Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //
Η Συνθήκη του Αγίου Γερμανού, όπως είναι γνωστή στην Ελλάδα, ή Συνθήκη του Σαιν-Ζερμάν-αν-Λαι (γαλλικά: Saint-Germain-en-Laye) ήταν συνθήκη η οποία υπογράφτηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 1919 μεταξύ των νικητών Συμμάχων Δυνάμεων του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και της νεοδημιουργηθείσας Δημοκρατίας της Αυστρίας.
Το Σαιν-Ζερμαίν-αν-Λαι ιδρύθηκε μετά το 1020 όταν ο βασιλιάς Ροβέρτος Β’ ο Ευσεβής (στο θρόνο το 996‑1031) ίδρυσε ένα μοναστήρι στη θέση της σημερινής εκκλησίας Σαιν-Ζερμαίν και η πόλη σιγά-σιγά αναπτύχθηκε γύρω του. Πριν από τη Γαλλική Επανάσταση του 1789, το Σαιν-Ζερμαίν-αν-Λαι υπήρξε βασιλική πόλη και το κάστρο του ήταν η κατοικία πολλών Γάλλων μοναρχών
Βρίσκεται γύρω στα 20 χλμ. δυτικά του Παρισιού. Η Συνθήκη Συνομολογήθηκε και υπογράφτηκε στη μεγάλη Αίθουσα της Λιθίνης Εποχής. Σήμερα ο πεντάγωνος αυτός πύργος λειτουργεί ως εθνικό αρχαιολογικό μουσείο της Γαλλίας.
Συντάχθηκε σε τρεις γλώσσες, την αγγλική, τη γαλλική και την ιταλική.
Η Συνθήκη
Η Συνθήκη περιλαμβάνει συνολικά 381 άρθρα κατανεμημένα σε 14 μέρη που αποτελούν επιμέρους κεφάλαια, με την ακόλουθη διάταξη:
Α΄ μέρος (Άρθρα 1–26), περιλαμβάνει αυτούσια άρθρα της Συμφωνίας “Περί Κοινωνίας των Εθνών”.
Β΄ μέρος (αρθ. 27–35), που αφορά τα νέα σύνορα της Αυστρίας.
Γ΄ μέρος (αρθ. 36–94), που περιλαμβάνει πολιτικούς όρους που αφορούν την Ευρώπη γενικότερα.
Δ΄ μέρος (αρθ. 95–117), που αφορά τα αυστριακά συμφέροντα εκτός Αυστρίας.
Ε¨ μέρος (αρθ. 118–159), που αφορά στρατιωτικούς, ναυτικούς και αεροπορικούς όρους.
Στ΄μέρος (αρθ. 160–172), που αφορά αιχμάλωτοι πολέμου και στρατιωτικούς τάφους, (ταφή).
Ζ΄ μέρος (αρθ. 173–176), που αφορά τιμωρίες.
Η΄ μέρος (αρθ. 177–196), που αφορά επανορθώσεις.
Θ΄ μέρος (αρθ. 197–216), που αφορά δημοσιονομικούς όρους.
Ι΄ μέρος (άρθ. 217–275), που αφορά οικονομικούς όρους.
ΙΑ΄ μέρος (αρθ. 276–283), που αφορά γενικά αεροπλοΐα.
ΙΒ΄ μέρος (αρθ. 284–331), που αφορά λιμένες, υδάτινες οδούς και σιδηροδρομικές γραμμές.
ΙΓ΄ μέρος (αρθ. 332–372), που αφορά θέματα εργασίας και
ΙΔ΄ μέρος (αρθ. 373–381), που αφορά διάφορες διατάξεις.
Περιληπτικά οι όροι ήταν οι ακόλουθοι:
– Η Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία παύει να υπάρχει.
– Η Αυστρία και η Ουγγαρία είναι δύο ξεχωριστά κράτη με πλήρη απώλεια ελέγχου στα πρώην εδάφη της Αυτοκρατορίας.
– Δημιουργούνται τα ανεξάρτητα κράτη της Γιουγκοσλαβίας και Τσεχοσλοβακίας.
– Η Γαλικία της Ουκρανίας παραχωρείται στην Πολωνία.
– Η Τρανσυλβανία παραχωρείται στη Ρουμανία.
– Το Νότιο Τυρόλο, το Τρεντίνο και η Ίστρια παραχωρούνται στην Ιταλία.
– Τα σύνορα της Αυστρίας στη Νότια Καρινθία θα καθορίζονταν με δημοψήφισμα.
– Απαγορεύεται στην Αυστρία να ενωθεί με τη Γερμανία πολιτικά ή οικονομικά χωρίς την έγκριση της Κοινωνίας των Εθνών. Σύμφωνα με αυτό τον όρο, η αρχική ονομασία του νέου κράτους «Γερμανική Αυστρία» (Deutschösterreich) μετατράπηκε σε «Αυστρία».
– Ο αυστριακός στρατός περιορίζεται σε 30.000 εθελοντές.
– Η Αυστρία υποχρεώνεται να καταβάλλει πολεμικές αποζημιώσεις.
– Υπήρχαν διάφορες διατάξεις που ρύθμιζαν τη ναυσιπλοΐα του Δούναβη, τις σιδηροδρομικές μετακινήσεις κτλ, απόρροια του κατακερματισμού μιας μεγάλης αυτοκρατορίας.
– Τέλος, το Καταστατικό της Κοινωνίας των Εθνών ήταν ενσωματωμένο στη συνθήκη, γεγονός που οδήγησε στη μη επικύρωσή της από τις ΗΠΑ.
Από πλευράς Διεθνούς Δικαίου η συνθήκη αυτή έχει ιδιαίτερο σπουδαίο χαρακτήρα αφενός διότι εισήγαγε νέους διεθνείς όρους, αφετέρου αποτέλεσε τη βάση επί της οποίας συνομολογήθηκαν νεότερες συνθήκες όπως η Συνθήκη του Νεϊγύ, η Συνθήκη των Σεβρών, και άλλες.
___________________________________________________________
Πηγές
Σ. Λάσκαρης “Διπλωματική Ιστορία Συγχρόνου Ευρώπης 1914–1939” – Θεσσαλονίκη 1954, σελ. 140–143.
Αντ. Κοραντής “Διπλωματική Ιστορία της Ευρώπης” τόμοι 4 Αθήναι 1968, τομ.1ος, σελ.110.
Χαραλ. Νικολάου “Διεθνείς Συνθήκες” Εκδ. Φλώρος Αθήνα 1996, σελ.266–267.
