Μικρασιατική καταστροφή: Από τη «Μεγάλη Ιδέα» στην απόλυτη τραγωδία

Μια από τις τρα­γι­κό­τε­ρες σελί­δες της Ιστο­ρί­ας του τόπου μας έμελ­λε να γρα­φτεί τέτοιες μέρες του Αυγού­στου του 1922, οπό­τε έλη­γε η μικρα­σια­τι­κή εκστρα­τεία. Ο τρο­με­ρός απο­λο­γι­σμός της Μικρα­σια­τι­κής Κατα­στρο­φής είναι 50.000 νεκροί στρα­τιώ­τες, 75.000 τραυ­μα­τί­ες, ενώ κοντά 1.500.000 Ελλη­νες ανα­γκά­στη­καν να έρθουν ως πρό­σφυ­γες στην Ελλά­δα, αφή­νο­ντας πίσω τους 600.000 νεκρούς, θύμα­τα του μικρα­σια­τι­κού πολέ­μου και της εγκλη­μα­τι­κής εθνι­κι­στι­κής πολι­τι­κής των κυρί­αρ­χων τάξε­ων της Ελλά­δας και της Τουρ­κί­ας. Σε δισε­κα­τομ­μύ­ρια ανέρ­χο­νται οι υλι­κές κατα­στρο­φές και ζημιές από τον πόλε­μο και τις περιου­σί­ες που εγκα­τα­λεί­φθη­καν ή καταστράφηκαν.

Η μικρα­σια­τι­κή εκστρα­τεία, παρά τις προ­σπά­θειες της άρχου­σας τάξης να παρου­σια­στεί ως προ­σπά­θεια πραγ­μα­το­ποί­η­σης των ονεί­ρων του ελλη­νι­κού μεγα­λοϊ­δε­α­τι­σμού, για τη δημιουρ­γία «της Μεγά­λης Ελλά­δας των δύο ηπεί­ρων και των πέντε θαλασ­σών», στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ήταν μια υπερ­πό­ντια κατα­κτη­τι­κή επι­χεί­ρη­ση, κυρί­ως του αγγλι­κού, αλλά και του γαλ­λι­κού και ιτα­λι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού, στη Μέση Ανα­το­λή και τα πετρέ­λαιά της. Μια επι­χεί­ρη­ση, που στό­χο της είχε την κατά­λη­ψη από τους ιμπε­ρια­λι­στές στρα­τη­γι­κών θέσε­ων ενά­ντια στη νεα­ρή τότε Σοβιε­τι­κή Δημο­κρα­τία και τα εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κά κινή­μα­τα της περιοχής.

Η πολι­τι­κή των «μεγά­λων δυνά­με­ων» τότε, και ειδι­κά η πολι­τι­κή της Αγγλί­ας, που παρου­σιά­ζο­νταν σαν σύμ­μα­χοι της Ελλά­δας, είναι σε γενι­κές γραμ­μές γνω­στή. Τερά­στιες είναι οι ευθύ­νες αυτών των δυνά­με­ων. Πέρα όμως από τις ευθύ­νες των ιμπε­ρια­λι­στι­κών χωρών για τη Μικρα­σια­τι­κή Κατα­στρο­φή , για τον ξερι­ζω­μό του μικρα­σια­τι­κού ελλη­νι­σμού, εξί­σου μεγά­λη, πρω­ταρ­χι­κή ευθύ­νη φέρουν οι δυνά­μεις της ελλη­νι­κής ολι­γαρ­χί­ας, που εκπρο­σω­πού­νταν τότε από τα δύο μεγά­λα κόμ­μα­τα, το Κόμ­μα των Φιλε­λευ­θέ­ρων και το Λαϊ­κό. Το ένα άρχι­σε τον τυχο­διω­κτι­κό πόλε­μο και το δεύ­τε­ρο τον συνέχισε.

Η στά­ση και των δύο κομ­μά­των της ελλη­νι­κής ολι­γαρ­χί­ας, στα πολε­μι­κά γεγο­νό­τα του 1919 — 1922, είχε ως κύρια αιτία τη στε­νή σύν­δε­ση των οικο­νο­μι­κών συμ­φε­ρό­ντων της ντό­πιας ολι­γαρ­χί­ας με τα συμ­φέ­ρο­ντα των ξένων ιμπε­ρια­λι­στών. Βασι­κό δίδαγ­μα απο­τε­λεί το γεγο­νός ότι αυτή η σύν­δε­ση όχι μόνο δεν εξυ­πη­ρέ­τη­σε ποτέ, ούτε εξυ­πη­ρε­τεί σήμε­ρα τα συμ­φέ­ρο­ντα της χώρας και του λαού, αλλά αντί­θε­τα θέτει σε σοβα­ρούς κιν­δύ­νους τα λαϊ­κά συμ­φέ­ρο­ντα, την ανε­ξαρ­τη­σία και εδα­φι­κή ακε­ραιό­τη­τα της Ελλά­δας, τις ελευ­θε­ρί­ες και τα δικαιώ­μα­τα του λαού.

Η Μικρα­σια­τι­κή Κατα­στρο­φή έδει­ξε, επί­σης, με τον πιο τρα­γι­κό τρό­πο, τα ολέ­θρια απο­τε­λέ­σμα­τα από τη συμ­με­το­χή της Ελλά­δας στους πολε­μι­κούς συνα­σπι­σμούς και τις πολε­μι­κές περι­πέ­τειες των μεγά­λων ιμπε­ρια­λι­στι­κών δυνά­με­ων. Και το δίδαγ­μα αυτό απο­κτά­ει ιδιαί­τε­ρη σημα­σία σήμε­ρα, εξαι­τί­ας των πολε­μι­κών τυχο­διω­κτι­σμών, των προ­βλη­μά­των και των επεμ­βά­σε­ων στα Βαλ­κά­νια, στην Αν. Ευρώ­πη, στη Μ. Ανα­το­λή, στο Αιγαίο και την Κύπρο.

Οι ιμπε­ρια­λι­στές με βάση τις δικές τους ανά­γκες, τα δικά τους συμ­φέ­ρο­ντα, υπο­δαυ­λί­ζουν τα εθνι­κι­στι­κά μίση, ενι­σχύ­ουν και ενθαρ­ρύ­νουν τις προ­σπά­θειες παρέμ­βα­σης των πιο αντι­δρα­στι­κών δυνά­με­ων, υπο­δαυ­λί­ζουν ένο­πλες συγκρού­σεις ανά­με­σα στις διά­φο­ρες εθνό­τη­τες και μειο­νό­τη­τες, βάζο­ντας σε κίν­δυ­νο έτσι την ειρή­νη στα Βαλ­κά­νια, ευρύ­τε­ρα στην Ευρώ­πη και στον κόσμο.

Η μικρα­σια­τι­κή εκστρα­τεία και κατα­στρο­φή έδει­ξε, όπως και άλλες περι­πέ­τειες αργό­τε­ρα, απ’ αυτές που γνώ­ρι­σε ο πολύ­πα­θος τόπος μας, ότι οι ιμπε­ρια­λι­στές, αυτοί οι ονο­μα­ζό­με­νοι «σύμ­μα­χοι» και «φίλοι» της Ελλά­δας, απο­τε­λούν τους πλέ­ον άσπον­δους εχθρούς μας, τον πραγ­μα­τι­κό κίν­δυ­νο, μαζί με αυτούς που έχουν ταχθεί δου­λι­κά να τους υπη­ρε­τούν, απο­κο­μί­ζο­ντας και οι ίδιοι τα κέρ­δη τους στο «μεγά­λο φαγο­πό­τι» του καπι­τα­λι­στι­κού συστή­μα­τος που έχει στη­θεί, περισ­σό­τε­ρο από έναν αιώ­να τώρα, πάνω στις πλά­τες του Ελλη­να εργά­τη, αγρό­τη, επαγ­γελ­μα­τία, των νέων και των γυναι­κών. Η σύντο­μη αυτή ανα­φο­ρά, σε ένα από τα πιο τρα­γι­κά γεγο­νό­τα της σύγ­χρο­νης Ιστο­ρί­ας της Ελλά­δας, έχει σαν σκο­πό να αντλού­με ως λαός τα ανα­γκαία διδάγ­μα­τα, τόσο απα­ραί­τη­τα στους σημε­ρι­νούς δύσκο­λους και­ρούς και τόσο πολύ­τι­μα για το παρόν και το μέλλον.

Πηγή: Ριζο­σπά­στης