Γιώργος Κοτζιούλας: Όταν ήμουν με τον Άρη (Αναμνήσεις και μαρτυρίες)

Επι­μέ­λεια: Οικο­δό­μος //

Ένα βιβλίο που έλει­πε από την ελλη­νι­κή και διε­θνή βιβλιο­γρα­φία, ένα  ιστο­ρι­κό ντο­κου­μέ­ντο για την περί­ο­δο της Εθνι­κής Αντί­στα­σης στην Ελλά­δα (1941–45), ήρθε να προ­στε­θεί στις προ­θή­κες των βιβλιο­πω­λεί­ων λίγο πριν απο­χαι­ρε­τή­σου­με το 2015. Πρό­κει­ται για την ολο­κλη­ρω­μέ­νη έκδο­ση του –εξα­ντλη­μέ­νου εδώ και χρό­νια- βιβλί­ου Όταν ήμουν με τον Άρη (Ανα­μνή­σεις)  που είχε κυκλο­φο­ρή­σει το 1965 από τις εκδό­σεις Θεμέ­λιο, με επι­μέ­λεια και σχο­λια­σμό του Κώστα Κουλουφάκου.

Στη νέα –και καλαί­σθη­τη- έκδο­ση (εκδό­σεις Δρό­μων) προ­στέ­θη­καν μαρ­τυ­ρί­ες και κεί­με­να που παρα­λεί­φθη­καν από την πρώ­τη εκδο­τι­κή παρου­σί­α­ση, που απο­κα­λύ­πτουν και άλλα άγνω­στα γεγο­νό­τα και πτυ­χές εκεί­νου του αγώ­να. Επι­πλέ­ον σε αυτό το βιβλίο προ­στέ­θη­καν ντο­κου­μέ­ντα που για άγνω­στους λόγους δεν εντά­χτη­καν στην αρχι­κή έκδο­ση, αν και είχαν παρα­δο­θεί προς έκδο­ση από τη σύζυ­γο του συγ­γρα­φέα Ευμορ­φία Κοτζιούλα.

Ο Γιώρ­γος Κοτζιού­λας, που γνώ­ρι­σε και έζη­σε από κοντά τον πρω­το­κα­πε­τά­νιο του ΕΛΑΣ Αρη Βελου­χιώ­τη, με τις ανα­μνή­σεις και τις μαρ­τυ­ρί­ες του, που γρά­φο­νται είτε κατά τη διάρ­κεια των γεγο­νό­των είτε λίγους μήνες μετά το θάνα­το του Άρη, εκθέ­τει με άμε­σο και γλα­φυ­ρό τρό­πο την προ­σω­πι­κό­τη­τα και τη δρά­ση του αρχι­κα­πε­τά­νιου του ΕΑΑΣ και των συνα­γω­νι­στών του.

Ο Κοτζιού­λας, στο έργο του αυτό, δεν έχει σκο­πό ούτε να γρά­ψει ιστο­ρία ούτε να εξυ­πη­ρε­τή­σει σκο­πι­μό­τη­τες, αλλά να εκθέ­σει τα πράγ­μα­τα όπως τα έζη­σε, με τους αυθε­ντι­κούς διά­λο­γους των πρω­τα­γω­νι­στών. Με τα κεί­με­να αυτά ο ανα­γνώ­στης θα βιώ­σει την αμε­σό­τη­τα των στιγ­μών, θα ανα­συν­θέ­σει τα «ήθη» των προ­σώ­πων, θα διεισ­δύ­σει στα κίνη­τρα των «δρά­σε­ων» που καθό­ρι­σαν τον αντι­στα­σια­κό αγώ­να, τόσο των πρω­τερ­γα­τών όσο και του λαού.

Επει­δή είναι το πρώ­το κεί­με­νο που γρά­φτη­κε αμέ­σως μετά το θάνα­το του Αρη Βελου­χιώ­τη, από έναν δόκι­μο και κατα­ξιω­μέ­νο λογο­τέ­χνη, από τους λίγους που βγή­καν στα βου­νά κοντά στις μάχι­μες αντι­στα­σια­κές ομά­δες κατά την κατο­χή, έχει ξεχω­ρι­στή αξία, επει­δή είναι άμε­σο και αυθε­ντι­κό, χωρίς να απο­φεύ­γει να θίξει και «κακώς κεί­με­να» του αγώ­να εκείνου.

Την έκδο­ση επι­με­λή­θη­κε (μετα­γρα­φή, επι­μέ­λεια, εισα­γω­γή, φιλο­λο­γι­κός σχο­λια­σμός των χει­ρο­γρά­φων) η φιλό­λο­γος Σωτη­ρία Μελε­τί­ου, ερευ­νή­τρια του Αρχεί­ου Κοτζιού­λα. Ο ερευ­νη­τής της σύγ­χρο­νης ελλη­νι­κής ιστο­ρί­ας  Βαγ­γέ­λης Τζού­κας έκα­νε τον σχο­λια­σμό των κει­μέ­νων, ενώ ο καθη­γη­τής του Πανε­πι­στη­μί­ου Αθη­νών Μιχά­λης Μερα­κλής, γνώ­στης του έργου του Γ. Κοτζιού­λα,  με σημα­ντι­κή συμ­βο­λή στην ανά­δει­ξή του, πρό­σφε­ρε το επί­με­τρο. Την έκδο­ση προ­λο­γί­ζουν ο εκδό­της Ζώης Μπε­νάρ­δος και ο Κώστας Κοτζιού­λας, γιος του συγ­γρα­φέα και δια­χει­ρι­στής του Αρχεί­ου Κοτζιούλα.

Στην εικο­νο­γρά­φη­ση του βιβλί­ου χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­καν σκί­τσα του Δημή­τρη Μεγα­λί­δη από το «Λεύ­κω­μα του Αγώ­να», συν­δια­μορ­φω­τής του οποί­ου υπήρ­ξε με τα κεί­με­νά του ο Γιώρ­γος Κοτζιούλας.

Το βιβλίο του Γιώρ­γου Κοτζιού­λα Όταν ήμουν με τον Άρη (Ανα­μνή­σεις και μαρ­τυ­ρί­ες) — (εκδό­σεις Δρό­μων, Αθή­να 2015) δεν το προ­τεί­νου­με απλά στους ανα­γνώ­στες μας· τους προ­τρέ­που­με να το απο­χτή­σουν και να το διαβάσουν.