Η σύγχρονη φτώχεια και η δικαίωση του Κ. Μαρξ

Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Δεν υπάρ­χει πλέ­ον καμία στα­τι­στι­κή- όσο και αν γίνε­ται προ­σπά­θεια συχνά μέσω των αριθ­μών είτε να απο­κρύ­ψουν οι αιτί­ες, είτε να «στρογ­γυ­λευ­τούν» κατα­στά­σεις- που να μην μας δεί­ξει ανά­γλυ­φα ότι η Ελλά­δα είναι μία χώρα με πλού­σιες πλου­το­πα­ρα­γω­γι­κές δυνα­τό­τη­τες, μ’ ένα λαό όμως που διαρ­κώς φτωχαίνει.

Μία φτώ­χεια όχι μόνο σχε­τι­κή με τον παρα­γό­με­νο πλού­το και τους λίγους που τον καρ­πώ­νο­νται βλέ­πο­ντας τις περιου­σί­ες του ν’ αυξά­νο­νται αλλά και από­λυ­τα σε σχέ­ση με το πώς ζού­σαν πριν λίγα χρό­νια, σε σχέ­ση με τα στοι­χειώ­δη για να μπο­ρέ­σει ουσια­στι­κά να επι­ζή­σει ένας άνθρωπος…

Μία φτώ­χεια που δεν είναι «φυσι­κή συνέ­πεια» αλλά συνέ­πεια του κοι­νω­νι­κού συστή­μα­τος- του καπι­τα­λι­στι­κού- απο­τέ­λε­σμα της βαθειάς του κρί­σης αλλά και των ίδιων των νόμων και αξε­πέ­ρα­στων αντι­θέ­σε­ών του.

Πρό­σφα­τα είναι τα στοι­χεία της Ελλη­νι­κής Στα­τι­στι­κής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) σχε­τι­κά με το «εισό­δη­μα και τις συν­θή­κες δια­βί­ω­σης των νοι­κο­κυ­ριών» (έτους 2016), που αφο­ρά στα εισο­δή­μα­τα των νοι­κο­κυ­ριών για το έτος 2015.

Να ξεκα­θα­ρί­σου­με από την αρχή ότι δεν συμ­φω­νού­με σε πολ­λά από τα μεθο­δο­λο­γι­κά εργα­λεία που χρη­σι­μο­ποιεί, όμως δεν μπο­ρεί  να απο­κρύ­ψει την σκλη­ρή και διαρ­κώς επι­δει­νού­με­νη πραγματικότητα.

Να σημειώ­σου­με ακό­μη ότι σύμ­φω­να με την ΕΛΣΑΤ το «κατώ­φλι» της επί­ση­μης φτώ­χειας ορί­ζε­ται μόλις στα 4.500 ευρώ το χρό­νο (375 ευρώ το μήνα) ανά άτο­μο και στα 9.450 ευρώ για 4μελή νοι­κο­κυ­ριά με 2 παι­διά ηλι­κί­ας κάτω από 14 ετών. Να ορι­σμέ­να από τα στοι­χεία της μελέτης!

-Ο πλη­θυ­σμός της χώρας που βρί­σκε­ται σε «κίν­δυ­νο φτώ­χειας ή κοι­νω­νι­κού απο­κλει­σμού» φτά­νει στο 35,6% ή 3.789.300 άτομα.(ΠΙΝΑΚΑΣ)

-Το 53,2% των νοι­κο­κυ­ριών που χαρα­κτη­ρί­ζο­νται φτω­χά δηλώ­νει ότι στε­ρεί­ται βασι­κών ειδών διατροφής.

-Το 28,7% του συνο­λι­κού πλη­θυ­σμού κατοι­κεί σε σπί­τι με στε­νό­τη­τα χώρου (42,2% για τον φτω­χό πληθυσμό).

- Το 29,2% του συνο­λι­κού πλη­θυ­σμού δηλώ­νει οικο­νο­μι­κή αδυ­να­μία να έχει ικα­νο­ποι­η­τι­κή θέρ­μαν­ση το χει­μώ­να (51,65% για τα φτω­χά νοικοκυριά).

–Το 62,3% των φτω­χών νοι­κο­κυ­ριών δηλώ­νει δυσκο­λία στην έγκαι­ρη απο­πλη­ρω­μή πάγιων λογα­ρια­σμών, όπως ηλε­κτρι­κού ρεύ­μα­τος, νερού, φυσι­κού αερί­ου κ.ά.

- Το 54,1% των νοι­κο­κυ­ριών που έχει πάρει κατα­να­λω­τι­κό δάνειο δυσκο­λεύ­ε­ται «πάρα πολύ» στην απο­πλη­ρω­μή του κ.ά.

Και μπο­ρεί τα παρα­πά­νω στοι­χεία να δεί­χνουν την «σύγ­χρο­νη ισχυ­ρή Ελλά­δα» (για να θυμη­θού­με κάποιες δηλώ­σεις παλιό­τε­ρων επο­χών…), επι­βε­βαιώ­νουν περί­τρα­να όμως τα όσα π.χ έγρα­ψε ο Κ. ΜΑΡΞ στο αξε­πέ­ρα­στο «ΚΕΦΑΛΑΙΟ» που κάποιοι βιά­στη­καν να χαρα­κτη­ρί­σουν ως «ξεπε­ρα­σμέ­νο» τόσο για τις αιτί­ες όσο και για τον τρό­πο ορι­στι­κού ξεπε­ρά­σμα­τος της.

Παράδειγμα1ο: Στην καπι­τα­λι­στι­κή κοι­νω­νία, και ιδιαί­τε­ρα σε συν­θή­κες κρί­σης , η αύξη­ση και συγκέ­ντρω­ση πλού­του στα χέρια των καπι­τα­λι­στών, προ­κα­λεί χει­ρο­τέ­ρευ­ση της κατά­στα­σης των εργα­ζο­μέ­νων οι οποί­οι δημιουρ­γούν αυτόν τον πλού­το, σημαί­νει ταυ­τό­χρο­να αύξη­ση της εξα­θλί­ω­σής τους:  «..Και το απο­τέ­λε­σμα είναι στο μέτρο που συσ­σω­ρεύ­ε­ται το κεφά­λαιο να χει­ρο­τε­ρεύ­ει υπο­χρε­ω­τι­κά η κατά­στα­ση του εργά­τη, αδιά­φο­ρο αν είναι καλή ή κακή n πλη­ρω­μή του… η συσ­σώ­ρευ­ση πλού­του στον ένα πόλο είναι ταυ­τό­χρο­να συσ­σώ­ρευ­ση αθλιό­τη­τας, βασά­νου εργα­σί­ας, σκλα­βιάς, αμά­θειας, απο­κτή­νω­σης και ηθι­κής κατά­πτω­σης στον αντί­πο­λο, δηλ. στην­πλευ­ρά  της τάξης που παρά­γει με τη μορ­φή κεφα­λαί­ου το δικό της προ­ϊ­όν» (Κ. Μαρξ: “Το Κεφά­λαιο”, τόμος 1ος, σελ. 668–669).

Παρά­δειγ­μα 2ο: (Αφο­ρά την αντί­δρα­ση της άρχου­σας τάξης και των πολι­τι­κών – ιδε­ο­λο­γι­κών της εκπρο­σώ­πων)  «Μόλις οι εργά­τες ανα­κα­λύ­ψουν το μυστι­κό του πως συμ­βαί­νει ώστε, όσο περισ­σό­τε­ρο εργά­ζο­νται, όσο περισ­σό­τε­ρο ξένο πλού­το παρά­γουν και όσο περισ­σό­τε­ρο αυξά­νει η παρα­γω­γι­κή δύνα­μη της εργα­σί­ας τους, τόσο πιο επι­σφα­λής να γίνε­ται γι’ αυτούς ακό­μα και η λει­τουρ­γία τους σαν μέσο αξιο­ποί­η­σης του κεφα­λαί­ου, μόλις ανα­κα­λύ­ψουν πως ο βαθ­μός εντα­τι­κό­τη­τας του συνα­γω­νι­σμού μετα­ξύ τους εξαρ­τιέ­ται ολό­τε­λα από την πίε­ση του σχε­τι­κού υπερ­πλη­θυ­σμού, επο­μέ­νως, μόλις επι­χει­ρή­σουν με τα εργα­τι­κά σωμα­τεία κλπ. να οργα­νώ­σουν μια σχε­δια­σμέ­νη συνερ­γα­σία εργα­ζο­μέ­νων και ανέρ­γων για να σπά­σουν ή να εξα­σθε­νή­σουν τις κατα­στρε­πτι­κές για την τάξη τους συνέ­πειες αυτού του φυσι­κού νόμου της κεφα­λαιο­κρα­τι­κής παρα­γω­γής, — βάζουν τις φωνές το κεφά­λαιο και ο συκο­φά­ντης οικο­νο­μο­λό­γος του για κατα­πά­τη­ση του «αιώ­νιου» και σαν να λέμε ‘ιερού’ νόμου της ζήτη­σης και της προ­σφο­ράς. Για­τί κάθε αλλη­λεγ­γύη ανά­με­σα στους εργα­ζό­με­νους και τους άνερ­γους δια­τα­ρά­ζει το «καθα­ρό» παι­χνί­δι αυτού του νόμου» (Κ. Μαρξ: “Το Κεφά­λαιο”, τόμος 1ος, σελ. 663- Εκδό­σεις ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ)).

Παρά­δειγ­μα 3ο  (Αφο­ρά τη σχέ­ση καθη­με­ρι­νής πάλης με την ανά­γκη επα­να­στα­τι­κής ρήξης): «Απο­τυ­χαί­νουν ολο­κλη­ρω­τι­κά στο σκο­πό τους όταν περιο­ρί­ζο­νται σ’ ένα μικρο­πό­λε­μο ενά­ντια στα απο­τε­λέ­σμα­τα του σημε­ρι­νού συστή­μα­τος, αντί να προ­σπα­θούν ταυ­τό­χρο­να να το αλλά­ξουν, αντί να χρη­σι­μο­ποιούν τις οργα­νω­μέ­νες δυνά­μεις τους σαν ένα μοχλό για την τελι­κή απε­λευ­θέ­ρω­ση της εργα­τι­κής τάξης, δηλα­δή για την ορι­στι­κή κατάρ­γη­ση του συστή­μα­τος της μισθω­τής εργα­σί­ας». (Κ. Μαρξ: “Μισθός, τιμή και κέρ­δος”, σελ. 81). Πολύ απλά: Τα φαι­νό­με­να της φτώ­χειας, της εξα­θλί­ω­σης και της ανερ­γί­ας ως σύμ­φυ­τα στον καπι­τα­λι­σμό φαι­νό­με­να θα εξα­λει­φθούν ορι­στι­κά μαζί με την εξα­φά­νι­σή του. Ως προ­βλή­μα­τα της καπι­τα­λι­στι­κής κοι­νω­νί­ας μπο­ρούν να λυθούν μόνο στο σοσια­λι­σμό όπως έδει­ξε η ιστο­ρι­κή πεί­ρα της οικο­δό­μη­σης του σοσιαλισμού