Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ, Η «ΖΩΝΗ από ΣΜΑΡΑΓΔΙ»

Γρά­φει η Άννε­κε Ιωαν­νά­του //

Η Ινδο­νη­σία, με γρή­γο­ρους καπι­τα­λι­στι­κούς ρυθ­μούς ανα­πτυσ­σό­με­νη οικο­νο­μία σήμε­ρα, με μεγά­λους δεί­κτες φτώ­χειας, ήταν αποι­κία της Ολλαν­δί­ας ήδη από τις αρχές του 17ου αιώ­να. Έγι­νε ανε­ξάρ­τη­τη το 1945 με μια μονο­με­ρή δια­κή­ρυ­ξη του Σου­κάρ­νο, το καθε­στώς του οποί­ου έλη­ξε αιμα­τη­ρά το 1965. Δεν χωρά­ει αμφι­βο­λία ότι η σφα­γή που έγι­νε στην Ινδο­νη­σία το 1965 ήταν μία από τις μεγα­λύ­τε­ρες σφα­γές στην παγκό­σμια ιστο­ρία. Οι ΗΠΑ τη θεώ­ρη­σε «μεγα­λειώ­δη νίκη πάνω στον κομ­μου­νι­σμό», το «Time» τη χαρα­κτή­ρι­σε «μία από τις καλύ­τε­ρες ειδή­σεις για τη Δύση εδώ και χρό­νια στην Ασία», το «New York Times» έβα­λε τον τίτλο «Μια αχτί­δα φωτός στην Ασία»[1], αλλά ούτε η Ολλαν­δία έκρυ­ψε τη χαρά της δια­δί­δο­ντας, ότι είχε εμπο­δι­στεί ένα «κομ­μου­νι­στι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα». Το κομ­μου­νι­στι­κό κόμ­μα ήταν τότε το μεγα­λύ­τε­ρο στον κόσμο σε χώρα που δεν ήταν στην κυβέρ­νη­ση. Γρή­γο­ρα λοι­πόν η διε­θνής αντί­δρα­ση στή­ρι­ξε το καθε­στώς του Σου­χάρ­το με στρα­τιω­τι­κή, οικο­νο­μι­κή και πολι­τι­κή βοή­θεια, ο οποί­ος άνοι­ξε τη χώρα διά­πλα­τα για τις ξένες επεν­δύ­σεις. Aς δού­με πιο ανα­λυ­τι­κά τα γεγονότα.


Indonisia1

 

Η δολο­φο­νία της λαϊ­κής θέλησης

Από το τέλος της δεκα­ε­τί­ας του ’50 είχαν ξεκι­νή­σει στην Ινδο­νη­σία οι μυστι­κές επι­χει­ρή­σεις με απο­κο­ρύ­φω­μα τα έτη 1965–66 με την ανα­τρο­πή της κυβέρ­νη­σης Σου­κάρ­νο. Ο Σου­κάρ­νο δεν είχε μόνο εθνι­κο­ποι­ή­σει τις εται­ρί­ες, αλλά επί­σης αρνιό­ταν επί­μο­να να κάνει το ΚΚΙν­δο­νη­σί­ας παρά­νο­μο. Οι αντί­πα­λοί του από­κτη­σαν περισ­σό­τε­ρη δύνα­μη μέσω μιας στρα­τιω­τι­κής και οικο­νο­μι­κής βοή­θειας για τον ινδο­νη­σια­κό στρα­τό συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων βομ­βαρ­δι­στι­κών «Β‑26». Επί­σης τους δόθη­κε ένας κατά­λο­γος με του­λά­χι­στον 5.000 «στό­χους για εξό­ντω­ση». Δηλα­δή μέλη και στε­λέ­χη του ΚΚΙ, που το 1958 μετρού­σε 1,5 εκα­τομ­μύ­ρια μέλη. Πήραν και χρή­μα­τα για να δημιουρ­γη­θούν βάσεις εκπαί­δευ­σης «ανταρ­τών» στην περιο­χή των νήσων Παλουάν και Μιντά­ουο στις Φιλιπ­πί­νες. Η επι­χεί­ρη­ση για την ανα­τρο­πή του Σου­κάρ­νο και την εξό­ντω­ση του «κομ­μου­νι­στι­κού κιν­δύ­νου» στέ­φθη­κε με επι­τυ­χία το 1967 με φρι­κτά απο­τε­λέ­σμα­τα: ένα εκα­τομ­μύ­ριο νεκροί, περί­που (υπάρ­χουν πολύ χει­ρό­τε­ρες εκτι­μή­σεις), ανά­με­σα στους οποί­ους τα μέλη του ΚΚΙ. Αυτό το λεγό­με­νο «μοντέ­λο Τζα­κάρ­τα» εφαρ­μό­στη­κε και στην Καμπό­τζη το 1970, αλλά και για να ανα­τρα­πεί η κυβέρ­νη­ση Αγιέ­ντε στη Χιλή το 1973.

Λίγα ιστο­ρι­κά

Το ριζο­σπα­στι­κό αστι­κό κίνη­μα στην Ολλαν­δία του 19ου αιώ­να δεν ασχο­λή­θη­κε και πολύ με το ζήτη­μα των αποι­κιών. Ούτε με την εξέ­γερ­ση του Ντί­πο Νεγκό­ρο στην Ιάβα που κρά­τη­σε πέντε χρό­νια (1825–1830) και είχε οδη­γή­σει την ολλαν­δι­κή διοί­κη­ση στο χεί­λος του γκρε­μού. Λίγα χρό­νια αργό­τε­ρα (1874) άρχι­σε ο πόλε­μος του Άτσε (Βόρεια Σου­μά­τρα, ένα από τα μεγα­λύ­τε­ρα νησιά του Ινδο­νη­σια­κού αρχι­πε­λά­γου) ο οποί­ος θα κρα­τού­σε χρό­νια ολό­κλη­ρα. Μόνο το βιβλίο του Ολλαν­δού συγ­γρα­φέα Μουλ­τα­τού­λι «Ο Μαξ Χάβε­λα­αρ ή οι δημο­πρα­σί­ες του καφέ της Ολλαν­δι­κής Εμπο­ρι­κής Εται­ρί­ας» (είναι ο συγ­γρα­φέ­ας που καθιέ­ρω­σε το δια­κο­σμη­τι­κό επί­θε­το «ζώνη από σμα­ρά­γδι» για τον ινδο­νη­σια­κό αρχι­πέ­λα­γο λόγω της κατα­πρά­σι­νης εξω­τι­κής τρο­πι­κής ομορ­φιάς της χώρας) με τη σθε­να­ρή καταγ­γε­λία των αποι­κιο­κρα­τι­κών κατα­στά­σε­ων στην Ινδο­νη­σία, ανά­φε­ρε την εξέ­γερ­ση του Ντί­πο Νεγκό­ρο και γενι­κά προ­κά­λε­σε μια ισχυ­ρή ανα­τα­ρα­χή στην ολλαν­δι­κή κοι­νω­νία του 19ου αιώ­να κατη­γο­ρώ­ντας την ολλαν­δι­κή αποι­κιο­κρα­τι­κή, αλλά και τη φεου­δαρ­χι­κή εκμε­τάλ­λευ­ση και κατα­πί­ε­ση από τους ντό­πιους ηγε­μό­νες σε βάρος του ίδιου του λαού τους.

Με αφορ­μή τον πόλε­μο του Άτσε ήρθε η πρώ­τη δια­μαρ­τυ­ρία από ριζο­σπά­στες και σοσια­λι­στές δια­νο­ού­με­νους. Δια­μαρ­τυ­ρή­θη­κε ο Σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κός Σύν­δε­σμος, όμως δεν μπο­ρού­με να μιλά­με για οργα­νω­μέ­νη δρά­ση ενά­ντια στην αποι­κιο­κρα­τία. Χρό­νια αργό­τε­ρα, το 1918, το Σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό Κόμ­μα της Ολλαν­δί­ας, λίγο πριν αλλά­ξει το όνο­μά του σε Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα, πήρε ισχυ­ρά θέση ενά­ντια στον ολλαν­δι­κό αποι­κιο­κρα­τι­κό σύστη­μα τοπο­θε­τού­με­νο στο πλευ­ρό του ινδο­νη­σια­κού λαού, ο οποί­ος με όλο και μεγα­λύ­τε­ρη έμφα­ση πρό­βαλ­λε την επι­θυ­μία του να είναι έθνος ανε­ξάρ­τη­το. Τελι­κά το εργα­τι­κό κίνη­μα της Ολλαν­δί­ας, όταν πλέ­ον είχε απο­κτή­σει πιο στα­θε­ρές οργα­νώ­σεις, ασχο­λή­θη­κε πιο εντα­τι­κά με το αποι­κιο­κρα­τι­κό ζήτη­μα. Ωστό­σο, στο σχέ­διο προ­γράμ­μα­τος για το Συνέ­δριο του 1901 του Εργα­τι­κού Σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κού Κόμ­μα­τος (που είχε ιδρυ­θεί το 1894) η αποι­κιο­κρα­τία καθε­αυ­τή δεν είχε απορ­ρι­φθεί, αλλά «η δια­τή­ρη­ση των αποι­κιών μας δεν είναι δικαί­ω­μα, αλλά έγι­νε υπο­χρέ­ω­ση. Δεν είναι πια κάτι το ευχά­ρι­στο, αλλά ένα φορ­τίο βαρύ που η ιστο­ρία έχει βάλει στους ώμους μας. Η Ολλαν­δία πρέ­πει να πλη­ρώ­σει μέσα στην Ινδο­νη­σία ένα βαρύ χρέ­ος και πρέ­πει σ’ αυτή την περί­πτω­ση, όπως σε τόσες άλλες να εξι­λε­ω­θού­με για τα εγκλή­μα­τα της αστι­κής τάξης».

Πρό­κει­ται για κεί­με­νο γεμά­το αστι­κής υπο­κρι­σί­ας εκ μέρους των σοσιαλ­δη­μο­κρα­τών, οι οποί­οι στην ουσία στή­ρι­ζαν εκεί­νους τους ριζο­σπά­στες αστούς που ήθε­λαν η Ολλαν­δία να πλη­ρώ­σει ή να «εξι­λε­ω­θεί» το χρέ­ος τιμής στην Ινδο­νη­σία, αλλά δεν ήθε­λαν να τερ­μα­τί­σουν την αποι­κιο­κρα­τία. Το ίδιο σχέ­διο προ­γράμ­μα­τος μιλά­ει για την οικο­νο­μι­κή σημα­σία της Ινδο­νη­σί­ας για την Ολλαν­δία: «Χωρίς τις αποι­κί­ες μας……στην Ολλαν­δία θα είχα­με περισ­σό­τε­ρη φτώ­χεια και ανερ­γία με λιγό­τε­ρο εμπό­ριο, λιγό­τε­ρη ναυ­τι­λία και λιγό­τε­ρη βιομηχανία….Να θυμί­σου­με μονά­χα – κόντρα σε κάποιες από­ψεις που συχνά ακού­γο­νται – ότι η αποι­κια­κή μας κτή­ση εξα­κο­λου­θεί να μας δίνει, όπως πριν, μεγά­λα πλε­ο­νε­κτή­μα­τα και θα ήταν αχά­ρι­στο να το ξεχνά­με αυτό». 

Η νοο­τρο­πία ενός ταπει­νω­τι­κού πατερ­να­λι­σμού και οπορ­του­νι­στι­κής φιλαν­θρω­πί­ας απέ­να­ντι στους λαούς αυτούς εκφρά­ζε­ται καθα­ρά στα εξής λόγια στο ίδιο σχέ­διο προ­γράμ­μα­τος: «Να προ­στα­τεύ­ου­με αυτούς τους φτω­χούς, τους παρα­με­λη­μέ­νους, για αιώ­νες κατα­πιε­σμέ­νους και εκμε­ταλ­λευ­μέ­νους από την αυθαι­ρε­σία της ολλαν­δι­κής κυβέρ­νη­σης και από την πλε­ο­νε­ξία του ολλαν­δι­κού κεφα­λαί­ου. Να κάνου­με αυτές τις φυλές προ­σι­τές για μια ανώ­τε­ρη ανά­πτυ­ξη και έναν ανώ­τε­ρο πολι­τι­σμό. Να προ­ω­θή­σου­με στο μέτρο των δυνα­το­τή­των την ευη­με­ρία της χώρας και του λαού: να το κοι­νω­νι­κό και ηθι­κό καθή­κον της Ολλαν­δί­ας ως αποι­κια­κή δύναμη».

Το 1900 στο Παρί­σι πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε ένα Συνέ­δριο της Δεύ­τε­ρης Κομ­μου­νι­στι­κής Διε­θνούς, το οποίο είχε περι­λά­βει στην ατζέ­ντα του και το αποι­κιο­κρα­τι­κό ζήτη­μα. Ομό­φω­να υιο­θέ­τη­σε ένα ψήφι­σμα στο οποίο ανα­φέ­ρο­νται ανά­με­σα σ’ άλλα και τα εξής: «Το οργα­νω­μέ­νο προ­λε­τα­ριά­το πρέ­πει να χρη­σι­μο­ποι­ή­σει όλα τα μέσα για να παλέ­ψει ενά­ντια στην καπι­τα­λι­στι­κή αποι­κιο­κρα­τι­κή επέ­κτα­ση και να κατα­δι­κά­σει την αποι­κιο­κρα­τι­κή πολι­τι­κή της αστι­κής τάξης…….» Η Ολαν­δέ­ζα αντι­πρό­σω­πος Ανριέ­τε Ρόλαντ Χολστ έγρα­ψε σχε­τι­κά με το ψήφι­σμα αυτό: «Η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία γνω­ρί­ζει ότι η αποι­κιο­κρα­τι­κή επέ­κτα­ση επι­μη­κύ­νει τη ζωή του καπι­τα­λι­σμού, ότι εξα­σθε­νί­ζει τη δημο­κρα­τία στη μητρό­πο­λη και δεν μπο­ρείς να την ξεχω­ρί­σεις από τις βαναυ­σό­τη­τες και την πολι­τι­κή της κατα­πί­ε­σης στην οποία πάντα αντι­στέ­κε­ται η εργα­τι­κή τάξη. Ισως σε κάθε χώρα να υπάρ­χουν σοσια­λι­μπε­ρια­λι­στές, ………..αλλά δεν υπάρ­χει και δεν μπο­ρεί να υπάρ­χει μια ιμπε­ρια­λι­στι­κή μειο­ψη­φία μέσα στη σοσιαλδημοκρατία.»

Θα ξεσπού­σε μια οξεία αντι­πα­ρά­θε­ση ανά­με­σα στους επα­να­στά­τες μαρ­ξι­στές και τους ανα­θε­ω­ρη­τές σχε­τι­κά με τη διεκ­δί­κη­ση της αυτο­διά­θε­σης των αποι­κιών, το δικαί­ω­μα από­σχι­σής τους. Στην αντι­πα­ρά­θε­ση αυτή οι μαρ­ξι­στές έπαιρ­ναν καθα­ρά θέση κατά της αποι­κιο­κρα­τί­ας υπε­ρα­σπι­ζό­με­νοι την ανε­ξαρ­τη­σία των αποικιών.

diethni73_Page_17

Το ξύπνη­μα της συνείδησης

Ωστό­σο, ουδέν κακό αμι­γές καλού. Η δυνα­μι­κή ιστο­ρι­κών αλλα­γών φανε­ρώ­νε­ται πάντα, όταν υπάρ­χουν ριζι­κές αλλα­γές στην οικο­νο­μι­κή δομή μιας χώρας. Κατά το τέλος του 19ου αιώ­να οι επεν­δύ­σεις ολλαν­δι­κού κεφα­λαί­ου αυξή­θη­καν γρή­γο­ρα στην Ινδο­νη­σία. Αυτές έφε­ραν τη δημιουρ­γία και τη βελ­τί­ω­ση μιας σημα­ντι­κής υπο­δο­μής, όπως οι σιδη­ρό­δρο­μοι, λιμά­νια, η ανά­πτυ­ξη φυτειών ζάχα­ρης και καου­τσούκ, κοι­τα­σμά­των πετρε­λαί­ου και ορυ­χεί­ων, αλλά και εργο­στά­σια ζάχα­ρης και εργο­τά­ξια επι­σκευών. Με την ανά­πτυ­ξη του ιμπε­ρια­λι­σμού άρχι­σαν να μπαί­νουν στην κλει­στή φεου­δαρ­χι­κή ινδο­νη­σια­κή κοι­νω­νία καπι­τα­λι­στι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά. Σίγου­ρα, η αποι­κια­κή εξου­σία και οι μεγα­λο­γαιο­κτή­μο­νες προ­σπά­θη­σαν να δια­τη­ρή­σουν τις φεου­δαρ­χι­κές σχέ­σεις στις αγρο­τι­κές περιο­χές. Η ινδο­νη­σια­κή κοι­νω­νία παρέ­μει­νε κυρί­ως αγρο­τι­κή. Όμως, οι αποι­κια­κές αρχές χρειά­στη­καν ένα μηχα­νι­σμό υπαλ­λή­λων και γι’αυτό έπρε­πε να δημιουρ­γη­θεί η δυνα­τό­τη­τα εκπαί­δευ­σης. Επι­πλέ­ον οι δυτι­κές επι­χει­ρή­σεις είχαν πια ανά­γκη από εξει­δι­κευ­μέ­νους εργά­τες. Έτσι γεν­νή­θη­κε μια εργα­τι­κή τάξη, έστω πολύ μικρή ακό­μα, καθώς και ένα στρώ­μα Ινδο­νή­σιων διοι­κη­τι­κών υπαλ­λή­λων και μαζί μ’αυτούς γεν­νή­θη­κε και το εθνι­κό και εργα­τι­κό κίνη­μα, που πάλε­ψε ενά­ντια στην ολλαν­δι­κή αποι­κιο­κρα­τία. Βλέ­που­με λοι­πόν, ότι στην περί­πτω­ση της Ινδο­νη­σί­ας, όπως σε πολ­λές αποι­κί­ες σε όλο τον κόσμο, οι καπι­τα­λι­στι­κές σχέ­σεις τελι­κά, θέλο­ντας και μη, δημιούρ­γη­σαν οι ίδιες τις αντί­θε­τες προς το σύστη­μα δυνά­μεις γινό­με­νες το «ασυ­νεί­δη­το ιστο­ρι­κό εργα­λείο» για το επα­να­στα­τι­κό ξύπνη­μα. Και φυσι­κά, η αποι­κιο­κρα­τι­κή εξου­σία θα προ­σπα­θή­σει και σ’αυτή την περί­πτω­ση να εξου­δε­τε­ρώ­σει και να εξο­ντώ­σει με κάθε μέσο αυτό τον αντί­πα­λο, που ο ίδιος νομο­τε­λεια­κά δημιουρ­γεί με απο­κο­ρύ­φω­μα το 1965 στην Ινδο­νη­σία αυτή τη φοβε­ρή σφα­γή, που ανα­φέ­ρα­με παραπάνω.

Η συνει­δη­το­ποί­η­ση δεν έρχε­ται σαν κεραυ­νός εν αιθρία

Ήδη στη διάρ­κεια του Πρώ­του Παγκο­σμί­ου Πολέ­μου υπήρ­ξε μια ριζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση του πλη­θυ­σμού της Ινδο­νη­σί­ας. Οι αρχές στη Χάγη και στην πρω­τεύ­ου­σα Μπα­τά­βια (σήμε­ρα Τζα­κάρ­τα) το είδαν και άρχι­σαν να φρε­νά­ρουν την τάση για ανε­ξάρ­τη­το εθνι­κό κρά­τος. Έτσι εξό­ρι­σαν εθνι­κούς ηγέ­τες, απα­γό­ρευ­σαν οργα­νώ­σεις, πχ το Ινδι­κό Κόμ­μα, ψάχνο­ντας μεθό­δους να διο­χε­τεύ­σουν το ινδο­νη­σια­κό στοι­χείο σε ακίν­δυ­νες ατρα­πούς. Στα χρό­νια που ακο­λού­θη­σαν η οργα­νω­μέ­νη αντί­στα­ση αυξα­νό­ταν παίρ­νο­ντας ένα χαρα­κτή­ρα πιο καθα­ρά ιδε­ο­λο­γι­κό προς τον κομ­μου­νι­σμό, αλλά και η κατα­πί­ε­ση αυξα­νό­ταν με ανά­λο­γους ρυθ­μούς. Το Μάη του 1920 ιδρύ­θη­κε το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα Ινδο­νη­σί­ας, το οποίο θα εξε­λισ­σό­ταν σε ένα των μεγα­λύ­τε­ρων ΚΚ παγκο­σμί­ως. Το κόμ­μα αυτό ήταν η βάση για την πάλη για την εθνι­κή ανε­ξαρ­τη­σία και την κοι­νω­νι­κή πρό­ο­δο. Από την αρχή το κόμ­μα αυτό δήλω­σε, ότι ο άμε­σος στό­χος του ήταν να εγκα­θι­δρύ­σει μια σοσια­λι­στι­κή κοι­νω­νία κάνο­ντας το λάθος συγκρί­νο­ντας την ινδο­νη­σια­κή κοι­νω­νία με τις κοι­νω­νί­ες στον ανα­πτυγ­μέ­νο καπι­τα­λι­σμό ή του­λά­χι­στον με τη ρώσι­κη κοι­νω­νία του πριν από το 1917. Εξι­σώ­νο­ντας δηλα­δή μια αποι­κια­κή κοι­νω­νία ή μια ημι-αποι­κια­κή κοι­νω­νία με μια καπι­τα­λι­στι­κή. Αυτό είχε συνέ­πειες για το πώς έκρι­ναν το χαρα­κτή­ρα της επα­νά­στα­σης και τους συμ­μά­χους της. Ωστό­σο, η ίδρυ­ση του ΚΚΙ έδω­σε μια γερή ώθη­ση στο επα­να­στα­τι­κό-εθνι­κό κίνη­μα προ­κα­λώ­ντας μεγά­λη ανη­συ­χία στο ολλαν­δι­κό κεφά­λαιο και τους εκπρο­σώ­πους του.

Η διε­θνής αλληλεγγύη

H πρώ­τη ηγε­σία του ΚΚΙν­δο­νη­σί­ας περι­λάμ­βα­νε Ινδο­νή­σιους και Ολλαν­δούς. Επί­σης το ΚΚΙ απο­φά­σι­σε να μπει στην Κομ­μου­νι­στι­κή Διε­θνή και επι­σκε­πτό­ταν την Ολλαν­δία για επα­φές με το ΚΚΟλ­λαν­δί­ας. Για να πάρου­με μια εντύ­πω­ση για το κλί­μα που επι­κρα­τού­σε θα παρα­θέ­σου­με τον αντι­πρό­ε­δρο Νταρ­σό­νο στο Συνέ­δριο του ΚΚ της Ολλαν­δί­ας το Νοέμ­βρη του 1921: «Εδώ στέ­κο­μαι μπρο­στά σας σαν μέλος του λαού των 50 έως 60 εκα­τομ­μυ­ρί­ων της Ινδο­νη­σί­ας, που η καπι­τα­λι­στι­κή τάξη της Ολλαν­δί­ας τον θεω­ρεί και τον μετα­χει­ρί­ζε­ται σαν κατώ­τε­ρο ανθρώ­πι­νο είδος, ακό­μα και σαν ζώο. Η ολλαν­δι­κή αστι­κή τάξη με όλα τα μέσα ωθεί τους Ολλαν­δούς εργά­τες ενά­ντια στο μελα­χρι­νό προ­λε­τα­ριά­το. Χρη­σι­μο­ποιούν Ολλαν­δούς για να παλέ­ψουν ενά­ντια στο μελα­χρι­νό πληθυσμό».

Μιλώ­ντας για το ρατσι­στι­κό μίσος που ο ολλαν­δι­κός καπι­τα­λι­σμός θέλει να δημιουρ­γή­σει, καθώς και για το γεγο­νός, ότι γι’αυτό ο φτω­χός ιθα­γε­νής βλέ­πει σε κάθε λευ­κό έναν εχθρό, εξέ­φρα­σε τη θέλη­σή του να κατο­χυ­ρώ­σει μια στε­νή συνερ­γα­σία ανά­με­σα στο ΚΚΟλ­λαν­δί­ας και της Ινδο­νη­σί­ας για να απο­κτη­θεί μ’αυτό τον τρό­πο ένας δεσμός ανά­με­σα στο ινδο­νη­σια­κό λαό και το ολλαν­δι­κό προ­λε­τα­ριά­το. Κι αυτό έγινε.

Από τότε υπήρ­ξε μια κλι­μά­κω­ση στην Ινδο­νη­σία. Η κατα­πί­ε­ση του αποι­κιο­κρα­τι­κού μηχα­νι­σμού προ­χώ­ρη­σε τη δεκα­ε­τία του ’20 με αυξη­μέ­νη σκλη­ρό­τη­τα ενά­ντια στο εθνι­κό κίνη­μα, τα συν­δι­κά­τα κλπ. Το απο­τέ­λε­σμα ήταν ο ξεση­κω­μός του 1926 που κατε­στά­λη με ακραία βαναυ­σό­τη­τα. Όλος ο αποι­κιο­κρα­τι­κός μηχα­νι­σμός ήταν σε εγρή­γορ­ση, διό­τι επι­πλέ­ον το Γενά­ρη του 1927 ο πλη­θυ­σμός της Σου­μά­τρα εξε­γέρ­θη­κε επί­σης. Ήταν ο πρώ­τος εθνι­κός ξεση­κω­μός. Και μάλι­στα ένο­πλος. Οι αποι­κιο­κρά­τες διοι­κη­τές για να τιμω­ρή­σουν τους μαχη­τές της ελευ­θε­ρί­ας έφτια­ξαν ένα στρα­τό­πε­δο συγκέ­ντρω­σης, ενώ έγι­ναν μαζι­κές εκτε­λέ­σεις και βασα­νι­στή­ρια. Επρό­κει­το για μια αλη­θι­νή κρα­τι­κή τρο­μο­κρα­τία. Ανώ­τε­ρος αξιω­μα­τού­χος της ολλαν­δι­κής κυβέρ­νη­σης δήλω­σε: «Είμα­στε από­λυ­τα σύμ­φω­νοι με τη θανα­τι­κή ποι­νή. Ακό­μα καλύ­τε­ρα, όταν δρας ενερ­γη­τι­κά με τα όπλα ενά­ντια στην κομ­μου­νι­στι­κή πανώ­λη, μην κάνεις τρύ­πες στον αέρα, αλλά φρό­ντι­σε οι σφαί­ρες να φτά­σουν εκεί που ανή­κουν. Στην περί­πτω­ση αυτή ο κάθε δισταγ­μός είναι έγκλημα». 

Το πραγ­μα­τι­κό πρό­σω­πο της αστι­κής δημοκρατίας

Το πραγ­μα­τι­κό πρό­σω­πο της αστι­κής δημο­κρα­τί­ας φανε­ρώ­θη­κε αρκε­τές φορές ακό­μα. Όταν ο Σου­κάρ­νο, για παρά­δειγ­μα, στις 17 Αυγού­στου του 1945, ανα­κή­ρυ­ξε μονο­με­ρώς την ανε­ξάρ­τη­τη Δημο­κρα­τία της Ινδο­νη­σί­ας. Κατ’ αρχάς η ολλαν­δι­κή κυβέρ­νη­ση την ανα­γνώ­ρι­σε, αλλά λίγο μετά η πολι­τι­κή του «διαί­ρει και βασί­λευε» εφαρ­μό­στη­κε με τα πολ­λά νησιά της ινδο­νη­σια­κής αρχι­πε­λά­γους να γίνουν πολυά­ριθ­μα μικρά κρα­τί­δια με από­φα­ση του υπεύ­θυ­νου υπουργού.

Έπει­τα έπρε­πε να φρο­ντί­σει για την απο­μά­κρυν­ση των ολλαν­δι­κών στρα­τευ­μά­των από την Ιάβα, Σου­μά­τρα και Μαδού­ρα. Λόγω της διά­στα­σης των από­ψε­ων η Ολλαν­δία πρό­τει­νε μια «κοι­νή πολι­τι­κή» για να φυλά­ξει την τάξη και την ασφά­λεια. Αυτό ήταν απα­ρά­δε­κτο για την Ινδο­νη­σία. Η κορυ­φή του στρα­τού άρχι­σε να πιέ­ζει για μια στρα­τιω­τι­κή λύση. Τον Ιού­λη του 1947 ξεκί­νη­σε ο πρώ­τος αποι­κιο­κρα­τι­κός πόλε­μος για να εγκα­θι­δρυ­θεί η «ασφά­λεια και το δίκαιο», αλλά στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα για να απο­κα­τα­στα­θούν οι αποι­κιο­κρα­τι­κές συν­θή­κες. Το ζήτη­μα συζη­τή­θη­κε στο Συμ­βού­λιο Ασφά­λειας του ΟΗΕ. Για πρώ­τη φορά οι ΗΠΑ ανα­κα­τεύ­τη­καν ανοι­χτά και άμε­σα με, όπως θα φαι­νό­ταν αργό­τε­ρα, πολύ άσχη­μες συνέ­πειες για την Ινδο­νη­σία, αλλά και για την Ολλανδία. .

Το Δεκέμ­βρη του 1948 οι Ολλαν­δοί ιμπε­ρια­λι­στές ξεκί­νη­σαν το δεύ­τε­ρο αποι­κιο­κρα­τι­κό πόλε­μο ενά­ντια στη Δημο­κρα­τία της Ινδο­νη­σί­ας προ­κα­λώ­ντας εκνευ­ρι­σμό στις ΗΠΑ. Άρχι­σε μια περί­ο­δος που κλι­μα­κώ­θη­κε στα τρα­γι­κά γεγο­νό­τα του 1965–66 και στην «πτώ­ση» του Σου­κάρ­νο. Ήδη το 1947 ο Ζντά­νοφ, μέλος του ΠΓ του ΚΚΣΕ, είχε πει σε μια ομι­λία του: «Η κρί­ση του αποι­κια­κού συστή­μα­τος, οξυ­μέ­νη με το τέλος του Δευ­τέ­ρου Παγκο­σμί­ου Πολέ­μου, εκφρά­ζε­ται με το δυνα­μι­κό πέταγ­μα του κινή­μα­τος εθνι­κής απε­λευ­θέ­ρω­σης στις αποι­κί­ες και στις εξαρ­τη­μέ­νες χώρες. Γι’αυτό το λόγο το hinterland του καπι­τα­λι­στι­κού κόσμου απει­λεί­ται. Οι λαοί στις αποι­κί­ες δεν θέλουν άλλο να ζήσουν όπως στο παρελ­θόν. Οι ιθύ­νου­σες τάξεις των μητρο­πό­λε­ων δεν μπο­ρούν άλλο να κυβερ­νή­σουν τις αποι­κί­ες όπως πριν. Οι προ­σπά­θειες να κατα­στα­λεί το κίνη­μα εθνι­κής απε­λευ­θέ­ρω­σης με τη στρα­τιω­τι­κή βία συγκρού­ε­ται με μια αυξη­μέ­νη ένο­πλη αντί­στα­ση των λαών των αποι­κιών οδη­γώ­ντας σε χρό­νιους αποι­κια­κούς πολέ­μους: η Ολλαν­δία στην Ινδο­νη­σία, η Γαλ­λία στο Βιετ­νάμ. (…) οι ΗΠΑ έχουν ανοι­χτά πια ανοί­ξει το νέο δρό­μο των κατα­κτή­σε­ων και της επέ­κτα­σης. Ο στό­χος του νέου επε­κτα­τι­κού δρό­μου των ΗΠΑ είναι ανοι­χτά πια η εγκα­θί­δρυ­ση της παγκό­σμιας κυριαρ­χί­ας του αμε­ρι­κά­νι­κου ιμπεριαλισμού».

Τα μεγά­λα κον­σέρν ήταν πολύ ικα­νο­ποι­η­μέ­να με το πρα­ξι­κό­πη­μα. Η Ολλαν­δία ήδη είχε προ­σα­να­το­λι­στεί σε άλλες τρο­πι­κές περιο­χές εξαι­τί­ας των εθνι­κο­ποι­ή­σε­ων των ολλαν­δι­κών επι­χει­ρή­σε­ων στην Ινδο­νη­σία το 1956 από τον Σου­κάρ­νο. Επι­πλέ­ον η Ολλαν­δία μετα­τρά­πη­κε σε μία από τις πιο εκβιο­μη­χα­νι­σμέ­νες χώρες εξαι­τί­ας μιας ραγδαί­ας οικο­νο­μι­κής ανά­πτυ­ξης (χημεία, χάλυ­βα, φυσι­κό αέριο). Το ολλαν­δι­κό κεφά­λαιο δεν έβγα­ζε μονά­χα κέρ­δη από τις αποι­κί­ες, αλλά έκα­νε τερά­στια κέρ­δη στην ίδια την Ολλαν­δία. Η ανά­γκη εξα­γω­γής κεφα­λαί­ου – βασι­κό χαρα­κτη­ρι­στι­κό του ιμπε­ρια­λι­σμού – από­κτη­σε νέες δυνα­τό­τη­τες μετά το πρα­ξι­κό­πη­μα στην Ινδο­νη­σία. Μια κυβερ­νη­τι­κή επι­τρο­πή ήταν υπέρ μιας πολι­τι­κής δανεί­ων και εγγυ­ή­σε­ων πιστώ­σε­ων που να διευ­κο­λύ­νει τον Σου­χάρ­το, για να έχει «προ­ο­πτι­κή» η υπόθεση.

«Σκο­τώ­σα­με όλους τους κομμουνιστές»

Ο Joshua Oppenheimer, στo ντο­κι­μα­ντέρ του «The Act of Killing” (2012), δεί­χνει τους δολο­φό­νους της Ινδο­νη­σί­ας θριαμ­βεύ­ο­ντας και δια­σκε­δά­ζο­ντας με τα βασα­νι­στή­ρια και τους φόνους που έπρα­ξαν μετά το στρα­τιω­τι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα του 1965 ομο­λο­γώ­ντας ρητά μπρο­στά στην κάμε­ρα, ότι «σκο­τώ­σα­με όλους τους κομ­μου­νι­στές». Σήμε­ρα αυτά τα εκτε­λε­στι­κά όργα­να των πραγ­μα­τι­κών δολο­φό­νων τα μετα­χει­ρί­ζο­νται σαν εθνι­κούς ήρω­ες. Οι πραγ­μα­τι­κοί δολο­φό­νοι μένουν έξω από το οπτι­κό πεδίο και φανε­ρώ­νε­ται μονά­χα «ο γιος της πλύ­στρας» που βασα­νί­ζει και δολο­φο­νεί. Ο πραγ­μα­τι­κός δολο­φό­νος, το μεγά­λο κεφά­λαιο, δεν περ­νά­ει ποτέ από δικα­στή­ριο. Το σύστη­μα δεν τιμω­ρεί τον εαυ­τό του, αλλά καμιά φορά για τα μάτια του κόσμου τιμω­ρεί μόνο τα άθλια εκτε­λε­στι­κά του όργα­να. Στην Ινδο­νη­σία ούτε αυτά δεν τιμω­ρή­θη­καν, αλλά παρου­σιά­ζο­νται σαν ήρω­ες, όπως το δεί­χνει το ως άνω ντο­κι­μα­ντέρ. Δεν οδη­γή­θη­καν οι πρώ­ην αποι­κί­ες σε μια πραγ­μα­τι­κή ανε­ξαρ­τη­σία, σε μια πραγ­μα­τι­κή απε­λευ­θέ­ρω­ση, σε πραγ­μα­τι­κή χει­ρα­φέ­τη­ση. Για να γίνει αυτό πρέ­πει να ανα­τρα­πεί ο καπι­τα­λι­σμος, που δεν έπε­σε μαζί με τον παλαιό τύπο αποικιοκρατίας.

*Οι πλη­ρο­φο­ρί­ες και τα χωρία που παρα­τέ­θη­καν, πάρ­θη­καν από το εξαι­ρε­τι­κό βιβλίο του Ολλαν­δού Joop Morrien «Indonesie los van Holland” ( «Η Ινδο­νη­σία ανε­ξάρ­τη­τη από την Ολλαν­δία»), Εκδό­σεις «Pegasus”, Αμστερ­ντάμ 1982.

[1] Από το μπλογκ του Iroel Sánchez «La pupila insomne – WordPress.com», στο άρθρο «Matamos a todos los comunistas» («Σκο­τώ­σα­με όλους τους κομμουνιστές»)

 

Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από το περιο­δι­κό «Διε­θνής Αλλη­λεγ­γύη» που εκδί­δει η ΕΕΔΔΑ

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο