Τις τελευ­ταί­ες μέρες γινό­μα­στε μάρ­τυ­ρες της εντει­νό­με­νης λήψης περιο­ρι­στι­κών μέτρων στη χώρα, με απο­κο­ρύ­φω­μα την ανα­κοί­νω­ση της κυβέρ­νη­σης για απα­γό­ρευ­ση των μετα­κι­νή­σε­ων όλων των κατοί­κων σε μια προ­σπά­θεια να περιο­ρι­στεί η εξά­πλω­ση του κορο­νοϊ­ού. Εύκο­λα θα ανα­λο­γι­στεί κανείς ότι τέτοια μέτρα είναι, αν μη τι άλλο, ανα­γκαία απέ­να­ντι σε έναν τόσο «ύπου­λο» και «επι­θε­τι­κό» εχθρό. Ειδι­κά αν σκε­φτεί ότι όλα σχε­δόν τα μέτρα που έχουν ανα­κοι­νώ­σει η κυβέρ­νη­ση και οι επι­στη­μο­νι­κοί της φορείς είναι τέτοιας φύσε­ως (καρα­ντί­να, περιο­ρι­σμοί στις συνα­θροί­σεις, περιο­ρι­σμοί στα ταξί­δια, περιο­ρι­σμοί στις μετα­κι­νή­σεις κ.λπ.)…

Ωστό­σο το βασι­κό ερώ­τη­μα είναι το εξής: Αρκούν τα τόσα περιο­ρι­στι­κά μέτρα από μόνα τους ώστε να αντι­με­τω­πι­στεί μια τέτοια παν­δη­μία; Δικαιο­λο­γού­νται από ιατρι­κής σκοπιάς;

Να ξεκα­θα­ρί­σου­με:
Τα όποια μέτρα ατο­μι­κής προ­στα­σί­ας και τα όποια περιο­ρι­στι­κά μέτρα για την πρό­λη­ψη της δια­σπο­ράς του ιού είναι απο­σπα­σμα­τι­κά και ως εκ τού­του εν μέρει αποτελεσματικά.
Το σίγου­ρο είναι πως από μόνα τους δεν αρκούν.
Αν δεν ανα­λά­βουν η κυβέρ­νη­ση και το κρά­τος τις ευθύ­νες τους απέ­να­ντι στην κοι­νω­νία τότε θα θρη­νή­σου­με πολ­λά θύμα­τα από ανθρώ­πους που θα μπο­ρού­σαν να είχαν σωθεί.

✔️  Κρίσιμα ερωτήματα πάνω στην ουσία του θέματος

Ας δού­με κάποια στοι­χεία με βάση τη διε­θνή βιβλιο­γρα­φία και διά­φο­ρες επι­στη­μο­νι­κές πηγές που ανα­δει­κνύ­ουν την αντι­πα­ρά­θε­ση που υπάρ­χει και εντός της επι­στη­μο­νι­κής κοι­νό­τη­τας για την αντι­με­τώ­πι­ση του ιού, τα οποία προ­φα­νώς αξιο­ποιού­νται κριτικά:

1) Ολο και περισ­σό­τε­ροι επι­στή­μο­νες ανά τον κόσμο δηλώ­νουν ότι τα περιο­ρι­στι­κά μέτρα από μόνα τους δεν επαρ­κούν για την αντι­με­τώ­πι­ση μιας τέτοιας παν­δη­μί­ας¹. Τονί­ζουν δε ότι δεν υπάρ­χουν ούτε καν οι κατάλ­λη­λες επι­δη­μιο­λο­γι­κές μελέ­τες που να απο­δει­κνύ­ουν το αντί­θε­το. Αυτό που η απα­γό­ρευ­ση της κυκλο­φο­ρί­ας, τα περιο­ρι­στι­κά μέτρα και οι καρα­ντί­νες κατα­φέρ­νουν να κάνουν είναι η καθυ­στέ­ρη­ση της μετά­δο­σης του ιού στο χώρο και το χρό­νο και μόνο αυτό.

Ρωτά­με: Για­τί ακό­μα και τώρα δεν προ­σλαμ­βά­νο­νται άμε­σα και σε μόνι­μες θέσεις όλοι οι υγειο­νο­μι­κοί που απαι­τού­νται ώστε να ανοί­ξουν τα κλει­στά κρε­βά­τια στις ΜΕΘ; Για­τί δεν επι­τάσ­σο­νται άμε­σα όλα τα ιδιω­τι­κά νοσο­κο­μεία, οι ιδιω­τι­κές κλί­νες, οι ιδιώ­τες για­τροί; Αυτά δεν είναι απο­τε­λε­σμα­τι­κά μέτρα περιο­ρι­σμού της μετά­δο­σης και αντι­με­τώ­πι­σης; ‘Η μήπως κοστίζουν;

2) Επι­στή­μο­νες, ιατροί, επι­δη­μιο­λό­γοι από κορυ­φαία πανε­πι­στή­μια των ΗΠΑ, σε ανοι­χτή επι­στο­λή τους, τονί­ζουν την ανά­γκη δρα­στι­κής στε­λέ­χω­σης, οικο­νο­μι­κής αλλά και υλι­κο­τε­χνι­κής ενί­σχυ­σης των μονά­δων Υγεί­ας, καθώς και μέτρων στή­ρι­ξης, προ­στα­σί­ας και οικο­νο­μι­κής ενί­σχυ­σης των εργα­ζο­μέ­νων τόσο στον τομέα της Υγεί­ας όσο και γενι­κό­τε­ρα².

Ρωτά­με: Για­τί δεν εξα­σφα­λί­ζε­ται επάρ­κεια σε μέτρα ατο­μι­κής προ­στα­σί­ας για όλους τους εργα­ζό­με­νους και ιδί­ως στα νοσο­κο­μεία; Αντί έστω και γι’ αυτά τα μέτρα που μπο­ρούν να παρ­θούν στο «παρά 5», για­τί στην Ελλά­δα ο ΕΟΔΥ βγά­ζει κατευ­θυ­ντή­ριες οδη­γί­ες για το πώς θα πρέ­πει να συμπε­ρι­φέ­ρο­νται οι υγειο­νο­μι­κοί σε περί­πτω­ση που τα μέσα ατο­μι­κής προ­στα­σί­ας δεν επαρ­κούν (π.χ. σε περί­πτω­ση που δεν υπάρ­χουν γάντια οι υγειο­νο­μι­κοί θα πρέ­πει να συνε­χί­σουν τη δου­λειά τους χωρίς γάντια και απλά να πλύ­νουν πολύ καλά τα χέρια τους);³ Για­τί πολ­λοί εργα­ζό­με­νοι ανα­γκά­ζο­νται να ράψουν τις δικές τους μάσκες (βλέ­πε «Δρο­μο­κα­ΐ­τειο») ή να τις πλη­ρώ­σουν πανά­κρι­βα εάν και όταν τις βρουν;

3) Ολο και περισ­σό­τε­ροι υγειο­νο­μι­κοί και νομι­κοί τονί­ζουν την ανά­γκη λήψης των ανα­γκαί­ων και όχι υπέρ­με­τρων περιο­ρι­στι­κών μέτρων, έτσι ώστε να υπάρ­χει και ο αντί­στοι­χος σεβα­σμός στα δημο­κρα­τι­κά δικαιώ­μα­τα και ελευ­θε­ρί­ες⁴. Ταυ­τό­χρο­να τονί­ζουν ότι τα μέτρα περιο­ρι­σμού πρέ­πει να εφαρ­μό­ζο­νται προς όφε­λος των πολι­τών και της κοι­νω­νί­ας και όχι ενα­ντί­ον τους.

Ρωτά­με: Πώς είναι δυνα­τόν να απα­γο­ρεύ­ο­νται οι συνα­θροί­σεις άνω των 10 ατό­μων σε ανοι­χτό χώρο, αλλά σε δεκά­δες εργα­σια­κούς χώρους να «συνα­θροί­ζο­νται» πολύ περισ­σό­τε­ροι εργα­ζό­με­νοι, χωρίς μέτρα ατο­μι­κής προ­στα­σί­ας, για να συνε­χί­σει να κερ­δί­ζει ο εργο­δό­της; Δεν είναι δυνα­τόν να μην μπο­ρούν να απα­γο­ρευ­τούν οι απο­λύ­σεις (στα έργα κι όχι στα λόγια). Εκτός εάν η κυβέρ­νη­ση τις θεω­ρεί μέτρο για την αντι­με­τώ­πι­ση του «συνω­στι­σμού» στους εργα­σια­κούς χώρους… Δεν είναι δυνα­τόν αντί να πολ­λα­πλα­σιά­ζο­νται τα δρο­μο­λό­για των Μέσων Μαζι­κής Μετα­φο­ράς, ώστε να μη συνω­στί­ζε­ται ο κόσμος, αυτά να μειώ­νο­νται. Ο κορυ­φαί­ος παρα­λο­γι­σμός (ή μήπως είναι πολι­τι­κή από­φα­ση;) φαί­νε­ται στην άρση της απα­γό­ρευ­σης πολι­τι­κής επι­στρά­τευ­σης και κάθε μορ­φής επί­τα­ξης κατά τη διάρ­κεια απερ­γί­ας, πέραν της μελ­λο­ντι­κής εφαρ­μο­γής του μέτρου στη μετα-Covid19 επο­χή… Την ίδια στιγ­μή, ενώ 42.000 επι­πλέ­ον εργα­ζό­με­νοι έχουν χάσει τη δου­λειά τους από τις αρχές Μάρ­τη, δεν είναι στους λόγους μετα­κί­νη­σης η ελεύ­θε­ρη κυκλο­φο­ρία ενός μέλους ΔΣ σωματείου.

4) Για­τί αυτά τα μέτρα περιο­ρι­σμού δεν συνο­δεύ­ο­νται από αντί­στοι­χους προ­λη­πτι­κούς ελέγ­χους, καθε­το­ποι­η­μέ­νους μέσα στην κοινότητα;

Ακό­μα και η πεί­ρα από καπι­τα­λι­στι­κές χώρες δεί­χνει ότι κάτι τέτοιο μπο­ρεί να έχει καλύ­τε­ρα απο­τε­λέ­σμα­τα. Η Κίνα έχτι­σε ακό­μη και ολό­κλη­ρα νοσο­κο­μεία εντός ολί­γων ημε­ρών για να εξα­σφα­λί­σει τις ανα­γκαί­ες υπο­δο­μές για την αντι­με­τώ­πι­ση της κατά­στα­σης. Επί­σης, επι­στή­μο­νες από τη Γερ­μα­νία (η οποία παρά τον μεγά­λο αριθ­μό κρου­σμά­των παρου­σιά­ζει πολύ μικρό αριθ­μό θανά­των από τον ιό) τονί­ζουν ότι το βασι­κό μέτρο πρό­λη­ψης — συμπλη­ρω­μα­τι­κά προς τα περιο­ρι­στι­κά μέτρα — είναι η έγκαι­ρη διά­γνω­ση μέσω της μαζι­κής εφαρ­μο­γής δια­γνω­στι­κών τεστ στον πλη­θυ­σμό⁵. Αντί­στοι­χη είναι και η εμπει­ρία από τη Νότια Κορέα, η οποία μάλι­στα κατά­φε­ρε να περιο­ρί­σει σημα­ντι­κά ακό­μη και τον αριθ­μό των κρουσμάτων.

Ρωτά­με: Για­τί τα τεστ για τον ιό γίνο­νται με όλο και αυστη­ρό­τε­ρα κρι­τή­ρια; Μήπως λόγω έλλει­ψης αντι­δρα­στη­ρί­ων; Για­τί δεν υπάρ­χει επαρ­κές προ­σω­πι­κό να τα κάνει; Για­τί δεν επαν­δρώ­νο­νται τώρα τα νοσο­κο­μεία και η Πρω­το­βάθ­μια Φρο­ντί­δα Υγεί­ας με βάση τις πραγ­μα­τι­κές τους ελλείψεις;

✔️  Αποθέωση της ατομικής ευθύνης

Στη σημε­ρι­νή κατά­στα­ση που βιώ­νου­με, η ατο­μι­κή ευθύ­νη εκθειά­ζε­ται ως η μονα­δι­κή λύση απέ­να­ντι σε ένα συλ­λο­γι­κό πρό­βλη­μα, ενώ οι πραγ­μα­τι­κοί υπεύ­θυ­νοι για την αδυ­να­μία μας να αμυν­θού­με απέ­να­ντι στην παν­δη­μία μένουν στο απυ­ρό­βλη­το, «νίπτουν τας χεί­ρας» τους και παίρ­νουν μέτρα απα­γό­ρευ­σης της κυκλοφορίας.

Βγή­κες από το σπί­τι; Είσαι συνέ­νο­χος…
Η κυβέρ­νη­ση δεν έχει προ­μη­θεύ­σει τα νοσο­κο­μεία με γάντια, μάσκες, ανα­πνευ­στή­ρες, κλί­νες ΜΕΘ; Δεν φταί­ει σε τίπο­τα…
Αφού σου είπα­με …μη βγαί­νεις από το σπίτι!

Οπως τονί­ζουν λοι­πόν οι αρμό­διοι, «ο καθέ­νας είναι υπεύ­θυ­νος για τον εαυ­τό του!».
Ο Μεσαί­ω­νας σε όλο του το μεγαλείο!

ΥΓ:
Ενας από τους υπουρ­γούς για να δικαιο­λο­γή­σει αυτές τις απο­φά­σεις επι­κα­λέ­στη­κε το βιβλίο του Αλμπέρ Καμί «Η Πανού­κλα», ένα μνη­μειώ­δες έργο ενά­ντια στον φασι­σμό και τον πόλεμο.
Δεν ξέρου­με αν το έχει δια­βά­σει… Πάντως, στο τέλος ο Καμί γράφει:
«Η μαρ­τυ­ρία όσων χρειά­στη­κε να πρά­ξουν και αναμ­φί­βο­λα όφει­λαν και πάλι να πρά­ξουν ενά­ντια στον τρό­μο και στα αδυ­σώ­πη­τα όπλα του, παρά τους προ­σω­πι­κούς τους σπα­ραγ­μούς, όλοι οι άνθρω­ποι που μη μπο­ρώ­ντας να είναι άγιοι και αρνού­με­νοι να απο­δε­χτούν τις μάστι­γες, προ­σπα­θούν ωστό­σο να είναι για­τροί».

Παρα­πο­μπές

1. Effectiveness of travel bans – readily used during infectious disease outbreaks — mostly unknown,
2. Achieving A Fair and Effective COVID-19 Response: An Open Letter to Vice-President Mike Pence, and Other Federal, State and Local Leaders from Public Health and Legal Experts in the United States
3. Οδη­γί­ες για τη χρή­ση του εξο­πλι­σμού ατο­μι­κής προ­στα­σί­ας σε περί­πτω­ση ελλείψεων 
4. Covid-19 — The Law and Limits of Quarantine, Wendy E. Parmet, J.D., and Michael S. Sinha, M.D., J.D., M.P.H.,
5. Experts: Rapid Testing Helps Explain Few German Virus Deaths By The Associated Press,
   

   ---

Αιμί­λιος ΚΑΚΛΑΜΑΝΟΣ
Ειδι­κευό­με­νος Παθο­λό­γος στο Λαϊ­κό Νοσο­κο­μείο, Διδά­κτωρ της Ιατρι­κής Σχο­λής Αθη­νών του ΕΚΠΑ