Γιώργης Βαρλάμος: Ένας μεγάλος ζωγράφος — χαράκτης

Ο Γιώρ­γης Βαρ­λά­μος γεν­νή­θη­κε το 1922 στην Πάρο. Σπού­δα­σε ζωγρα­φι­κή στην Ανώ­τα­τη Σχο­λή Καλών Τεχνών με δάσκα­λους τους Ο. Αργυ­ρό και Κ. Παρ­θέ­νη και χαρα­κτι­κή (1942–1947) με δάσκα­λο τον Γιάν­νη Κεφαλ­λη­νό. Συνέ­χι­σε, με τη βοή­θεια υπο­τρο­φί­ας, τις σπου­δές του στο Παρί­σι, στην Ecole des Beaux-Arts ζωγρα­φι­κή και στο College Technique Estienne χαρα­κτι­κή, όπου και ειδι­κεύ­τη­κε στην τέχνη του βιβλί­ου και ιδιαί­τε­ρα στη χάρα­ξη γραμματοσήμων.

Τα χρό­νια της Κατο­χής, ως σπου­δα­στής της Καλών Τεχνών, οργα­νώ­θη­κε στο Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα Ελλά­δας και ανέ­πτυ­ξε αντι­στα­σια­κή δρά­ση. Ήταν ένας από τους δεκά­δες νεα­ρούς καλ­λι­τέ­χνες, σπου­δα­στές της Σχο­λής που συγκρό­τη­σαν το καλ­λι­τε­χνι­κό συνερ­γείο της ΕΠΟΝ.

Είχε τη μεγά­λη τύχη να είναι ένας από τους εκλε­κτό­τε­ρους μαθη­τές του χαρά­κτη Γιάν­νη Κεφαλ­λη­νού. Ο Κεφαλ­λη­νός επέ­λε­ξε ο ίδιος, ως συνερ­γά­τες, τους «μαθη­τές» του στο Εργα­στή­ρι Χαρα­κτι­κής της Σχο­λής, τους Λουί­ζα Μοντε­σά­ντου, Γιώρ­γη Βαρ­λά­μο και Νίκο Δαμια­νά­κη. Εργά­στη­καν συλ­λο­γι­κά για τρία χρό­νια και δημιούρ­γη­σαν ένα μονα­δι­κό έργο, μέγι­στης εικα­στι­κής αξί­ας. Πραγ­μα­το­ποί­η­σαν μια πιστή χαρα­κτι­κή απο­τύ­πω­ση δέκα λευ­κών ληκύ­θων του 5ου π.Χ. αιώ­να από την Αττι­κή και δημιούρ­γη­σαν το λεύ­κω­μα «Δέκα Λευ­καί Αττι­καί Λήκυ­θοι», που κυκλο­φό­ρη­σε σε περιο­ρι­σμέ­νο αριθ­μό αντιτύπων.

Ο Γιώρ­γης Βαρ­λά­μος αγά­πη­σε και μελέ­τη­σε όσο κανείς τη φύση και τους νόμους της τυπο­γρα­φί­ας και του βιβλί­ου. Δια­κρί­θη­κε διε­θνώς για την επι­μέ­λεια βιβλί­ων και λευ­κω­μά­των, με χαρα­κτη­ρι­στι­κό παρά­δειγ­μα το Διε­θνή Δια­γω­νι­σμό της Λει­ψί­ας, όπου δια­κρί­θη­κε για την επι­μέ­λεια βιβλί­ου με ποί­η­ση του Νερού­δα. Σημα­ντι­κό εκδο­τι­κό γεγο­νός υπήρ­ξε η πολυ­τε­λής τρί­το­μη έκδο­ση των τρα­γω­διών του Σοφο­κλή (Παρί­σι, 1973), εικο­νο­γρα­φη­μέ­νη από τον ίδιο με 48 ακουα­ρέ­λες. Επι­με­λή­θη­κε, εικο­νο­γρά­φη­σε και σχε­δί­α­σε πλη­θώ­ρα εξώ­φυλ­λων πολ­λών βιβλί­ων, με πολ­λά ένθε­τα χαρα­κτι­κά του.

Συνερ­γά­στη­κε με πρω­το­πό­ρους καλ­λι­τέ­χνες και δια­νοη­τές. Εικο­νο­γρά­φη­σε με τη χαρα­κτι­κή του μεγά­λους ποι­η­τές και λογο­τέ­χνες. Έλα­βε μέρος και βρα­βεύ­τη­κε σε διε­θνείς εκθέ­σεις (Μόσχα, Βελι­γρά­δι, Λει­ψία, Παρί­σι, Λου­γκά­νο κ.ά.), ενώ για το σύνο­λο του έργου του τιμή­θη­κε από την Ακα­δη­μία Αθη­νών το 1995.

Υπη­ρέ­τη­σε με πάθος τη χαρα­κτι­κή, για­τί τη θεω­ρού­σε «δημο­κρα­τι­κή τέχνη», που με αυτήν το έργο τέχνης μπο­ρεί να είναι προ­σι­τό στους εργα­ζό­με­νους, να είναι πάντα πρω­τό­τυ­πο χωρίς να είναι μοναδικό.

Έδεσε τη ζωή του με το ΚΚΕ έως το τέλος και δεν έπαψε στιγμή να αγωνίζεται

Η κομ­μου­νι­στι­κή ιδε­ο­λο­γία ενέ­πνευ­σε στον Βαρ­λά­μο την αγά­πη για τον άνθρω­πο και τη φύση. Η συνε­πής πολι­τι­κή θέση και στά­ση του του κόστι­σαν την απόρ­ρι­ψη των αιτή­σε­ών του για εκλο­γή του ως καθη­γη­τή Χαρα­κτι­κής στην Ανώ­τα­τη Σχο­λή Καλών Τεχνών, επί τρεις μάλι­στα φορές.

Ο Γιώρ­γης Βαρ­λά­μος αφιέ­ρω­σε όλη τη ζωή και την τέχνη του στον αγώ­να για να γίνει ο κόσμος καλύ­τε­ρος. Με το έργο του βρέ­θη­κε στο πλευ­ρό των αδι­κη­μέ­νων και κατα­πιε­σμέ­νων σε κάθε κρί­σι­μη στιγ­μή της ταξι­κής πάλης: Για τα δει­νά του λαού μας, αλλά και για τον αγώ­να του για τις μεγά­λες αξί­ες, το δίκιο και την ομορ­φιά, με έργα του ενά­ντια στο φασι­σμό, ενά­ντια στον πόλε­μο, για την ειρή­νη. Εργά­στη­κε για την «έξο­δο» της Τέχνης από τα σαλό­νια και με την ακού­ρα­στη δου­λειά του πάλε­ψε για τη συμπό­ρευ­ση της Τέχνης με τις ανά­γκες, τα δικαιώ­μα­τα, τους κοι­νω­νι­κούς και απε­λευ­θε­ρω­τι­κούς αγώ­νες του λαού.

Συμ­με­τεί­χε με άλλους καλ­λι­τέ­χνες στους αγώ­νες για την επαγ­γελ­μα­τι­κή κατο­χύ­ρω­ση των καλ­λι­τε­χνών, έδω­σε συλ­λο­γι­κές μάχες για το δυνά­μω­μα του μαζι­κού πολι­τι­στι­κού κινή­μα­τος, ήταν παρών με το έργο του ως καλ­λι­τέ­χνης στις μεγά­λες στιγ­μές του εργα­τι­κού — λαϊ­κού κινήματος.

Το 1973, η δικτα­το­ρία απο­φά­σι­σε να χρη­μα­το­δο­τή­σει με μηνιαίο μισθό 100 καλ­λι­τέ­χνες για να οικο­δο­μή­σει πολι­τι­στι­κό προ­φίλ. Ο Γιώρ­γης Βαρ­λά­μος ήταν ένας από αυτούς που αρνή­θη­καν αυτήν τη χρηματοδότηση.

Ήταν υπο­ψή­φιος βου­λευ­τής Επι­κρα­τεί­ας του ΚΚΕ, σε πολ­λές εκλο­γι­κές μάχες. Οι αφί­σες του, όπο­τε το κίνη­μα το ζητού­σε, απο­τε­λούν σημα­ντι­κές παρα­κα­τα­θή­κες, με κορύ­φω­ση την αφί­σα του ΚΚΕ το 1981, κατά της έντα­ξης της χώρας μας στην (τότε) ΕΟΚ, αφί­σα που απο­κά­λυ­πτε, με τον πιο απλό και ευρη­μα­τι­κό τρό­πο, το «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο».

Για πολ­λά χρό­νια, από το 1991 έως το τέλος της ζωής του, βοή­θη­σε στην καλ­λι­τε­χνι­κή επι­μέ­λεια των βιβλί­ων του εκδο­τι­κού οίκου του ΚΚΕ, της «Σύγ­χρο­νης Εποχής».

Λίγο πριν «φύγει» από τη ζωή, ο Γιώρ­γης Βαρ­λά­μος άφη­σε στο Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα παρα­κα­τα­θή­κη το έργο του και την επι­θυ­μία του να μαθαί­νουν οι νέοι καλ­λι­τέ­χνες από αυτό, γρά­φο­ντας με το χέρι του:

«Με τον τρό­πο αυτό επι­θυ­μώ να στη­ρί­ξω το κόμ­μα μου, του οποί­ου είμαι μέλος σχε­δόν 70 χρό­νια, στο δύσκο­λο και ηρω­ι­κό αγώ­να που δίνει για την υπε­ρά­σπι­ση των συμ­φε­ρό­ντων του λαού, για την κατάρ­γη­ση της εκμε­τάλ­λευ­σης ανθρώ­που από άνθρω­πο. Το ΚΚΕ εκπρο­σω­πεί και ενσαρ­κώ­νει τη φιλο­σο­φία και κοσμο­θε­ω­ρία που και ο ίδιος επέ­λε­ξα να στη­ρί­ξω και να υπη­ρε­τή­σω με όλες μου τις δυνά­μεις και με τον τρό­πο ζωής μου μέσα από τη συλ­λο­γι­κή δρά­ση. Έτσι θεω­ρώ ότι ολο­κλη­ρώ­νω κι εγώ την προ­σφο­ρά μου στο μεγά­λο και δίκαιο αγώ­να για την απε­λευ­θέ­ρω­ση της εργα­τι­κής τάξης και όλου του εργα­ζό­με­νου λαού από τα δεσμά της ταξι­κής σκλα­βιάς, αγώ­να που με διή­γει­ρε και με συνε­πή­ρε από τα νεα­νι­κά μου χρό­νια και εξα­κο­λου­θεί να φλο­γί­ζει την καρ­διά μου μέχρι και σήμερα».

Πηγή: 902.gr