Είναι ο Σουηδός άνθρωπος;

Γρά­φει ο Πάνος Αλε­πλιώ­της //

Η Σου­η­δία εδώ και πολ­λά χρό­νια προ­τεί­νε­ται σαν την κοι­νω­νία που εχει κατα­φέ­ρει να πετύ­χει για τους πολί­τες της την κοι­νω­νία της ευμά­ρειας μέσα σε συν­θή­κες καπι­τα­λι­σμού. Προ­βάλ­λε­ται σαν πρό­τυ­πο από ρεφορ­μι­στι­κές και οπορ­του­νι­στι­κές πολι­τι­κές δυνά­μεις και πολ­λές φορές σαν δια­καή πολι­τι­κό στό­χο. Δεν ισχύ­ει πια η Σου­η­δία του 60 και του 70. Οι λόγοι δεν θα ανα­λυ­θούν σ’ αυτή την προ­σπά­θεια. Για να εξη­γή­σει κανείς την Σου­η­δι­κή μονο­πω­λια­κή μηχα­νή πρέ­πει να δει σε τι κοι­νό απευ­θύ­νο­νται οι πολι­τι­κοί της Σου­η­δί­ας όταν θα πάρουν τις απο­φά­σεις τους. Ας δού­με μερι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά της σου­η­δι­κής κοι­νω­νι­κής συμπε­ρι­φο­ράς χωρίς να θεω­ρη­θεί ότι μπο­ρεί να εξα­ντλη­θεί το θέμα μόνο με τα παρακάτω.

• Το παι­δί όταν φτά­νει στα 18 πρέ­πει να φύγει από το σπί­τι είτε για σπου­δές είτε για εργα­σία! Αλλιώς θα πλη­ρώ­σει νοί­κι αν συνε­χί­σει να μένει στο σπί­τι των γονιών του και θα αντι­με­τω­πί­ζει και την χλεύη της κοι­νω­νί­ας! Τα χρή­μα­τα που κανείς θα ανα­γκα­στεί να ζητή­σει από τους γονείς του είναι δανει­κά και απαι­τη­τά! Μαθή­μα­τα του σχο­λεί­ου, που ενδε­χό­με­να θα ενί­σχυαν την σχέ­ση παι­διού-γονιού, δεν γίνο­νται όσο μένει στο σπί­τι! Είναι δου­λειά των δασκάλων!
• Οι γονείς μεγά­λης ηλι­κί­ας είτε θα μπουν στο γηρο­κο­μείο είτε θα μεί­νουν μόνοι με “βοή­θεια στο σπί­τι” ακό­μη κι αν μένουν στο διπλα­νό τετρά­γω­νο! Η συγκέ­ντρω­ση της «μεγά­λης» οικο­γέ­νειας (παι­διά, γονείς, εγγό­νια) γίνε­ται μια φορά τον χρό­νο συνή­θως τα Χρι­στού­γεν­να λόγω και των μεγά­λων αποστάσεων.
• Κάθε Σάβ­βα­το εναλ­λάσ­σο­νται τα ζευ­γά­ρια για να βγουν έξω με τους φίλους τους. (Ένα δικό σου, ένα δικό μου!) Όταν δεν ευνο­ούν τα εργα­σια­κά προ­γράμ­μα­τα πηγαί­νουν ξεχω­ρι­στές δια­κο­πές, σαβ­βα­το­κύ­ρια­κα, ημε­ρή­σια κλπ.
• Το κοι­νό καθη­με­ρι­νό οικο­γε­νεια­κό ταμείο εξό­δων και εσό­δων απο­τε­λεί­ται από 2 ίσα μηνιαία μερί­δια! Όλα τα απο­κτη­θέ­ντα μετά το γάμο- συμ­βί­ω­ση είναι κατα­γε­γραμ­μέ­να σε μερί­δια ανά­λο­γα με την οικο­νο­μι­κή συμ­βο­λή του καθε­νός! Δεν αμφι­σβη­τού­νται από κανέ­να συμ­μέ­το­χο! Η έκφρα­ση ”πάρε από μένα” έχει αντι­κα­τα­στα­θεί από το ”δανεί­σου από μένα”.
• Τα κατοι­κί­δια έχουν καλύ­τε­ρη θέση στο σπί­τι από τα μέλη της οικο­γέ­νειας με από­λυ­τη προτεραιότητα.
• Η χαρά η η λύπη, η απο­γο­ή­τευ­ση, η επι­τυ­χία, τα συναι­σθή­μα­τα γενι­κά εκδη­λώ­νο­νται χωρίς ακρό­τη­τες, γέλια- κλά­μα­τα ηχηρά!
• Τα νοή­μα­τα κοφτά με ουσία και όχι μεγά­λα και περι­γρα­φι­κά! Οι προ­τά­σεις μικρές και χωρίς σχό­λια! ( μόνο ο Στρί­μπεργκ το χάλα­σε). Απο­φεύ­γο­νται τα “δυσά­ρε­στα” θέμα­τα στις συζη­τή­σεις, πχ πολι­τι­κή, ανερ­γία, ασθέ­νεια, φτώ­χεια, ατυχήματα..Αποφεύγονται οι από­λυ­τες απόψεις.
• Η άπο­ψη λέγε­ται μόνο όταν ζητη­θεί! Οι όποιες απο­φά­σεις παίρ­νο­νται μετά από βασα­νι­στι­κή σχο­λα­στι­κή ανά­λυ­ση! 45% σχε­δια­σμός, από­φα­ση, 10% εκτέ­λε­ση και 45% παρα­κο­λού­θη­ση των συνε­πειών της από­φα­σης με ενδε­χό­με­νες διορ­θω­τι­κές ενέργειες!
• Η μη εκδή­λω­ση των συναι­σθη­μά­των δεν σημαί­νει ότι δεν υπάρ­χουν. Η εκδή­λω­σή τους όμως είναι σημείο αδυ­να­μί­ας και αποφεύγεται.

Τα παρα­πά­νω βιώ­μα­τα μετά από συνο­λι­κά 9 συν 6 χρό­νια στην Σου­η­δία αν και με 27χρονο κενό ανά­με­σά τους, επι­βε­βαιώ­νο­νται από το περιε­χό­με­νο του βιβλί­ου δυο Σου­η­δών συγ­γρα­φέ­ων, ιστο­ρι­κών με τίτλο: ΕΙΝΑΙ Ο ΣΟΥΗΔΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ;

Oι ιστο­ρι­κοί Lars Trägårdh och Henrik Berggren, στην επα­νέκ­δο­ση του βιβλί­ου τους, που πρω­το­κυ­κλο­φό­ρη­σε το 2006 και μετα­φρά­στη­κε και στα Ελλη­νι­κά, με τον παρα­πά­νω τίτλο, χωρίς να κυκλο­φο­ρή­σει, επα­νέρ­χο­νται στο ερώ­τη­μα ανα­λύ­ο­ντας το πώς χτί­ζο­νται οι ανθρώ­πι­νες σχέ­σεις στην Σου­η­δία κατα­λή­γο­ντας ότι η παρά­δο­ξη ουσία της σου­η­δι­κής κοι­νω­νι­κής σύμ­βα­σης είναι:

”η κοι­νά απο­δε­κτή συμ­φω­νία που στο­χεύ­ει να απε­λευ­θε­ρώ­σει το άτο­μο από την δια­προ­σω­πι­κή εξάρτηση”. 

• Τα παρα­πά­νω δια­μορ­φώ­νουν και “τσι­με­ντά­ρουν” την ατο­μι­κό­τη­τα που όμως δεν είναι απα­ραί­τη­τα “εγω­ι­στι­κή”. Ο Σου­η­δός απλά δεν έχει ανά­γκη την οικο­γέ­νεια, τους φίλους και την κοι­νω­νι­κό­τη­τα στον ίδιο βαθ­μό που έχουν οι υπό­λοι­ποι λαοί.
• Η από­λυ­τη σχέ­ση είναι η σχέ­ση με την φύση άρα και η από­λυ­τη ευχα­ρί­στη­ση είναι η παρα­μο­νή στο δάσος χωρίς να απορ­ρί­πτε­ται η παρέα αν κανείς δεν μπο­ρεί να την απο­φύ­γει! Το από­λυ­το όνει­ρο είναι να μεί­νει κανείς μόνος στην φύση ακό­μη και σε πρω­τό­γο­νες συν­θή­κες, χωρίς ρεύ­μα, νερό και με ξυλόσομπα!
• Η μεγα­λύ­τε­ρη αξία σε μια σχέ­ση είναι η από­λυ­τη ανε­ξαρ­τη­σία! Η μεγα­λύ­τε­ρη αρε­τή, του, της συζύ­γου-συμ­βί­ου αλλά και του φίλου είναι να σέβε­ται και να αγω­νί­ζε­ται για την ανε­ξαρ­τη­σία του συντρό­φου-φίλου του, αφή­νο­ντας στην άκρη οποιο­δή­πο­τε άλλο συναί­σθη­μα, σημειώ­νουν οι συγγραφείς!
• Ο μεγα­λύ­τε­ρος σύμ­μα­χος του Σου­η­δού στον «απε­λευ­θε­ρω­τι­κό» του αγώ­να είναι το ίδιο το κρά­τος! Οι παρο­χές και διευ­κο­λύν­σεις του ενι­σχύ­ουν την ανε­ξάρ­τη­τη ύπαρ­ξη, φοί­τη­ση, εργα­σία, μητρό­τη­τα κλπ. Αρκεί να είναι απο­φα­σι­σμέ­νος κανείς να μετα­κο­μί­σει όπου θα βρε­θεί η δου­λειά η οι σπου­δές κλπ. Οι απο­στά­σεις δεν είναι ποτέ πρό­βλη­μα, ούτε η ηλικία.
• Στη Σου­η­δία, τα μέτρα που παίρ­νο­νται και τα μέσα εφαρ­μο­γής στο­χεύ­ουν στον κάθε πολί­τη χωρι­στά, δίχως να περ­νούν από την οικο­γέ­νεια ή από ιδιω­τι­κές οργα­νώ­σεις. Ετσι προ­κύ­πτει και ο ”κρα­τι­κός ατο­μι­κι­σμός” όπως ανα­φέ­ρουν οι συγγραφείς.

Οι συγ­γρα­φείς αφού ανα­λύ­ουν ιστο­ρι­κά το πώς έχουν προ­κύ­ψει όλα αυτά (αγρο­τι­κές ρίζες, μικρή ιδιο­κτη­σία, οι και­ρι­κές συν­θή­κες, οι μεγά­λες απο­στά­σεις, προ­τε­στα­ντι­σμός, απο­δε­κτή φιλο­λαϊ­κή (!) μοναρ­χία, 200 χρό­νια διαρ­κούς ειρή­νης, μονο­κρα­το­ρία των Σοσια­δη­μο­κρα­τών επί μισό αιώ­να, επί 70 χρό­νια συμ­βό­λαιο εργα­σια­κής ειρή­νης κλπ), φτιά­χνουν την παρα­κά­τω συγκρι­τι­κή εικόνα!

(Ο Αμε­ρι­κά­νος, ο ίδιος και όλη η οικο­γέ­νεια του, έχει απέ­να­ντί του το Κρά­τος για τους φόρους που επι­βά­λει, τους νόμους κλπ, μάλ­λον και οι Έλλη­νες, αλλά είναι πιστός στους κανό­νες της οικογένειας.

Ο Γερ­μα­νός έχει απέ­να­ντί του το κρά­τος και την οικο­γέ­νεια που επι­διώ­κει να τον πει­θαρ­χή­σει στους φόρους, νόμους κλπ αλλά και στους κανό­νες της οικογένειας.

Ό Σου­η­δός μαζί με το κρά­τος, απο­δε­χό­με­νος συνή­θως αδια­μαρ­τύ­ρη­τα τους φόρους, τους νόμους κλπ έχει απέ­να­ντί του τους κανό­νες της ίδιας του της οικογένειας !)

Οι εξαι­ρέ­σεις επι­βε­βαιώ­νουν τον κανό­να! Οι μικτοί γάμοι, η ύπαρ­ξη πολ­λών άλλων εθνι­κο­τή­των δεν έχουν μεγά­λη επί­δρα­ση στο κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κό περι­βάλ­λον του Σου­η­δού. Ο Σου­η­δός ενώ ταξι­δεύ­ει όσο του επι­τρέ­πουν τα οικο­νο­μι­κά του σε θερ­μό­τε­ρες χώρες δεν έχει επη­ρε­α­στεί από τον τρό­πο ζωής των άλλων λαών αν και τους ανα­γνω­ρί­ζει πλε­ο­νε­κτή­μα­τα. Έτσι η πλέ­ον και νομο­θε­τι­κά φιλε­λεύ­θε­ρη κοι­νω­νία στον κόσμο, έχει κατα­φέ­ρει να δημιουρ­γή­σει πολύ ισχυ­ρά «συντη­ρη­τι­κά» δεσμά, παρό­μοια ”κοι­νω­νι­κού” προ­τε­στα­ντι­κού φοντα­με­ντα­λι­σμού, που ισχύ­ουν, δεν αμφι­σβη­τού­νται και δεν χρειά­ζε­ται να επι­βάλ­λο­νται με την βία!

Κάτω από αυτό το πρί­σμα πρέ­πει να ανα­λύ­ει κανείς τον ”Σου­η­δι­κό” καπι­τα­λι­σμό και την Σου­η­δι­κή κοι­νω­νία που θέλει από την μια την από­λυ­τη ελευ­θε­ρία και από την άλλη ανέ­χε­ται να έχει Βασι­λιά στον 21ο αιώνα!

Έτσι ξανα­θυ­μά­μαι τα λόγια ενός παλιού, μορ­φω­μέ­νου, δημο­σιο­γρά­φου, Σου­η­δού, κομ­μου­νι­στή που μού­λε­γε πριν χρό­νια πως ”όταν επι­κρα­τή­σει ο σοσια­λι­σμός σε όλο τον πλα­νή­τη θα οργα­νώ­νο­νται ταξί­δια για την Σου­η­δία για νάρ­χο­νται οι υπό­λοι­ποι λαοί για να βλέ­πουν πώς είναι ο καπιταλισμός.”

_____________________________________________________________________________________________________

Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Δούλεψα σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης. Από το 2011 μένω στην Σουηδία στην πόλη Σβεγκ και δουλεύω στον δήμο της Χεργιεντάλεν σαν διευθυντής τεχνικών και κοινωνικής υποδομής.