξη πήρε ένα σωρό μέτρα για τον έλεγ­χο της κατά­στα­σης στο Ντον­μπάς, μέσα από τη χρη­μα­το­δό­τη­ση και την ανα­διορ­γά­νω­ση του αστι­κού διοι­κη­τι­κού μηχα­νι­σμού των λεγό­με­νων «Λαϊ­κών Δημο­κρα­τιών», ανα­λαμ­βά­νο­ντας τον εξο­πλι­σμό των δυνά­με­ών τους, προ­ω­θώ­ντας εκεί ακό­μη και ακρο­δε­ξιές, εθνι­κι­στι­κές ένο­πλες παρα­στρα­τιω­τι­κές οργα­νώ­σεις, κατά το παρά­δειγ­μα της ουκρα­νι­κής αστι­κής τάξης.

Οταν οι διά­φο­ρες πλευ­ρές της σύγκρου­σης εκτί­μη­σαν ότι οι στό­χοι που είχαν θέσει εκπλη­ρώ­θη­καν και ο συσχε­τι­σμός δυνά­με­ων ήταν πλέ­ον ευνοϊ­κός γι’ αυτές, οι συμ­φω­νί­ες του Μινσκ κατα­λύ­θη­καν και τυπικά.

Ετσι έχουν, σε βασι­κές γραμ­μές, τα πράγ­μα­τα με τις συμ­φω­νί­ες του Μινσκ.

Η νέα κινεζική πρόταση…

Η ειρη­νευ­τι­κή πρό­τα­ση της Κίνας απο­τε­λεί­ται από 12 σημεία, τα οποία περισ­σό­τε­ρο μοιά­ζουν με δια­τύ­πω­ση «κανό­νων», που θα οδη­γή­σουν στην ειρή­νη, όπως υπο­στη­ρί­ζουν οι εμπνευ­στές τους.

Περι­λη­πτι­κά έχει ως εξής:

Σημείο Ι: Σεβα­σμός στην εθνι­κή κυριαρ­χία όλων των χωρών. Το οικου­με­νι­κά ανα­γνω­ρι­σμέ­νο Διε­θνές Δίκαιο, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των σκο­πών και των αρχών της Χάρ­τας των Ηνω­μέ­νων Εθνών, οφεί­λει να τηρεί­ται αυστη­ρά. Η εθνι­κή κυριαρ­χία, η ανε­ξαρ­τη­σία και η εδα­φι­κή ακε­ραιό­τη­τα όλων των κρα­τών πρέ­πει να εξα­σφα­λί­ζο­νται με αποτελεσματικότητα (…)

Σημείο ΙΙ: Εγκα­τά­λει­ψη της ψυχρο­πο­λε­μι­κής νοο­τρο­πί­ας. Η ασφά­λεια μιας χώρας δεν πρέ­πει να επι­διώ­κε­ται σε βάρος άλλων. Η ασφά­λεια μιας περιο­χής δεν πρέ­πει να επι­τυγ­χά­νε­ται με την ενί­σχυ­ση ή την επέ­κτα­ση των στρα­τιω­τι­κών συμ­φω­νιών (μπλοκ). Οι λογι­κές ανη­συ­χί­ες και τα νόμι­μα συμ­φέ­ρο­ντα που αφο­ρούν στην ασφά­λεια όλων των χωρών πρέ­πει να λαμ­βά­νο­νται σοβα­ρά υπό­ψη και να αντι­με­τω­πί­ζο­νται αναλόγως (…)

Σημείο ΙΙΙ: Παύ­ση των εχθροπραξιών (…)

Σημείο ΙV: Επα­νά­λη­ψη των ειρη­νευ­τι­κών συνομιλιών (…)

Σημείο V: Επί­λυ­ση της ανθρω­πι­στι­κής κρίσης (…)

Σημείο VI: Προ­στα­σία αμά­χων και αιχ­μα­λώ­των πολέμου (…)

Σημείο VII: Δια­τή­ρη­ση της ασφά­λειας των πυρη­νι­κών σταθμών (…)

Σημείο VIII: Τα πυρη­νι­κά όπλα δεν πρέ­πει να χρη­σι­μο­ποι­η­θούν και οι πυρη­νι­κοί πόλε­μοι δεν πρέ­πει να συμβούν (…)

Σημείο IX: Διευ­κό­λυν­ση των εξα­γω­γών δημητριακών (…)

Σημείο X: Να αρθούν οι μονο­με­ρείς κυρώσεις (…)

Σημείο XI: Δια­τή­ρη­ση στα­θε­ρών βιο­μη­χα­νι­κών και εφο­δια­στι­κών αλυσίδων (…)

Σημείο XII: Εργα­σία προς την ανα­συ­γκρό­τη­ση μετά τη σύγκρου­ση. Η διε­θνής κοι­νό­τη­τα οφεί­λει να λάβει μέτρα για να υπο­στη­ρί­ξει την ανοι­κο­δό­μη­ση, με το τέλος των μαχών, στις ζώνες των συγκρού­σε­ων. Η Κίνα είναι έτοι­μη να παρά­σχει βοή­θεια και να δια­δρα­μα­τί­σει εποι­κο­δο­μη­τι­κό ρόλο σε αυτήν την προσπάθεια.

…και η νέα «διπλωματική ασάφειά» της

Η πρώ­τη εντύ­πω­ση που μπο­ρεί να προ­κα­λέ­σει στον ανυ­πο­ψί­α­στο ανα­γνώ­στη η συγκε­κρι­μέ­νη πρό­τα­ση, είναι πως πράγ­μα­τι απο­τε­λεί μια καλή και συνε­κτι­κή πρό­τα­ση για να βρε­θεί επι­τέ­λους μια ειρη­νι­κή λύση. Δεν έλει­ψαν και ΚΚ άλλων χωρών που βγή­καν και την χαι­ρέ­τι­σαν, όπως το ευρω­κομ­μου­νι­στι­κό ΚΚ Ισπα­νί­ας, που απαγ­γέλ­λει ύμνους για την ειρή­νη, την ώρα που συμ­με­τέ­χει σε μια κυβέρ­νη­ση χώρας — μέλους του ΝΑΤΟ, που ενερ­γά εμπλέ­κε­ται στον πόλε­μο, στέλ­νο­ντας μεγά­λη ποσό­τη­τα όπλων στην αντι­δρα­στι­κή κυβέρ­νη­ση Ζελέν­σκι. Τέτοια υποκρισία!

Με μια δεύ­τε­ρη όμως ανά­γνω­ση, κάθε ανα­γνώ­στης αυτής της πρό­τα­σης θα κατα­λά­βει ότι έχου­με να κάνου­με με μια ακό­μη «διπλω­μα­τι­κή ασάφεια».

Ετσι, η κινε­ζι­κή πρό­τα­ση μιλά­ει γενι­κά για τον «σεβα­σμό στην εθνι­κή κυριαρ­χία όλων των χωρών», για «ανε­ξαρ­τη­σία και εδα­φι­κή ακε­ραιό­τη­τα όλων των κρα­τών». Είναι χαρα­κτη­ρι­στι­κό ότι σε αυτές τις απο­στρο­φές της κινε­ζι­κής πρό­τα­σης βρή­κε τα θετι­κά σημεία της ο Ουκρα­νός Πρό­ε­δρος, Β. Ζελέν­σκι, εκτι­μώ­ντας πως εδώ η Κίνα μιλά για την κυριαρ­χία και την εδα­φι­κή ακε­ραιό­τη­τα της Ουκρα­νί­ας, που κατα­λύ­θη­καν με τη ρωσι­κή στρα­τιω­τι­κή εισβο­λή του 2022. Ωστό­σο και η ρωσι­κή πλευ­ρά δεν έχει καμία αντίρ­ρη­ση με αυτές τις φρά­σεις στην κινε­ζι­κή πρό­τα­ση, μιας και θεω­ρεί πως τόσο η Κρι­μαία, που ενσω­μα­τώ­θη­κε στη ρωσι­κή επι­κρά­τεια το 2014, όσο και οι νέες περιο­χές που προ­σαρ­τή­θη­καν το 2022 στη Ρωσι­κή Ομο­σπον­δία, απο­τε­λούν μέρος της κυριαρ­χί­ας και της εδα­φι­κής ακε­ραιό­τη­τας της Ρωσί­ας. Η Κρι­μαία, το Ντο­νιέ­τσκ, το Λου­γκάνσκ, η Χερ­σώ­να, η Ζαπο­ρό­ζια θεω­ρού­νται ρωσι­κές περι­φέ­ρειες, που ονο­μα­στι­κά ανα­φέ­ρο­νται πλέ­ον στο κεφά­λαιο 3, άρθρο 65 του ανα­θε­ω­ρη­μέ­νου Συντάγ­μα­τος της Ρωσι­κής Ομο­σπον­δί­ας5.

Οπό­τε όλοι μπο­ρού­με να κατα­λά­βου­με ότι η κινε­ζι­κή πρό­τα­ση, που ανα­φέ­ρε­ται γενι­κά στην «εδα­φι­κή ακε­ραιό­τη­τα» όλων των κρα­τών, περιέ­χει μπό­λι­κη «διπλω­μα­τι­κή ασά­φεια» και σαφώς έχει διπλή ανά­γνω­ση, την ώρα που η ίδια η Κίνα καλεί να στα­μα­τή­σουν να χρη­σι­μο­ποιού­νται στις διε­θνείς σχέ­σεις «τα δύο μέτρα και δύο σταθμά».

Επι­πλέ­ον, όλα αυτά που περι­λαμ­βά­νει περί της «ασφά­λειας μιας χώρας», που «δεν πρέ­πει να επι­διώ­κε­ται σε βάρος άλλων», ήδη περι­λαμ­βά­νο­νταν και στα ντο­κου­μέ­ντα του Οργα­νι­σμού για την Ασφά­λεια και Συνερ­γα­σία στην Ευρώ­πη (ΟΑΣΕ), μέλη του οποί­ου, εκτός από τις χώρες της ΕΕ, είναι και η Ρωσία με τις ΗΠΑ. Κι όμως, όλες αυτές οι δια­κη­ρυγ­μέ­νες αρχές και τόσες άλλες όμορ­φες φιλει­ρη­νι­κές δια­κη­ρύ­ξεις, κάτω από τις οποί­ες είχαν βάλει τις υπο­γρα­φές τους όλα τα αστι­κά κρά­τη, δεν στά­θη­καν ικα­νές να απο­τρέ­ψουν τον πόλε­μο. Για­τί τώρα η ανα­γνώ­ρι­ση αυτών των ίδιων και χιλιοει­πω­μέ­νων αρχών θα τον σταματήσει;

Για να κατα­λά­βου­με τι ακρι­βώς συμ­βαί­νει με τη συγκε­κρι­μέ­νη κινε­ζι­κή πρό­τα­ση πρέ­πει να δού­με τη συνο­λι­κή εικό­να, που έχει δύο βασι­κές αποχρώσεις:

α) Την παρα­πέ­ρα όξυν­ση και την ενί­σχυ­ση και ανα­βάθ­μι­ση των οπλι­κών συστη­μά­των που οι δύο πλευ­ρές αξιο­ποιούν στην πολε­μι­κή σύγκρουση.

β) Τη λεγό­με­νη ανα­συ­γκρό­τη­ση της Ουκρα­νί­ας, μετα­ξύ άλλων και των «νέων εδα­φών», όπως η Ρωσία χαρα­κτη­ρί­ζει τα εδά­φη που έχει ενσω­μα­τώ­σει στην επι­κρά­τειά της.

Η στρατιωτική πλευρά της εμπλοκής της Κίνας στον πόλεμο

Σύμ­φω­να με τον Σιάν Λαν­σίν, Κινέ­ζο καθη­γη­τή Παγκό­σμιας Ιστο­ρί­ας και Πολι­τι­κής, «οι Κινέ­ζοι στρα­τιω­τι­κοί είχαν υπε­ρε­κτι­μή­σει τις δυνα­τό­τη­τες του ρωσι­κού στρα­τού. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, θα έπρε­πε να γνω­ρί­ζουν τους Ρώσους συνα­δέλ­φους τους καλύ­τε­ρα από οποιον­δή­πο­τε άλλο — έχου­με πραγ­μα­το­ποι­ή­σει πολ­λές κοι­νές ασκή­σεις, αλλη­λε­πι­δρά­σεις, δια­λό­γους σε δια­φο­ρε­τι­κά επί­πε­δα. Εχου­με συνη­θί­σει να πιστεύ­ου­με ότι, παρά τα οικο­νο­μι­κά προ­βλή­μα­τα της Ρωσί­ας, αυτή παρα­μέ­νει δεύ­τε­ρη δύνα­μη στον κόσμο στον στρα­τιω­τι­κό τομέα. Αλλά για να είμαι ειλι­κρι­νής, η Κίνα περί­με­νε πολύ περισ­σό­τε­ρα από τις ρωσι­κές στρα­τιω­τι­κές δυνα­τό­τη­τες. Και αυτό είναι ένα μάθη­μα που λαμ­βά­νε­ται πολύ σοβα­ρά υπό­ψη»6.

Οι συγκε­κρι­μέ­νες δυσκο­λί­ες του ρωσι­κού στρα­τού σαφώς μελε­τώ­νται και από τη ΝΑΤΟι­κή πλευ­ρά, ειδι­κά μπρο­στά στους στρα­τιω­τι­κούς στό­χους που θέτει η κάθε πλευ­ρά. Αν η ουκρα­νι­κή πλευ­ρά, προ­μη­θευό­με­νη νέα όπλα από το ΝΑΤΟ, θέτει ως στρα­τιω­τι­κό στό­χο την «απε­λευ­θέ­ρω­ση» όλων των ουκρα­νι­κών εδα­φών, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της Κρι­μαί­ας, η ρωσι­κή πλευ­ρά θέτει ως πρω­ταρ­χι­κό στρα­τιω­τι­κό στό­χο της την «απε­λευ­θέ­ρω­ση» όλων των διοι­κη­τι­κών ορί­ων των περιο­χών που έχει ενσω­μα­τώ­σει στην επι­κρά­τειά της. Επί­σης, δεν μπο­ρεί να αγνοη­θεί το γεγο­νός ότι η Οδησ­σός είναι μόνη μεγά­λη πόλη, που βρί­σκε­ται στο κέντρο μιας λωρί­δας εδα­φών μικρό­τε­ρης των 150 χιλιο­μέ­τρων, που θα μπο­ρού­σε να επι­διώ­ξει να κατα­λά­βει η Ρωσία, ώστε να ολο­κλη­ρώ­σει την πλή­ρη απο­κο­πή της Ουκρα­νί­ας και από τη Μαύ­ρη Θάλασ­σα, επι­τρέ­πο­ντας τη δια­μόρ­φω­ση και χερ­σαί­ου διαύ­λου με τον σημα­ντι­κό «θύλα­κα» της Υπερν­δει­στε­ρί­ας, της περιο­χής που έχει απο­σχι­στεί από τη Μολ­δα­βία και χρό­νια τώρα η ηγε­σία της επι­διώ­κει την ενσω­μά­τω­σή της στη Ρωσία.

Νέα όπλα ρίχνο­νται στα πεδία της μάχης. Η απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τά τους όχι μόνο απο­τε­λεί πρό­κρι­μα για τις νέες πωλή­σεις τους στη μεγά­λη αγο­ρά των εξο­πλι­σμών, όπου ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλ­λία, Κίνα και Γερ­μα­νία έχουν σαφές προ­βά­δι­σμα, αλλά σε τελι­κή φάση θα κρί­νει και τα εδα­φι­κά «κέρ­δη» της κάθε πλευ­ράς της ιμπε­ρια­λι­στι­κής σύγκρουσης.

Τις τελευ­ταί­ες μέρες έχει δυνα­μώ­σει η φημο­λο­γία από τις ΗΠΑ πως η Κίνα ετοι­μά­ζε­ται να στεί­λει νέα όπλα στη Ρωσία. Μάλι­στα, οι ΗΠΑ επέ­βα­λαν κυρώ­σεις στην κινε­ζι­κή εται­ρεία «Spacety», την οποία κατη­γο­ρούν ότι έδω­σε αερο­φω­το­γρα­φί­ες στον ρωσι­κό ιδιω­τι­κό στρα­τό «Βάγκνερ», που έχει ανα­δει­χτεί σε «αιχ­μή του δόρα­τος» των ρωσι­κών στρα­τιω­τι­κών επι­χει­ρή­σε­ων στα εδά­φη της Ουκρα­νί­ας. Ο επι­κε­φα­λής της «Βάγκνερ», προ­σπα­θώ­ντας να απο­κρού­σει αυτές τις κατη­γο­ρί­ες, ισχυ­ρί­στη­κε ότι εδώ και 1,5 χρό­νο ο ιδιω­τι­κός ρωσι­κός στρα­τός έχει στη διά­θε­σή του περί­που 20 δορυ­φό­ρους. Μπο­ρεί έτσι να δει οποιο­δή­πο­τε σημείο της Γης και δεν χρειά­ζε­ται αερο­φω­το­γρα­φί­ες από κινε­ζι­κούς δορυ­φό­ρους7. Την ίδια ώρα έγι­νε γνω­στή η «κόντρα» της «Βάγκνερ» με το ρωσι­κό υπουρ­γείο Αμυ­νας, σχε­τι­κά με την τρο­φο­δο­σία του με πυρο­μα­χι­κά, κάτι που, πέρα από διά­φο­ρες ίντρι­γκες στο εσω­τε­ρι­κό της ρωσι­κής ηγε­σί­ας, επι­βε­βαιώ­νει τη σημα­σία της παρα­πέ­ρα απρό­σκο­πτης τρο­φο­δο­σί­ας των ρωσι­κών επι­χει­ρή­σε­ων με πυρο­μα­χι­κά και νέα όπλα, στην οποία πράγ­μα­τι μπο­ρεί να συμ­βά­λει η Κίνα.

Η κατά­θε­ση, λοι­πόν, της «ειρη­νευ­τι­κής» πρό­τα­σης από την Κίνα έχει σκο­πό να δια­τη­ρή­σει για τη χώρα αυτή ένα καθε­στώς «τυπι­κής ουδε­τε­ρό­τη­τας» στη σύγκρου­ση. Ταυ­τό­χρο­να, στην περί­πτω­ση απόρ­ρι­ψης της κινε­ζι­κής πρό­τα­σης, κάτι στο οποίο ήδη προ­χώ­ρη­σαν οι ΗΠΑ, δίνε­ται ένα επι­πλέ­ον πρό­σχη­μα στην Κίνα να προ­χω­ρή­σει στην πώλη­ση στη Ρωσία πυρο­μα­χι­κών και όπλων. Κανείς δεν μπο­ρεί να υπο­τι­μή­σει ότι η Κίνα είναι αυτήν τη στιγ­μή ο 4ος μεγα­λύ­τε­ρος έμπο­ρος όπλων στον κόσμο και ότι μπο­ρεί άμε­σα να τρο­φο­δο­τή­σει τη Ρωσία τόσο με πυρο­μα­χι­κά, όσο και με σύγ­χρο­να όπλα.

Στρώ­νε­ται το «φαγο­πό­τι» της ανα­συ­γκρό­τη­σης, μέσα στη «φωτιά του πολέμου»

Η κινε­ζι­κή πρό­τα­ση έρχε­ται σε μια στιγ­μή που οι βασι­κές γραμ­μές του μετώ­που μένουν σε μεγά­λο βαθ­μό στα­θε­ρές, κι ενώ ο πόλε­μος δεν έχει κοπά­σει και το αίμα κι από τις δύο πλευ­ρές χύνε­ται ποτά­μι, ταυ­τό­χρο­να έχει στρω­θεί και το «φαγο­πό­τι» της ανα­συ­γκρό­τη­σης των κατα­στραμ­μέ­νων υπο­δο­μών και πόλεων.

Χαρα­κτη­ρι­στι­κά, ο Βέρ­νερ Χόγιερ, πρό­ε­δρος της Ευρω­παϊ­κής Τρά­πε­ζας Επεν­δύ­σε­ων (ΕΤΕπ), δήλω­σε ότι η συγκε­κρι­μέ­νη τρά­πε­ζα μόνο μέσα στο 2022 «χρη­μα­το­δό­τη­σε έργα ύψους 2,2 δισ. ευρώ στην Ουκρα­νία κυρί­ως σε υπο­δο­μές μετα­φο­ρών, Ενέρ­γειας, υδρο­δό­τη­σης, μετα­φο­ράς ηλε­κτρι­κής ενέρ­γειας, σχο­λεία, νοσο­κο­μεία, με την τρέ­χου­σα έκθε­ση στη χώρα να ανέρ­χε­ται σε 7,3 δισ. ευρώ», σημειώ­νο­ντας πως ο λογα­ρια­σμός της «ανα­συ­γκρό­τη­σης» της Ουκρα­νί­ας θα είναι τερά­στιος και απαι­τού­νται «εγγυ­ή­σεις», ενώ καλεί σε «στή­ρι­ξη από ΕΕ και κινη­το­ποί­η­ση του ιδιω­τι­κού τομέα πριν από τη λήξη του πολέ­μου»8.

Ανά­λο­γα, στα εδά­φη που έχει κατα­λά­βει η ρωσι­κή πλευ­ρά και που δεν είναι καθό­λου αμε­λη­τέα, μιας και σε αυτά ζού­νε 11 εκα­τομ­μύ­ρια άνθρω­ποι (2,2 στο Λου­γκάνσκ, 4 στο Ντο­νιέ­τσκ, 1,5 στη Ζαπο­ρί­ζια, 1 στη Χερ­σώ­να, 2,5 στην Κρι­μαία), υπάρ­χουν εκα­το­ντά­δες βιο­μη­χα­νι­κές μονά­δες, τερά­στιος ορυ­κτός πλού­τος και εύφο­ρα εδά­φη. Στην ανοι­κο­δό­μη­ση αυτών των περιο­χών (πλην της Κρι­μαί­ας, που έχει ενσω­μα­τω­θεί στη Ρωσία από το 2014), κι ενώ συνε­χί­ζο­νται οι μάχες, ήδη εργά­ζο­νται όλο το 24ωρο σε 3 βάρ­διες 50 — 60.000 οικο­δό­μοι. Με βάση τα στοι­χεία της νέας υπο­διεύ­θυν­σης του υπουρ­γεί­ου Υπο­δο­μών της Ρωσί­ας, στα «νέα εδά­φη» — όπως απο­κα­λού­νται — της Ρωσί­ας είχαν την 1η Μάρ­τη 2023 απο­κα­τα­στα­θεί 4.700 κτί­ρια και υπο­δο­μές9.

Η κινε­ζι­κή πρό­τα­ση, που δίνει έμφα­ση στην «ανοι­κο­δό­μη­ση» από τον πόλε­μο, είναι στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα η «εκδή­λω­ση ενδια­φέ­ρο­ντος» της Κίνας στο «στρι­μω­ξί­δι» όλων εκεί­νων των κατα­σκευα­στι­κών μονο­πω­λί­ων και των «τρα­πε­ζών ανα­συ­γκρό­τη­σης», που προσ­δο­κούν να κερ­δί­σουν μερί­διο από την «πίτα» της «ανα­συ­γκρό­τη­σης» των κατε­στραμ­μέ­νων από τον πόλε­μο υπο­δο­μών και κατοι­κιών, που και πάλι θα πλη­ρώ­σουν οι λαοί.

Ο κινέ­ζι­κος δρά­κος με το «σπα­θί» και τον «οβο­λό» του διεκ­δι­κεί τη θέση που πιστεύ­ει ότι του ανή­κει και στην καρ­διά της Ευρώπης.

Παρα­πο­μπές:

1. Υπουρ­γείο Εξω­τε­ρι­κών της Κίνας, https://www.fmprc.gov.cn

2. «Οι εξα­γω­γές πυρη­νι­κών καυ­σί­μων και τεχνο­λο­γιών από τη Ρωσία αυξή­θη­καν κατά περισ­σό­τε­ρο από 20% πέρυ­σι», https://forbes.ua/ru

3. «Η Γαλ­λία αγό­ρα­σε 153 τόνους εμπλου­τι­σμέ­νου ουρα­νί­ου από τη Ρωσία για τους πυρη­νι­κούς σταθ­μούς της το 2022», https://tass.ru

4. Ρωσι­κό πρα­κτο­ρείο ειδή­σε­ων «ΤΑΣΣ», 16/2/23, https://tass.ru

5. Το Σύνταγ­μα της Ρωσι­κής Ομο­σπον­δί­ας με τις αλλα­γές του 2022, Ιστο­σε­λί­δα Κρα­τι­κής Δού­μας — http://duma.gov.ru

6) Συνέ­ντευ­ξη του Σιάν Λαν­σίν στον Φ. Λου­κιά­νοφ, αρχι­συ­ντά­κτη του περιο­δι­κού «Η Ρωσία στην παγκό­σμια πολι­τι­κή», https://globalaffairs.ru

7) «Νέα του Ντον­μπάς», https://novosti.dn.ua/ru

8) Βέρ­νερ Χόγιερ: Ο λογα­ρια­σμός ανα­συ­γκρό­τη­σης στην Ουκρα­νία θα είναι τερά­στιος, https://www.in.gr

9) «Πώς η Ρωσία ανα­στη­λώ­νει τη Νεο­ρω­σία από τα ερεί­πια», https://baltnews.com

*Ο Ελι­σαί­ος Βαγε­νάς είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύ­θυ­νος του Τμή­μα­τος Διε­θνών Σχέ­σε­ων της ΚΕ
Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από τον «Ριζο­σπά­στη του Σαββατοκύριακου»

«Ναι, αλλά ο Στά­λιν…», του Νίκου Μόττα

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο