Κώστας Πουρναράς (Μπόσης): Στρατευμένος στο πλευρό των αδικημένων και καταπιεσμένων

Επι­μέ­λεια: Οικο­δό­μος //

«Ήταν ο δάσκα­λος που δεν περιο­ρί­στη­κε στα στε­νά δημο­σιο­ϋ­παλ­λη­λι­κά καθή­κο­ντα αλλά έσκυ­ψε με συμπό­νια στον πάσχο­ντα άνθρω­πο. Βοή­θη­σε τον αδύ­να­το, πάλε­ψε για το δίκιο του αδι­κη­μέ­νου και συμπα­ρα­στά­θη­κε στον ταπει­νό και κατα­φρο­νε­μέ­νο. (…) Ακό­μα και σήμε­ρα τον θυμού­νται με συγκί­νη­ση στα χωριά που δού­λε­ψε. Θυμού­νται το δάσκα­λο με το πλα­τύ χαμό­γε­λο και τη μεγά­λη καρ­διά που περί­με­νε να πλη­ρω­θεί για να μοι­ρά­σει το μισθό του σε φτω­χούς και ανή­μπο­ρους ενώ αυτός ζού­σε ασκητικά…».

Ο Κώστας Πουρ­να­ράς (Μπό­σης) αντι­τά­χτη­κε στην «κανο­νι­κό­τη­τα» της επο­χής του που ήθε­λε τον δάσκα­λο κρί­κο της αλυ­σί­δας που κρα­τού­σε δεμέ­νο το λαό, στο σκο­τά­δι, για­τί έτσι βόλευε τα συμ­φέ­ρο­ντα αυτών που λυμαί­νο­νταν τον ιδρώ­τα του και όρι­ζαν τις τύχες του.

Μπρο­στά­ρης ανά­με­σα στους πρω­το­πό­ρους αγω­νι­στές, τους «σκα­πα­νείς των και­νούρ­γιων ιδε­ών» που φύση­ξε στα πέρα­τα του κόσμου ο άνε­μος της Οχτω­βρια­νής Επα­νά­στα­σης. Συγκα­τα­λέ­γε­ται σε αυτούς που, «κατέ­βα­λαν πολ­λές και επί­πο­νες προ­σπά­θειες να δια­δώ­σουν στο λαό τις και­νούρ­γιες ιδέ­ες, την ιδε­ο­λο­γία και τις αρχές του ΚΚΕ».

Με το λογο­τε­χνι­κό του έργο εξέ­φρα­σε τους πόθους του λαού, ύμνη­σε τους αγώ­νες του για λευ­τε­ριά, ανε­ξαρ­τη­σία και κοι­νω­νι­κή απε­λευ­θέ­ρω­ση, για τον σοσια­λι­σμό. Ο συγ­γρα­φέ­ας του Αη Στρά­τη, της Αντί­στα­σης, του Γράμ­μου, της πολι­τι­κής προ­σφυ­γιάς, αφιέ­ρω­σε την προ­σω­πι­κή του ζωή και το έργο του στην υπό­θε­ση της εργα­τι­κής τάξης, της φτω­χής αγρο­τιάς, των κατα­πιε­σμέ­νων. Φυλα­κί­στη­κε, βασα­νί­στη­κε, εξο­ρί­στη­κε, πολέ­μη­σε με το του­φέ­κι και το μολύ­βι, τραυ­μα­τί­στη­κε, έζη­σε στην ανα­γκα­στι­κή υπε­ρο­ρία και «έφυ­γε» ατα­λά­ντευ­τα πιστός στις ιδέ­ες και στα ιδα­νι­κά του.

Ο Κώστας Πουρ­να­ράς (Μπό­σης) γεν­νή­θη­κε το 1908 στη Χώσε­ψη (Κυψέ­λη) Άρτας. Μετά το Γυμνά­σιο απο­φοί­τη­σε από το Διδα­σκα­λείο Ιωαν­νί­νων και υπη­ρέ­τη­σε ως δάσκα­λος στη Θρά­κη και στην Ανέ­ζα Άρτας. Υπήρ­ξε μέλος του ΚΚΕ από το 1930 και γραμ­μα­τέ­ας της κομ­μα­τι­κής οργά­νω­σης Άρτας πριν τη δικτα­το­ρία του Μετα­ξά. Με την κήρυ­ξη της φασι­στι­κής μετα­ξι­κής δικτα­το­ρί­ας συλ­λαμ­βά­νε­ται και κατα­δι­κά­ζε­ται ως «επι­κίν­δυ­νος για την δημό­σια τάξη». Στέλ­νε­ται στις φυλα­κές της Κέρ­κυ­ρας και στη συνέ­χεια εκτο­πί­ζε­ται στον Αη Στρά­τη. Εκεί θα τον βρει μαζί με άλλους αγω­νι­στές η Γερ­μα­νι­κή Κατο­χή, αφού η ελλη­νι­κή κυβέρ­νη­ση αρνή­θη­κε να τους απε­λευ­θε­ρώ­σει και να πολε­μή­σουν τους ναζί κατα­χτη­τές, όπως κατ’ επα­νά­λη­ψη αιτού­νταν οι εξόριστοι.

Το χει­μώ­να του 1941–42 θα ζήσει την τρο­μα­κτι­κή εμπει­ρία της μάχης με την πεί­να, από την οποία θα χάσουν τη ζωή τους 33 κομ­μου­νι­στές εξό­ρι­στοι, αρνού­με­νοι να προ­δώ­σουν την ιδε­ο­λο­γία τους, που θα μετα­φέ­ρει αργό­τε­ρα στο μνη­μειώ­δες έργο του “Αη Στρά­της, η μάχη της πεί­νας των πολι­τι­κών εξο­ρί­στων στα 1941”. Στις 17 Ιού­νη του 1943, συμ­με­τέ­χει στη μεγά­λη από­δρα­ση από τον Αη Στρά­τη και κατα­φεύ­γει στη Χαλ­κι­δι­κή, όπου θα εντα­χτεί στον ΕΛΑΣ και θα του ανα­τε­θεί ο τομέ­ας πολι­τι­κής δια­φώ­τι­σης των ανταρ­τών. Παράλ­λη­λα αρθρο­γρα­φεί στον αντι­στα­σια­κό τύπο.

Μετά τη συμ­φω­νία της Βάρ­κι­ζας δεν είναι λίγες οι φορές που βασα­νί­στη­κε, φυλα­κί­στη­κε και εξο­ρί­στη­κε για τη δρά­ση του. Το 1947 κατα­φέρ­νει δρα­πε­τεύ­ο­ντας από τόπο εξο­ρί­ας να βγει στο βου­νό και να εντα­χτεί στον Δημο­κρα­τι­κό Στρα­τό Ελλά­δας (ΔΣΕ). Πολι­τι­κός Επί­τρο­πος της 107ης Ταξιαρ­χί­ας και παράλ­λη­λα αντα­πο­κρι­τής-αρθρο­γρά­φος στα έντυ­πα του ΔΣΕ, βρί­σκε­ται στην πρώ­τη γραμ­μή στις μάχες του Γράμ­μου και του Βίτσι. Σε μια από αυτές τραυ­μα­τί­ζε­ται βαριά στο κεφά­λι με απο­τέ­λε­σμα να χάσει την όρα­ση από το ένα του μάτι. Μετά την ανάρ­ρω­σή του σε νοσο­κο­μείο της Λ.Δ. Ουγ­γα­ρί­ας επι­στρέ­φει στο Γράμμο.

Με την λήξη του εμφυ­λί­ου πολέ­μου βρί­σκε­ται πολι­τι­κός πρό­σφυ­γας στην Τασκέν­δη της ΕΣΣΔ. Μετα­βαί­νει στη Μόσχα όπου κάνει ανώ­τα­τες σπου­δές και από εκεί στη Λ.Δ. Ρου­μα­νί­ας όπου τοπο­θε­τεί­ται στο εκδο­τι­κό τμή­μα του ΚΚΕ, στον Λογο­τε­χνι­κό Κύκλο (επι­τρο­πή λογο­τε­χνών που γνω­μο­δο­τού­σαν για τα υπό έκδο­ση βιβλία), στον ραδιο­φω­νι­κό σταθ­μό, ενώ συμ­με­τέ­χει στην μετα­φρα­στι­κή ομά­δα που ασχο­λεί­ται με την μετά­φρα­ση κλα­σι­κών έργων του Μαρξισμού-Λενινισμού.

Μέχρι το τέλος της ζωής του έμει­νε ατα­λά­ντευ­τα πιστός στα ιδα­νι­κά του σοσια­λι­σμού-κομ­μου­νι­σμού. Πέθα­νε στο Σιμπί­ου της Ρου­μα­νί­ας στις 2 Απρί­λη του 1994. Η τέφρα του μετα­φέρ­θη­κε με τη φρο­ντί­δα της γυναί­κας του Ιλε­ά­νας Μπιρ­σάν και τάφη­κε, όπως ο ίδιος επι­θυ­μού­σε, στον τόπο που γεννήθηκε.

Έχουν εκδο­θεί τα βιβλία του:

1)  «Αη Στρά­της, η μάχη της πεί­νας των πολι­τι­κών εξο­ρί­στων στα 1941» (Εκδο­τι­κό της ΚΕ του ΚΚΕ, 1947 ― Ιστο­ρι­κές Εκδό­σεις, 1977 ― Αθή­να 1994.)
2) «Εμείς θα νική­σου­με» (Εκδο­τι­κό «Νέα Ελλά­δα», 1953)
3) «Δύσκο­λες μέρες» (Πολι­τι­κές & Λογο­τε­χνι­κές Εκδό­σεις, 1956)
4) «Ανα­μνή­σεις» (Αθή­να 1978)
5) «Ο Θωμάς ο Καρα­τζάς» (Σύγ­χρο­νη Επο­χή, 1978)
6) «Ο Κρα­βα­ρί­της» (Σύγ­χρο­νη Επο­χή, 1983)
7) «…Και το τραί­νο τρα­βού­σε για τα ξεχερ­σώ­μα­τα» (Πολι­τι­κές και Λογο­τε­χνι­κές Εκδό­σεις, 1962 ― Σύγ­χρο­νη Επο­χή, 1998 και β΄ έκδο­ση 2013).

Το λογο­τε­χνι­κό έργο του Κώστα Μπό­ση, από τα εξέ­χο­ντα της αγω­νι­στι­κής λογο­τε­χνί­ας μας, δεν έχει ακό­μη τη θέση που του αξί­ζει· στο μεγα­λύ­τε­ρο μέρος του δεν είναι ακό­μα γνω­στό. Άδι­κο για κάποιον που αφιέ­ρω­σε όλη τη ζωή και το έργο του στον αγώ­να για να γίνει ο κόσμος καλύ­τε­ρος. Που δεν έλει­ψε στιγ­μή απ’ το πλευ­ρό των αδι­κη­μέ­νων και κατα­πιε­σμέ­νων. Που υπη­ρέ­τη­σε και εκπλή­ρω­σε το χρέ­ος του προς το λαό με τη στά­ση ζωής του και την τέχνη του.

Τα τελευ­ταία χρό­νια έχουν γίνει προ­σπά­θειες να γίνει ευρύ­τε­ρα γνω­στό το έργο και η προ­σω­πι­κό­τη­τα του Κώστα Μπό­ση και σε αυτό έχει συμ­βά­λει θετι­κά και το δια­δί­κτυο. Στην κατεύ­θυν­ση αυτή, της γνω­ρι­μί­ας μας με τον άνθρω­πο, τον αγω­νι­στή, το συγ­γρα­φέα, της διά­δο­σης του έργου και της από­δο­σης τιμής για την προ­σφο­ρά του κινεί­ται η εκδή­λω­ση που διορ­γα­νώ­νου­με ο Σύλ­λο­γος Δασκά­λων και Νηπια­γω­γών Ν. Άρτας, ο Σύλ­λο­γος Γυναι­κών Αμβρα­κι­κού και το περιο­δι­κό μας (ΑΤΕΧΝΩΣ).

Η εκδή­λω­ση θα γίνει το ΣΑΒΒΑΤΟ 23 ΓΕΝΑΡΗ 2016, στις 6 το απόγευμα

στην ΑΝΕΖΑ ΑΡΤΑΣ, στο παλιό Δημο­τι­κό Σχο­λείο (δίπλα στην εκκλησία)

ΚΩΣΤΑΣ ΠΟΥΡΝΑΡΑΣ (ΜΠΟΣΗΣ)
ο δάσκα­λος, ο συγ­γρα­φέ­ας, ο αγωνιστής

Ογδό­ντα χρό­νια μετά, η Ανέ­ζα θυμά­ται και τιμά τον αγω­νι­στή δάσκα­λό της
και λογο­τέ­χνη, στο χώρο όπου δίδα­ξε τα παι­διά της, στον τόπο όπου έταξε
τη ζωή του στην υπό­θε­ση του δίκιου και της προ­κο­πής του λαού.

Θα χαι­ρε­τή­σουν:

- Γιώρ­γος Μαρ­γώ­νης, πρό­ε­δρος του Συλ­λό­γου Δασκά­λων και Νηπια­γω­γών Ν. Άρτας
- Ελέ­νη Χου­λιά­ρα, πρό­ε­δρος του Συλ­λό­γου Γυναι­κών Αμβρακικού

Θα μιλή­σουν:

- Νίκος Πουρ­να­ράς, οικο­δό­μος, συνεκ­δό­της του περιο­δι­κού ΑΤΕΧΝΩΣ
- Σοφία Χατζη­κυ­ριά­κου – Βώτ­τη, εκπαι­δευ­τι­κός
- Χρή­στος Ντα­βαν­τζής, αντι­στα­σια­κός, συνα­γω­νι­στής και φίλος του Κώστα Πουρ­να­ρά (Μπό­ση)

• Συμ­με­τέ­χει μου­σι­κό συγκρό­τη­μα φοι­τη­τών από το Τμή­μα Λαϊ­κής και Παρα­δο­σια­κής Μου­σι­κής του ΤΕΙ Ηπείρου

• Μέλη του Συλ­λό­γου Δασκά­λων και Νηπια­γω­γών Ν. Άρτας θα δια­βά­σουν απο­σπά­σμα­τα από έργα του συγγραφέα

• Θα προ­βλη­θεί βίντεο για τη ζωή και το έργο του Κώστα Πουρ­να­ρά (Μπό­ση), ενώ στο χώρο της εκδή­λω­σης θα υπάρ­χει έκθε­ση φωτο­γρα­φί­ας και έκθε­ση με βιβλία του συγγραφέα

Θα συντο­νί­σει ο Λάμπρος Θεμε­λής, μαθη­μα­τι­κός, υπάλ­λη­λος του ΚΕΠ Αμβρακικού

Στο τέλος της εκδή­λω­σης θα προ­σφερ­θούν ηπει­ρώ­τι­κες πίτες και τσίπουρο

Πώς θα έρθε­τε (με αυτο­κί­νη­το) στην εκδήλωση:

Από την Εθνι­κή Οδό Άρτας-Ιωαν­νί­νων: Στο ιστο­ρι­κό Γεφύ­ρι της Άρτας θα στρί­ψε­τε αρι­στε­ρά (αν οδη­γεί­τε με κατεύ­θυν­ση προς Γιάν­νε­να) ή δεξιά (αν οδη­γεί­τε με κατεύ­θυν­ση προς Άρτα) στην Επαρ­χια­κή Οδό Άρτας-Σαλα­ώ­ρας. Μετά από ευθεία πορεία 7,8 χλμ. θα στρί­ψε­τε αρι­στε­ρά προς Ανέ­ζα. Από εκεί απο­μέ­νουν ακό­μα περί­που 2 χλμ. δια­δρο­μής μέχρι να φτά­σε­τε στον χώρο της εκδή­λω­σης (βλ. χάρ­τη).

Από την Εθνι­κή Οδό Αγρι­νί­ου-Άρτας:  Μπαί­νο­ντας στην Άρτα η οδός μετο­νο­μά­ζε­ται σε Περι­φε­ρεια­κή Άρτας. Στο ιστο­ρι­κό Γεφύ­ρι θα στρί­ψε­τε αρι­στε­ρά στην Επαρ­χια­κή Οδό Άρτας-Σαλα­ώ­ρας. Μετά από ευθεία πορεία 7,8 χλμ. θα στρί­ψε­τε αρι­στε­ρά προς Ανέ­ζα. Από εκεί απο­μέ­νουν ακό­μα περί­που 2 χλμ. δια­δρο­μής μέχρι να φτά­σε­τε στον χώρο της εκδή­λω­σης (βλ. χάρ­τη).

Από την Ιονια Οδό: Έξο­δος προς Άρτα. Ακο­λου­θεί­τε την Εθνι­κή Οδό Άρτας-Τρι­κά­λων και στον κόμ­βο στρί­βε­τε δεξιά στην Περι­φε­ρεια­κή Άρτας. Στο ιστο­ρι­κό Γεφύ­ρι θα στρί­ψε­τε αρι­στε­ρά στην Επαρ­χια­κή Οδό Άρτας-Σαλα­ώ­ρας. Μετά από ευθεία πορεία 7,8 χλμ. θα στρί­ψε­τε αρι­στε­ρά προς Ανέ­ζα. Από εκεί απο­μέ­νουν ακό­μα περί­που 2 χλμ. δια­δρο­μής μέχρι να φτά­σε­τε στον χώρο της εκδή­λω­σης (βλ. χάρ­τη).

Δια­βά­στε στο ΑΤΕΧΝΩΣ για τον Κώστα Πουρ­να­ρά (Μπό­ση)
(“κλικ” πάνω στους τίτλους):

Βιο­γρα­φι­κά στοιχεία 

Κώστας Πουρ­να­ράς (Μπό­σης): Στρα­τευ­μέ­νος στο πλευ­ρό των αδι­κη­μέ­νων και καταπιεσμένων

Για το έργο του 

1) Παρα­μο­νή Χριστουγέννων
2) «Όποιος δεν είναι έτοι­μος να πεθά­νει σήμε­ρα ούτε αύριο θα ’ναι…»
3) Πόσο όμορ­φη θα είναι αύριο η ζωή
4) Η περι­πε­τειώ­δης από­δρα­ση των εξό­ρι­στων κομ­μου­νι­στών του Αη Στρά­τη στις 17 Ιού­νη του 1943
5) Δύσκο­λες Μέρες (παρου­σί­α­ση του ομό­τι­τλου βιβλί­ου του)
6) Η πολι­τι­κή σκέ­ψη του Κώστα Μπό­ση στο μυθι­στό­ρη­μα “Ο Θωμάς ο Καρατζάς”
7) [Το γράμ­μα…]

Στο ΑΤΕΧΝΩΣ θα συνε­χί­σου­με με εκτε­νές αφιέ­ρω­μα μέχρι τη μέρα της εκδή­λω­σης. Δεσμευό­μα­στε ότι η προ­σπά­θειά μας αυτή δεν θα στα­μα­τή­σει με την εκδή­λω­ση, θα έχει και συνέχεια.