Ενας από τους μεγαλύτερους μυκηναϊκούς λαξευτούς τάφους ανακαλύφτηκε κοντά στον Ορχομενό Βοιωτίας

Μια σπου­δαία αρχαιο­λο­γι­κή ανα­κά­λυ­ψη κοντά στον Ορχο­με­νό Βοιω­τί­ας ανα­κοί­νω­σε σήμε­ρα το υπουρ­γείο Πολι­τι­σμού και Αθλη­τι­σμού: «Ένας από τους μεγα­λύ­τε­ρους μυκη­ναϊ­κούς λαξευ­τούς τάφους που έχουν βρε­θεί μέχρι σήμε­ρα στην Ελλά­δα ήρθε στο φως στο Προ­σή­λιο του Δήμου Λεβα­δέ­ων, κοντά στον Ορχο­με­νό, κατά τη διάρ­κεια του πρώ­του έτους του πεντα­ε­τούς προ­γράμ­μα­τος συνερ­γα­σί­ας ανά­με­σα στο Υπουρ­γείο Πολι­τι­σμού και Αθλητισμού/Εφορεία Αρχαιο­τή­των Βοιω­τί­ας και της Βρε­τα­νι­κής Σχο­λής Αθηνών/Πανεπιστήμιο του Cambridge. Συγκε­κρι­μέ­να, πρό­κει­ται για τον ένα­το σε μέγε­θος θαλα­μοει­δή τάφο, από τους περί­που 4.000 που έχουν ανα­σκα­φεί τα τελευ­ταία 150 χρόνια».

Η κατα­σκευή, που είναι μνη­μειώ­δης και μαρ­τυ­ρά την ιδιαί­τε­ρη φρο­ντί­δα που κατα­βλή­θη­κε για τη δημιουρ­γία της, απο­τε­λεί­ται από έναν νεκρι­κό θάλα­μο, στον οποίο οδη­γεί λαξευ­τός δρό­μος, μήκους 20 μ., ο οποί­ος απο­λή­γει σε εντυ­πω­σια­κή αίθου­σα επι­φά­νειας 42 τμ. «Τις τέσ­σε­ρις πλευ­ρές της αίθου­σας περι­τρέ­χει λαξευ­τό θρα­νίο (πεζού­λι) καλυμ­μέ­νο με πηλο­κο­νί­α­μα. Το αρχι­κό ύψος της ορο­φής, η οποία είχε σχή­μα δίρ­ρι­χτης στέ­γης, υπο­λο­γί­ζε­ται στα 3.5 μ. Ωστό­σο, η αρχι­κή στέ­γη άρχι­σε να καταρ­ρέ­ει ήδη από την αρχαιό­τη­τα, ίσως μάλι­στα ακό­μη και στη μυκη­ναϊ­κή επο­χή, δίνο­ντας στο εσω­τε­ρι­κό του θαλά­μου σπη­λαιώ­δη όψη, συνο­λι­κού ύψους 6.5 μ.», σημειώ­νει η ανα­κοί­νω­ση του ΥΠΠΟΑ, που συμπλη­ρώ­νει ότι «η κατάρ­ρευ­ση της ορο­φής δια­τά­ρα­ξε σε κάποιο βαθ­μό τη θέση του νεκρού και των αντι­κει­μέ­νων του, παράλ­λη­λα όμως κάλυ­ψε και προ­στά­τε­ψε το ταφι­κό στρώ­μα από μετα­γε­νέ­στε­ρες επεμ­βά­σεις. Στο δάπε­δο του θαλά­μου βρέ­θη­κε ένας άνδρας, 40–50 χρο­νών, τον οποίο συνό­δευαν προ­σε­κτι­κά επι­λεγ­μέ­να αντι­κεί­με­να. Εντο­πί­στη­καν πάνω από δέκα επι­κασ­σι­τε­ρω­μέ­να αγγεία, ζεύ­γος στο­μί­δων (τμή­μα­τα από χαλι­νά­ρια αλό­γων), εξαρ­τή­μα­τα τόξου, βέλη, περό­νες, κοσμή­μα­τα από διά­φο­ρα υλι­κά, κτέ­νια, ένας σφρα­γι­δό­λι­θος και ένα σφρα­γι­στι­κό δαχτυλίδι».

Σύμ­φω­να με το υπουρ­γείο, «η κατα­σκευή του τάφου χρο­νο­λο­γεί­ται περί­που στα μέσα του 14ου αι. π.Χ. και η αξία του έγκει­ται στο ότι απέ­δω­σε ένα από τα καλύ­τε­ρα μέχρι σήμε­ρα τεκ­μη­ριω­μέ­να ταφι­κά σύνο­λα της ανα­κτο­ρι­κής περιό­δου στην ηπει­ρω­τι­κή Ελλά­δα. Αξί­ζει να σημειω­θεί ότι μεμο­νω­μέ­νες ταφές με σημα­ντι­κά ευρή­μα­τα σώζο­νται εξαι­ρε­τι­κά σπά­νια σε μνη­μεια­κούς μυκη­ναϊ­κούς θαλα­μω­τούς τάφους, καθώς αυτοί χρη­σι­μο­ποιού­νται συνή­θως για πολ­λα­πλές ταφές και για πολ­λές γενιές, με απο­τέ­λε­σμα να δια­τα­ράσ­σο­νται ή να υφαρ­πά­ζο­νται τα κτε­ρί­σμα­τά τους. Συνε­πώς, το σημα­ντι­κό στην περί­πτω­ση του τάφου του Προ­ση­λί­ου είναι ότι όλα τα αντι­κεί­με­να που βρέ­θη­καν συσχε­τί­ζο­νται με τον μονα­δι­κό νεκρό που εντα­φιά­στη­κε εκεί».

Το ΥΠΠΟΑ συνε­χί­ζει ότι «η ανεύ­ρε­ση της συγκε­κρι­μέ­νης ταφής και των κτε­ρι­σμά­των της θα δώσει την ευκαι­ρία στους ερευ­νη­τές να κατα­νο­ή­σουν καλύ­τε­ρα τις ταφι­κές πρα­κτι­κές της περιο­χής κατά τους μυκη­ναϊ­κούς χρό­νους. Για παρά­δειγ­μα, η ενα­πό­θε­ση πολ­λών κοσμη­μά­των σε ανδρι­κή ταφή αμφι­σβη­τεί ‑όπως και στην περί­πτω­ση του κατά έναν αιώ­να παλαιό­τε­ρου πολε­μι­στή από την Πύλο που βρέ­θη­κε το 2015- τη μέχρι τώρα ευρέ­ως δια­δε­δο­μέ­νη πεποί­θη­ση ότι τα κοσμή­μα­τα συνό­δευαν κυρί­ως γυναί­κες στην τελευ­ταία τους κατοι­κία. Αξιο­ση­μεί­ω­το είναι, επί­σης, το γεγο­νός πως ‑με εξαί­ρε­ση δύο μικρούς ψευ­δό­στο­μους αμφο­ρείς- δεν βρέ­θη­κε γρα­πτή μυκη­ναϊ­κή κερα­μι­κή στον τάφο, η οποία, κατά τα άλλα, είναι εξαι­ρε­τι­κά δημο­φι­λής τη συγκε­κρι­μέ­νη περίοδο».

Σύμ­φω­να με το ΥΠΠΟΑ, «η ανα­σκα­φι­κή ομά­δα εικά­ζει πως ο τάφος σχε­τί­ζε­ται με το ανα­κτο­ρι­κό κέντρο του μυκη­ναϊ­κού Ορχο­με­νού, ο οποί­ος απέ­χει περί­που 3,5 χλμ. και ήταν το σημα­ντι­κό­τε­ρο κέντρο της βόρειας Βοιω­τί­ας τον 14ο — 13ο αι. π.Χ. Ορα­τά τεκ­μή­ρια της δύνα­μης του Ορχο­με­νού απο­τε­λούν ακό­μη και σήμε­ρα ο θολω­τός τάφος «του Μινύ­ου», ο οποί­ος είναι συγκρί­σι­μος σε μέγε­θος με τον τάφο «του Ατρέ­ως» στις Μυκή­νες, αλλά και τα μνη­μειώ­δη απο­στραγ­γι­στι­κά έργα της Κωπαϊ­δας που κατα­σκευά­στη­καν και λει­τουρ­γού­σαν υπό την επί­βλε­ψή του την επο­χή της ακμής του. Συνε­πώς, ο νεκρός του Προ­ση­λί­ου φαί­νε­ται ότι ανή­κε στα ανώ­τε­ρα κοι­νω­νι­κά στρώ­μα­τα της τοπι­κής μυκη­ναϊ­κής εξου­σί­ας. Η σημα­ντι­κή κοι­νω­νι­κή του θέση του εξα­σφά­λι­σε μετά θάνα­τον μία εντυ­πω­σια­κή αιώ­νια κατοι­κία, την οποία όμως θαύ­μα­σαν μόνο κατά τη μεγα­λό­πρε­πη ταφή του, πριν καλυ­φθεί για πάντα με χώμα, μαζί με τα τεκ­μή­ρια της εξου­σί­ας του».

Το ανα­σκα­φι­κό πρό­γραμ­μα του Προ­ση­λί­ου διε­ξή­χθη κατό­πιν άδειας του υπουρ­γεί­ου Πολι­τι­σμού και Αθλη­τι­σμού. Τη διεύ­θυν­ση της ανα­σκα­φής και του διε­πι­στη­μο­νι­κού πεντα­ε­τούς προ­γράμ­μα­τος στο Προ­σή­λιο ασκούν η δρ. Αλε­ξάν­δρα Χαρα­μή, Προϊ­στα­μέ­νη της Εφο­ρεί­ας Αρχαιο­τή­των Βοιω­τί­ας και ο δρ. Γιάν­νης Γαλα­νά­κης, Επί­κου­ρος Καθη­γη­τής του Πανε­πι­στη­μί­ου του Cambridge. Τους υπεύ­θυ­νους πλαι­σιώ­νουν ‑από την πλευ­ρά της Εφο­ρεί­ας Αρχαιο­τή­των Βοιω­τί­ας- η αρχαιο­λό­γος Κ. Καλ­λι­γά, ενώ η ομά­δα της Βρε­τα­νι­κής Σχο­λής συμπλη­ρώ­νε­ται από τον γεω­αρ­χαιο­λό­γο Π. Καρ­κά­να, διευ­θυ­ντή του εργα­στη­ρί­ου Wiener της Αμε­ρι­κα­νι­κής Σχο­λής Κλα­σι­κών Σπου­δών και την Ιω. Μου­τά­φη, υπεύ­θυ­νη της οστε­ο­αρ­χαιο­λο­γι­κής μελέτης.

Πηγή: thepressroom.gr