Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Γιώργος Κοτζιούλας: Όταν ήμουν με τον Άρη (Αναμνήσεις και μαρτυρίες)

metonarh

Επιμέλεια: Οικοδόμος //

Ένα βιβλίο που έλειπε από την ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία, ένα  ιστορικό ντοκουμέντο για την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης στην Ελλάδα (1941-45), ήρθε να προστεθεί στις προθήκες των βιβλιοπωλείων λίγο πριν αποχαιρετήσουμε το 2015. Πρόκειται για την ολοκληρωμένη έκδοση του –εξαντλημένου εδώ και χρόνια- βιβλίου Όταν ήμουν με τον Άρη (Αναμνήσεις)  που είχε κυκλοφορήσει το 1965 από τις εκδόσεις Θεμέλιο, με επιμέλεια και σχολιασμό του Κώστα Κουλουφάκου.

Στη νέα –και καλαίσθητη- έκδοση (εκδόσεις Δρόμων) προστέθηκαν μαρτυρίες και κείμενα που παραλείφθηκαν από την πρώτη εκδοτική παρουσίαση, που αποκαλύπτουν και άλλα άγνωστα γεγονότα και πτυχές εκείνου του αγώνα. Επιπλέον σε αυτό το βιβλίο προστέθηκαν ντοκουμέντα που για άγνωστους λόγους δεν εντάχτηκαν στην αρχική έκδοση, αν και είχαν παραδοθεί προς έκδοση από τη σύζυγο του συγγραφέα Ευμορφία Κοτζιούλα.

Ο Γιώργος Κοτζιούλας, που γνώρισε και έζησε από κοντά τον πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ Αρη Βελουχιώτη, με τις αναμνήσεις και τις μαρτυρίες του, που γράφονται είτε κατά τη διάρκεια των γεγονότων είτε λίγους μήνες μετά το θάνατο του Άρη, εκθέτει με άμεσο και γλαφυρό τρόπο την προσωπικότητα και τη δράση του αρχικαπετάνιου του ΕΑΑΣ και των συναγωνιστών του.

Ο Κοτζιούλας, στο έργο του αυτό, δεν έχει σκοπό ούτε να γράψει ιστορία ούτε να εξυπηρετήσει σκοπιμότητες, αλλά να εκθέσει τα πράγματα όπως τα έζησε, με τους αυθεντικούς διάλογους των πρωταγωνιστών. Με τα κείμενα αυτά ο αναγνώστης θα βιώσει την αμεσότητα των στιγμών, θα ανασυνθέσει τα «ήθη» των προσώπων, θα διεισδύσει στα κίνητρα των «δράσεων» που καθόρισαν τον αντιστασιακό αγώνα, τόσο των πρωτεργατών όσο και του λαού.

Επειδή είναι το πρώτο κείμενο που γράφτηκε αμέσως μετά το θάνατο του Αρη Βελουχιώτη, από έναν δόκιμο και καταξιωμένο λογοτέχνη, από τους λίγους που βγήκαν στα βουνά κοντά στις μάχιμες αντιστασιακές ομάδες κατά την κατοχή, έχει ξεχωριστή αξία, επειδή είναι άμεσο και αυθεντικό, χωρίς να αποφεύγει να θίξει και «κακώς κείμενα» του αγώνα εκείνου.

Την έκδοση επιμελήθηκε (μεταγραφή, επιμέλεια, εισαγωγή, φιλολογικός σχολιασμός των χειρογράφων) η φιλόλογος Σωτηρία Μελετίου, ερευνήτρια του Αρχείου Κοτζιούλα. Ο ερευνητής της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας  Βαγγέλης Τζούκας έκανε τον σχολιασμό των κειμένων, ενώ ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Μιχάλης Μερακλής, γνώστης του έργου του Γ. Κοτζιούλα,  με σημαντική συμβολή στην ανάδειξή του, πρόσφερε το επίμετρο. Την έκδοση προλογίζουν ο εκδότης Ζώης Μπενάρδος και ο Κώστας Κοτζιούλας, γιος του συγγραφέα και διαχειριστής του Αρχείου Κοτζιούλα.

Στην εικονογράφηση του βιβλίου χρησιμοποιήθηκαν σκίτσα του Δημήτρη Μεγαλίδη από το «Λεύκωμα του Αγώνα», συνδιαμορφωτής του οποίου υπήρξε με τα κείμενά του ο Γιώργος Κοτζιούλας.

Το βιβλίο του Γιώργου Κοτζιούλα Όταν ήμουν με τον Άρη (Αναμνήσεις και μαρτυρίες) – (εκδόσεις Δρόμων, Αθήνα 2015) δεν το προτείνουμε απλά στους αναγνώστες μας· τους προτρέπουμε να το αποχτήσουν και να το διαβάσουν.